Η συναυλία που δεν ένωσε καμία κοινότητα, μα συζητήθηκε απ’ όλες με πάθος το οποίο θύμισε αλλοτινές εποχές μουσικών διαξιφισμών. Η σημειολογία της, πέλαγος: πρώτα-πρώτα, ο Φοίβος γιόρτασε τα 20 χρόνια του ως δημιουργός την ίδια μέρα που ο Μίκης Θεοδωράκης έστηνε ένα ακόμα Άξιον Εστί, σε ένα κατάμεστο (όπως διαβάζω στο ραπόρτο της Κατερίνας Τέλιου) Ηρώδειο. Ένα εμβληματικό έργο του νεότερου ελληνισμού σε αμφιλεγόμενη εκτέλεση, κόντρα στον «δημοφιλέστερο Έλληνα συνθέτη». Έτσι έγραφε στο εισιτήριό μου προς το ΟΑΚΑ. Μια έξυπνη διατύπωση. Καμία δάφνη σπουδαιότητας, μονάχα ένας δείκτης λαοφιλίας.
Περισσότερη σημειολογία, αργότερα. Μερικά γεγονότα τώρα: η συναυλία δεν άρχισε στις 20.30, όπως έγραφε το δελτίο τύπου. Άρχισε 21.30φεύγα. Και ήταν Δευτέρα, ήτοι επόμενη μέρα καθημερινή = εργάσιμη. Δεν ξέρω αν στη 1 παρά που βγήκε ο μεγάλος όγκος κόσμου είχε ακόμα ΗΣΑΠ, πάντως ήταν λιγάκι άσχημο να έχει εμφανιστεί το τιμώμενο πρόσωπο της βραδιάς να πει δυο λόγια (και δυο είπε, λιτά, με τις απαραίτητες ευχαριστίες και με χιούμορ) και να βλέπεις κόσμο από τις κερκίδες να αποχωρεί. Λίγη σημειολογία-σφήνα: κόσμο κυρίως από τα VIP των 60 ευρώ και από τα «ακριβά» καθίσματα των 28. Από την αρένα των χαμηλών βαλαντίων, ουδείς. Έφευγαν οι έχοντες και κατέχοντες αυτοκίνητα, έμεναν οι ίσως-μη-έχοντες-πια-ΗΣΑΠ.
Από την άλλη, η καθυστέρηση με βοήθησε να παρατηρήσω με προσοχή τι είχε σκαρώσει ο Φωκάς Ευαγγελινός. Το ΟΑΚΑ είχε κοπεί στα δύο, με τη σκηνή να έχει τοποθετηθεί στο μέσον. Ήταν φτιαγμένη πολύ πρωτότυπα, ως ένας ασφαλτόδρομος διπλής κατεύθυνσης με απλή λευκή λωρίδα ως διαχωριστικό. Στο ένα του άκρο, το προς τις κερκίδες, βρίσκονταν οι ηχολήπτες. Το άλλο του άκρο ήταν ένα μεγάλο video wall. Πάνω δεξιά και αριστερά είχε διαμορφωθεί ο χώρος για την ορχήστρα. Κάτω δεξιά και αριστερά, τα δύο τμήματα της αρένας. Σε γενικές γραμμές, οι πρωταγωνιστές της βραδιάς έμπαιναν από video wall πλευρά, κινούνταν στο μέσον του Foivos Road, αποχωρούσαν από το άκρο των ηχοληπτών. Και είχε κι άλλες έξυπνες ιδέες ο Ευαγγελινός, όπως θα ανακάλυπτα στην εξέλιξη της βραδιάς.
