Πάνε τρία χρόνια από τότε που είχα την τύχη να τον δω στο Liverpool, σχεδόν την ίδια περίοδο με την εμφάνισή του στην Ελλάδα. Θυμάμαι το ταξίδι από το Manchester, όπου έζησα για ένα χρόνο, εκεί, την ανυπομονησία, την εκπληκτική βρετανική ατμόσφαιρα λατρείας, τη συγκίνηση στους πρώτους ήχους που έφεραν στο μυαλό τα μοναχικά εφηβικά βράδια. Μεγάλωσα με Morrissey και με Smiths και είναι μάλλον η πρώτη και τελευταία παθολογική καλλιτεχνική σχέση που έχω αναπτύξει. Σχέση άρρωστη και καθαρκτική ταυτόχρονα, καθοριστική. Κατανοώ εύκολα την απολυτότητα μιας τέτοιας σχέσης και εκ των υστέρων είμαι πεπεισμένος ότι τα σημάδια της είναι ορατά κι από τις δύο πλευρές: Αυτή που αφορά στον εαυτό μου, αλλά και αυτή που αφορά στην οπτική έναντι εκείνων που έχουν παραδοθεί στα δικά τους κολλήματα -προσπαθώ σχεδόν πάντα να δω τα ιδιαίτερα στοιχεία που κάνουν κάποιο να αναπτύξει αυτή τη σχέση.
Όσο για την εμπειρία του Liverpool, με πτόησε συναισθηματικά, μετά τον πρώτο ενθουσιασμό. Και κάνοντας ανάλογες συγκρίσεις, επιβεβαιώθηκε ένα παλιό συμπέρασμά μου. Όταν χάνει κανείς το πάθος για τη μουσική (για να μην πούμε το ενοχλητικό αυτό ζιζάνιο που σε ωθεί να εξωτερικεύσεις κάποιες σκέψεις σου προκειμένου να ...ηρεμήσεις, είτε γράφοντας μουσική, είτε ...ζωγραφίζοντας, είτε γράφοντας κάθε είδους κείμενα) κι εκείνη γίνεται διαδικασία, δεν φαίνεται μόνο στα νέα σου τραγούδια. Γίνεσαι διεκπραιωτικός και σε παλιά αγαπημένα. Γίνεσαι το αντικείμενο της απέχθειας των νεότερών σου χρόνων. Όταν τραγουδούσες "The passing of time, and all of its crimes, is making me sad again. But don't forget the songs, that made you cry, and the songs that saved your life". Είναι σίγουρο ότι εκείνη την παγωμένη βραδιά στο Liverpool, με ένα κοινό γηπεδικό, ο Morrissey ήταν μακριά. Τη στιγμή δε που ερμήνευε το "Last Night I Dreamt That Somebody Loved Me", δάκρυσα. Δεν κατάλαβα ποτε όμως αν ήταν απο συγκίνηση. Λες και είχα απέναντί μου μόνο εκείνον σε ένα άδειο venue και ψέλλιζα μόνο τη λέξη "why"... Κακός και σαν θεατρίνος... Δεν βρισκόταν αυτός εκεί, αλλά το ζωντανό σκίτσο του.
Μια δυνατή σχέση όμως δεν τελειώνει εύκολα, όπως αναφέρει και κάθε καψουροτράγουδο που σέβεται τον εαυτό του, κι ο Moz φαίνεται ότι χρειαζόταν ένα ηχηρό χτύπημα αδιαφορίας. Μην ξεχνούμε πόσο -ως ένας από τους τελευταίους πραγματικά μεγάλους star- έχει ανάγκη, όχι μόνο το δεδομένο (την προσέλευση των πιστών fans στις συναυλίες του), αλλά την πραγματική κι ευρύτερη αποδοχή, ως ενός καλλιτέχνη μουσικά ζωντανού, που έχει κάποια πράγματα να δώσει και δεν είναι μια καρικατούρα από το παρελθόν (Να σημειώσω επίσης ότι μια σχετική κουβέντα, λίγο μετά το τέλος της συναυλίας, σε ένα κεμπαμπτζίδικο, στάθηκε και η αρχή της γνωριμίας με τον Ηλία Πυκνάδα. Πολύ πιο extreme από μένα, φάνηκε να βλέπει κάπως έτσι -ως καρικατούρα- την εμφάνισή του. Η συνέχεια της κουβέντας μας βρήκε με πολλά κοινά, έκανε μια παρατήρηση για το μπλοκάκι που είχα στα χέρια μου, του είπα ότι είναι για κάποιο online περιοδικό, χάρηκε όταν του είπα ότι είναι για το Avopolis και ένα μήνα μετά έγινε μέλος του team!).
