Μια εκδοχή του τι εστί São Paulo Underground δια στόματος του ίδιου του Rob Mazurek, μπορείτε να διαβάσετε άμεσα σκρολάροντας αβλεπί τέρμα κάτω στην παρούσα σελίδα. Μπορείτε ωστόσο να φτάσετε μέχρι εκεί και προοδευτικά, περνώντας μέσα από κορπορατίστικες υπερδομές, ριζοσπαστικούς μετασχηματισμούς, παραμορφωτικά μιντιακά μοντέλα και έμβια συστήματα διαπλανητικών δεσμών. Κι αν οι λέξεις γίνονται εμπόδιο, υπάρχει προπαντός η μουσική του Αμερικάνου πολυτεχνίτη και των Βραζιλιάνων συντρόφων του, Τετάρτη και Πέμπτη (23 και 24 του μήνα, αντίστοιχα) στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών...
Chicago Underground/São Paulo Underground, τείνεις να χρησιμοποιείς τον περιλάλητο όρο «underground» στα πρότζεκτ που στήνεις κατά καιρούς. Πώς αντιλαμβάνεσαι το «underground», μιας και για τον καθένα φαίνεται να σημαίνει διαφορετικά πράγματα;
Οτιδήποτε λειτουργεί πέρα από τα όρια που θέτει η καθημερινή μιντιακή παραμόρφωση και επικεντρώνεται σε μια πιο ειλικρινή αποτύπωση του τι συμβαίνει σε τούτο τον κόσμο –φυσικά και πνευματικά– είναι για μένα «underground». Ζούμε σ’ έναν κόσμο όπου η δημιουργικότητα υποφέρει κάθε δευτερόλεπτο της ημέρας από κορπορατίστικες υπερδομές οι οποίες υπαγορεύουν τρόπους ζωής. Και το να πράττεις διαφορετικά, ριζοσπαστικά, συναρπαστικά, σημαίνει και να αντιμετωπίζεις τη χλεύη της μάζας. Στον όρο «underground» ενυπάρχουν λοιπόν η διαφορετικότητα, το σπάσιμο της ρίζας και η επιλογή να λειτουργείς σ’ ένα δημιουργικό πλαίσιο ελευθερίας έξω από τις υπάρχουσες δομές.
Ανάμεσα στις ατελείωτες ηχοκουλτούρες του πλανήτη, τι σ’ έφερε πιο κοντά σ’ εκείνη της Βραζιλίας; Ήταν μονάχα ηχητικό το ζήτημα ή μήπως συνδέεται και με την ευρύτερη κουλτούρα του τόπου;
Μετακόμισα στη Βραζιλία το 2000 για διάφορους λόγους. Ο κυριότερος ήταν πως ήθελα να ανακαλύψω μια νέα κουλτούρα και, μέσω αυτής, ίσως λίγο περισσότερο τον εαυτό μου και τις συνθήκες στις οποίες υπάρχουμε. Μέσα από τα συγκεκριμένα ταξίδια ανακάλυψα τελετές, τέχνες, δράματα, φτώχεια και πλούτο, ανακάλυψα φαγητό, αγάπη και μυστήριο –κι ίσως τελικά, με κάποιον τρόπο, να εξελίχθηκα και να ριζοσπαστικοποιήθηκα ως άνθρωπος. Ηχογραφήσεις ηλεκτρικών χελιών στον Αμαζόνιο, φωνές πιθήκων στο τροπικό δάσος, καταιγίδες στη Μπραζίλια και προβολές ήχων με τους συντρόφους στο Σάο Πάολο, λειτούργησαν εξελικτικά τόσο σε προσωπικό, όσο και σε μουσικό επίπεδο. Η Βραζιλία είναι ένας αναπάντεχος τόπος, πολύ πέρα από τα ονειρικά μπόσα νόβα τοπία που πιθανώς κάποιοι φαντάζονται. Είναι κι ένας τόπος ριζοσπαστικών μετασχηματισμών, ειδικά τα τελευταία 8 χρόνια.
Αλήθεια, πόσα άλμπουμ έχεις ηχογραφήσει; Θυμάσαι το νούμερο; Έχεις σκεφτείς να προτείνεις την ίδρυση ενός κλαμπ σε μουσικούς όπως ο John Zorn και ο Elliot Sharp; Ξέρεις, θα μπορούσατε άνετα να προβοκάρετε τους μουσικογραφιάδες βαφτίζοντάς το κάτι σαν «by-the-time-you-finish-a-freaking-review-we-have-finished-a-couple-of-albums, motherfuckers»...
