«Δεν είν’ το δάκρυ το στερνό για κείνον που ποθαίνει
μα για θανάτους εκατό κρυφούς δικούς μας βγαίνει»
Οι παραπάνω στίχοι των Χαΐνηδων είχαν σταθεί πριν κάποια χρόνια τέτοιες μέρες αφορμή αναβίωσης της προσωπικής αποκωδικοποίησης των Θείων Παθών. Μια άλλη χρονιά, τον ίδιο σκοπό επιτέλεσε το διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Παιδική Πασχαλιά, το οποίο έφερε στο μυαλό μυρωμένα ανθοπέταλα, λουστρίνια που στενεύουν και καρδιοχτύπι για αυτοσχέδιες κροτίδες. Φέτος, τον ρόλο αυτό ανέλαβε ο Χρόνης Αηδονίδης τη Μεγάλη Τρίτη στο θέατρο Ακροπόλ, στη συναυλία Ύμνοι & Θρήνοι του Θείου Πάθους.
Ο ακρίτας της εγχώριας παράδοσης ανέβηκε γύρω στις 21:45 στη σκηνή ενός θεάτρου πιο άδειου από την επιθυμία μου, μα πιο γεμάτου από την προσδοκία μου. Στη συνέχεια, προσφώνησε τη Νεκταρία Καραντζή και τον Δημήτρη Μπάση, που ο ίδιος όρισε εκείνοι να είναι το επίκεντρο της βραδιάς. Και το δικαιολόγησε κάπως έτσι: «Οδεύω προς τη δύση και ψάχνω τους διαδόχους μου και συνεχιστές της λαϊκής παράδοσης με το φανάρι, σαν τον Διογένη. Τόπο στα νιάτα!». Αφού πήραν τη θέση τους στη σκηνή και τα μέλη της χαλκιδαίας χορωδίας De Profundis, αλλά και ο Ανδρέας Σκάνδαλος με το κανονάκι του, ακούστηκε “Το Μοιρολόι Της Παναγίας” στην κυπριακή του εκδοχή, αφιερωμένο στη μνήμη της Δόμνας Σαμίου.
Πρώτο μέρος της βραδιάς αποτέλεσαν οι γνωστότεροι ύμνοι των Ακολουθιών της Μεγάλης Εβδομάδας και τρεις λαϊκοί θρήνοι. Μπορεί κάθε φορά που γύριζε μια σελίδα στο αναλόγιο να άλλαζε και η φωνή που έψαλλε, μα η συνοδεία του κοινού, το οποίο ψιθύριζε τους ύμνους στίχο-στίχο, παρέμενε σταθερή και φόρτιζε το Ακροπόλ με κατάνυξη. Η Νεκταρία Καραντζή στο Προκείμενο “Μη Αποστρέψεις Το Πρόσωπό Σου Από Του Παιδός Σου” και στα εγκώμια της Μεγάλης Παρασκευής υπενθύμισε πως μια γυναικεία φωνή δεν χρειάζεται επιτηδευμένο σπαραγμό για να ψάλλει. Αντιθέτως, η υπακοή στους κανόνες της βυζαντινής μουσικής και η φυσική απόδοση είναι ένας επαρκής συνδυασμός. Αν και πιο χαμηλόφωνη από το αναγκαίο, η Καραντζή εισέπραξε εγκάρδια χειροκροτήματα, ιδιαιτέρως μετά τη σύμπραξη με τον δάσκαλό της στο παραδοσιακό “Σήμερα Μαύρος Ουρανός”.
Η παρουσία του Δημήτρη Μπάση αποτέλεσε το ιδανικό συμπλήρωμα στη μειλιχιότητα της Καραντζή. Με δύναμη και ένταση έψαλλε “Σήμερον Κρεμάται Επί Ξύλου Ο Εν Ύδασι Την Γην Κρεμάσας”, και, παρά τα υπερβολικά του μελίσματα, απέδωσε συγκινητικά το γνωστότερο δοξαστικό της Μεγάλης Πέμπτης. Συνολικά, άρθρωνε κάθε φθόγγο πεντακάθαρα –ακούγονταν και οι λέξεις που συνήθως μουρμουρίζονται– ενώ χειριζόταν την έκταση της φωνής του ακοπίαστα. Η επιλογή του από τον Χρόνη Αηδονίδη θα ήταν ευτυχής συγκυρία να είχε γίνει όταν ο δεύτερος ηχογραφούσε μαζί με την Καραντζή τον δίσκο Άφραστον Θαύμα (2009).
Στο δεύτερο μέρος της βραδιάς, κυριάρχησαν τραγούδια της λαϊκής παράδοσης. Οι τρεις ερμηνευτές ταξίδεψαν το κοινό από τη Σαμοθράκη ως την Κρήτη και από την Κάλυμνο και τη Μικρά Ασία ως τη Θράκη με συνοδεία ένα βιολί, ένα λαούτο κι ένα κανονάκι. Λόγια οικεία, ιστορίες πολυακουσμένες και ταιριαστές με τα Πάθη των ημερών. Σε αυτό το δεύτερο μέρος επισημάνθηκαν και τα τρωτά σημεία της συναυλίας: ορισμένες αλλαγές στη σειρά και στον αριθμό των τραγουδιών προκάλεσαν αναστάτωση στη σκηνή, η χορωδία δεν μπόρεσε να συνάδει με τους υπόλοιπους –ίσως λόγω λιγοστών προβών;– και οι νέοι τραγουδιστές έδειξαν πρόθεση να ξεσηκώσουν τον κόσμο, παρότι το κλίμα ήταν βαρύ από το πρώτο μισό.
Όμως, ο Χρόνης Αηδονίδης αποζημίωσε τους ακροατές τραγουδώντας για το τέλος ένα νανούρισμα σε μουσική Νίκου Κυπουργού και στίχους Λίνας Νικολακοπούλου, λέγοντας με αυθόρμητη ειλικρίνεια: «Αυτό το τραγούδι δεν γράφτηκε ως παραδοσιακό. Αλλά, όταν μου το έδωσαν, τους είπα πως εγώ μόνο παραδοσιακά μπορώ να το τραγουδήσω».
{youtube}CVIzwWzIpZE{/youtube}
