Η ραγδαία αύξηση του όρου NFTs στην ψηφιακή τέχνη και την μουσική έχει ήδη ταρακουνήσει το έτσι και αλλιώς μεταλλασσόμενο καθεστώς της βιομηχανίας της μουσικής και της τέχνης ακόμα και αν συνέβη ελάχιστα χρόνια αφότου ζητήθηκε και από τον Έλληνα ακροατή να προσαρμοστεί στις streaming συνθήκες. Από τους τίτλους εντυπωσιασμού σχετικά με τις αστρονομικές τιμές που αλλάζουν χέρια τα συλλεκτικά NFTs μέχρι τους προχώ δημιουργούς που συντάσσονται αλλά και τους παλαιάς κοπής αρνητές του, τα νέα μας τελευταία έχουν γεμίσει με τρία σχεδόν απροσδιορίστου σημασίας γράμματα.
Τα NFTs (Non Fungible Tokens) είναι ψηφιακά πιστοποιητικά ιδιοκτησίας και αυθεντικότητας, που αντιστοιχούν σε μοναδικά αντικείμενα, ψηφιακά ή και φυσικά. Βασισμένα στην τεχνολογία blockchain επιτρέπουν για πρώτη φορά σε ένα ψηφιακό αρχείο (λ.χ. video, σχέδιο, έργο τέχνης, αρχείο μουσικής) να έχει πιστοποιημένο δημιουργό και ιδιοκτήτη. Σε αντίθεση με τα fungible assets, όπως τα νομίσματα και τα κρυπτονομίσματα, τα non fungible assets, όπως τα έργα τέχνης, είναι μοναδικά και δεν έχουν την ίδια αξία μεταξύ τους (π.χ. όλα τα νομίσματα του ενός (1) ευρώ έχουν την ίδια αξία, ενώ ένας πίνακας ένας πίνακας με έναν άλλον πίνακα δεν έχουν την ίδια αξία, αλλά και έχουν προφανή διαφορετικά γνωρίσματα μεταξύ τους, όπως μέγεθος, υλικό, δημιουργό κλπ.) Επιπλέον, ένα ψηφιακό αρχείο που κυκλοφορεί μέσω NFT αποκτά σπανιότητα, αφού ο δημιουργός του, κατά την έκδοσή του, ορίζει τον αριθμό των αντιτύπων του.
Η ιδιότητα που έχει καταστήσει τα NFTs ιδιαίτερα δημοφιλή στις συναλλαγές είναι η διαφάνεια ως προς το ποιος τα έχει εκδώσει, πώς συναλλάχθηκε και ποιος τα κατέχει ανά πάσα στιγμή. Εκδίδονται και "ζουν" στο blockchain, άρα και κληρονομούν τα χαρακτηριστικά του δικτύου στο οποίο εκδόθηκαν, πχ για το κρυπτονόμισμα Ethereum (ETH) αυτό σημαίνει πολύ καλή αποκέντρωση που φέρνει και διασφάλιση της αξίας του δικτύου. Έτσι τα NFTs υπάρχουν στη σφαίρα του δικτύου και της μεταφοράς δεδομένων, ενώ το αν και πως θα συνδεθεί/χρησιμοποιηθεί από κάποια άλλη υπηρεσία υπάγεται στη σφαίρα των εφαρμογών.
Και αφού ξεμπερδέψαμε με τα βασικά αλλά ακόμα δεν έχουμε απαλλαγεί από το σύνδρομο “όλες-οι-εξελιγμένες-καλλιτεχνικά -και- τεχνολογικά-κοινότητες -ασχολούνται-με-αυτό-και-εμείς-είναι-σαν-να-ζούμε-κάτω-από-έναν- βράχο” υποδεχτείτε το δίδυμο του NFT Art Greece, δηλάδη τον μουσικό παραγωγό L Professor aka Λευτέρη Κουκλάκη και τον προγραμματιστή Γιάννη Παναγιωτόπουλο.
