Όταν άρχισα να σχηματίζω στο πληκτρολόγιο του τηλεφώνου την υπεραντλατική μου κλήση για το Σαν Φρανσίσκο, το στομάχι μου είχε γίνει κόμπος. Καλώς ή κακώς, μού είχε πέσει ο κλήρος να μιλήσω με τον ιδρυτή και τον πρώτο βιολονίστα του διασημότερου κουαρτέτου εγχόρδων του κόσμου, του Kronos Quartet. Όταν από την άλλη γραμμή απάντησε η ήρεμη και σταθερή φωνή του David Harrington, τότε από την αρχή της συνέντευξης επιβεβαίωσα για άλλη μια φορά ότι οι πραγματικά μεγάλοι καλλιτέχνες δεν έχουν να κερδίσουν κάτι από βεντετισμούς και δήθεν προκλητικές συμπεριφορές. Κέρδος δικό τους και δικό μας είναι το ίδιο το έργο τους… Η παρούσα συνέντευξη λαμβάνει χώρα με την ευκαιρία της ζωντανής εμφάνισης του κουαρτέτου (David Harrington βιολί, John Sherba, βιολί, Hank Dutt, βιόλα, Jeffrey Zeingler, τσέλο) στις 20/10 στο Παλλάς…
Φωτογραφίες: Jay Blakesberg & Zoran Orlic
Κατά πρώτον, ευχαριστώ για τον χρόνο σας. Η πρώτη ερώτησή μου αφορά στα διαφορετικά είδη μουσικής με τα οποία το κουαρτέτο έχει ασχοληθεί. Υπάρχει πίσω από αυτή την πρόθεση κάποιος σκοπός προς επίτευξη;
«Το 1973 που ιδρύθηκε το Kronos, οι δυνατότητες ενός κουαρτέτου εγχόρδων να παίζει μουσική είχαν αλλάξει δραματικά. Η ανάγκη μας προσανατολίστηκε προς την επιλογή μουσικής συνθετών από όλο τον κόσμο. Αποφασίσαμε να είμαστε ανοικτοί και να ασχολούμαστε με αυτά που μας συγκινούν, ανεξαρτήτως προέλευσης».
Έχετε παραγγείλει και συλλέξει πάνω από 600 νέα έργα και διασκευές για κουαρτέτο εγχόρδων.
«Έχουμε φτάσει πια τα 700 έργα. Από τον Riley, τον Gorecki έως τον Κουμεντάκη, πιστεύω πως η ομοιότητα όλων αυτών των δημιουργών είναι η αφοσίωσή τους στη μουσική αλλά και ότι όλα αυτά τα διαφορετικά είδη μουσικής με τα οποία ερχόμαστε σε επαφή μάς δίνουν απίστευτα ευρύ πεδίο για έμπνευση. Όσα εισπράττουμε σε μια πρόβα από όλους αυτούς τους διαφορετικούς συνθέτες, είναι κάτι το ανεπανάληπτα πολύτιμο».
Είστε κάτι σαν συλλέκτες στιγμών και μουσικών εμπειριών.
«Ακριβώς αυτό».
Σέβεστε ή θαυμάζετε κάποιο άλλο κουαρτέτο εγχόρδων ως ακροατής;
«Ως ακροατής δεν πηγαίνω σε συναυλίες κουαρτέτων εγχόρδων, αλλά ακριβώς επειδή ασχολούμαι με το συγκεκριμένο σύνολο οργάνων για τόσα πολλά χρόνια προτιμώ να ακούω έργα τα οποία θα μπορούσαν να αποτελέσουν αφετηρία για ευρύτερη έμπνευση, από διαφορετικά μέρη του κόσμου, από διάφορους και διαφορετικούς συνθέτες και από άλλα μουσικά σύνολα, πέραν του κουαρτέτου εγχόρδων. Ως έφηβος βέβαια προσπαθούσα να παρευρίσκομαι σε κάθε συναυλία κουαρτέτου εγχόρδων που ερχόταν στην Αμερική, πράγμα που υπήρξε για μένα σημαντικό μέρος της μελέτης μου ως μουσικού».
Παρ’ όλα αυτά, έστω ως έφηβος, θαυμάζατε κάποιο συγκεκριμένο κουαρτέτο εγχόρδων;
«Δεν θα μπορούσα να πω κάποιο συγκεκριμένο. Ούτως ή άλλως ζούμε στη χρυσή εποχή των κουαρτέτων».
Στην Αθήνα θα παίξετε για πρώτη φορά παγκοσμίως το έργο του Γιώργου Κουμεντάκη Point Of No Return. Πέρα από τον συγκεκριμένο συνθέτη, υπάρχει κάποιο έργο Έλληνα δημιουργού που θα θέλατε να παίξετε;
«Τώρα μόλις μελετούσα το μέρος μου για το έργο του Κουμεντάκη. Προχθές κάναμε πρόβα μαζί και θα ξανακάνουμε αύριο και μεθαύριο. Ναι, ο Γιώργος Κουμεντάκης είναι αυτή τη στιγμή στο Σαν Φρανσίσκο για τις πρόβες του έργου του. Περιμένω, επισκεπτόμενος την Αθήνα, γνωρίζοντας την πόλη από κοντά και οσμιζόμενος τη ζωή και την ενέργειά της, να διαγνώσω τις δημιουργικές πλευρές τις. Επίσης, ελπίζω να συναντήσω από κοντά Έλληνες μουσικούς οι οποίοι θα έρθουν στη συναυλία μας και να γνωρίσω περισσότερα έργα Ελλήνων συνθετών».
Πώς αλήθεια προέκυψε το όνομα του κουαρτέτου;
«Το 1973, ψάχνοντας με τη γυναίκα μου ένα όνομα για το κουαρτέτο και έχοντας μελετήσει ελληνορωμαϊκή μυθολογία, συνάντησα το όνομα Κρόνος, το οποίο όμως, χωρίς να λάβω υπόψη τον πραγματικό μύθο του Θεού, το παραλλήλισα με τη λέξη Χρόνος. Με ενδιέφερε να τονίσω τη χρονική διάσταση της μουσικής που, ενώ συνοδεύει το πέρασμα το χρόνου, την ίδια στιγμή η ίδια είναι άχρονη. Το πέρασμα του χρόνου και η ίδια η αιωνιότητα είναι για μένα στοιχεία τα οποία συνδέονται άμεσα με τη μουσική».
Ευχαριστώ πολύ.
«Παρακαλώ. Βρήκα πολύ ευχάριστη τη συζήτηση».
(Σημείωση: ο τρόπος της ονομασίας του κουαρτέτου είναι ιδιαίτερα…ερεθιστικός. Ο ίδιος ο Αριστοτέλης, παρετυμολογώντας τη λέξη Κρόνος, την ταύτισε με τη λέξη χρόνο. Αν αναλογιστούμε ότι τα τελευταία 35 χρόνια οι Kronos θεωρούνται ένα από τα κορυφαία μουσικά σύνολα μουσικής δωματίου, τότε θα λέγαμε ότι πράγματι η φήμη τους είναι timeless= άχρονη, δηλαδή υπεράνω χρόνου).