Μερικά γεγονότα ακόμα: κάπου διάβασα ότι δεν είχε καλό ήχο στου Φοίβου. Δεν αληθεύει. Ο ήχος ήταν γηπεδικός, με μπαρόκ τάσεις και υπερβολικά ντεσιμπέλ, ωστόσο σου επέτρεπε να ακούς λεπτομέρειες στα παιξίματα μα και όλους τους στίχους καθαρά. Λύσσαξαν επίσης ορισμένοι με το ότι δεν είχε κόσμο. Τα άκουγα πριν τη συναυλία, τα άκουσα και μετά. Πράγματι, θα μπορούσε να έχει αρκετό περισσότερο κόσμο –χώραγαν πολλοί ακόμα. Όμως είχε κόσμο. Περισσότερους από το Ηρώδειο ή τα όσα έχουμε δει στην Τεχνόπολη και στο Θέατρο Βράχων. Τι σημαίνει, λοιπόν, «δεν είχε κόσμο»; Πόσο κόσμο «έπρεπε» να έχει, για να «έχει κόσμο;».
Πάμε λίγη σημειολογία ακόμα. Για μένα το μεγάλο στοίχημα βρισκόταν στο αν τα γενέθλια του Φοίβου θα έπειθαν το κοινό που συνήθως απολαμβάνει τα τραγούδια του σε μεγάλα ξενυχτάδικα (καθισμένο ή εν χορώ, με τα ουίσκι και τα ξηροκάρπια παραδίπλα), να μετάσχει σε ένα event με διαφορετικό κώδικα. Έναν κώδικα πιο κοντά στα ξένα hard rock & heavy metal ακούσματα της νεότητας του συνθέτη. Κρίνω λοιπόν το «πόσο κόσμο είχε» με αυτό το κριτήριο. Έπεισε αρκετούς ο Φοίβος να έρθουν ως το ΟΑΚΑ. Αλλά όχι όλους. Και, όπως υποψιαζόμουν καθώς πήγαινα, έβαλε κι εκείνος νερό στο κρασί του για να εξασφαλίσει ότι δεν θα τους ξενίσει το πράγμα. Έτσι, λίγα τραγούδια τα ακούσαμε ολόκληρα. Πολλά από αυτά παίχτηκαν με τη λογική του ποτ πουρί, ένα κουπλέ + ένα ρεφρέν και πάμε στο επόμενο. Σαν να βρισκόσουν σε κέντρο. Κατανοητό, αλλά έτσι αποδυναμώθηκε το υλικό και έλαβε σάρκα και οστά μία από τις μεγαλύτερες κατηγορίες εναντίον του: ότι απαρτίζεται από «τραγούδια-συνθήματα». Τραγούδια με τη σέσουλα, που ποντάρουν σε ένα-δυο στιχουργικά πυροτεχνήματα προς ρεφρέν μεριά.
Την πρώτη ώρα βαρέθηκα. Το πομπώδες μπάσιμο με το παιδάκι, τους χορευτές και μια απαστράπτουσα και ούμπερ σέξι Δέσποινα Βανδή να μας καλωσορίζει με το “Γεια” διέθετε μομέντουμ, αλλά τα μικρά ονόματα που ανέλαβαν τη συνέχεια δεν μπόρεσαν να το διατηρήσουν. Οι περισσότεροι, δηλαδή. Γιατί ο Θάνος Καλλίρης, ας πούμε, μπορεί να βγήκε πρώτος και να ξεχάστηκε, όμως υπήρξε συγκινητικός και τραγούδησε θαυμάσια το “Κάποιο Καλοκαίρι” και το “Αγάπη Καλοκαιρινή” (δύο από τα ωραιότερα τραγούδια του Φοίβου). Γιατί η Άντζελα Δημητρίου μπορεί να υποφέρει από φθορές στη φωνή της και να μην κατάλαβε καλά τον κώδικα «στάδιο» –δίνοντας συχνά στο κοινό τα τραγούδια σαν να ’ταν στην Εμπατή North– όμως το έχει. Η Λαίδη ξέρει επίσης να κάνει μπάσιμο και ο Φωκάς Ευαγγελινός της έφτιαξε μια ταιριαστή εξτραβαγκάνζα, στρώνοντας κόκκινο χαλί και ντύνοντας το μπαλέτο δημοσιογράφους να την κυνηγούν για μια δήλωση όσο εκείνη μάδαγε μαργαρίτες και μας διηγούταν για κάτι χαρακτήρες-τελειωμένους αναπτήρες (κρίμα που δεν χώρεσε στο σετ της το “Ακατοίκητες Οι Νύχτες”, που τόσο μου αρέσει). Σημειώστε επίσης ότι ο κόσμος τη λατρεύει: την καταχειροκρότησε.