Η ΝFT art Greece είναι η νεοσύστατη κοινότητα που έχουν δημιουργήσει προκειμένου να μεγαλώσουν την γνώση των εγχώριων καλλιτεχνικών κύκλων γύρω από την τεχνολογία ποικίλων εφαρμογών (και όχι μόνο της μουσικής ή των υπόλοιπων τεχνών) που oρίσαμε λίγο πριν ως NFT. Στη συνεργασία τους αλλά και στην συνέντευξη που ακολουθεί, ο Λευτέρης Κουκλάκης καλύπτει το καλλιτεχνικό κομμάτι και ο Γιάννης Παναγιωτόπουλος υποστηρίζει το τεχνολογικό.
Όπως σε πολλές περιπτώσεις tech εξελίξεων, η Ελλάδα δείχνει διστακτική στο να ακολουθήσει ή ακόμα και να κατανοήσει τι είναι η crypto κουλτούρα και τα παράγωγά της (όπως τα NFTs τελευταία) οπότε ίσως για αρχή μου ξεκαθαρίσετε πως τα δύο συνδέονται.
Γ.Π. - Βασικό είναι να μην ξεχνάμε ότι η crypto κουλτούρα ξεκίνησε σαν αντί censorship movement. Δηλαδή σαν ένα κίνημα που επιθυμούσε να διαφυλάσσει την ελευθερία στην διάδοση πληροφοριών αλλά και άλλων αξιών, ένα θέμα που έχει πάρει διαστάσεις και στην Ελλάδα τα τελευταία δύο χρόνια ενώ σε πολλές χώρες του κόσμου είναι ακόμη πιο έντονο. Η ελευθερία διακίνησης πληροφοριών είτε σχετικές με την τέχνη, είτε με οποιαδήποτε άλλη αξία που μπορούν να ανταλλάξουν οι άνθρωποι ανά τον κόσμο, βρέθηκαν ξαφνικά να λογοκρίνονται και να υπόκεινται σε κυβερνητικό έλεγχο. Ξαφνικά, το να μπορεί να γράψει κάποιος ελεύθερα ένα post στα social media ή να να διαδώσει μια ιδέα ή μια δημιουργία, πολλές φορές φάνηκε να ενοχλεί το υπάρχον σύστημα. Έτσι, το υλικό που κάποιος ήθελε να διοχετεύσει έπρεπε να ακολουθήσει τους εκάστοτε κανόνες συγκεντρωτισμού, δηλαδή οι πληροφορίες έπρεπε να περνάνε από την βάση ενός συστήματος που ελεγχόταν από κάποια κέντρα και για να δημοσιοποιηθούν θα έπρεπε να φέρουν την έγκριση τους. Κατά συνέπεια όσοι σκέφτονταν και έπραξαν διαφορετικά, βρέθηκαν να αντιμετωπίζουν προβλήματα προκειμένου να πραγματώσουν ακόμα και τις πιο απλές ιδέες τους. Για παράδειγμα την περασμένη εβδομάδα κόπηκε η πρόσβαση στο internet για τους ανθρώπους του Καζακστάν ενώ είναι γνωστά τα θέματα που αντιμετώπισε με το Twitter η Τουρκία και ασφαλώς κατά αναλογία τέτοια θέματα στα social media σήμερα ελέγχονται και από την ελληνική κυβέρνηση.
Με την τέχνη να είναι αναπόσπαστο κομμάτι έκφρασης της καθημερινότητας καθώς και τρόπος διάδοσης πληροφοριών και ιδεών και προκειμένου το έργο ενός καλλιτέχνη να παραμένει αδιάβλητο δηλαδή να μην υπόκειται σε περιορισμούς και σε ελέγχους ή λογοκρισία μας έφερε στην εποχή των NFTs και αυτό που ξεκίνησε σαν μία πράξη ελεύθερης μεταφοράς της τέχνης μετατράπηκε το ίδιο σε τέχνη.
