Η αναμέτρηση με το υλικό ενός συνθέτη με το βεληνεκές του Σταύρου Ξαρχάκου είναι σαφώς ένα σοβαρό σκαλί στην καριέρα ενός τραγουδιστή. Όταν μάλιστα διαθέτεις αποδεδειγμένα καλή φωνή και έχεις και τη δυναμική να το κάνεις, η ευθύνη σου είναι μεγαλύτερη από εκείνη του όποιου αδαή μουζικάντη/ερμηνευτή επιχειρήσει κάτι ανάλογο, εισπράττοντας την αδιαφορία του κοινού. Στα σίγουρα, η Ελεωνόρα Ζουγανέλη ανήκει στις σύγχρονες ερμηνεύτριες που τα τελευταία χρόνια έχουν πάνω τους τα φώτα της προσοχής (και μάλιστα όχι για τους λάθους λόγους, το έχω υποστηρίξει ξανά και εδώ). Μόνο που την Παρασκευή το βράδυ δεν είχε μάλλον καμία τέτοια λογική επί της κεφαλής της, αναλαμβάνοντας την πρώτη μέρα της εκδήλωσης Rewind στο Μέλλον. Ή μάλλον –για να ακριβολογήσω– ήταν φανερό από το πώς στήθηκε η παράσταση ότι την ενδιέφερε κάτι άλλο.
Κοσμοσυρροή στον κήπο του Μεγάρου Μουσικής και με εντυπωσιακή τη γυναικεία ποσοστιαία παρουσία, άνω του 65% στα σίγουρα. Στις 9+28 μ.μ. τα φώτα έσβησαν και ξεκινήσαμε να παρακολουθούμε ένα βίντεο στο πίσω μέρος της σκηνής, όπου ανάμεσα στον Κούρκουλο και στην Καρέζη –τους εμβληματικούς πρωταγωνιστές από τα Κόκκινα Φανάρια– στεκόταν η Ζουγανέλη. Ενθουσιάστηκε ο κόσμος με το τρικάζ, προσωπικά ωστόσο το βρήκα από ανούσιο έως αδιάφορο και έστρεψα έτσι τα μάτια μου έμπροσθεν της σκηνής, για να δω τι θα ακολουθήσει. Ελάχιστος χρόνος πέρασε και ακολούθησε η Ζουγανέλη με την τετραμελή μπάντα της, εν μέσω αποθέωσης και χειροκροτημάτων. «Πάμε να δούμε λοιπόν πώς θα αναμετρηθεί αυτή η φωνή με αυτό το δυναμικό και ιστορικό υλικό», είπα. Και σύντομα έφερα στο μυαλό μου την προ τριετίας συναυλία στο Παλλάς, όταν ο ίδιος ο Ξαρχάκος διεύθυνε την ορχήστρα που ιχνηλατούσε την πορεία του, καθώς και τις ερμηνείες της Έλλης Πασπαλά. Το πλέον ενδιαφέρον εκείνης της βραδιάς ήταν ότι ο Ξαρχάκος είχε επιλέξει σε κάθε ενορχήστρωση να πρωταγωνιστεί συγκεκριμένο όργανο, όπως άλλωστε συνέβαινε πολλάκις και στους δίσκους του. Η Ελεωνόρα Ζουγανέλη, τώρα, είχε μαζί της μια μπάντα αποτελούμενη από καλούς μουσικούς (ο Ευριπίδης Ζεμενίδης στις κιθάρες, ο Μιχάλης Καλκάνης στο κοντραμπάσο, ο Νίκος Πασαλίδης σε διάφορα έγχορδα και ο πάντα θαυμάσιος Τάκης Φαραζής στο πιάνο). Ενορχηστρωτικά όμως –δεν είχε διόλου να κάνει με τη μίξη από την κονσόλα– καταβαλλόταν προσπάθεια για έναν συνολικό ήχο.
