Οι made by grey αποτελούν στην πραγματικότητα προσωπικό project του ανήσυχου μουσικού, κιθαρίστα και παραγωγού Αντώνη Χατζημιχάλη. Το –2ο σε σειρά– δισκογραφικό τους δημιούργημα #grief βγήκε νωρίτερα μέσα στον Δεκέμβριο σε ηλεκτρονική μορφή, ενώ επίκειται και η φυσική του κυκλοφορία, αύριο Παρασκευή 23 Δεκεμβρίου, την ίδια ημέρα που θα πραγματοποιηθεί και η ζωντανή παρουσίασή του (στη Death Disco). Το ορχηστρικό rock των made by grey κουβαλάει μια έμφυτη μελαγχολία, όσο όμως περνάει ο καιρός απομακρύνεται όλο και περισσότερο από ό,τι ονομάζουμε «post rock». Ο Χατζημιχάλης μας δίνει λοιπόν την άποψή του πάνω σε όλα αυτά, όπως και σε διάφορα άλλα ζητήματα που ταλανίζουν τόσο τον ίδιο, όσο και το γενικότερο περιβάλλον της εναλλακτικής σκηνής στην Ελλάδα του σήμερα...
φωτογραφίες: Αναστασία Παπαδάκη
Ποιος είναι ο ρόλος του γκρίζου χρώματος στη μουσική και στην ύπαρξη των made by grey; Στο δικό μου μυαλό έρχεται το αστικό τοπίο, η θλίψη και η μελαγχολία...
Στο δικό μου μυαλό το όνομα είναι τελείως τυχαίο, δεν σημαίνει τίποτα! Δεν το έχω βρει καν εγώ, φαντάσου!
Υπάρχει ωστόσο θλίψη και μελαγχολία στη μουσική σου, όχι;
Νομίζω πως υπάρχει, ναι. Δεν το λέω εγώ, αλλά αυτό είναι το feedback που εισπράττω από τους ακροατές. Δεν υπάρχει κανένας τέτοιος αυτοσκοπός όταν δημιουργώ μουσική, βέβαια. Στόχος μου είναι η εκτόνωση συναισθημάτων, η έκφραση και η αλληλεπίδραση ανάμεσα σε δημιουργό και θεατή.
Η έλλειψη στίχων δεν κάθιστά πιο δύσκολη τη μεταφορά συναισθημάτων;
Το αντίθετο. Με απελευθερώνει πάρα πολύ η έλλειψη στίχων και αυτός είναι και ο λόγος που δεν έχω εντάξει κάποιους στη μουσική μου, προς το παρόν. Δεν μου αρέσουν τα συγκεκριμένα νοήματα. Προτιμώ ο καθένας να ερμηνεύει τη μουσική όπως την εισπράττει και τη βιώνει εκείνη τη στιγμή: να δημιουργεί τη δική του ιστορία στο μυαλό του και να πραγματοποιεί το δικό του ταξίδι. Άλλωστε οι made by grey είναι ένα όχημα πειραματισμού και καλλιτεχνικής αναζήτησης, ποτέ δεν βασίζονταν σε ένα συγκεκριμένο concept.
Θα υπάρξουν στίχοι στο μέλλον;
Καθολικά φαντάζομαι πως όχι, αλλά δεν αποκλείω να υπάρξει κάποια στιγμή ένα κομμάτι με στίχους. Γιατί όχι...
{youtube}CSNOKhbhWjo{/youtube}
Πώς ξεκίνησε λοιπόν το project των made by grey;
Έπαιζα σε ένα συγκρότημα παλιότερα και, φεύγοντας από αυτό, δεν άργησα να φτάσω στο συμπέρασμα πως ο καλύτερος τρόπος να κάνω εκείνο που είχα στο μυαλό μου καλλιτεχνικά, ήταν να το κάνω μόνος μου –με ό,τι τίμημα έχει κάτι τέτοιο. Γιατί υπάρχει τίμημα. Το να γράφεις μουσική με αυτόν τον τρόπο, έχει πολλή μοναξιά, ειδικότερα όταν πρέπει να αφιερώσεις πολύ χρόνο στη διαδικασία, στερώντας έτσι από τον εαυτό σου μεγάλο μέρος της κοινωνικής σου ζωής και κάθε ευκαιρία για αλληλεπίδραση.