Λ.Κ. - Σκέψου πως είναι αν θέλω να αγοράσω ένα έργο τέχνης. Θα επισκεφθώ την gallery, θα βρω το έργο που με ενδιαφέρει και έναντι ενός Χ ποσού εκείνη την ώρα αυτόματα μου ανήκει αυτός ο τίτλος. Είτε είναι μία κόπια αυτού, είτε είναι το πρωτότυπο, σε λίγο θα το έχω σπίτι μου και θα πράττω όπως επιθυμώ με αυτό. Στον ψηφιακό κόσμο αν αγοράσει κάποιος την τέχνη σου ή ένα μοναδικό κομμάτι από αυτό που έχεις ορίσει σαν NFT, φτιάχνεται ένα ψηφιακό συμβόλαιο στο blockchain και αυτόματα αγοράζει την αυθεντική κόπια ενός έργου είτε αυτό είναι κομμάτι μουσικής είτε αυτό είναι έργο τέχνης.
Γιατί ένας μουσικός να μην ανεβάσει το έργο του στις digital πλατφόρμες και να αποφασίσει να το κάνει NFT; Ποια είναι διαφορά και πώς μπορεί ένας μουσικός να δημιουργήσει το δικό του NFT;
Λ.Κ.- Αρχικά το NFT δεν είναι κάτι διαφορετικό από αυτό που μέχρι τώρα ορίζουμε σαν MP3 ή wav αρχείο ήχου. Σε δεύτερο επίπεδο όμως αυτό το αρχείο ήχου πρέπει να μπει σε blockchain περιβάλλον με ένα από τα λεγόμενα smart contracts / “έξυπνα συμβόλαια¨.
Γ.Π. - Αν έχετε γνώσεις προγραμματισμού μπορείτε να καταχωρίσετε το κομμάτι σας στο blockchain, αλλιώς μπορείτε να χρησιμοποιήσει κάποια πλατφόρμα που αυτοματοποιεί αυτή τη διαδικασία με φιλικό προς το χρήστη τρόπο. Ακριβώς όπως έμαθε ο κόσμος να ανεβάζει ένα κομμάτι στο YouTube, το ίδιο πράγμα θα συμβεί και με το ΝFT.
Η δική σας πλατφόρμα κάνει αυτή τη δουλειά;
Γ.Π. - Ναι, η πλατφόρμα NFT Art Greece βοηθάει έναν καλλιτέχνη να το στήσει και να το διανείμει στις πλατφόρμες που του αναλογούν.
Από την άλλη πολλές φορές προτείνουμε στους νέους καλλιτέχνες να χρησιμοποιούν πλατφόρμες όπως είναι το OpenSea ή η Amazon γιατί αυτά τα marketplaces πλέον αυτοματοποιούν τη διαδικασία καταχώρησης του έργου στο blockchain.
Ίσως βέβαια τους λείψει η επιμέλεια που μπορούμε να προσφέρουμε εμείς.
Λ.Κ. - Ακόμα και την στιγμή που κάνουμε αυτή την κουβέντα, εσύ μπορείς να ανοίξεις την πλατφόρμα open sea που είναι πιο γνωστή και να ανεβάσεις ένα τραγούδι σου ως NFT. Ρυθμίζεις τον αριθμό αντιτύπων και βάση αυτών τροποποιείται και η τιμή. Δηλαδή, αν επιλέξεις να εκδοθούν ένα εκατομμύριο αντίτυπα δεν μπορείς κάθε ένα από αυτό τα κομμάτια να τα αξιολογήσεις σε υψηλή τιμή. Από την άλλη αν έχεις φτιάξει μόλις πέντε αντίτυπα από ένα έργο έχεις το δικαίωμα να ορίσεις από μόνος σου την τιμή ώστε να γίνει συλλεκτικό. Λειτουργεί ακριβώς όπως αγοράζουμε limited edition sneakers.