Με ελάχιστες λοιπόν εξαιρέσεις (π.χ. το “Καίγομαι”) η συγκεκριμένη λογική υπηρέτησε μια κατ’ ουσίαν ροκ αισθητική. Θα πει βέβαια κάποιος εδώ ότι αυτή ήταν η άποψή τους. Θα το δεχτώ εν μέρει, ωστόσο ας αναλογιστούμε ότι οι ενορχηστρώσεις στον Ξαρχάκο προσδίδουν ιδιαίτερα αρώματα στα τραγούδια του –για παράδειγμα, η άρπα στον περίφημο “Λευτέρη”, που έμελλε να πάθει μεγάλο κάζο το βράδυ της Παρασκευής. Επίσης, η Ζουγανέλη έπεσε από νωρίς σε εύκολες λύσεις, προτρέποντας τον κόσμο να «πάνε όλοι μαζί» ήδη από το 3ο-4ο τραγούδι. Λάθος, διότι στον Κήπο του Μεγάρου δεν έπρεπε να είναι η ερμηνεύτρια που αλωνίζει το καλοκαίρι την ελληνική επαρχία, στηριγμένη στη δυναμική γνωστών ασμάτων. Και να δεχθώ το άγχος της. Αλλά, τελικά, ποιο ήταν το άγχος της, να πατήσει σωστά στις νότες; Όταν μετά το τέλος του δεύτερου τραγουδιού μίλησε για πρώτη φορά, καλησπερίζοντας το κοινό ευγενικά, πρόσθεσε ότι «έκανα ένα λαθάκι, αν και περίμενα να το κάνω αργότερα απόψε, σε άλλο τραγούδι». Μα το ζήτημα δεν είναι να πέσει κάποιος πάνω στη νότα, όταν μιλάμε για ερμηνεία, αλλά να προσφέρει το δικό του κιάλι θεωρίας των πραγμάτων. Την ακριβοθεσία της φωνής της Ζουγανέλη –ασχέτως αν μερικές φορές προβαίνει σε υπερβολές– δεν νομίζω ότι την αμφισβητεί κάποιος, το θέμα επομένως είναι η άποψη.
Τέτοιες ελλείψεις φάνηκαν σε τραγούδια όπως το “Νυν Και Αεί”. Αν θυμάστε, στην (κλασική) πρώτη εκτέλεση της Μοσχολιού τα δύο τελευταία (και επαναλαμβανόμενα) ρεφρέν έχουν διαφορά στην ένταση, ώστε να αποδοθεί το κρεσέντο της δραματικότητας. Η Ζουγανέλη όμως τραγούδησε τόσο ταβάνι όλο το τραγούδι, ώστε ουσιαστικά ακούσαμε μια ισοτονία σε όλη τη διαδρομή του ιστορικού άσματος... Με λίγα λόγια, φοβούμενη το μέγεθος των φωνών που πριν από εκείνη έχουν σημαδέψει τραγούδια σαν και το παραπάνω, έθεσε την ακρίβεια στις νότες πιο πάνω από την εσωτερικότητα. Φάνηκε επίσης στο “Όνειρο Δεμένο”: η τραγικότητα του ανέλπιδου ερώτα, όπως διαγράφηκε από τις φωνές του Πάνου Γαβαλά και της Ρίας Κούρτη, δεν φάνηκε καθόλου στη φωνή της πρωταγωνίστριας της βραδιάς. Κάποια στιγμή ανέβηκε στη σκηνή και ο Βασιλικός –προφανώς για να γίνει η συνδεσμολογία με τη δεύτερη Rewind Στο Μέλλον βραδιά. Δεν μπόρεσα να εξηγήσω αλλιώς την παρουσία του, μιας και περισσότερο λικνίστηκε μαζί με τη Ζουγανέλη, παρά τραγούδησε μαζί της το “Τα Δάκρυά Μου Είναι Καυτά” μαζί της. Και, όταν το έκανε, δεν ακούστηκε να γίνεται καλή δουλειά.
