Καθώς η κουβέντα μου με τον Άλεξ έγινε λίγες ημέρες μετά το οδυνηρό γεγονός των Τεμπών (μάλιστα αναβλήθηκε μια φορά για να μην συμπέσει με τις πρώτες ώρες ψυχολογικής παράλυσης που ακολούθησαν το δυστύχημα), δεν θα μπορούσαμε παρά να ξεκινήσουμε μιλώντας γι’ αυτό:
Πως αισθάνεσαι με όλη αυτή την ιστορία των Τεμπών;
Είναι φανερό ότι είμαστε σε λάθος δρόμο. Όλη η χώρα είναι σαν αυτό το βαγόνι, κάποια στιγμή όλοι θα τρακάρουμε. Δεν είναι ανθρώπινο λάθος, όλα είναι στραβά, από την από την υγεία, όχι ότι φταίνε οι γιατροί, σε καμία περίπτωση, μιλάμε για τις δομές και τους θεσμούς. Η υγεία είναι τελειωμένη, η δικαιοσύνη είναι τελειωμένη -από τη βάση τους όλα- οι πολιτικοί είναι όλοι τελειωμένοι. Ότι συνέβη με αυτό το τρένο, ακριβώς αυτό είναι η χώρα στα πάντα. Απλά περιμένουν πότε θα γίνει το ατύχημα σε οτιδήποτε.
Αυτό συμβαίνει επειδή είμαστε οι Έλληνες κάπως; Φταίνε οι δομές; Φταίνε οι άνθρωποι; Φταίει που είμαστε στα Βαλκάνια; Που ζήσαμε 400 χρόνια υπό τουρκικό ζυγό;
Πηγαίνοντας για συναυλίες στο εξωτερικό, υπάρχουν χώρες που αισθάνεσαι διαφορετικά; Που λες: αχ, τι ωραία που είναι εδώ…
Σε κάποιους τομείς προφανέστατα υπάρχουν διαφορές. Αν πας σε κάποιες χώρες -δεν λέμε ότι απαραίτητα είναι καλύτερα παντού- αλλά είναι σε κάποιους τομείς. Στη Γερμανία, στη Δανία ή στην Ολλανδία ας πούμε καταλαβαίνεις πως υπάρχουν δομές για την υγεία, για τη δικαιοσύνη, για τον τρόπο που λειτουργεί η κοινωνία. Και σκέφτομαι αυτό το κλισέ που λες μακάρι να μπορούσα να έχω τους μισθούς και το ευζείν ας πούμε, την οργάνωση και την πρόοδο που έχει η Ολλανδία ή η Δανία και να είχα τον καιρό που έχει Ελλάδα και τις παρέες και το νοοτροπία. Δεν ξέρω αν μπορείς να έχεις και τα δύο, αυτό θα ήταν το ιδανικό. Τώρα το γιατί αυτό συμβαίνει σε μας, νομίζω δεν συμβαίνει μόνο σε μας αλλά σίγουρα συμβαίνει και σε μας.
Δεν είμαι ειδικός να το αναλύσω και είναι και μια πολύ μεγάλη κουβέντα όλο αυτό. Σίγουρα έχουν να κάνουν όλα αυτά που ανέφερες, όλα παίζουν ρόλο ακόμα και αυτό ενδεχομένως -δεν το λέω σαν κακό δηλαδή η οθωμανική αυτοκρατορία έχει κάνει θαύματα και στη φιλοσοφία και στις επιστήμες- εν πάση περιπτώσει δεν θέλω να κατηγορήσω μόνο αλλά θέλω να πω ότι ίσως και αυτή η νοοτροπία που είχαμε του φτωχού, να φιλάμε το χέρι του πασά και ότι ο πάπας και ο μπέης του χωριού υπάρχουνε μόνο και οι υπόλοιποι τουμπεκί και το ρουφιανιλίκι και να γλείφουμε κώλους ας πούμε έχει παίξει τον ρόλο του. Σίγουρα έχει να κάνει και το ότι μετά από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο όλη αυτή η αμορφωσιά των φασιστοϊδών και των ταγματασφαλιτών διαμόρφωσε από την Ελλάδα τα επόμενα χρόνια, αυτοί οι κατσαπλιάδες όπως λέω εγώ, αυτοί ήταν στα κέντρα εξουσίας και διαμόρφωσαν αυτή τη χώρα και κυνηγάγανε και όσους είχαν μια διαφορετική σκέψη.
