Με τη συμβολική επιλογή της όπερας του Σπυρίδωνα-Φιλίσκου Σαμάρα Ρέα διάλεξε η Εθνική Λυρική Σκηνή να κλείσει τον κύκλο της στο θέατρο Ολύμπια της οδού Ακαδημίας. Συμβολική, γιατί η ίδια αυτή όπερα εγκαινίασε τον χώρο ως έδρα της τον Απρίλη του 1944, λίγα χρόνια μετά την ίδρυσή της, εν μέσω της μεταξικής δικτατορίας. Με μία σειρά ανακαινίσεων και αλλαγών στη μορφολογία του χώρου, στο Θέατρο Ολύμπια έχει έκτοτε παρουσιαστεί ένας τεράστιος πλούτος έργων, ο οποίος έχει λειτουργήσει επιδραστικά στη διαμόρφωση του καλλιτεχνικού κριτηρίου του λυρικού κοινού της χώρας.
Το λιμπρέτο της όπερας εξιστορεί την παράνομη ιστορία αγάπης (με τραγικό τέλος) μεταξύ του Έλληνα αθλητή Λυσία και της Ρέας, γυναίκας του Γενουάτη κυβερνήτη Σπίνολα, στη Χίο του 1400. Σημαίνοντα ρόλο παίζει και ο, επίσης ερωτευμένος με τη Ρέα, Βενετός ταξιάρχης Γουάρχης, ο οποίος καταλήγει να σκοτώσει τον Λυσία και να οδηγήσει τη Ρέα στο απονενοημένο διάβημα. Περιλαμβάνοντας σχεδόν αυτούσιο το “Αρχαίον Πνεύμ’ Αθάνατον” –τον ύμνο δηλαδή των Ολυμπιακών Αγώνων– η Ρέα αποτελεί την τελευταία τελειωμένη όπερα του Σαμάρα. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στη Φλωρεντία, το 1908.
Ο συνδυασμός της τελευταίας παράστασης της Λυρικής Σκηνής στο Ολύμπια, μαζί με το ανέβασμα της Ρέας, προμήνυε μία βραδιά συγκινησιακά φορτισμένη. Πράγματι, ακόμα και με τα διάφορα φάλτσα που σημειώθηκαν, το κλίμα υπήρξε βαθιά συναισθηματικό, με πλήθος μουσικόφιλων (και όχι μόνο) να συρρέουν για να επανδρώσουν για μία τελευταία φορά τις σειρές των καθισμάτων του ιστορικού θεάτρου. Συγκινησιακό κρεσέντο αποτέλεσε και η επιλογή της περίφημης mezzo soprano Κικής Μορφονιού για την εκφώνηση του αποχαιρετιστήριου λόγου, ο οποίος έδωσε και το εναρκτήριο λάκτισμα του έργου. Κι εκεί ήταν που ξεκίνησε η σύγχυση.
Η σκηνή του Ολύμπια ήταν ντυμένη στα μινιμαλιστικά λευκά, με τρεις σειρές καθισμάτων καλυμμένων με άσπρο ύφασμα, προσδίδοντας έτσι έναν αμφιλεγόμενο συμβολισμό, ο οποίος ισορροπούσε μεταξύ της αγνότητας του εορτασμού και του πένθους. Μέσα σε αυτό το σκηνικό, ο μαέστρος Βύρωνας Φιδετζής ένιψε τας χείρας του σε μία πράξη συμβολισμού που μάλλον έδωσε τον τόνο για ό,τι επακολούθησε –αποποιούμενος έτσι της καλλιτεχνικής ευθύνης. Κάτι τέτοιο συνέβη βέβαια και στη γενική πρόβα (καταπώς μάθαμε), μιας και έλειπε η μισή ορχήστρα λόγω απεργίας. Συνεπώς, κάπως έτσι πρέπει να εξηγηθεί ο ελαφρώς κακός συγχρονισμός της ορχήστρας καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου. Παράλληλα, η ορχήστρα έπαιζε αρκετά δυνατά στα πρώτα δύο μέρη της όπερας, με αποτέλεσμα να καπελώνονται σε μεγάλο βαθμό οι μονωδοί.
Στον πρωταγωνιστικό ρόλο, η Τζούλια Σουγλάκου ερμήνευσε μία πειστική Ρέα, με ιδιαίτερη προσοχή στα συναισθηματικά ξεσπάσματα της ηρωίδας. Η δραματική απόδοση του ρόλου υπήρξε επίσης πολύ καλή, σε σαφή αντίθεση με τους υπόλοιπους μονωδούς. Η υψίφωνος υπήρξε αρκετά αέρινη, με τη φωνή της να βιμπράρει πολύ όμορφα και να δένει αρμονικά στα ντουέτα με τον Γουάρχη (Κύρος Πατσαλίδης) και τη Δάφνη (Μαρία Μητσοπούλου).
Εν αντιθέσει, ο Λυσίας του Γιάννη Χριστόπουλου υπήρξε ολιγοδύναμος και σιγηλός. Η ανώτερη περιοχή της φωνής του τενόρου ήταν ανάερη, με τον λάθος όμως τρόπο: δεν κατάφερε λοιπόν να πείσει ως ο ρωμαλέος αθλητής που καίγεται από τη λαύρα του έρωτά του. Στον αντίποδα, ο Νίκος Στεφάνου απέδωσε έναν συγκινητικότατο ναύτη, που θρηνεί τη χαμένη αγάπη. Τα χορωδιακά μέρη της Ρέας ήρθαν για να υπογραμμίσουν τον αφηγηματικό άξονα του έργου και να δώσουν ώθηση στα λόγια των πρωταγωνιστών (μαζί με τα πιτσικάτο βιολιά στον θρήνο της Ρέας για τον θάνατο του αγαπημένου της), αλλά και έναν αγγελικό τρόπο με την καταληκτική επανάληψη του λιμπρέτο “Αν Αγαπάς, Τι Άλλο Ζητάς;”.
Η σκηνοθετική επιμέλεια της παράστασης άνηκε στον καλλιτεχνικό διευθυντή του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά, Νίκο Διαμαντή. Αλλά στην ημισκηνοθετημένη μορφή που επιλέχθηκε, σε ένα δηλαδή τόσο καθαρό και άσπιλο φόντο, φωτιστικές επιλογές με έντονα και «κορεσμένα» χρώματα φάνταζαν παράτονα και δεν λειτουργούσαν με το ρομαντικό μουσικό αφήγημα του Σαμάρα –ειδικά όταν υποστηριζόταν από μία εξαιρετική απόδοση του λιμπρέτο στα ελληνικά, δια χειρός Νικόλαου Ποριώτη.
Όπως και να ’χει, αυτό που μένει ως απότοκο από μία τέτοια βραδιά είναι στιγμές υψηλής συγκίνησης για έναν χώρο που έχει χαραχτεί στις μνήμες του φιλόμουσου κοινού. Όπως έμεινε και το γονάτισμα και το φιλί στη σκηνή του θεάτρου από τον βαρύτονο Κύρο Πατσαλίδη, καθώς και η ρέμβη των μεγαλύτερων σε ηλικία καθώς εξέρχονταν του Ολύμπια: «Πάει, αυτό ήταν για το θέατρό μας».
{youtube}GxjbicmLs08{/youtube}