Παρ’ όλα αυτά έχει το πλεονέκτημα ότι μπορείς να εξωτερικεύσεις ό,τι ακριβώς έχεις στο μυαλό σου, χωρίς να χρειαστεί να κάνεις συνέχεια συμβιβασμούς. Η προηγούμενη κατάσταση είχε αρχίσει να με κουράζει. Αισθανόμουν εγκλωβισμένος. Δεν υπήρχε σύμπνοια πάνω σε εκείνο που ήθελα να «πω» καλλιτεχνικά.
Στην πορεία, βρήκες ανθρώπους που να μοιράζονται αυτό το όραμα; Ίσως το τωρινό line-up των made by grey;
Οι made by grey –όπως πολύ επιτυχημένα είχε επισημάνει κάποιος φίλος– είναι το «imaginary band» μου. Είναι σίγουρα συγκρότημα με την τεχνική έννοια του όρου, γιατί όλα τα παιδιά που συμμετέχουν δίνουν κάτι παραπάνω από τον ωμό επαγγελματισμό τους. Είναι ο λόγος για τον οποίον αισθάνομαι ευγνώμων για τη συνεργασία μαζί τους. Είναι πραγματικά πολύ όμορφο ότι μπορώ πλέον, μέσα από υγιείς συνεργασίες, να νιώθω τους made by grey σαν ένα συγκρότημα.
Τι συνέβη στα 3 χρόνια που μεσολάβησαν από το ντεμπούτο μέχρι το #grief; Άλλαξαν τα ακούσματά σου; Ψάχτηκες περισσότερο μουσικά;
Νομίζω το δεύτερο, περισσότερο. Δεν ακούω πολλή νέα μουσική, πλέον. Είναι τόσο κουρασμένα τα αυτιά και το μυαλό μου από τότε που μπήκα στη διαδικασία δημιουργίας του #grief, ώστε δεν μου είναι εύκολο. Αυτό που ήθελα να κάνω είναι μια ορχηστρική έκδοση του rock ήχου, όπως τον έχω εγώ στο μυαλό μου: ταξιδιάρικο και ατμοσφαιρικό.
Σίγουρα υπάρχουν εκεί μέσα επιρροές από post-rock σχήματα, γιατί έχω ακούσει αρκετές μπάντες του ιδιώματος στο παρελθόν. Ποτέ όμως, απ’ όσες φορές χρειάστηκε να δημιουργήσω κάτι που ν' αφορά στους made by grey, δεν είχα ως σκοπό μου να παίξω post-rock, με τη στενή έννοια του όρου και τους συγκεκριμένους κανόνες που το διέπουν.
Γιατί αλήθεια #grief; Τι είχες στο μυαλό σου;
Ήθελα να δώσω το αίσθημα και την έννοια της απώλειας και του θρήνου, και την πορεία των σχετικών συναισθημάτων και διαδικασιών μέσα στον χρόνο, μέσα από ένα concept album. Υπάρχει μια χαώδης εξέλιξη μέσα στο #grief, το οποίο πατάει με έναν τρόπο πάνω στα στάδια της απώλειας και της θλίψης, χωρίς όμως να ακολουθεί κάποιον αυστηρό κανόνα –περισσότερο αντλώντας έμπνευση από όλο αυτό. Η δίεση στον τίτλο προέκυψε απλά επειδή είναι ωραίο στο μάτι. Ένας φίλος το χρησιμοποίησε σαν hashtag μια φορά και έμεινε. Αυτό είναι όλο.
Χρησιμοποιήθηκαν κι άλλα όργανα εκτός από όσα τυπικά συναντάς σε ένα rock σχήμα –συγκεκριμένα, βιολί και τρομπέτα. Αυτό τι είδους απόφαση είναι; Έγκειται σε μια ανάγκη για διαφοροποίηση;
Πολλά από τα ακούσματά μου περιέχουν βιολιά και άλλα έγχορδα, όπως και πνευστά. Έχω μεγαλώσει με τέτοια ηχοχρώματα και είχα έτσι μια ανάγκη να παντρέψω αυτές τις επιρροές μέσα στη μουσική των made by grey. Βιολιστής και τρομπετίστας υπάρχουν άλλωστε σαν μόνιμα μέλη στη σύνθεση του γκρουπ. Δεν νομίζω πως αυτά τα όργανα θα λείψουν και από τις επόμενες δουλειές μας.
Ποια είναι η σχέση σου με την κλασική μουσική; Ομολογώ πως οι δομές των κομματιών του #grief μου θύμισαν κλασική αρμονία...