Έπρεπε να γίνει αυτό με τους ηθοποιούς για να αισθανθούν οι καλλιτέχνες ότι απαξιώνονται σε αυτή τη χώρα; Εσείς ως συγκρότημα νιώθατε πως δεν έχετε αυτή τη συμπεριφορά που τους αξίζει ή τους αρμόζει;
Εδώ και πάρα πολλά χρόνια και η αλήθεια είναι πλέον πως δεν μας ακουμπά. Δεν θέλω να πω τα ότι ο κόσμος δεν πρέπει να μάχεται, κάθε άλλο… Να φέρω ένα παράδειγμα: πριν από 2 χρόνια όταν ήμασταν μέσα στις καραντίνες και τους περιορισμούς, είχαν δοθεί κάποια επιδόματα. Υπήρχε ένας κλάδος δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων που ήταν μουσικοί, πέρα από αυτούς που παίζανε σε ορχήστρες και τους σέβομαι φυσικά αλλά πέρα από αυτούς για την υπουργό πολιτισμού και για όλη τη χώρα, αυτοί δεν ήταν μουσικοί, δηλαδή όσοι παίζανε 5 φορές την εβδομάδα σε ένα κέντρο δεν ήταν μουσικοί, είναι κάτι που δεν ξέρουμε τι και έπρεπε να γίνει αυτό το θέμα με τα επιδόματα για να φανεί πως υπάρχει θέμα, πως χιλιάδες μουσικοί δεν υπήρχαν για το κράτος, για την Υπουργό Πολιτισμού εκτός από αυτούς που έπαιζαν σε ορχήστρες. Ξαναλέω, σέβομαι αυτούς τους μουσικούς, μ' αρέσει η κλασική μουσική, την έχω σπουδάσει κιόλας αλλά τι; Δεν υπάρχει μουσική βιομηχανία; Δεν υπάρχει το ροκ; Δεν υπάρχει το χιπ χοπ; Δεν υπάρχει ηλεκτρονική μουσική; Έτσι κι εμείς -δεν ξέρω αν είναι καλό ή κακό αυτό αλλά βαδίζουμε παράλληλα, όπως φαντάζομαι και πάρα πολύς κόσμος όχι μόνο μουσικοί και ηθοποιοί άλλα και σε πολλούς άλλους κλάδους, βαδίζουμε παράλληλα.
Είπες πιο πριν ότι σπούδασες μουσική. Δηλαδή πήγες στο ωδείο και σπούδασες κλασσική μουσική;
Ναι, από πολύ μικρός. Άρχισα στο ωδείο από όταν ήμουν 6 χρονών και μου άρεσε πολύ, ακόμη μου αρέσει. Δεν ακούω μόνο ροκ.
Η πρώτη σου επαφή με την μουσική δηλαδή ήταν η κλασσική μουσική;
Ναι, μου έβαζε η μητέρα μου και άκουγα κλασσικά πράγματα, Τσαϊκόφσκι, Μπετόβεν, μετά λίγο μεγαλύτερος ο Λοίζος, ο Χατζιδάκις, πάλι από την μητέρα μου και λίγο αργότερα ήρθαν και οι Deep Purple, ήρθαν και οι Black Sabbath, οι Iron Maiden, o Jimi Hendrix, οι Led Zeppelin.
Από τους κλασσικούς ποιοι είναι οι αγαπημένοι σου συνθέτες;
Έχω από μικρός μια μεγάλη αδυναμία στον Μπετόβεν αλλά και ο Τσαϊκόφσκι μου αρέσει πολύ. Δεν είμαι και πολύ αβανγκάρντ σε αυτό.
Νομίζεις πως όλη αυτή η κλασσική μουσική παιδεία περνάει, άμεσα ή έμμεσα, στη μουσική σας;
Σίγουρα, σίγουρα γίνεται, δεν γίνεται και αλλιώς, έστω και ασυνείδητα. Δεν χρειάζεται να σκεφτείς και πολλά πράγματα. Είναι όπως όταν ακούς κάποια συγκροτήματα πολύ, είναι σχεδόν το ίδιο πράγμα, σπουδή είναι κι αυτό, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για συνθέτες που έχεις σπουδάσει, έχεις περάσει ώρες από πάνω για να βγάλεις τα τραγούδια τους, τις συμφωνίες τους.
Με τους υπόλοιπους από το γκρουπ πως συναντήθηκες;
Καταρχάς κάναμε παρέα από μικρά παιδιά, παίζαμε ποδόσφαιρο πέρα από όλα τα υπόλοιπα και γενικά περνάγαμε ώρες μαζί από μικροί.
Είσαι ΠΑΣ Γιάννενα;
Δεν ασχολούμαι πια και πολύ, από την άλλη εντάξει προφανώς υποστηρίζω ΠΑΣ Γιάννενα που είναι η ομάδα της πόλης μου αλλά πλέον να σου πω την αλήθεια εδώ και πολλά χρόνια έχω σταματήσει να ασχολούμαι. Δεν βρίσκω κάποιο ενδιαφέρον πια, το ‘χω χάσει αλλά μου αρέσει το ποδόσφαιρο, δηλαδή μικρός μου άρεσε να παίζω και τώρα θα ήθελα αλλά δεν βρίσκω πολύ χρόνο.