Και για να γίνει πιο κατανοητό ας δούμε ένα παράδειγμα έτσι όπως συνέβη μερικές βδομάδες πριν.
Ο Καναδός ράπερ Tory Lanez κυκλοφόρησε το άλμπουμ When it’s dark αποκλειστικά σε NFT. Διέθεσε ένα εκατομμύριο αντίτυπα αρκετά έδινε προς μόλις ένα δολάριο ολόκληρο το άλμπουμ.
Σε λιγότερο από μια μέρα το NFT με τον δίσκο έγινε sold out (σ.σ.και είναι δικοί μας οι υπολογισμοί για τα πόσα εκατομμύρια ή δισεκατομμύρια streams θα χρειαζόταν στον κόσμο του Spotify προκειμένου να βγάλει σε 24 ώρες ένα εκατομμύριο $$$). Η σημασία δε, για αυτόν που το αγόρασε, δεν είναι απλά ότι έδωσε μόλις ένα δολάριο για να υποστηρίξει δισκογραφικά τον αγαπημένο του καλλιτέχνη, αλλά ότι επιπλέον έχει την δυνατότητα να έχει κέρδος από αυτή του την κίνηση, αν αποφασίσει να προχωρήσει σε μεταπώληση της κόπιας του. Αν κάποιος μάλιστα το έβλεπε τελείως επενδυτικά, όχι μόνο άκουσε τον δίσκο αλλά αν επιθυμεί μπορεί να τον ξαναρίξει στην ψηφιακή αγορά σε όποια τιμή επιθυμεί (π.χ. 100 $) για όλους αυτούς που δεν ανήκουν στο ένα εκατομμύριο κόσμου που το αγόρασαν και το έκαναν sold out. Άρα είναι σε θέση να ορίσει νέο floor price δηλαδή να ορίσει εκ νέου την τιμή στην κόπια του για όσα χρήματα επιθυμεί και να την πουλήσει στην ίδια μορφή ΝFT σε κάποιον άλλο.
Το καλύτερο όμως ξεκινά όταν αυτός που το αγόρασε υποθετικά το βάλει 2 $ και σύντομα βρεθεί ένας ακόμη ιδιοκτήτης που θα το βάλει δυόμισι (2,5$) δολάρια και έτσι ξεκινάει να μεγαλώνει ένας κύκλος ζήτησης και προσφοράς που δικαιώνει πάνω απ όλα τον δημιουργό, που πρώτος ζήτησε από τον ακροατή μόλις ένα δολάριο για ένα ολόκληρο album και άφησε την δυνατότητα να βγάζουν κέρδος οι ακροατές του, από την μεταπώληση του έργο του.
(σ.σ. Διαβάζεται τουλάχιστον ανατρεπτικό για τη μουσική βιομηχανία το παραπάνω παράδειγμα, όμως ας μην ξεχνάμε ότι αν κάποιος είχε αγοράσει στην ώρα του την ευρωπαϊκή, αμερικάνικη ή ιαπωνική κόπια του Nevermind των Νirvana πίσω στα 1991, σήμερα έχει την δυνατότητα μέσω discogs να στοχεύσει σε επίσης αστρονομική τιμή. Ο χρόνος θα δείξει αν το album του Lanez, όντας ένα από τα πρώτα ολοκληρωμένα μουσικά NFT, θα αλλάζει wallets για μερικές χιλιάδες cryptoνομίσματα σε 30 χρόνια από τώρα.)