Από αυτή την άποψη, αυτό που παρακολουθήσαμε το Σάββατο το βράδυ από την τριανδρία Morrissey, Boorer, Whyte και τους συνοδούς τους, ήταν μια ευχάριστη έκπληξη, μια επιβεβαίωση της σχέσης του Moz με το παντοδύναμο αισθητικό κέντρο που έχει ο πραγματικός φίλος της μουσικής του, αλλά και μια ψευδαισθησιακή παράταση του ατέρμονου ονείρου του τελευταίου. Βλέπετε, οι εποχές δεν γυρίζουν πίσω και ο Moz, παρότι απέχει από μανιεριστικές ακρότητες δεν πρόκειται ούτε κι αυτή τη φορά να ξαναγυρίσει τον κόσμο ανάποδα, έστω και σε ένα μικρό πυρήνα του. Τα τραγούδια του έχουν πει τόσα πολλά πράγματα και με τόσο ιδιαίτερους, άμεσους, καυστικούς τρόπους, που είναι καταδικασμένα να εκτοπίζουν σταδιακά τις νέες δουλειές του. Γι' αυτό και αυτές έλειπαν από το set, γι' αυτό και η χαρά των (πολύ καλών) ακυκλοφόρητων τραγουδιών σχετίζεται περισσότερο με τη δίψα, για να ξαναγυρίσουμε κι εμείς κι αυτός πάλι πίσω, μετά από κάποιο διάστημα. Αν ευχόμαστε η επόμενή του δουλειά να αποτελέσει εξαίρεση; Περισσότερο από τον καθένα. Για να μην παρεξηγούμαστε. Άλλο όμως η ευχή και άλλο η ρεαλιστική ματιά.
Το set του πάντως περιείχε τέσσερα νέα κομμάτια, που θα μπορούσαν να είχαν συμπεριληφθεί στο Viva Hate. Μάλιστα, ένα από αυτά, το "Irish blood, English heart" έγινε δεκτό με αρκετό ενθουσιασμό από το κοινό και ποικίλες αντιδράσεις. Στιχουργικά είναι ό,τι πιο καυστικό έχει γράψει τα τελευταία χρόνια. Ο Morrissey αναφέρει σ'αυτό ότι δεν φοβάται κανένα, κανείς δεν μπορεί να τον πουλήσει ή να τον αγοράσει, ότι ονειρεύεται την εποχή "when to be English is not to be baneful / To be standing by the flag, not feeling shameful / Racist or racial". Καυστικός και ταυτόχρονα απίστευτα θεατρικός στη σκηνή, έδειχνε να αναπνέει κάθε στίχο του νέου τραγουδιού: "Ι've been dreaming of a timeWhen the English are sick to death / Of Labour, and Tories / And spit upon the name Oliver Cromwell / And denounce this royal line that still salutes him / And will salute him / Forever".
Το "I Like You" είναι ένα τυπικό (?!) love song με στίχους όπως "you're not right in the head / and nor am I / and this is why / I like you". Αντίθετα, τα "The First Of The Gang To Die" και "The World Is Full Of Crashing Bores", με την καμπυλόγραμμη μελωδικότητά τους, ανήκουν στο βαρύ pop πυροβολικό του. Πριν απο το τελευταίο, μάλιστα, έκανε ένα μικρό αστειάκι, ρωτώντας μας γιατί βρίσκεται ψηλά στα charts η Kylie Minogue, και απαντώντας ευθύς αμέσως με το τραγούδι.