Εν πάση περιπτώσει με τα παιδιά μουσικά μας ένωσε το ροκ και το heavy metal, τα πρώτα πράγματα που αρχίσουμε να παίζουμε ήτανε αυτά. Αργότερα, φτάσαμε κι εδώ που είμαστε.
Βάλατε στον ήχο σας ηπειρώτικα στοιχεία σαν μια ανάγκη; Κάτι σας οδήγησε εκεί; Θέλατε να διαφοροποιηθείτε από άλλα γκρουπ που έχουν έναν παρόμοιο ήχο με σας;
Πιστεύω ήταν μια ανάγκη που δεν την ξέραμε, προέκυψε σίγουρα, δεν ήταν για να βρούμε κάτι να ξεχωρίσουμε, ήρθε φυσικά, είναι όπως έρχονται οι εμπνεύσεις ας πούμε, από το πιο μικρό και το πιο απλό. Εγώ ζούσα στη Σουηδία για ένα χρόνο και θυμάμαι καθαρά στο χειμώνα εκεί πέρα που ήταν έτσι παράξενα κάπως και ήταν Μάρτιος, ήταν οι πρώτες μέρες της άνοιξης που βγήκε ο ήλιος, είχα να δω ήλιο για μήνες και θυμάμαι πως βγήκα έξω για κάτι δουλειές και ήμουνα μόνος μου και μου ήρθανε από το πουθενά παραδοσιακά τραγούδια στο μυαλό, τραγούδαγα μόνος μου και κάτι ξύπνησε έτσι λίγο μέσα μου, τότε παίζαμε ήδη μουσική, υπήρχε το συγκρότημα δηλαδή και σιγά σιγά νομίζω από κάτι τέτοιες στιγμές κάτι τέτοιες εμπνεύσεις άρχισα να ακούω κάποιες μελωδίες και αρχίσαμε να τζαμάρουμε, πιάσαμε να βάζουμε κάποια τέτοια στοιχεία, να πειραματιζόμαστε, το θεωρούσα πολύ ενδιαφέρον μουσικά και αρμονικά και κάπως έτσι ξεκίνησε.
Πηγαίνατε στα πανηγύρια της περιοχής; Είχατε σχέση με την παραδοσιακή μουσική της Ηπείρου;
Η αλήθεια είναι πως όχι, πήγαινα δηλαδή καμιά φορά όταν πήγαιναν οι γονείς μου αλλά κι αυτοί δεν είναι τόσο πολύ του παραδοσιακού, ακούγανε κυρίως άλλες μουσικές. Όσο έχω γλεντήσει κι έχω πάει σε πανηγύρια, σε γλέντια τα τελευταία 10 χρόνια δεν συγκρίνεται καν με τις φορές που είχα πάει μικρός. Τώρα το κάνω από επιλογή. Συμβαίνουν αυτά στον άνθρωπο, ξέρεις, υπάρχει για όλα η «σωστή» στιγμή φαντάζομαι.
Αν μπορώ να πω, στον πρώτο ο δίσκο η ύπαρξη αυτών των στοιχείων είναι πολύ πιο έντονη απ’ ότι στον δεύτερο. Ήταν επιλογή να αφήσετε το «ηπειρώτικο στοιχείο» έξω από τον δεύτερο δίσκο; Να το περιορίσετε;
Ήταν επιλογή η οποία όμως δεν έγινε ακριβώς μεταγενέστερα του δίσκου, δηλαδή η πορεία η δισκογραφική δεν είναι απαραίτητα και η πορεία η συνθετική η δικιά μας. Τι θέλω να πω με αυτό… Ότι κάποια τραγούδια π.χ. από τον δεύτερο δίσκο ήταν γραμμένα ακόμα και πριν από τον πρώτο δίσκο και ο πρώτος δίσκος έχει και το όνομα: «Ρίζα» οπότε έχει μια συγκεκριμένη θεματική και αφήσαμε και κάποια τραγούδια απ’ έξω που ξέραμε ότι θα πάνε στο στον επόμενο δίσκο και ολοκληρώσαμε τον πρώτο δίσκο με αυτό τον τρόπο, τα περισσότερα τραγούδια να έχουν αυτό το αφιέρωμα στην παραδοσιακή μουσική.
Ο δεύτερος δίσκος είχε άλλη θεματική και άλλη ιστορία να πει και δεν το κάναμε και συνειδητά, «όπα παιδιά τώρα εδώ πρέπει να έχουμε λιγότερα παραδοσιακά» άλλα συνθετικά αυτό μας βγήκε, εκεί νιώθαμε την ισορροπία και νιώθαμε ότι τα τραγούδια αυτά μας λέγανε να κάνουμε.
