Δεν περίμενα τον Juan Carlos Cáceres να φανεί αυτό που λέμε «λαλίστατος» στις ερωτήσεις που του έστειλα ενόψει του ερχομού του στην Αθήνα –την ερχόμενη Παρασκευή 26 Οκτωβρίου, στο Gazarte. Λίγο η ηλικία (αισίως 76 φέτος), λίγο το ότι ανήκει στις μπαρουτοκαπνισμένες εκείνες μορφές του αργεντίνικου τάνγκο, τον ανέμενα όσο φειδωλό σε λόγια αποδείχθηκε. Μιλάμε άλλωστε για έναν καλλιτέχνη που συνείσφερε όσο κανείς στον 20ο αιώνα στην ανίχνευση και ανάδειξη των αφρικανικών ριζών του τάνγκο, δεν χρειάζεται επομένως να λέει και πολλά...
Σας αναμένουμε στην Ελλάδα την ερχόμενη εβδομάδα, μαζί με το Tango Negro Trio σας. Σε τι στοχεύετε με το συγκεκριμένο πρότζεκτ; Σχεδιάζετε να μας πάτε σε ένα τάνγκο ταξίδι στον χρόνο;
Το πρότζεκτ μας αποσκοπεί στην εκ νέου ανάδειξη των καταβολών του τάνγκο, πράγμα που όντως οδηγεί σε ένα ταξίδι στον χρόνο, μέσω ρυθμών milonga, candombe και habanera.
Γνωρίζετε ότι έρχεστε στη χώρα μας σε πραγματικά δύσκολους καιρούς, οι οποίοι για κάποιους παρουσιάζουν ομοιότητες με τις δυσκολίες που πρόσφατα αντιμετώπισε και η Αργεντινή. Κάποια συμβουλή;
Υπάρχει πράγματι μια κάποια αναλογία μεταξύ της κατάστασης της Αργεντινής κι αυτής της Ελλάδας. Μιλάμε ωστόσο για δύο εντελώς διαφορετικές οικονομικές πραγματικότητες.
Στη νεότητά σας υπήρξατε φοιτητής της Σχολής Καλών Τεχνών του Μπουένος Άιρες, αλλά και ικανός τρομπονίστας/πιανίστας της τζαζ. Ήταν συναρπαστικό να ζείτε μια διπλή ζωή μεταξύ μουσικής και ζωγραφικής;
Η μποέμ νεότητά μου ήταν πολύ συναρπαστική! Εξέφραζα αληθινά το ποιος ήμουν σε αυτούς τους δύο καλλιτεχνικούς τομείς, στη μουσική και στη ζωγραφική.
Η αγάπη σας για την τζαζ αναπτύχθηκε παράλληλα με εκείνη για το τάνγκο; Και ποιου είδους τζαζ προτιμούσατε τότε;
Το τάνγκο υπήρξε η πρώτη μου μουσική «γλώσσα», μαζί με την κλασική μουσική. Η τζαζ ήρθε αργότερα, μέσω των ομοιοτήτων μεταξύ τάνγκο και ragtime, που για μένα ήταν πολύ παρεμφερή είδη. Στη νεότητά μου με τραβούσε πολύ η λεγόμενη hot jazz –και ακόμα μου αρέσει λόγω των δυναμικών της και της πολυφωνίας, χαρακτηριστικό που δεν βρίσκεις στη μοντέρνα τζαζ.
Μπορείτε να μας περιγράψετε την ατμόσφαιρα του περίφημου κλαμπ Cueva de Passarotus; Γιατί αλήθεια απόκτησε τη φήμη ενός μέρους με «επαναστατικές» τάσεις;
Το Cueva de Passarotus ήταν το σημείο συνάντησης για όλη τη μη κομφορμιστική νεολαία εκείνων των χρόνων, όσων τους τραβούσε ο υπαρξισμός και οι beatniks.