Το set του πάντως ήταν πολύ πιο best of Morrissey, από την τελευταία φορά. Κυριολεκτικά μπήκε φωτιά με το "I Want The One I Can't Have", που το άνοιξε και με το "Suedehead", που ακολούθησε. Το "Viva Hate" τιμήθηκε αρκούντως, αφού ακούσαμε αργότερα το "Everyday Is Like Sunday" (στο οποίο ο Boz Boorer άφησε την εξάχορδή του για ένα banjo!), το "Little Man, What Now?" και το "Alsatian Cousin"! Όλες οι εκτελέσεις πανέμορφες και κεφάτες, η φωνή σε πολύ καλύτερη φόρμα, ο ίδιος ακμαίος και ορεξάτος, να δίνει το χέρι του στους fans της πρώτης γραμμής και -κυρίως- να συνομιλεί με το κοινό και να κάνει τα γνωστά του αστειάκια. Άλλα πετυχημένα κι άλλα αδιάφορα. Όταν ρωτήθηκε για τη Madonna (!?), απάντησε, "oh, Madoga"! Είπε επίσης ότι το ίδιο πρωι κατέβηκε στην Αθήνα με μια βέσπα και σκότωσε 4 ανθρώπους. Ευχήθηκε όμως να μην άνθρωποι που γνωρίζουμε ή αγαπάμε. Με την εμφάνισή του στη σκηνή, θυμήθηκε και μερικούς δικούς μας, παλιούς γνώριμους: "Greece, we are the Aphrodite's child"! Εντυπωσιάστηκε με το request να πει το νέο κομμάτι, "Mexico", ενώ πριν την παρουσίαση της μπάντας είπε ότι πριν τους γνωρίσει, ήταν όλοι ...γυναίκες!
Είναι ολοφάνερο ότι η συμπεριφορά του star που ομιλεί ελάχιστα με το κοινό, έχει πάει περίπατο. Ένας Moz άμεσος, προσιτός και λιγότερο δύστροπος, όσον αφορά στις Smiths επιλογές του. Πλην του "I Want the One I Can't Have", παραδοθήκαμε σε μια θορυβώδη στο τέλος της εκτέλεση του "Meat Is Murder" (με τον ίδιο να αναπαριστά το ζώο που είναι έτοιμο να υποδεχθεί το 'φόνο' του), σε ένα εκρηκτικό "Hand In Glove" και στο encore, στο οποίο όλο το Gagarin χοροπηδούσε, τραγουδούσε και σήκωνε τα χέρια ψηλά. Ο Morrissey είχε αποσυρθεί και το σύνθημα συνεχιζόταν: "There Is A Light That Never Goes Out"...
Σχεδόν μεθυσμένοι αποχωρήσαμε από το venue, κάτω από τους συνήθεις (για τις περιοδείες του) ήχους του "My Way". Με μια γλυκιά γεύση για το απολαυστικό ακρόαμα και θέαμα από έναν άνθρωπο που άξιζε να δούμε και έτσι. Το εφηβικό μας όραμα βολόδερνε για λίγο, αλλά ξαναξεφυλλίσαμε ένα μέρος από την δική του μικρή ιστορία (και συνακολούθως από την παράλληλη δική μας) όπως του άξιζε. Μίκρη η γεύση, ως συνήθως, μα το γνωρίζαμε, αφού το "έθιμο" είναι γνωστό κι ο ίδιος έδειξε αυτή τη διάθεση και στις σύντομες, "ραδιοφωνικές", εκτελέσεις. Επαγγελματισμός; Όχι. Ακόμα και στείρος, επιβάλλει ένα μίνιμουμ παιξίματος με ένα τόσο μεγάλο ρεπερτόριο. Ούτε και καταναγκαστικά έργα επιτελούσε, αφού η λαχτάρα για την επί σκηνής μουσική του γοητεία τον τρέφει. Μάλλον φευγει στο "peak" και σε αφήνει "ερωτευμένο"... Όχι και τόσο δίκαιος τρόπος, αλλά τουλάχιστον ό,τι προηγήθηκε διεκδίκησε μέσα μας αυτό που του αξίζει...
Set List:
I Want The One I Can't Have
Suedehead
Little Man, What Now?
Hairdresser On Fire
Speedway
The World Is Full Of Crashing Bores
The First Of The Gang To Die
Jack The Ripper
Everyday Is Like Sunday
I Like You
Alsatian Cousin
Sister I'm A Poet
Meat Is Murder
November Spawned A Monster
Hand In Glove
Irish Blood, English Heart
There Is A Light That Never Goes Out