Αυτή η ενασχόληση σας και με την μουσική παράδοση της Ηπείρου σας έχει οδηγήσει στο να ψάχνεται ήχους και από άλλες περιοχές της Ελλάδας ή θα παραμείνετε ένα «ηπειρώτικο συγκρότημα»;
Όχι όχι, όπως τελείως ακομπλεξάριστα μπλέξαμε το ροκ με την ηπειρώτικη μουσική και δεν το κάναμε από πατριδολαγνεία, το κάναμε επειδή μας άρεσε και επειδή προφανώς ακούμε μουσική από παντού και από όλα τα είδη δηλαδή ήχους από όλη την Ελλάδα, σίγουρα αυτό θα βγαίνει σε κάποια τραγούδια και όχι μόνο παραδοσιακή μουσική από Ελλάδα αλλά και από όλο τον κόσμο από την Αφρική, από την Τουρκία, από την Αραβία. Όπως ακούμε ροκ και heavy metal και ηλεκτρονική μουσική από όλο τον κόσμο από Ισραήλ μέχρι την Ιαπωνία μέχρι τη Σουηδία, το ίδιο συμβαίνει και με την παραδοσιακή μουσική.
Δεν είμαστε μια μπάντα που παίζει ηπειρώτικη μουσική, όχι ότι αυτό είναι κακό αλλά δεν είμαστε σίγουρα.
Ανάφερες πιο πριν συγκροτήματα όπως οι Black Sabbath, οι Deep Purple, οι Led Zeppelin, συγκροτήματα που ως ένα βαθμό σας έχουν επηρεάσει. Υπάρχουν πολλοί που λένε ότι στις μέρες μας και όσο αφορά στο ροκ αλλά και σε άλλα μουσικά είδη, δεν είμαστε σε μία δημιουργική φάση. Ότι δεν συμβαίνουν συναρπαστικά πράγματα πλέον στη μουσική. Ποια είναι η γνώμη σου για την εποχή μας;
Ενώ δεν φαίνεται τόσο έντονα, δεν κάνει τόσο εντύπωση να το πω αλλιώς σε σχέση με παλιότερα και υπάρχουν πολλοί λόγοι γι’ αυτό, εγώ πιστεύω είναι τρελά δημιουργική αυτή η περίοδος. Το ότι μπορείς να βρεις μια αξιόλογη, μια πολύ καλή μπάντα ακριβώς κάτω από το σπίτι σου αυτή τη στιγμή είτε είσαι στη Λαμία είτε είσαι στο Λονδίνο, που θα τραγουδήσουν με καλούς στίχους, θα βγάλουν την ψυχή τους, θα τα σπάσουνε στη συναυλία, μπορεί να κάνουν και κάποια τρέλα, νομίζω αυτό παλιότερα δεν υπήρχε και τόσο πολύ.
Η διαφορά με το ροκ του ‘60 είναι ότι τότε ήταν σχεδόν στα σπάργανα, δεν γίνεται αυτό να μην έχει παραπάνω αντίκτυπο και παραπάνω ένταση από κάποιον που συνεχίζει να παίζει το ίδιο είδος μουσικής λίγο διαφορετικά μετά από 30, 40 και 50 χρόνια, δεν είναι κάτι το απίστευτα καινούριο, δεν είναι όντως, έχεις ξανακούσει κιθάρες, μπάσα, τύμπανα μαζί αλλά εγώ πιστεύω ότι υπάρχει δημιουργία τεράστια, περισσότερη δημιουργία τώρα απ’ ότι υπήρχε το ‘60 και το ‘70 και μιλάμε για καλή μουσική όχι απλά για να παίξαμε κάτι. Υπάρχουν πολλοί περισσότεροι καλλιτέχνες, πολλοί περισσότεροι μουσικοί, πολύ περισσότεροι ποιητές, στιχουργοί που κάνουν πιο τρελά πράγματα απλά δεν κάνουν τόσο πολύ ντόρο όσο έκαναν οι πρώτες προσπάθειες.
Όπως ο Πελέ είναι ο πιο καλός ποδοσφαιριστής στον κόσμο, δεν τον έχω δει αλλά έχω δει μόνο βιντεάκια αλλά ήταν ο πρώτος, δεν μπορεί να συγκριθεί ποτέ με κανέναν από όσους ακολούθησαν.
Παλιότερα υπήρχε η εντύπωση ότι ένα γκρουπ από την επαρχία για να καταφέρει κάτι πρέπει να κατέβει στην Αθήνα. Μετά ήρθε το Internet να το αλλάξει αυτό. Εσάς πόσο σας βοήθησε το ίντερνετ;
Σίγουρα μας βοήθησε, φαντάζομαι αν δεν υπήρχε το ίντερνετ δεν θα μας ήξερε κανένας, τουλάχιστον τα πρώτα 10 χρόνια δεν ξέρω μετά τι θα γινότανε αλλά τα πρώτα 10 χρόνια για να κλείσουμε κάποια συναυλία στη Θεσσαλονίκη ή στην Αθήνα ή την Πάτρα κάπως θα πρέπει να μας ακούσουν και το ίντερνετ ήταν άμεσο, να μπορεί να ακούσει κάποιος που κάνει ένα φεστιβάλ, να του πει κάποιος φίλος άκουσε κι αυτή την μπάντα απ’ τα Γιάννενα, παίζουν ωραία.
