Τα λόγια μάλλον περιττεύουν όταν έχουμε να κάνουμε με μουσικούς σαν τον Mulatu Astatke, τους οποίους δηλαδή συντροφεύει ένα τόσο μεγάλο καλλιτεχνικό βάρος. Αρκεί ίσως να σκεφτεί κανείς ότι, αν ο Αιθίοπας δημιουργός δεν είχε υπάρξει ποτέ, η μουσική θα ήταν σαφώς φτωχότερη… Εν όψει λοιπόν της εμφάνισης του πατέρα της ethio jazz (μαζί, βέβαια, με τους Heliocentrics) στο φετινό Synch, βρήκαμε την ευκαιρία για να του θέσουμε τις ερωτήσεις μας…
 |
Ο τελευταίος σας δίσκος (Inspiration Information Vol. 3) σας βρήκε να συνεργάζεστε με ένα πολύ ενδιαφέρον σχήμα, τους Heliocentrics – πρωτοπόρους της σύγχρονης μουσικής σκηνή, ευρισκόμενους σε μια περιοχή ανάμεσα στο funk, τη soul και την ψυχεδέλεια. Πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία;
Η αρχή έγινε πέρσι, σε μια συναυλία στο Cargo του Λονδίνου. Η Karen P (σημ. DJ και παραγωγός στο BBC Radio 1) με προσκάλεσε για την πρώτη μου συναυλία στη Βρετανία τα τελευταία 15 χρόνια και, μαζί με εμένα, κάλεσε και τους Heliocentrics ως τη μπάντα η οποία θα με συνόδευε επί σκηνής. Δουλέψαμε πολύ καλά μαζί και η Strut Records μας πλησίασε αμέσως μετά το live για να κάνουμε τον δίσκο.
Η εμπειρία του δίσκου (από τη σύνθεση μέχρι την ηχογράφηση) με ένα group που διαφέρει από το δικό σας ύφος, πώς σας φάνηκε;
Α, ήταν μια υπέροχη εμπειρία! Κάναμε μερικούς πολύ ενδιαφέροντες πειραματισμούς έχοντας την ethio jazz σαν βάση. Σε μερικά κομμάτια, μου έδιναν κάποιες ορχηστρικές ιδέες τους και εγώ συνέθετα το δικό μου μέρος σε αυτές. Για κάποιες άλλες συνθέσεις πάλι, παρουσίαζα κάποιες δικές μου μελωδικές ιδέες, ή κάποιες παλαιότερες συνθέσεις τις οποίες αναβάθμισαν οι Heliocentrics με έναν πολύ όμορφο τρόπο.
Κατά την προσωπική μου άποψη, το γεγονός ότι ένας καλλιτέχνης του δικού σας βεληνεκούς πειραματίζεται με νεότερους μουσικούς, με διαφορετικό background, δείχνει έναν ακούραστα εξελισσόμενο δημιουργικό χαρακτήρα. Μερικοί λένε ότι ένας πραγματικός καλλιτέχνης δεν συμβιβάζεται ποτέ στα κεκτημένα και σκέφτεται πάντα μπροστά. Συμφωνείτε;
Ναι, συμφωνώ. Και πάντα προσπαθώ να κοιτάω μπροστά. Δημιούργησα την ethio jazz πάνω από 40 χρόνια πριν, και από τότε είναι μια διαρκώς εξελισσόμενη διαδικασία. Νιώθω αρκετά τυχερός που έχω αποκτήσει μια ευρεία μουσική παιδεία, αλλά και την εμπειρία ώστε να μπορώ να δουλεύω πάνω σε διάφορα μουσικά πεδία. Αυτά είναι στοιχεία που θέλω να αξιοποιήσω, με σκοπό να βρω νέες δημιουργικές κατευθύνσεις για την ethio jazz. Οτιδήποτε, από όπερα μέχρι την σύνδεση παραδοσιακών Αιθιοπικών οργάνων και μοτίβων με άλλες παραδόσεις της Αφρικής.
Πίσω στα παλιά, πόσο δύσκολο ήταν για έναν νέο όπως ήσασταν εσείς τότε να αφήσει την Αιθιοπία και να πάει στην Ευρώπη και τις Η.Π.Α. για να σπουδάσει μουσική;
 |
Ήταν μια μεγάλη ευκαιρία για μένα. Μέσω των σπουδών μου και των εμπειριών που απέκτησα τότε, είχα την ευκαιρία να μάθω πολλά για μουσικά είδη και τεχνοτροπίες πολύ διαφορετικές από όσα ήξερα. Είχα επίσης την ευκαιρία να παίξω με τεράστιους μουσικούς κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960 (σημ. Duke Ellington για παράδειγμα). Αν δεν είχα τη δυνατότητα να ταξιδέψω στο εξωτερικό η μουσική μου εξέλιξη θα ήταν σίγουρα πολύ διαφορετική.
Πώς βρεθήκατε αργότερα με την «εφεύρεση» της ethio jazz;
Αυτό συνέβη, κατ’ αρχάς, όταν ήμουν στο Λονδίνο. Κατά τη διάρκεια των σπουδών μου στο πανεπιστήμιο Trinity του Λονδίνου, έπαιζα συχνά με μερικούς από τους σπουδαίους Βρετανούς τζαζίστες όπως ήταν ο Joe Harriott ή ο Tubby Hayes. Τότε ξεκίνησα να πειραματίζομαι. Το πρώτο μου single, ένα κομμάτι που λεγόταν “Asiyo Belema”, κυκλοφόρησε στην Αγγλία εκείνη την εποχή. Αργότερα εξέλιξα περαιτέρω τον ήχο όταν ήμουν στις Η.Π.Α. για την ηχογράφηση του Mulatu Of Ethiopia και των δύο afro latin-soul κυκλοφοριών.