Άρα, μέσω των NFTs θα αλλάξει άραγε ο τρόπος που κερδίζουν οι καλλιτέχνες;
Γ.Π. - Πρακτικά αυτή είναι η χρησιμότητα της ΝFT τεχνολογίας. Ειδικά για tech freaks που σχεδιάζουν sites ή λανσάρουν καινοτόμες εφαρμογές, τα NFTs είναι πλέον ο νέος τρόπος έκφρασης και παράλληλα ένα παρθένο -ακόμη- κανάλι πωλήσεων. Στη μουσική και με το παράδειγμα που έδωσε πριν ο Λευτέρης είναι ξεκάθαρο ότι καταρρίπτονται πλέον οι ενδιάμεσοι.
Λ.Κ. - Ο fan τροφοδοτεί κατευθείαν το μουσικό χωρίς να χρειάζεται δισκογραφικές ή πλατφόρμες τύπου bandcamp. Είσαι σε απόλυτη peer to peer σύνδεση με τον αγαπημένο σου καλλιτέχνη, του κάνεις funding αγοράζοντας την τέχνη του και όλως περιέργως αν σε ενδιαφέρει έπειτα μπορείς και να προβείς σε μεταπώληση. Μάλιστα με τη βοήθεια της κρυπτό τεχνολογίας αφήνεις εκτός συναλλαγής ακόμη και τις τράπεζες, αφού απλά ξοδεύεις και επενδύεις στο crypto πορτοφόλι σου. Το μόνο που μεσολαβεί ανάλογα με το market place που διαλέγεις να δραστηριοποιηθείς είναι το μικρό ποσοστό για την υπηρεσία που σου προσφέρει η πλατφόρμα.
Γ.Π. - Ισχύει, ενώ υπάρχει και η παρακράτηση ανάλογα με το πόσο σε χρεώνει το νόμισμα το οποίο χρησιμοποιείς π.χ το ethereum.
Aς είμαστε λίγο πιο ξεκάθαροι εδώ. Ο μέσος αναγνώστης ή ο μέσος καταναλωτής NFT που χρησιμοποιεί ευρώ, θα αγοράσει σε ευρώ και θα του έρθει με αξία crypto στο πορτοφόλι της πλατφόρμας από όπου θα αγοράσει;
Γ.Π.- Ας πάρουμε το εξής παράδειγμα. Μερικές μέρες πριν, ο Stephen Curry λάνσαρε μία συνεργασία για 3-D παπούτσια, τα οποία μπορείς να τα αγοράσεις και να τα φοράς ψηφιακά στα παιχνίδια που παίζεις στον virtual κόσμο. Η αγορά γινόταν κανονικά με την κάρτα σου, ωστόσο αυτό που αγόραζες σαν αξία μεταφραζόταν στο NFT που σου αποστέλλεται σε κάποιο crypto wallet όπως το Metamask, στο δίκτυο που εκδόθηκε - στην προκειμένη το Ethereum.
Λ.Κ. - Από την άλλη να πούμε ότι ο καμβάς των συναλλαγών μόλις σχηματίζεται, δηλαδή είναι ιδιαίτερα ρευστός και αναμένονται αλλαγές. Αυτό σημαίνει ότι αν εσύ θέλεις οι fans να αγοράσουν το NFT σου και να σε πληρώσουν με κάτι πιο προσιτό όπως πχ το PayPal, εφόσον έχεις ανοίξει λογαριασμό σε κρυπτό πλατφόρμα μπορείς να ζητήσεις να γίνει η ανάλογη μεταφορά. Όσο περνάει ο καιρός νομίζω θα γίνεται όλο και πιο εύκολα προσβάσιμη η αγορά.