Εμείς προσωπικά δεν νιώσαμε κάποια δυσκολία, πρέπει να είμαι ειλικρινής επειδή ήμασταν από την επαρχία. Ενδεχομένως παλιότερα οι μπάντες από την επαρχία να το ένιωθαν αυτό, ότι είμαστε από τα Γιάννενα και πρέπει να πάμε στην Αθήνα για να κάνουμε το οτιδήποτε.
Όχι, με μας δεν έγινε όλο αυτό, δηλαδή Γιάννενα ήμασταν, στα Γιάννενα μεγαλώσαμε και είχαμε τη βάση μας μέχρι πριν 5, 6 χρόνια κι από κει παίξαμε σε μεγάλες συναυλίες, σε μεγάλα φεστιβάλ, γυρίσουμε όλη την Ελλάδα αλλά και την Ευρώπη χωρίς καμία δυσκολία.
Όταν ξεκινούσατε υπήρχε έστω και στο πίσω μέρος του μυαλού σας αυτή η μεγάλη αποδοχή και δεν εννοώ μόνο στην Ελλάδα που φαντάζομαι λίγο-πολύ όλα τα γκρουπ το θεωρούν πιθανό αλλά και στο εξωτερικό; Πόσο εύκολο είναι για ένα ελληνικό γκρουπ να βγει απ’ τα σύνορα;
Για να είμαι ειλικρινής, δεν ξέρω πως να το πω, δεν ξέρω αν το πιστεύαμε ή το βλέπαμε αλλά σίγουρα το ονειρευόμασταν, όπως φαντάζομαι το νιώθει και το ονειρεύεται οποιοσδήποτε παίζει μουσική ή ότι κάνει, είναι ηθοποιός ή γράφει βιβλία. Ονειρεύεται ότι αυτό θα αρέσει στον κόσμο, θα νιώσει καλά με τη μουσική του, με το έργο του και θα επικοινωνήσει με τον κόσμο. Υπήρχαν τα όνειρα αυτά και τα πιστεύαμε από μικρά παιδιά, το πιστεύαμε αυτό το κάναμε γιατί νιώθαμε πολύ ωραία.
Τώρα, για την Ελλάδα στο εξωτερικό η αλήθεια είναι, σε σχέση με παλιότερα, φαντάζομαι είναι πολύ καλύτερα τα πράγματα αλλά νομίζω ότι ακόμα δεν είναι τόσο εύκολο να δουλέψει, δηλαδή πιο εύκολα θα πάρουν κάποιες μπάντες που είναι από τη Γερμανία ή από τη Σουηδία ή από την Αγγλία σε κάποια φεστιβάλ απ’ ότι από την Ελλάδα γιατί ακόμα λένε τι είναι αυτοί; ξέρουν να συμπεριφέρονται; Όχι μόνο ξέρουν να συμπεριφέρονται και να λειτουργούν σαν επαγγελματίες, αλλά αυτό κάνει τις μπάντες τις ελληνικές να πεισμώνουμε λίγο παραπάνω και μπορεί να μας κάνει και καλό κιόλας, να είμαστε ακόμα πιο σοβαροί, ακόμα πιο πεισμωμένοι για να τους δείξουμε παιδιά είμαστε και εμείς εδώ η Ελλάδα έχει μουσική σκηνή και είναι μια χαρά.
Η μουσική σκηνή στην Ελλάδα πως σου φαίνεται τώρα; Υπάρχει κινητικότητα, υπάρχουν πολλές μπάντες, δίσκοι βγαίνουν, συναυλίες γίνονται αλλά όλο αυτό έχει κάποιο ενδιαφέρον υπόβαθρο ή είναι πολύ φασαρία για το τίποτα;
Εγώ την βρίσκω υπέροχη τη μουσική σκηνή εδώ. Βγαίνουν τρομερές μουσικές στην Ελλάδα σε πολλά είδη, ακόμα και σε παραδοσιακά νέοπαραδοσιακά δεν ξέρω πώς να το πω, στο ροκ, στο heavy metal, βγαίνουν φοβερές μουσικές. Μπορείς να ακούσεις κάθε είδος μουσικής, μπορείς να βρεις τουλάχιστον 10, 20 μπάντες σε κάθε είδος που να είναι πολύ καλές. Βρίσκω πολύ ωραίες μουσικές, ωραία άποψη και όχι μόνο ως μπάντες αλλά και ως άνθρωποι. Είναι πολύ σημαντικό γιατί βλέπεις τις περισσότερες μπάντες που ακούς και λες τι ωραία μουσική, τι ωραίο εξώφυλλο αλλά τους βλέπεις και σε ένα αντιρατσιστικό ή αντιναζιστικό φεστιβάλ να παίζουν, οι περισσότεροι έτσι… δεν μιλάω για όλους αλλά όλο αυτό δείχνει κάτι και εμένα, με κάνει να είμαι χαρούμενος που είμαι μέρος αυτής της σκηνής.