Κατά τα άλλα, ο Διονύσης Σχοινάς έμεινε όσο λίγο έπρεπε (θυμίζοντας εκείνο το φλώρικο μα συμπαθές χιτάκι με τα συγκοινωνούντα δοχεία), ο Tus δεν μπόρεσε να σταθεί ούτε καν στο εκρηκτικό σουξέ “Χόρεψε Μωρό Μου” –κι ας είχε την Ελεάννα Αζούκη μαζί του– και ο Δημήτρης Κόκοτας εκτέθηκε με το να βγει να τραγουδήσει μετά τη Μαντώ, γιατί όσο δονούσε εκείνη το στάδιο με τις κορώνες της, τόσο απαρατήρητη πέρασε η δική του φωνή. Η οποία Μαντώ, ωστόσο, «φάνηκε» μόνο στο δεύτερο μισό, όταν πραγματοποίησε guest εμφάνιση στο πλευρό του Αντώνη Ρέμου για το “Εμείς”. Η Έλλη Κοκκίνου στα πράσινα υπήρξε αναντίρρητα μία από τις ομορφότερες παρουσίες της βραδιάς, ούτε όμως το “Ήταν Ψέμα” και οι ιδέες του Ευαγγελινού με τα πολύχρωμα μπαλόνια (στο πρώτο μέρος) και την επέλαση των ΜΑΤ (στο δεύτερο μέρος) δεν καμουφλάρανε επαρκώς την ανικανότητά της να πατήσει ερμηνευτικά έξω από τον ορίζοντα Βανδή-Βίσση. Βλέποντας τον Θάνο Πετρέλη να είναι τόσο απλός μεν, τόσο λίγος δε στο μικρόφωνο, έπαψα να αναρωτιέμαι γιατί χάθηκε, παρότι στο δεύτερο μισό του live το “Χτύπα Κι Άλλο” ανέσυρε μνήμες στους 30+. Τον Πάνο Καλλίδη δεν τον θυμάμαι στο πρόγραμμα, εφόσον όμως μπήκε θα μπορούσε ίσως να προσπαθήσει να μην τραγουδά σαν ανθυπο-Αντύπας, παίρνοντας π.χ. μερικά μαθήματα από τον Νίνο. Ο οποίος στάθηκε πολύ μετρημένα, κομψά ντυμένος και με τη δέουσα σοβαρότητα, δείχνοντας ότι έχει μεγάλο γκελ στο πιο νεανικό κοινό. Να διέθετε και καμιά φωνή της προκοπής... Τα μισά της συναυλίας χωρίστηκαν από το «special DJ σετ» του Μιχάλη Τσαουσόπουλου. Δεν είχε τίποτα το σπέσιαλ. Μόνο φτηνή, pseudo-εντυπωσιακή electronica και τον ίδιο να καμώνεται τον superstar DJ.
Σημειολογίας ξαφνική επέλαση: το δελτίο τύπου της Spicy, αλλά και το εισιτήριό μου, σημείωναν εμφατικά ότι τον Φοίβο θα συνόδευαν «όλοι οι σπουδαίοι Έλληνες ερμηνευτές της τελευταίας 20ετίας». Βλέποντας τον Κόκοτα, τον Σχοινά, τον Νίνο και τον Καλλίδη (χώρια τον Tus) δεν μπόρεσα να μη σκεφτώ ότι όποιος το έγραψε αυτό α) είναι θρασύτατος ψεύτης β) είναι επικίνδυνα ανόητος. Όπως βέβαια και όποιος το υποστηρίζει.