Αλλά να μείνουμε λίγο και σε μια δεύτερη εκδοχή παρακρατήσεων, αυτά που ονομάζονται royalties. Όπως προανέφερα κάθε ΝFT συνδέει τον αγοραστή και τον δημιουργό με ένα συμβόλαιο το οποίο συνήθως βρίσκεται στο blockchain. Στο συμβόλαιο, ο δημιουργός μπορεί να δηλώσει απ’ την αρχή τα δικαιώματα του σχετικά με την τέχνη που εμπορεύεται και σχετικά με την τέχνη που προσφέρει. Άρα ο Tory Lanez μπορεί να έχει βάλει royalty όρο -καθότι του ανήκουν τα πνευματικά δικαιώματα- ώστε από κάθε μεταπώληση που θα γίνει στο έργο του να εισπράττει ποσοστό της τάξης 10% ή 20% κλπ. Αυτόματα δημιουργεί μια δεύτερη πηγή κέρδους, καθώς κάθε φορά που κάποιος θα πουλάει το άλμπουμ του το ποσοστό που έχει υπογράψει αυτόματα από αρχής συμβολαίου, θα μεταφέρεται στο ψηφιακό πορτοφόλι του.
Αν το αναλογιστούμε, αυτό από μόνο του είναι τελείως επαναστατικό. Ο δημιουργός δεν έχει σαν κέρδος μόνο την πρώτη αξία αλλά όσο η τέχνη του χαίρει θαυμασμού και αποδοχής συνεχίζει να κερδίζει από τις μεταπωλήσεις σε δεύτερο επίπεδο. Φανταστείτε λοιπόν, τι κέρδος σε επίπεδο NFTs θα είχε ο Πικάσο αν με την κωδικοποίηση της ψηφιακής πώλησης και σφραγίδας αυθεντικότητας, κρατούσε το ποσοστό του για κάθε πίνακα που άλλαζε χέρια αυθεντικός ή σε αντίτυπα ανά το κόσμο. Και το ακόμα πιο σπουδαίο, είναι πως επειδή πρόκειται για τεχνολογία που θα επικρατήσει στο μέλλον, το ψηφιακό πορτοφόλι σου, με τα συμβόλαια, τα κέρδη και τα ποσοστά θα μπορεί άνετα να μεταφέρεται από γενιά σε γενιά.
Γ.Π. - Και μάλιστα, πλατφόρμες όπως η opensea που προσφέρει το hosting για να παρουσιάσεις κάνεις το έργο του είναι τρομερά φιλικές προς το χρήστη και πάντοτε ρωτάνε τον δημιουργό για το ποσοστό με το οποίο θέλει να προστατεύσει και να έχει σαν κέρδος στην μεταπώληση του έργου του. Επιπλέον, αν παραδώσει κάποιος το 2022 ένα έργο το οποίο μέχρι το 2030 ή το 2040 θεωρείται κλασσικό, μπορεί να εξακολουθεί να εισπράττει το ποσοστό του ακόμα κι αν δεν μεταπωλείται από τον ίδιο αλλά φροντίζουν οι φαν για την μεταπώληση του.
Λ.Κ.- Ίσως το μόνο ανεξιχνίαστο ακόμα κομμάτι νομοθεσίας να είναι αυτό που δεν επιτρέπει σε έναν κάτοχο μοναδικού NFT να το ανεβάσει σε κάποια από τις public πλατφόρμες, δηλαδή στα βασικά δίκτυα 1 και 2 στο Google στο YouTube ή στο Spotify. Δηλαδή, την δουλειά που στον πραγματικό κόσμο κάνει ένα label είναι ψηφιακός διανομέας που ανεβάζει το έργο σου και προφυλάσσει τα δικαιώματα αναπαραγωγής.