Έχω σπουδάσει κλασική μουσική σαν παιδί, αλλά η σχέση μου μαζί της περιορίζεται σε συγκεκριμένες περιόδους της. Με ενθουσιάζουν λ.χ. οι δουλειές των Arvo Pärt και Aram Khachaturian. Γενικά, είναι ένα ύφος μουσικής που δεν μπορώ παρά να σεβαστώ απεριόριστα.
Το rock είναι ζωντανό; Μπορεί να δώσει κάτι νέο; Υπάρχει κάτι που άκουσες πρόσφατα και σε έχει ενθουσιάσει;
Πολύ όμορφη ερώτηση! Μου δίνεις το πάτημα να πω κάτι που αφορά και το #grief. Η rock μουσική είναι rock μουσική. Δεν χρειάζεται να ψάχνεις την καινοτομία και τη διαφοροποίηση σε αυτήν –αρκεί να είναι ωραία και να μιλάει μέσα σου. Από 'κει και πέρα, θεωρώ πως ούτως ή άλλως παρθενογένεση αποκλείεται να υπάρξει. Εκείνο που μου λείπει από τη σύγχρονη μουσική είναι πως, ενώ βγαίνουν πολύ τεχνικά, ωραία και έξυπνα πράγματα, τα περισσότερα από αυτά δεν είναι άμεσα. Δεν μιλούν στα συναισθήματά σου και στον εσωτερικό σου κόσμο.
Νομίζω πως όλο αυτό προκύπτει από το γεγονός του ότι όλοι φοβούνται μην ακουστούν κοινότυποι. Προσπαθούν συνέχεια να ξεφύγουν από τα τετριμμένα. Αυτός ο φόβος είναι που έχει δημιουργήσει έκλειψη σε αμεσότητα, ευθύτητα και απλότητα στη μουσική. Η πολυπλοκότητα δεν είναι κακή, βέβαια! Σημαντικότατοι δίσκοι και σπουδαία μουσικά κινήματα έχουν προκύψει μέσα από την αναζήτησή της. Θέλει ισορροπία το όλο πράγμα, αυτή είναι η αλήθεια.
{youtube}_x-JvUJC-xA{/youtube}
Με τη μουσική τεχνολογία και την ηχοληψία, ποια είναι η σχέση σου; Γιατί, απ’ όσο γνωρίζω, έκανες και την παραγωγή του #grief μόνος σου...
Έχω σπουδάσει ηχοληψία και έχω δουλέψει πολλά χρονια στην ελληνική δισκογραφία, ενώ έχω στενή σχέση και με τη μουσική τεχνολογία και την ηλεκτρονική μουσική, την οποία μάλιστα αγαπώ πάρα πολύ. Κάνω πάντα τις παραγωγές μου μόνος μου. Με φορτίζει και με κουράζει πολύ βέβαια η όλη διαδικασία και όλος αυτός ο συγκεντρωτισμός κι έτσι αισθάνομαι ευλογημένος όταν βρίσκω συνεργάτες που αγκαλιάζουν την προσπάθεια και λιγάκι με αποσυμπιέζουν με τη συνδρομή τους. Τις μίξεις, ας πούμε, φροντίζω να μην τις κάνω μόνος μου. Η συνεισφορά ενός τρίτου ανθρώπου, πάντα χρειάζεται. Πολύ συχνά υπάρχει ανάγκη για πιο ομαδική δουλειά και τις περισσότερες φορές βρίσκω άτομα να σταθούν δίπλα μου σε όλη αυτή τη διαδρομή.
Αισθάνεσαι εξίσου άνετα στη σκηνή και στο στούντιο;
Η αλήθεια είναι πως όχι. Αισθάνομαι πολύ πιο άνετα στο στούντιο. Έχουμε κι έναν ιδιαίτερο τρόπο λειτουργίας σαν μπάντα, ξέρεις: τα κομμάτια δουλεύονται στο στούντιο, τα δείχνω στους μουσικούς και πολλές φορές μπαίνουν να γράψουν χωρίς να τα έχουν ακούσει καν. Αφού κρατήσω ότι μου αρέσει από αυτή τη φάση, καταλήγουμε στην τελική μορφή του εκάστοτε κομματιού. Και εκεί πλέον ξεκινάει η πραγματικά ομαδική δουλειά, εκείνη της εκμάθησης των κομματιών και της απόδοσής τους από το όλον.