Όσο όμως βαρέθηκα στο πρώτο μέρος, άλλο τόσο διασκέδασα στο δεύτερο. Η Δέσποινα Βανδή είχε δικαιωματικά οριστεί ως η βασίλισσα της βραδιάς και επιτέλεσε τον ρόλο της άψογα. Εμφάνιση, κίνηση, σόου, επικοινωνία με το κοινό, ερμηνείες, σε όλα τα πήγε περίφημα. Εντάξει, κατά σημεία φώναζε, όμως η υπερβολή και το δράμα μοιάζουν συνυφασμένα με πολλά τραγούδια της. Κοίταξε να δεις, δεν γίνεται όταν τσιρίζει η Μποφίλιου να είναι πάντα ωραίο, αλλά όταν το κάνει το Δεσποινάκι να είναι πάντα κακό... Θέλει π.χ. υπερβολή το “Στα ’Δωσα Όλα”, δεν βγαίνει διαφορετικά. Και θέλουν δράμα τα “Γυρίσματα” –ένα από τα ωραία ελληνικά τραγούδια του 2012. Έλα όμως που τελικά της πήρε τα σκήπτρα μέσα από τα χέρια η Καίτη Γαρμπή! Σείστηκε το Ολυμπιακό Στάδιο όταν είπε τα “Χαμένα” και το “Θα Μελαγχολήσω”, χτυπώντας μια νότα συγκίνησης που έλειπε από την ατσαλάκωτη εμφάνιση της Βανδή. Πέταξα κι εγώ τη σκούφια μου όταν άκουσα το “Επιτέλους” κι ας έλειπε η Νατάσσα Θεοδωρίδου. Η δύναμη του χειροκροτήματος και συνθήματα τύπου «Καίτη θεά, στον θρόνο σου ξανά» δεν άφησαν αμφιβολία. Δέσποινα-Καίτη, σημειώσατε 2.
Από τους άντρες ερμηνευτές, το ξέρω ότι συμμετείχε και ο Αντώνης Ρέμος, το ξέρει όμως κι εκείνος πιστεύω ότι δεν θα στεφόταν βασιλιάς της Δευτέρας. Ό,τι πάντως του έλειπε σε εκτόπισμα, το αναπλήρωσε σε αξιοπρέπεια, μου θύμισε δε πόσο μεγάλο ζεϊμπεκοσουξέ υπήρξε κάποτε το “Τι Ήμουνα Για Σένα”. Προσωπικά περίμενα τον Γιώργο Μαζωνάκη να κερδίσει τον τίτλο με άνεση, εκείνος όμως είχε άλλα κατά νου: έκανε την πιο εντυπωσιακή εμφάνιση της βραδιάς μπουκάροντας στη σκηνή με αυτοκίνητο εποχής Ποτοαπαγόρευσης και τραγουδώντας με κατακόκκινη φόρμα εν μέσω των μαυροντυμένων γκάνγκστερ του, μας είπε όμως λίγα τραγούδια και έφυγε. Ασφαλώς ήταν και το “Gucci Φόρεμα” με το “Τέσσερις” ανάμεσά τους (κι αν δεν έχεις πιάσει πόσο κλάσικ λαϊκό είναι το τελευταίο, φοβάμαι ότι δύσκολα θα καταλάβεις βασικά πράγματα για τον λαϊκό μας πολιτισμό). Έτσι, έμεινε αδιαφιλονίκητος νικητής ο King Bill, ή «Μπίλαρος» όπως τον αποκαλούσε ένας πίσω μου: ο Βασίλης Καρράς μπορεί να μην έχει πια τη φωνή των νιάτων του, οδήγησε όμως το ΟΑΚΑ σε δεύτερο σεισμό χειροκροτημάτων και ιαχών με το “Τι Αισθάνεσαι Για Μένα”, το “Γι’ Αυτό Στάσου” και το “Απορώ Αν Αισθάνεσαι Τύψεις”, ενώ εξέπληξε άπαντες όταν υποδέχτηκε επί σκηνής την Κωνσταντίνα για να πουν μαζί το “Δηλητήριο”.