Αλλά το χείριστο σημείο της βραδιάς σημειώθηκε στην εκτέλεση του “Λευτέρη”. Προηγήθηκε εισαγωγή από τη Ζουγανέλη ότι θα λάβουμε εντολές για το τι να κάνουμε ως κοινό για να ανέβει το κέφι, ακολούθησε το βίντεο με την αφιονισμένη Αλίκη Βουγιουκλάκη να ερμηνεύει το τραγούδι (στην περίφημη σκηνή από τις Διπλοπενιές, έμπροσθεν του Δημήτρη Παπαμιχαήλ) και ξαφνικά άρχισε να αναβοσβήνει πάνω στο βίντεο –και μάλιστα με πηχιαίους τίτλους– η φράση «Do it», με ροζ απόχρωση. Ο κόσμος ενθουσιάστηκε. Εγώ ένιωσα ταυτόχρονα γκρινιάρης γέρος και παιδί ενός μπασταρδεμένου πολιτισμού, που δεν ξέρει τι του γίνεται και έχει μπερδέψει το κέφι με την απλοποίηση και με τη φαινομενολογία. Στα συν της βραδιάς να σημειώσουμε τον ήχο, στα πλην όμως τον φωτισμό: ήταν από τους χειρότερους που έχω δει, μιας και δεν είχε καμία σχέση με τη ρυθμολογία των τραγουδιών και με την υπόστασή τους. Δεν μπορεί λ.χ. στο “Καίγομαι” να αναβοσβήνεις, σχεδόν σε ρυθμό, στρόμπο πορτοκαλί φώτα... Πέτα ένα παγωμένο μπλε και άστο εκεί αγαπητέ μου, δεν μπορούμε να τα μετατρέψουμε όλα σε ποπ. Τέλος, οι δύο επί σκηνής εικονολήπτες θεώρησαν –ειδικότερα ο αριστερά– ότι μπορούν να παίρνουν μέρος στη συναυλία και μάλιστα στην πρώτη γραμμή της, στο ύψος του μικροφώνου (με κορύφωση το χώσιμο του φακού πάνω στα πλήκτρα του Φαραζή, σαν να μην έχει ακόμα εφευρεθεί το ζουμ). Λες και βρισκόμασταν έξω από καμία βίλα πλουσίου που έχει εμπλακεί σε σκάνδαλο και συνωστιζόμαστε στην πόρτα του για δηλώσεις... Ντροπή και paparazzi πράγματα.
Άφησα επίτηδες ως τελευταίο το κορυφαίο σημείο της βραδιάς: την εμφάνιση του Σταμάτη Κόκκοτα. Ο οποίος βγήκε στη σκηνή σωστά ντυμένος –διότι όταν παρουσιάζεις τέτοιο υλικό δεν γίνεται να εμφανίζεσαι με τζην και με μακό μπλουζάκι– κι έφερε μάλιστα και δικό του μπουζουξή (σημειολογία παλιού Έλληνα τραγουδιστή). Εξήρε τη φωνή της Ζουγανέλη με ευγένεια, ευτυχώς δεν άκουσε διάφορες κακεντρεχείς λεβεντοκοπέλες που έλεγαν διάφορα, του στυλ «καλέ! το ίδιο κούρεμα έχει ακόμα; Με τις φαβορίτες;» (όχι κυρά μου, θα αφήσει μούσια και θα βάλει σκουλαρίκια για να το παίζει κουλ) και «καλέ! κάνει λες και έχει πάρκινσον» (ουδεμία σχέση), και μας έδειξε τι σημαίνει κατακτώ τη σκηνή με ρουά ματ σε τρεις κινήσεις. Με όπλο όχι μόνο την πείρα, αλλά κυρίως την ερμηνεία στα “Βάλε Φωνή”, “Στου Όθωνα Τα Χρόνια” και “Υπομονή” (αυτό μαζί με τη Ζουγανέλη). Δάκρυσα από το αγέρωχο της φωνής του, η οποία διατηρείται παρ’ όλη την ηλικία του. Στη λογική του Ronnie James Dio των ύστερων ημερών, ο Κόκοτας κρατούσε τις ανάσες σε διαφορετικά σημεία και δεν υποστήριζε με νταλκάντζες τα σημεία που δεν μπορούσε πια να τραγουδήσει, μα τα έβγαζε με αισθαντικότητα, πατώντας στη γνώση του υλικού του.
{youtube}i9ny1p0VmGs{/youtube}