Αυτό κι αν είναι όνομα… Χαχαχα! Έχω κυκλοφορήσει 46 άλμπουμ. Μόνο τον τελευταίο χρόνο κυκλοφόρησαν τα Skull Sessions (στην Cuneiform), Beija Flors Velho E Sujo (επίσης στην Cuneiform), The Space Between (στη Delmark) και Matter AntiMatter (στη Rogue Art). Κι έχω ακόμα πέντε, τα οποία έρχονται μέσα στο 2014. Λοιπόν, θα ήταν ωραίο να ιδρύσουμε εκείνο το κλαμπ, αλλά μάλλον θα αντιμετωπίζαμε ζητήματα αποθήκευσης… Η παραγωγικότητα αυτή δεν σημαίνει τίποτα περισσότερο από τη διακαή λαχτάρα μου να ποιήσω ήχο εκτός των όποιων ορίων και ν’ ανοίξω ριζοσπαστικό διάλογο με όμοιους ή όχι και τόσο όμοιους ανθρώπους, έχοντας ως απώτερο στόχο τον πυρήνα της ύπαρξής μας σε τούτον τον πλανήτη και γενικότερα σε τούτο το σύμπαν.
«Πλέον συνηθίζω να ζωγραφίζω περισσότερο, και το όλο οπτικό κόλπο με επηρεάζει όλο και πιο έντονα». Το είχες δηλώσει μια δεκαετία πριν, κι ενώ πλέον είχες μετακομίσει στη Βραζιλία. Έχει αλλάξει κάτι σήμερα, είναι οι αισθήσεις ανεξάρτητες μεταξύ τους; Μ’ άλλα λόγια, εκείνο που ακούς επηρεάζεται από εκείνο που βλέπεις;
Για μένα ο ήχος είναι χρώμα, το χρώμα και η μορφή είναι εκείνα που σχηματοποιούν μια μελωδία. Η εικαστική εργασία μου, πέραν του γεγονότος πως είναι αντιπροσωπευτική της ύπαρξής μου, αποτελεί και αναπόσπαστο μέρος ενός ευρύτερου λεξιλογίου, το οποίο μπορεί να μιλήσει σε πολλές γλώσσες και να κινηθεί σε διαφορετικές κατευθύνσεις. Η ποίηση του Amira Baraka, ο ήχος ενός φιλμ του Stan Brakhage, η δύναμη του La Légende d' Eer του Γιάννη Ξενάκη, οι πίνακες του Cy Twombly, η ριζοσπαστική αναδόμηση εικόνας και ήχου του Ryoji Ikeda, όλα τους αναδεικνύουν μια συγκεκριμένη αισθητική ισορροπίας μεταξύ ήχου και εικόνας. Κι όλα τους βάζουν στο τραπέζι την ιδέα του χρώματος, της φόρμας και του μυστηρίου, κινούμενα προς ένα ριζοσπαστικό τρόπο κατανόησης της φύσης της ύπαρξής μας, του ποιοι είμαστε, του πού πάμε κι από πού ερχόμαστε. Τα οπτικοακουστικά έργα μου παίζουν έτσι σημαντικό ρόλο σ’ αυτήν την τελετουργία προβολής της εικόνας και του ήχου στον απώτατο στόχο του κομματιάσματος του ουρανού άγνοιας και εξαπάτησης που δημιουργούν τα παραμορφωτικά, μιντιακά μοντέλα των καιρών μας.
Ποια ήταν η κινητήρια δύναμη πίσω απ’ την αλλαγή κατεύθυνσης της δημιουργικότητας σου, απ’ τα πλαίσια της «τυπικής» τζαζ σ’ εκείνα του ενός εκατομμυρίου πιθανοτήτων; Υπάρχει πλέον ουσιαστικός χώρος για τυπικότητες;
Τα πάντα είναι πιθανά. Όλα θα έπρεπε να είναι πιθανά. Η ίδια η ιδέα της έκφρασης εναπόκειται στον άνθρωπο. Οι περισσότεροι δεν έχουν καταλάβει πως έχουν μέσα τους τη δύναμη της απόφασης. Προσωπικά πιστεύω πως, για να πας οπουδήποτε εντός αυτής της ύπαρξης, προϋποτίθεται η ριζοσπαστικότητα σκέψης και πράξεως. Η δουλειά μου καθρεφτίζει μια διαδικασία μάθησης και κατανόησης στην οποία ενυπάρχει η δίψα για το καινούργιο, ακόμα και σε περιστάσεις φαινομενικά κοινότοπες. Η ουσία του τρόπου μου είναι η προσέγγιση των πάντων μ’ εκείνη την περιέργεια του πρωτάρη. Ούτε για ένα δευτερόλεπτο δεν θέλω να θεωρήσω ότι γνωρίζω το οτιδήποτε. Ακριβώς μέσα απ’ αυτό το τελετουργικό μάθησης και ξε-μάθησης επιχειρώ να κατανοήσω: να κατανοήσω γιατί σκατά είμαστε εδώ και πώς μπορούμε να τα βρούμε με την εξελικτική συνθήκη της ύπαρξής μας, προβάλλοντας έναν χαρούμενο θόρυβο στα πλαίσια της κατανόησης ενός πράγματος που είναι μάλλον ακατανόητο. Μήπως και βρω έτσι τις κρυμμένες απαντήσεις στα ερωτήματα της εξέλιξης και των ριζοσπαστικών, έμβιων συστημάτων διαπλανητικών δεσμών και επικοινωνίας μέσω κυμάτων αγάπης (σ.σ.: κι άντε μαλάκα γραφιά ζήτα διευκρινίσεις… Όχι, άντε…).