Σημειολογίας ρελάνς & φινάλε: ο Φοίβος είχε κάθε δικαίωμα να γιορτάσει την 20ετία του. Έχει γράψει περισσότερα ωραία τραγούδια από έναν σωρό κακών μίμων του Χατζιδάκι, τραγουδοποιών της συμφοράς και αγγλόφωνων απομιμήσεων που λανσάρονται ως ποιοτικοί. Μαζί με τον Νίκο Καρβέλα γύρισε τη βαριά σελίδα του λαϊκού μας τραγουδιού, γράφοντας το τελευταίο μέχρι σήμερα κεφάλαιό του: η λαϊκοπόπ έχει συμβεί σε όλους τους πληθυσμούς με γηγενή πολιτισμό που βρέθηκαν εμπρός στη λαίλαπα μιας γοργής παγκοσμιοποίησης. Δεν χρειάζεται να αξιολογηθεί ως σημαντικό αυτό το κεφάλαιο για να του αναγνωριστεί ότι διαθέτει υπόσταση. Τέτοιος λαός γίναμε, άτσαλα μπερδεμένος μεταξύ μπουζουκιού και beat/ποπ/ηλεκτρικής κιθάρας, μόνο ένα τέτοιο λαϊκό τραγούδι μπορούσαμε να έχουμε μετά το 1991 (λαϊκό, ξαναλέω). Το τραγούδι αυτό, ωστόσο, είχε –όχι πάντα, αλλά συχνά– κάτι περισσότερο να πει για τις ζωές μας από πολλά «ποιοτικά», τα οποία απλά μπουρδολογούσαν. Κι αν ξεπατικώθηκε και κάτι από Coldplay, 50 Cent, Him και Faithless στην πορεία, δεν λέμε να μην το επισημάνεις. Θυμήσου όμως να διαμαρτυρηθείς το ίδιο έντονα και όταν ξεπατικώνονται οι Αγγλοσάξονες από ατάλαντους αγγλόφωνους, θυμήσου τον Καλδάρα και το Μπόλιγουντ (πόσο άδικο θα ήταν να κριθεί για αυτή την ιστορία και όχι για τα υπόλοιπα τραγούδια του), τους πρώτους λαϊκούς δημιουργούς με την πρότερη δημοτική παράδοση.
Όποιοι λοιπόν φρίττετε με τη θέση του Φοίβου στο εγχώριο τραγούδι, θα ήθελα να είχατε πρώτα το σθένος να τα βάλετε με ό,τι πετάει ένα «Χατζιδάκις» και καθαρίζει, με ό,τι καβαλάει κίτρινα ροκ ποδήλατα στις παρυφές της αριστερής διαμαρτυρίας, με ό,τι υποκλίνεται όψιμα και πονηρά στο θέρεμιν και βαφτίζεται ιμάμ, ιλεγκάλ, ούφο με σκούφο ή δεν ξέρω τι άλλο. Ας καθαρίσει πρώτα αυτή η κόπρος του Αυγεία κι ας πάψει να λαμβάνει στήριξη από εναλλακτικά μεν, ημιμαθή δε ραδιόφωνα/έντυπα/sites και μετά να πιάσουμε αν θέλετε και τον Φοίβο. Υπάρχουν πράγματι καλύτεροί του εκεί έξω, καλλιτέχνες με Κ κεφαλαίο. Αλλά το ότι δεν προβάλλονται ενώ προβάλλονται οι παραπάνω, είναι κάτι για το οποίο διόλου δεν ευθύνεται ο Φοίβος. Και υπονομεύει τη σύγχρονη ελληνική μουσική περισσότερο από όλα τα σουξεδάκια του μαζί.
{youtube}-1wFgQx5110{/youtube}