Μετά από δύο δίσκους αποφασίσατε να κυκλοφορήσετε ένα live άλμπουμ. Δεν είναι και πολύ συνηθισμένο με την έννοια ότι έχουμε συνηθίσει τα συγκροτήματα να κυκλοφορούν ζωντανό δίσκο όταν έχουν ήδη μια μεγαλύτερη δισκογραφία πίσω τους. Πως προέκυψε αυτή η κυκλοφορία;
Αποφασίσαμε να βγάλουμε αυτό τον δίσκο για πολλούς λόγους. Σίγουρα δεν είναι ένας δίσκος best of… όπως κάνει μια μπάντα που έχει βγάλει 10 δίσκους τα τελευταία 20 χρόνια και βγάζει κι ένα live δίσκο.
Ο πρώτος λόγος και ο κυριότερος ήταν ότι αυτή η συναυλία είναι αρκετά ιστορική για μας σαν συγκρότημα. Ήταν μια μεγάλη συναυλία, μόλις είχαμε βγάλει το Age of Aquarius, παίξαμε στο Tae Kwon Do και ήταν και λίγες μέρες πριν την πανδημία και την καραντίνα, νομίζω μετά από 20 κλειστήκαμε όλοι μέσα. Κοιτάζοντας το βίντεο, γιατί το είχαμε κινηματογραφήσει κιόλας και ακούγοντας και το ηχητικό, αισθανθήκαμε ότι από τη μια στιγμή στην άλλη εκεί που ήμασταν στην απομόνωση και στις δυσκολίες και στις πανδημίες και τους περιορισμούς, ακούγαμε και βλέπαμε αυτό που πριν ένα μήνα ήμασταν χιλιάδες κόσμος ενωμένοι μαζί και τραγουδάγαμε δυνατά και χορεύαμε και ενώ ήταν 20 μέρες ένα μήνα πριν έμοιαζαν σαν ήταν χρόνια. Έτσι προέκυψε και ο τίτλος Through Space and Time. Επίσης ήταν επειδή ο δεύτερος δίσκος έχει μια θεματική και οι συναυλίες που κάναμε εκείνη την περίοδο μαζί με visuals έχουν μια συγκεκριμένη σειρά, θεωρώ ότι είναι ένα ταξίδι, τουλάχιστον για μένα αυτή η συναυλία το πώς ξεκινάει το πώς εξελίσσεται και πώς τελειώνει είναι ένα ταξίδι. Ήθελα αυτό το πράγμα, αυτή τη συναυλία να το έχω σε δίσκο, μετά από χρόνια, μετά από 20 χρόνια να ‘μαστε όλοι γεροί και να το πιάσουμε στα χέρια μας και να γυρίσουμε 20 χρόνια πίσω και να θυμηθούμε ακριβώς τι συνέβαινε τότε μουσικά αλλά και γενικά γιατί εκτός από το δικό μας το προσωπικό, το μουσικό και το συγκυριακό έχει και ένα ευρύτερο σημειολογικό με την έννοια ότι είναι οι τελευταίες μέρες πριν το lockdown.
Και σαν άνθρωπος που ασχολούμαι με την μουσική αλλά και σαν απλός ακροατής ομολογώ ότι ενθουσιάζομαι που συγκροτήματα όπως εσείς που γεμίζετε το Tae Kwon Do ή ο Λεξ τη Νέα Σμύρνη, είσαστε εντελώς εκτός συστήματος. Άλλα παίζει η τηλεόραση ή το ραδιόφωνο, αλλού υποτίθεται πως είναι η ελληνική μουσική πραγματικότητα αλλά αυτό που πραγματικά συμβαίνει, γίνεται από μουσικούς και συγκροτήματα που το «σύστημα» συμπεριφέρεται σαν να μην υπάρχουν. Πως το βλέπεις όλο αυτό;
Πάμε στην αρχή της κουβέντας τώρα, είναι αυτό που λέγαμε πιο πριν πως περπατάμε παράλληλα, είμαστε δυο κόσμοι πού πραγματικά πηγαίνουν παράλληλα δεν έχουμε συναντηθεί ποτέ, προχωράμε παράλληλα και ο Λεξ και όλοι οι υπόλοιποι δεν ασχολούμαστε καθόλου, δεν ξέρω αν αυτό είναι κακό για μας που δεν ασχολούμαστε είναι όπως το βλέπεις. Μπορεί όλους αυτούς τους δημοσιογράφους σε όλα αυτά τα κανάλια να μην τους βλέπω καθόλου γιατί είναι ένας άλλος κόσμος και να θεωρούμε ότι δεν ασχολούμαστε και είμαστε καλύτερα στην καθημερινότητά μας αλλά δυστυχώς επηρεάζουν πολύ κόσμο και η ζημιά γίνεται. Δεν ξέρω αν είναι καλό που εθελοτυφλούμε και έχουμε αποδεχτεί ότι ξέρεις τι, έτσι εσείς, το δρόμο μας εμείς. Η αλήθεια είναι ότι πρακτικά είμαστε δύο παράλληλοι κόσμοι.