Άρα ο ρόλος που παίζει πρακτικά το ΝFT Art Greece στη νέα πραγματικότητα ποιος είναι;
Γ.Π. - Αρχικός μας στόχος είναι να μεταφέρουμε κάπως γνώση για το τι είναι όλο αυτό και να ζυμωθούμε σε αυτή τη νέα πραγματικότητα μαζί με μία κοινότητα από καλλιτέχνες και δημιουργούς. Σε πρώτη φάση μας ενδιαφέρει ο κόσμος να καταλάβει τι είναι αυτή η νέα τεχνολογία και ποια πλεονεκτήματα μπορεί να προσφέρει σε έναν νέο ανερχόμενο δημιουργό. Πρόκειται για διαρκώς εξελισσόμενη ψηφιακή τέχνη και είμαστε δίπλα σε όσους χρειαστεί να αποκωδικοποιήσουν τα “μυστικά” ή και τα λίγο πιο εξειδικευμένα τεχνολογικά θέματα. Ας μην ξεχνάμε ότι τα NFTs έχουν εφαρμογή στη μόδα, στην διαφήμιση, σε διάφορες tech-oriented εφαρμογές και κυρίως στο gaming, πέρα από τη μουσική και τις υπόλοιπες τέχνες και εμείς είμαστε εδώ για να ενημερώσουμε τους φίλους της ψηφιακής δημιουργίας, να συμβουλεύσουμε όσους επιθυμούν να επενδύσουν στη ψηφιακή τέχνη αλλά και κυρίως, να τους συνδέσουμε με τους δημιουργούς.
Λ.Κ. - Άρα ως ΝFT Art Greece, ο στόχος μας είναι να δημιουργούμε συνεργασίες που συνδυάζουν τους καλλιτεχνικούς κύκλους με την άμεσα προσβάσιμη νέα τεχνολογία. Oι δυο πιο πρόσφατες και ενδιαφέρουσες συνεργασίες μας είναι η συλλογή “Ermou Faces” από τον visual artist Kelloggs pool, επηρεασμένη από τα πρόσωπα αστέγων στο κέντρο της πόλης και η συνεργασία με τον r & b μουσικό Gio Melody, που συνδυάσαμε την κυκλοφορία του νέου του δίσκου με ένα comic book που περιλάμβανε 6 συλλεκτικά nfts τα οποία έγιναν sold out πριν καν ανακοινωθούν. Δηλαδή, καταναλώθηκαν εσωτερικά από χρήστες που είναι μέλη στο community μας, σε πλατφόρμες όπως το Discord, το private Facebook group, τα twitter και instagram μας. Και εννοείται ότι έχουμε αρκετά projects ακόμα να ακολουθούν, απλά είναι το υπόβαθρο από το οποίο προήλθαν τα nfts τέτοιο που δεν μας επιτρέπουν τις ανακοινώσεις.
Ermou Faces by Kellogs pool
Άρα ο ρόλος σας είναι αρχικά συμβουλευτικός και ανάλογα την φύση του project αναλαμβάνετε να φροντίσετε για να την διανομή του στις πλατφόρμες.
Γ.Π. - Ακριβώς, με τη σημείωση ότι στο στάδιο που βρισκόμαστε τώρα είναι σημαντικό να ενσωματώνουμε και τα ήδη υπάρχοντα μέσα όπως social media στον κόσμο των nfts και να ενημερώνουμε τους δημιουργούς για το ποιες είναι οι ενδεδειγμένες πλατφόρμες δικτύωσης και πώλησης της ψηφιακής τέχνης τους. Μάλιστα, όσοι παρακολουθούν την εξέλιξη του NFT φαινομένου ξέρουν ότι το Twitter για παράδειγμα είναι social media πλατφόρμα με μπόλικη δράση. Πολλοί συλλέκτες μαθαίνουν από εκεί για το νέο υλικό που αξίζει να επενδύσουν και κατά αναλογία το Twitter είναι από τα βασικά μέρη που προτιμούν οι δημιουργοί για να “mint άρουν”, δηλαδή να δημοσιοποιήσουν τα έργα τους. Το discord για παράδειγμα, είναι κάτι σαν Skype, αλλά με την μορφή γκρουπ ατόμων ή κοινοτήτων όπου μέλη φαν ή artists ανταλλάσσουν πληροφορίες, συζητούν πιο συγκεκριμένα για τεχνολογικά θέματα που τους αφορούν ή δειγματίζουν την δουλειά τους.
