Υπάρχουν συγκεκριμένοι (και αριθμημένοι) λόγοι για τους οποίους κάποιος θα πάει να δει τους Panx Romana εν έτει 2012: το να μην τους είχες πετύχει όταν αλώνιζαν οτιδήποτε διέθετε μικροφωνική στη δεκαετία του 1980. Το να θέλεις να κάνεις μια μελέτη για την ιστορικότητα του ελληνικού πανκ. Το να ανήκεις σε όσους τα μηνύματά τους ωθούν σε μια γενικότερη πολιτικο-κοινωνική στάση. Ή το να ξέρεις ότι θα δεις εκεί κλασικές φάτσες του ελληνικού underground της προαναφερθείσας δεκαετίας.
Το κοινό λοιπόν που γέμισε το An το Σάββατο είχε μορφές οι οποίες πληρούσαν όλα τα παραπάνω. Να μην ξεχάσω όμως και κάτι σημαντικό: παραμένει πόλος έλξης η θετικότατη φιγούρα του Φρανκ (όπως και των υπολοίπων Panx Romana), καθώς οποιονδήποτε κι αν ρωτήσετε από την παλιά φρουρά του ελληνικού rock ‘n’ roll θα σας πει τα καλύτερα για τη στάση του. Κάτι άλλωστε που φάνηκε και επί σκηνής: γιατί όταν ελάχιστα λεπτά μετά τις 11 είδαμε μπροστά μας το γκρουπ κι άρχισε η γκρουβάτη παράθεση των Ramones-Clash-reggae α-λα-γκρεκ best of τους (παίχτηκαν πάντως και κάποια νεώτερα τραγούδια, όπως π.χ. η “Ανεμώνα”) δεν υπήρχε θέση για όσους ήθελαν πιθανώς να σταθούν κριτικά απέναντι στο φαινόμενο Panx Romana. Όπως και να το κάνουμε, μιλάμε για κομμάτι της ελληνικής μουσικής ιστορίας –όσο και αν μερικοί το αμφισβητούν βάσει χιπστεράδικων αποτιμήσεων του ελληνικού underground της ημεδαπής.
Επί σκηνής λοιπόν, είδαμε για ακόμα μία φορά αυτό που ξέραμε το Σάββατο το βράδυ. Οι Panx Romana αποδείχθηκαν ξανά άξιοι εκπρόσωποι ενός λαϊκογενούς πανκ, το οποίο εκφράστηκε με άμεση γλώσσα όταν η ιστορική συγκυρία έφερε εδώ τα ακούσματα της μεγάλης έκρηξης από την Αγγλία. Το πολύ ενδιαφέρον όμως είναι η ίδια η στάση της μπάντας σήμερα, όπως αυτή αποτυπώθηκε πάνω στη σκηνή του An. Είναι λογικό π.χ. να βγεις ελαφρώς ηδυπαθής και αυτοαναφορικός όταν κάνεις live για να τιμήσεις τα 30χρονα της μπάντας σου, ωστόσο κάτι τέτοιο δεν ενυπήρχε στη λογική των Panx Romana. Επίσης, τα εκτός τραγουδιών μηνύματα του Φρανκ είχαν να κάνουν όχι με απλή συνθηματολογία, αλλά με παροτρύνσεις γεμάτες ανθρώπινη ζεστασιά για ενότητα απέναντι στη σημερινή κοινωνική και οικονομική λαίλαπα. Και είναι έτσι άξια μνείας η στιγμή όταν ο Φρανκ υποσημείωσε απέναντι στο σύνθημα «Φασίστες Κουφάλες Έρχονται Κρεμάλες» ότι πρέπει να αντιμετωπίσουμε ακόμα και τους εχθρούς μας με ψυχραιμία, όσο δύσκολο κι αν φαντάζει κάτι τέτοιο.
Γι’ αυτό, τελικά, ακόμα και το γεγονός ότι ο ήχος ήταν καλός και το παίξιμο της μπάντας ψυχωμένο, τα -άντα των Panx Romana μπαίνουν αναγκαστικά κάτω από την ταμπέλα που τους θέλει να παραμένουν σταθεροί στο όραμά τους για κοινωνική ειρήνη και να αντιστέκονται στους κάθε λογής διαπραγματευτές της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