Επειδή τηλεόραση, ραδιόφωνο και mainstream μέσα ενημέρωσης κοιτάνε μόνο τα νούμερα, υποθέτω πως όταν κι εσείς αρχίσατε να έχετε επιτυχία και να κάνετε «νούμερα» θα σας προσέγγισαν με κάποιο τρόπο για να σας προσεταιριστούν και να σας έχουν στο παιχνίδι τους…
Έχουμε κατά καιρούς προτάσεις αλλά όχι, αρνούμαστε πεισματικά να πάμε να κάνουμε κάτι που δεν μας αρέσει. Εγώ δεν βλέπω καν τηλεόραση, γιατί να πάω να κάνω κάτι που το απαξιώνω. Νομίζω μια φορά έχουμε πάει στην Ελληνοφρένεια, αυτό είχε πλάκα γιατί ούτως ή άλλως μου άρεσε και την έβλεπα. Εγώ το παιχνίδι της τηλεόρασης το έχω εγκαταλείψει εδώ και πάρα πολλά χρόνια, δεν παρακολουθώ καθόλου, δεν ξέρω τι συμβαίνει σε αυτόν τον παράλληλο κόσμο αλλά σίγουρα ξέρω ότι επηρεάζει πολύ κόσμο. Καλά είναι αυτά που λέμε ότι δεν ασχολούμαι οπότε έχω καλά την καρδιά μου και την πίεση μου αλλά δυστυχώς επηρεάζει πολύ κόσμο με άσχημο τρόπο και τελικά θα πνιγούμε, θα μας πνίξουν.
Τα σχέδια σας για το επόμενο διάστημα;
Το επόμενο διάστημα λέμε να κάνουμε λίγο πίσω από συναυλίες. Θέλουμε να τελειώσουμε, μετακομίζουμε το στούντιο που έχουμε των ηχογραφήσεων και έχουμε ανάγκη να γράψουμε καινούργια μουσική. Θα κάνουμε κάποιες εμφανίσεις σε φεστιβάλ και εδώ και στο εξωτερικό δηλαδή αλλά σίγουρα θα κάνουμε ένα βήμα πίσω, θα μαζευτούμε να γράψουμε καινούργια μουσική. Αυτό έχουμε ανάγκη.
Υπάρχει πάλι μια γενική ιδέα για το επόμενο άλμπουμ ή είσαστε στο θα δούμε, θα μπούμε στο στούντιο και θα δούμε;.
Για να ‘μαι ειλικρινής είμαστε στο θα δούμε και μ ‘αρέσει αυτή η στιγμή γιατί επειδή έχουμε καιρό να κάνουμε πρόβες όχι για μία περιοδεία, να προετοιμαστούμε για μια συναυλία αλλά να πούμε ότι ξέρεις τι, έλα τώρα ανοίγουμε τους ενισχυτές, τα όργανα και πάμε να κάτσουμε ένα μήνα να παίξουμε μουσική, να περάσουμε ώρες μαζί πέρα από τις συναυλίες και τις περιοδείες και όταν έρθει αυτή η περίοδος το νοιώθουμε πρώτα, καταλαβαίνουμε πως ήρθε η ώρα να βγάλουμε κάτι από μέσα μας εννοώ και ανυπομονώ να βρεθώ πάλι με τα παιδιά στο καινούργιο στούντιο να αρχίσουμε να παίζουμε, να βγάλουμε αυτά που έχουμε μέσα μας.
Αν μπορούσες να αποστασιοποιηθείς για λίγο και κάποιος φίλος σου έβαζε να ακούσεις ένα γκρουπ που δεν ξέρεις, τους Villagers of Ioannina City, τι συγκρότημα θα έλεγες πως είναι;
Έλα ντε, σίγουρα δεν μπορώ να το κάνω, θα είχε πλάκα να το ξέχναγα για μια μέρα και να άκουγα απλά τη μουσική μας χωρίς να ξέρω τίποτα, να δω τι θα μου έβγαζε αλλά δεν μπορώ να είμαι πολύ αντικειμενικός, θα 'μαι λίγο υποκειμενικός αλλά πιστεύω θα έλεγα πως παίζει ροκ, έχουν και κλαρίνα, έχουν και γκάιντες, έχουν και progressive, έχουν και heavy metal, έχουν διάφορα. Εγώ νιώθω πως αυτό είναι ένα heavy rock συγκρότημα. Αυτό που μας ενώνει είναι το ροκ και το metal. Από κει ξεκινήσαμε σαν πιτσιρικάδες το γκρουπ και στην αρχή παίζαμε και πιο σκληρά απ’ ότι τώρα.