Γενικά είμαι άνθρωπος του στούντιο. Το προτιμώ. Δεν έχω και πολλή εμπειρία από live εν τω μεταξύ, μιας που έχω κάνει ελάχιστα. Όμως, όπως σου είπα, η αλληλεπίδραση με τον κόσμο μου αρέσει, γι’ αυτό και μια στο τόσο φροντίζω να παίζουμε και ζωντανά τα κομμάτια μου. Είναι ένα ωραίο trip κι αυτό, απλά έχω σχεδόν πάντα τρακ όταν συμβαίνει. Δεν υπάρχει η σιγουριά του στούντιο και φυσικά εκεί εκτίθεμαι και πολύ περισσότερο, γεγονός που λίγο με αγχώνει. Θα ήθελα να παίζουμε πιο συχνά και να περιοδεύσουμε κάποια στιγμή, αρκεί οι συνθήκες να είναι τίμιες και σωστές.
Έχεις γίνει μάρτυρας κακών συναυλιακών συνθηκών; Έχει εν τέλει δυσκολίες όλο αυτό στην Ελλάδα;
Σίγουρα δεν είναι το ίδιο να παίζεις το #grief, με το να παίζεις έντεχνο, R'n'B ή rap. Δεν είναι τόσο εμπορικός ο εναλλακτικός ήχος και όλο αυτό δημιουργεί δυσκολίες. Ωστόσο δεν έχω κανένα παράπονο. Οι μέχρι στιγμής συναυλίες που έχω πραγματοποιήσει, πήγαν όλες μια χαρά. Ας πούμε πως απλά θα ήθελα να συνεχίσει να συμβαίνει αυτό. Δεν θα ήθελα ποτέ να κάνω συμβιβασμούς που θα μπορούσαν να βλάψουν τη μουσική μου κι έτσι προτιμώ να πραγματοποιώ λιγότερες και πιο οργανωμένες εμφανίσεις.
Η όλη προσπάθεια των made by grey φαντάζει κάπως εσωστρεφής στα μάτια μου. Είσαι και σαν προσωπικότητα εσωστρεφής;
Είμαι σε γενικές γραμμές εσωστρεφής, αλλά αν νιώσω οικεία με κάποιον ή με κάτι, όλο αυτό σταματάει να ισχύει πολύ γρήγορα. Μου αρέσει ο χαβαλές, μου αρέσει το τρολάρισμα, όμως η χημεία ανάμεσα σε ανθρώπους δεν είναι εύκολο πράγμα. Ωστόσο η μοναδική μου ανάγκη έκθεσης είναι μουσική και καλλιτεχνική. Δεν νιώθω καμία παρόρμηση να προβληθώ σαν πρόσωπο εγώ ο ίδιος. Δεν βρίσκω καν τον λόγο να γίνει κάτι τέτοιο.
Πώς βιώνεις την ύπαρξη σκηνής στον εναλλακτικό χώρο; Σου έχει επιτρέψει η εσωστρεφής στάση της μπάντας να αντιληφθείς κάτι τέτοιο;
Διαβάζω αρκετά συχνά συνεντεύξεις ελληνικών σχημάτων και παρατηρώ ότι, πάνω στο συγκεκριμένο θέμα, οι απόψεις διίστανται. Άλλοι λένε δηλαδή πως υπάρχει σκηνή και άλλοι πως όχι και πως μάλιστα δεν πρόκειται ποτέ να υπάρξει. Νομίζω πως αυτό που καλούμαστε στην πραγματικότητα να αναρρωτηθούμε είναι «Τι τελικά είναι αυτό που δημιουργεί μια σκηνή;». Έχω γνωρίσει άπειρο κόσμο και άπειρους μουσικούς από τότε που κυκλοφόρησα το ντεμπούτο των made by grey και είναι πραγματικά πάρα πολλοί όσοι με βοήθησαν και με στήριξαν. Αυτήν τη περίοδο, ας πούμε, 2ος κιθαρίστας στο σχήμα είναι ο Χάρης Λαμπίρης των Blame The Trees, τον οποίο γνώρισα σε μία συναυλία τους, μέσω της μουσικής του –και να που καταλήξαμε να συνεργαζόμαστε.