Γιατί εγκαταλείψατε την Αργεντινή το 1966; Είχε να κάνει με το πραξικόπημα του Juan Carlos Onganía και με ό,τι ονομάστηκε τότε «Revolución Argentina»;
Όχι, δεν ήμουν ποτέ πολιτικός πρόσφυγας, ούτε κι αναγκάστηκα τότε να εγκαταλείψω τη χώρα μου. Άφησα απλά την Αργεντινή γιατί ήθελα να γνωρίσω την Ευρώπη, την τέχνη και τον πολιτισμό της.
Και τελικά εγκατασταθήκατε στο Παρίσι, στον επαναστατικό Μάη του '68. Υπήρχε πράγματι τότε η αίσθηση ενός κόσμου σε κίνηση και αλλαγή ή έτσι το κατασκευάσαμε αργότερα;
Ο Μάης του '68 στάθηκε η πρώτη μη-βίαιη επαναστατική εμπειρία της άκρας Αριστεράς. Αλλά προδόθηκε από την εργατική τάξη όταν ικανοποιήθηκαν τα μισθολογικά της αιτήματα –στη συμφωνία της Grenelle– με αποτέλεσμα οι νέοι να εγκαταλειφθούν στην αστυνομική βιαιότητα.
Το άλμπουμ σας Tocá Tangó κέρδισε με τα χρόνια μια φήμη πρωτοπορίας, καθώς κατέδειξε τις αφρικανικές καταβολές της μουσικής τάνγκο. Μας εξηγείτε τη σχέση του τάνγκο με τη murga και την candombe, όρους που παραμένουν ξένοι και ακατανόητοι εδώ στην Ευρώπη;
Το Tocá Tangó σχηματοποίησε την άποψή μου για τις αφρο-αμερικάνικες ρίζες του τάνγκο. Η murga, τώρα, προήλθε απευθείας από την candombe. Στην πραγματικότητα τα καρναβαλικά τραγούδια της murga, αλλά και οι σχετικοί χοροί, υπήρξαν το αποτέλεσμα της μουσικής candombe των μαύρων σκλάβων των τελών του 19ου αιώνα. Η οποία αργότερα ανακατεύτηκε και με άλλες μουσικές φόρμες, όσες έφεραν μαζί τους οι μετανάστες από την Ευρώπη –π.χ. την tarantella, την cuadrilla cancanera ή την chirigota de Cadiz.
Και υπάρχει όντως μια σειρά διαδοχής από την candombe στη habanera, από εκεί στο fandango, από αυτό στη milonga και από εκείνη στο τάνγκο;
Αυτή η χρονολογική σειρά προέλευσης του τάνγκο ήταν βασικά η φόρμουλα μιας αναβιωτικής ραδιοφωνικής εκπομπής, πολύ δημοφιλούς όταν ήμουν παιδί. Θα έλεγα ότι εξέφρασε τις καταβολές του τάνγκο με έναν ποιητικό μεν, σωστό δε τρόπο...
Τι γνώμη έχετε για τον Carlos Gardel; Η φήμη του στην Ευρώπη είναι τεράστια, κάποιοι όμως μελετητές ισχυρίζονται ότι το τάνγκο έχασε την αληθινή του δύναμη κατά τη δική του εποχή...
Ο Carlos Gardel είναι απλά ο μεγαλύτερος τραγουδιστής του τάνγκο που υπήρξε ποτέ.
Ποιους καλλιτέχνες ή/και δισκογραφήματα θα συστήνατε σε όποιον θα επιθυμούσε να βουτήξει πίσω στο παλιότερο τάνγκο στιλ, αυτό που στην Αργεντινή αποκαλείτε «τάνγκο της Παλιάς Φρουράς»;
Οι κύριες μορφές της La Guarda Vieja (της Παλιάς δηλαδή Φρουράς) ήταν ο Juan Maglio Pacho, ο Juan-Carlos Bazan, ο Vincente Greco και ο Arolas. Αργότερα εμφανίστηκαν ο Roberto Firpo, οι Cuarteto de los Ases, οι Muchachos de Antes και οι Cuarteto del 1900, οι οποίοι και αναβίωσαν το στιλ.
{youtube}OIfJq2Cqj-o{/youtube}