Παλιότερα ίσως περισσότερο, τώρα μπορεί να μην υπάρχει το ίδιο έντονα αλλά πάντα είναι ένα θέμα με το αγγλόφωνο και το ελληνόφωνο ροκ. Ποια είναι η γνώμη σου γι’ αυτό;
Εγώ έχω μια πολύ πιο γενική και απλή άποψη για τη μουσική και γενικά για τη δημιουργία, ότι δεν πρέπει να σε απασχολεί τίποτα, να κάνεις αυτό που σε εκφράζει εκείνη τη στιγμή, δηλαδή εμένα μου ήρθε να γράψω και να τραγουδήσω το "Ζβάρα" στα ελληνικά γιατί έτσι μου βγήκανε και κάτι άλλο μου βγήκε να το κάνω στα αγγλικά. Δεν θέλω να σκεφτώ αν θα με κατηγοριοποιήσουν, αν δεν θα αρέσει σε κάποιον άλλον, δεν σκέφτομαι το ελληνικό ροκ, το ξένο ροκ, το παραπέρα ροκ. Μπορώ να καταλάβω και την ανάγκη κάποιου να την περιγράψει σε κάποιον άλλον αλλά γενικά στο δικό μου το κεφάλι τα έχω λυμένα αυτά. Η ροκ μουσική είναι ροκ μουσική κι ας έχει μέσα οποιαδήποτε όργανα και τραγουδάνε σε οποιαδήποτε γλώσσα. Οι Τρύπες ας πούμε τα Ξύλινα Σπαθιά με μια ελληνική μπάντα που παίζει στα αγγλικά είναι ροκ. είναι το ίδιο δηλαδή. Εγώ όταν ήμουνα πιτσιρικάς όπως άκουγα Τρύπες και Ξύλινα Σπαθιά έτσι άκουγα και τους Iron Maiden. Και τα δύο με εκφράζουνε, μου δίνουν ενέργεια, δηλαδή εγώ δεν έχω την άποψη ότι πρέπει να τραγουδάς και καλά ελληνικά ή πρέπει ντε και καλά το ροκ να λέγεται στα αγγλικά.
Γράφοντας τώρα, τι είναι αυτό που σου βγαίνει πιο εύκολα για να εκφραστείς;
Δεν έχει αλλάξει κάτι, παραμένω νομίζω στο ίδιο μοτίβο και τώρα που το σκέφτομαι λίγο περισσότερο νομίζω ότι όταν και θέλω να εκφράσω κάτι λίγο πιο εσωτερικό για κάποιο λόγο μου βγαίνει το αγγλικό και όταν θέλω να εκφράσω κάτι λίγο πιο αγανακτισμένο, που με εξοργίζει περισσότερο νομίζω μου βγαίνει το ελληνικό. Είναι σαν να μιλάω αγγλικά στην καθημερινότητά μου και όταν μου ‘ρχεται να βρίσω να βρίζω στα ελληνικά. Χιούμορ κάνω τώρα έτσι… Δεν το ‘χω βρει ακόμα, νομίζω αργότερα στη ζωή μου ίσως το ξεκαθαρίσω περισσότερο αλλά για την ώρα… ναι δεν ξέρω… δεν κάνω και κάτι συνειδητά πολύ στο συγκεκριμένο θέμα. Ακόμα και όταν γράφω στίχους δεν γράφω πάρα πολύ συνειδητά να σου πω την αλήθεια, το αφήνω λίγο να βγει και προσπαθώ να το φτιάξω στο ρυθμό και σιγά σιγά να το ολοκληρώσω δεν φτιάχνω κάτι για να καταλήξω κάπου να σου πω την αλήθεια, με ένα σκοπό. Μου βγαίνουν συνήθως οι φράσεις, μου βγαίνουν οι εικόνες και προσπαθώ να τις εκφράσω, να τις βγάλω από το στόμα μου και να το τραγουδήσω. Το ίδιο κάνω και με τη μουσική, βγαίνουν κάποιες φράσεις και προσπαθώ σιγά σιγά να τις ολοκληρώσω.
Το άλμπουμ των Villagers of Ioannina CityThrough Space and Time (Alive in Athens 2020) κυκλοφόρησε πριν από λίγες ημέρες διεθνώς από την Napalm Records.