Πολλοί ισχυρίζονται ότι κλειδί στην εξέλιξη της μουσικής στον 20ο αιώνα ήταν η μουσική παράδοση της αφρικανικής ηπείρου ή τουλάχιστον ο τρόπος με τον οποίο έσμιξε με τη Δυτική μουσική στις αρχές του αιώνα. Συμφωνείτε με αυτήν την άποψη;
Ναι, φυσικά και συμφωνώ. Η μουσική παράδοση της Αφρικής είναι η αφετηρία τόσων πολλών μουσικών ειδών… Αυτός είναι άλλωστε ο λόγος που η προσωπική μου μουσική κατεύθυνση είχε πάντα επίκεντρο αυτές τις αφρικανικές παραδόσεις τόσο στο επίπεδο της σύνθεσης, όσο και στη χρησιμοποίηση παραδοσιακών οργάνων.
Μερικοί σας συνδέουν με τον Fela Kuti, πιθανόν επειδή και οι δύο, εισαγάγατε στην jazz στοιχεία από την παράδοση των χωρών σας (της Αιθιοπίας και της Νιγηρίας αντίστοιχα). Εσείς βρίσκεται ομοιότητες μεταξύ της ethio jazz και του afrobeat του Fela?
Εκτός από το γενικό αυτό πλαίσιο, δεν νομίζω ότι το afrobeat και η ethio jazz έχουν ιδιαίτερη δομική συγγένεια. Προσωπικά, βέβαια, λατρεύω τους ρυθμούς του afrobeat. Ο Tony Allen ας πούμε…τι drummer! Ελπίζω να δουλέψω κάποια στιγμή στο μέλλον μαζί του. Θα ήταν τέλειο!.
Πολλοί ανακάλυψαν τη μουσική σας μέσω του soundtrack της ταινίας Broken Flowers του Jim Jarmusch. Πώς σας έκανε να αισθάνεστε αυτό;
Είναι υπέροχο και πάντα θα ευχαριστώ τον Jim που χρησιμοποίησε τη μουσική μου. Είναι αλήθεια ότι μου άνοιξε πολλές πόρτες. Μεταχειρίστηκε τη μουσική μου με έναν πολύ όμορφο και δημιουργικό τρόπο στην ταινία του.
 |
Η διδασκαλία σας στο Harvard σχετίζεται μήπως με την δραστηριότητά σας στο African Jazz Village στην Αιθιοπία; Είναι μήπως δύο προσπάθειες διάδοσης της κουλτούρας που πρεσβεύει η ethio jazz;
Η αφετηρία και των δύο είναι σίγουρα η προσπάθεια να διατηρηθεί η αιθιοπική κουλτούρα ζωντανή. Στο African Jazz Village διδάσκω βασική θεωρία της μουσικής και βασικές αρχές της jazz εκπαίδευσης. Στο Harvard νιώθω ότι αντιπροσωπεύω περισσότερο την Αιθιοπία, τις μουσικές μας παραδόσεις, το πώς η ιστορία έχει παραβλέψει ένα σημαντικό μέρος της πολιτισμικής μας επιρροής. Και προσπαθούμε να αναζητήσουμε τους τρόπους με τους οποίους θα μπορέσουμε να πάμε την αιθιοπική μουσική μπροστά.
Η συνεργασία σας με τους Either/Orchestra συνεχίζεται για αρκετά χρόνια πια. Η χημεία μεταξύ σας είναι ιδανική για εσάς; Μήπως είναι παρόμοια με αυτή που σας συνέδεσε με τους Heliocentrics;
Είναι πολύ διαφορετικές μπάντες. Απολαμβάνω τη συνεργασία και με τα δύο συγκροτήματα. Οι Either/Orchestra έχουν υπάρξει σημαντικοί πρεσβευτές του ethio jazz ήχου και έχουμε κάνει πολλές υπέροχες συναυλίες μαζί. Η συνεργασία μου με τους Heliocentrics για τον νέο δίσκο, από την άλλη, είχε να κάνει με τη συγχώνευση μουσικών ειδών, μια μίξη της ethio jazz με μια πιο πειραματική προσέγγιση.
Να περιμένουμε κάποιον νέο δίσκο με τους Heliocentrics στο μέλλον;
Απολαύσαμε όλοι αυτήν τη συνεργασία, οπότε είμαι σίγουρος ότι μπορεί να επαναληφθεί. Τουλάχιστον το ελπίζω!.
Η επερχόμενη εμφάνισή σας στο Synch Festival θα είναι η πρώτη σας φορά στην Ελλάδα;
Όχι, έχω ξέρεις ξαναέρθει στην Ελλάδα! Πίσω στη δεκαετία του 1970. Είχα βρεθεί στην Αθήνα όταν συμμετείχα σε μια δραματοποιημένη χορευτική παράσταση, που λεγόταν “Addis Ababa”. Από τότε όμως έχει περάσει πολύς καιρός και πραγματικά ανυπομονώ για αυτή την εμφάνιση…».