Αν αυτό σε εντάσσει σε μία σκηνή ή συνεπάγεται πως υπάρχει μία τέτοια, τότε ΟΚ, καλά κάνει και υπάρχει και οφείλουμε να είμαστε ευγνώμονες. Το σε τι κλίμακα υπάρχει και το πόσο μικρή ή μεγάλη είναι σε σχέση με την αντίστοιχη μιας άλλης χώρας, είναι μια διαφορετική συζήτηση. Πάντως η ποιότητα και το επίπεδο είναι πάρα πολύ ψηλά. Σπανίως πλέον ακούω κάποια παραγωγή ή βλέπω συναυλία κάτω του μετρίου στην Ελλάδα. Όλες οι προσπάθειες είναι τουλάχιστον αξιοπρεπείς.
Ποιες είναι τελικά οι βασικότερες δυσκολίες του περιβάλλοντος για ανθρώπους που θέλουν να ασχοληθούν με την εναλλακτική μουσική και τις εναλλακτικές τέχνες γενικότερα στον ελλαδικό χώρο; Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει πολύ;
Ξέρεις, είμαι της άποψης πως τα πράγματα ήταν πάντα λίγο-πολύ δύσκολα, σε αυτό το κομμάτι. Μικρές διαφορές έχω δει προσωπικά. Έχοντας μάλιστα σκαλίσει λίγο τις ιστορίες από τη σκηνή του 1980 και έχοντας ζήσει αρκετές από εκείνες της σκηνής του 1990, βλέπω ότι πολλά πράγματα, δεν άλλαξαν και τόσο. Η μεγάλη αλλαγή είναι ότι έχουν διαφοροποιηθεί τα μέσα. Πιο συγκεκριμένα, η είσοδος του ίντερνετ άλλαξε όλο το τοπίο, κατά τη γνώμη μου μάλλον προς το καλύτερο.
Η πραγματική δυσκολία προκύπτει από το γεγονός ότι η προσφορά υπερτερεί κατά πολύ της ζήτησης, στον συγκεκριμένο χώρο. Αν το εναλλακτικό δεν γίνει mainstream, τότε αυτή η κατάσταση θα συνεχίσει να υφίσταται. Σίγουρα υπάρχει μια τάση του κόσμου προς πιο rock και εναλλακτικά ηχοχρώματα τα τελευταία χρόνια, αλλά απέχουμε πολύ από αυτό που λέγεται mainstream. Οι αριθμοί μιλάνε πολύ ξεκάθαρα.
Δεν έχει και τα αρνητικά της η κατάσταση με το ίντερνετ και τον τρόπο που έχει επηρεάσει τη μουσική τα τελευταία χρόνια;
Θα ήμουν αχάριστος αν έλεγα το οτιδήποτε κακό για το ίντερνετ. Όλη η προσπάθεια που ακούει στο όνομα made by grey πηγάζει από αυτό και καλλιεργείται μέσα του, από την πρώτη μέρα ύπαρξής της. Όταν ολοκλήρωσα το ντεμπούτο, δεν είχα σκοπό ούτε live να κάνω, ούτε τίποτα τέτοιο –και το ίντερνετ άλλαξε αυτή την πραγματικότητά μου: ο κόσμος έμαθε γρήγορα τη μουσική μου και ξεκίνησαν να υπάρχουν προτάσεις. Το Six d.o.g.s μου ζήτησε τότε να συμμετάσχω στο Post Jamboree Festival κι έτσι ξεκίνησε και όλο αυτό να παίρνει σιγά-σιγά τη μορφή μπάντας.
Οπότε, ποια είναι τα επόμενα πλάνα των made by grey;
Να κυκλοφορήσει το #grief σε φυσική μορφή, να πραγματοποιήσουμε μια μικρή ελληνική περιοδεία αν το επιτρέψουν οι συνθήκες και να συμμετάσχω σε όσο το δυνατόν καλύτερες και ποιοτικότερες συναυλιακές διοργανώσεις.
Καλλιτεχνικοί στόχοι;
Η αυτοβελτίωση και να γραφτεί ένα 3ο άλμπουμ, που, όπως και τα προηγούμενα, να αρέσει πρώτα σε εμένα. Αν όλα πάνε καλά, το Πάσχα θα κυκλοφορήσω ένα mini EP 2 τραγουδιών, το οποίο θα διατεθεί δωρεάν μέσω του διαδικτύου.
Αντώνη σε ευχαριστώ για τη συζήτηση. Τα τελευταία λόγια δικά σου...
Η μουσική δεν είναι μόνο διασκέδαση, είναι και ψυχαγωγία. Θα χαρώ να σας δω όλους αύριο 23 Δεκεμβρίου στη Death Disco, για τη ζωντανή παρουσίαση του #grief.
{youtube}AtEYdh-aLwU{/youtube}