Απ’ την άλλη, μήπως αυτά τα εκατομμύρια πιθανότητες δημιουργούν αξεπέραστα προβλήματα;
Χρειάζεσαι συγκέντρωση για να βρεις αυτό που ψάχνεις. Όλοι έχουμε όμως πιθανότητες να το βρούμε. Εμένα μ’ αρέσει να το βρίσκω στον ήχο και στην εικόνα. Έπειτα, παίρνω όσα βρίσκω και χτίζω σπίτια. Και μετά καμιά φορά τα γκρεμίζω ή άλλες τα μεγαλώνω και τους φτιάχνω κήπους. Ένα εκατομμύριο πιθανότητες είναι μόνο ένα μικρό μέρος εκείνων που μπορούν να βιωθούν, κι έπειτα μια ριζοσπαστική αναμόρφωση της σκέψης και οι πιθανότητες είναι πλέον τρισεκατομμύρια –και τότε αρχίζουν να συμβαίνουν πράγματα. Το πρόβλημα δεν είναι η ύπαρξη πολλών πιθανοτήτων. Το πρόβλημα έγκειται στο πώς να κουλαντρίσεις την ενέργεια που απαιτεί ο διάλογος με τη φύση και τα μπλοκ της ζωής μας, έτσι ώστε όλες αυτές οι πιθανότητες να συμπυκνωθούν σε μια πράξη καλοσύνης, κοινής για όλα τα σύμπαντα.
Εάν σου ζητούσα να φτιάξεις μια μπάντα τούτη τη στιγμή, ποιους θα καλούσες και τι θα παίζατε; Κι εκτός της θεωρίας με τι ασχολείσαι αυτόν τον καιρό;
Αυτό τον καιρό παίζω μ’ εκείνους που θέλω να παίζω. Με τους Exploding Star Orchestra, τους Pharaoh & The Underground, τους São Paulo Underground, τους Chicago Underground, με τα οκτέτο, κουιντέτο, και κουαρτέτο μου, ασχολούμαι με αμιγώς σόλο εργασίες, ενώ άλλες συμπεριλαμβάνουν καλεσμένους όπως τον Roscoe Mitchell, τον μακαρίτη Bill Dixon, τον Yusef Lateef, τον Mike Ladd και τον Naná Vasconcelos (μεταξύ άλλων). Δηλώνω πραγματικά ευγνώμων που συνεργάζομαι με όλες αυτές τις προσωπικότητες στα πλαίσια της δημιουργίας αμιγώς προσωπικής μουσικής…
Με την περίφημη σκηνή του Σικάγο, της οποίας άλλωστε είσαι και τέκνο, τι συμβαίνει; Διατηρούν οι δυνάμεις της το μομέντουμ έντασης και καινοτομίας;
Συμβαίνουν πράγματα στο Σικάγο. Είναι στα σίγουρα μέρος προβολής νέων ιδεών και οραμάτων σε επίπεδο ήχου, με πολλά μέρη να παίξεις. Προσωπικά θα ήθελα πάντως να δω πιο ριζοσπαστικές προσεγγίσεις στις μουσικές που παίζονται εκεί σήμερα. Αλλά αυτό δεν είναι κάποιο τοπικό ζήτημα, εδώ που τα λέμε... Είναι κάτι παγκόσμιο, το οποίο πιθανότατα θα μας «τυραννάει» στον αιώνα τον άπαντα.
Και τέλος, αιτούμαστε οδηγίες προς ναυτιλομένους σχετικά με την κάθοδό σας στην Αθήνα…
Λοιπόν, οι São Paulo Underground ποιούν ήχο που, δια μέσου της ριζοσπαστικότητας, αγκαλιάζει τα βραζιλιάνικα spirituals, τον θόρυβο ως μουσική, το πανκ, τη free jazz, την tropicalia, την ηλεκτρονική παραμόρφωση και τη γλυκιά μελωδία, μπερδεμένα με μια τραγουδιστική συνεργασία Ol’ Dirty Bastard και Μάγου του Οζ στα πλαίσια ενός οπερατικού γκαλά με καλεσμένο τον Don Cherry.
{youtube}ntGPopD4VvQ{/youtube}