Τέλος, θεωρείτε ότι χρειάζεται κάποιο μεγάλο όνομα της τραπ ή της ποπ σκηνής για να τραβήξει τον κόσμο προς τα NFT;
Λ.Κ. - Λογικά, αυτό θα συμβεί σύντομα και ελπίζουμε όλα τα μεγάλα ονόματα ακόμα και από την Ελλάδα να στραφούν εκεί. Ακόμα και αν τώρα το αγοραστικό κοινό είναι μικρό, δηλαδή οι 15-25 ετών που καταναλώνουν μουσική από το spotify φαίνεται πως είναι σε αρχικό στάδιο γνώσης για το πως δουλεύει όλο αυτό. Ένα δυνατό όνομα σίγουρα θα δώσει boost και γι’ αυτό είναι σημαντικό να καταλάβουν ειδικά οι δημοφιλείς μουσικοί πως λειτουργεί το σύστημα. Από την άλλη, ίσως αν δεν προωθηθεί σαν η καινοτόμα νέα τεχνολογία που είναι στην αγορά της χώρας, να μην μεγαλώσει ποτέ και να μην έχει την οργανική ταχύτατη ανάπτυξη που δείχνει να έχει τώρα στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Creeptos Collection by Creeptos
Άρα είστε αισιόδοξοι για το μέλλον των NFTs ή θεωρείται ότι οι πρόσφατες μόδες των spotify και bandcamp θα πάρουν καιρό να χωνευτούν από το κοινό της χώρας μέχρι να ψάξει κάτι τόσο φρέσκο ως concept;
Γ.Π. - Ξεκάθαρα τα NFTs είναι το μέλλον και το τεκμηριώνω με αυτή την σκέψη. Ίσως έχεις προσέξει ότι ο κόσμος στρέφεται σε μέσα δικτύωσης και πλατφόρμες που μπορούν να του δίνουν δύναμη. Υπάρχουν τα μαζικά κινήματα στα social media, ο σχολιασμός και η κριτική που είναι πλέον στο πληκτρολόγιο του καθενός και μοιραία αυτό τον κάνει να αισθάνεται πως έχει κάποια δύναμη και όταν ενωθεί με άλλους έχει και μία σχετική επιρροή καθώς ουκ ολίγα “κακώς κείμενα” έχουν “ισιώσει” από τις αντιδράσεις του κόσμου στα social media. Φαντάσου λοιπόν, πως θα λειτουργήσει μια πλατφόρμα στην οποία κάποιος μπορεί να αγοράσει τέχνη ή οτιδήποτε άλλο digital αγαθό και μετά έχει την δύναμη να το βγάλει ο ίδιος σε μεταπώληση. Αν η τέχνη που αγοράζω πλέον μπορεί να φιγουράρει στα social media μου σαν avatar, να με ακολουθεί στην gaming δραστηριότητα μου, να γίνεται η Μetaverse βάση μου (γιατί τα NFTs θα είναι το βασικό στοιχείο της Μetaverse πραγματικότητας) και παράλληλα μπορώ ανά πάσα στιγμή να το ανταλλάξω ή να το πουλήσω, τότε σίγουρα θα το προτιμήσω. Το θέμα είναι πόσο γρήγορα ή αργά θα πάρει μαζικές διαστάσεις το κίνημα των ανθρώπων που θα αποφασίσουν να ταχθούν και να διατηρήσουν αυτή την metaverse δραστηριότητα.
Προς το παρόν, βλέπουμε απλά ΝFTs να αλλάζουν χέρια για αστρονομικά ποσά και οι εκ των έσω γνωρίζουμε ότι αυτό εν μέρει είναι και κινήσεις εντυπωσιασμού, αλλά αν μη τι άλλο ευτυχώς στρέφουν το ενδιαφέρον του κόσμου σε κάτι που φαίνεται να προλογίζει το μέλλον και να το κάνει ακόμη πιο ελεύθερο και ακόμα πιο δημιουργικό.
