φωτογραφίες: Marino Pascal (1), Λίνα Μπέμπη (2,4), Διονύσης Στεφανόπουλος (3)
Χαζεύω το εξώφυλλο του νέου σας δίσκου, όπου ποζάρετε με κάπως αινιγματικά χαμόγελα. Υπάρχει κάποιο μήνυμα στην όλη εικόνα, σε συνδυασμό και με τον τίτλο ΝΥΝ;
Κρίστη Στασινοπούλου: Ωραία ερώτηση. Μπορεί να πρόκειται απλά για τα χαμόγελα αμηχανίας δύο ανθρώπων που δεν αισθάνονται και τόσο άνετα στις επαγγελματικές φωτογραφήσεις. Αλλά ναι… Θα μπορούσαν, ερήμην μας, να μεταφέρουν και κάποιο μήνυμα αυτά τα χαμόγελα… Ένα μήνυμα περί της ευδαιμονίας του παρόντος και του κενού, μέσα σε ένα παλιό αθηναϊκό σπίτι, άδειο από έπιπλα, άδειο από όλο το παρελθόν του και από το μέλλον.
Στάθης Καλυβιώτης: Η μουσική και η εικόνα πάντα κάτι μεταφέρουν, κάποιες φορές ακόμα και χωρίς την πρόθεση του ίδιου του δημιουργού τους.
Στο τραγούδι “Έρχεται Χειμώνας”, κάνετε λόγο για έναν νέο μεσαίωνα που έρχεται και για την ανάγκη αλλαγής του κόσμου, ξεκινώντας από τον εαυτό. Αυτές οι αλλαγές ποιες θα μπορούσαν να είναι; Έχουν να κάνουν με πράγματα που είχαμε και τα χάσαμε ως άτομα και κοινωνίες ή με άλλα, τα οποία δεν πετύχαμε ακόμα;
Κ.Σ.: Δυστυχώς τον «νέο μεσαίωνα» που έρχεται τον βλέπουμε οι περισσότεροι. Υπάρχει όμως και αυτή η μόνιμη, φυσική τάση κάθε γενιάς, καθώς ωριμάζουμε, να λέμε ότι «πάει, χάλασε ο κόσμος, χάσαμε την ανθρωπιά μας, παλιά ήταν καλύτερα» κλπ. κλπ. Πέρα από αυτήν τη συναισθηματικού τύπου νοσταλγία του παρελθόντος, η ιστορία δυστυχώς δείχνει ότι σε όλες τις εποχές, τις διαφορετικές κοινωνίες, τα οικονομικά συστήματα κλπ., την ευτυχία, τη δικαιοσύνη, την ειρήνη δεν τα πετύχαμε. Ίδιοι είμαστε πάνω-κάτω οι άνθρωποι. Κάποιες παλιές παραδόσεις από τις Ινδίες μιλάνε για μια σκληρή και βίαιη μέγα-εποχή στην οποία έχει μπει η ανθρωπότητα εδώ και πολλές χιλιετίες. Tην ονομάζουν εποχή της μέγγενης και του σιδήρου. Πιο πριν, λέει, οι άνθρωποι ήταν καλύτεροι: ζούσαν σε ένα ανώτερο επίπεδο συνείδησης και όταν μετά από άλλες τόσες χιλιετίες τελειώσει αυτή η σκληρή εποχή, ο κύκλος θα ξανα-αρχίσει από την αρχή, θα ξαναγίνουμε ανώτεροι άνθρωποι κλπ.
Τι μας νοιάζει όμως όλο αυτό; Άλλο ένα απροσπέλαστο και ουτοπικό ιδανικό… Μήπως χρειάζεται να δούμε το πράγμα και κάπως διαφορετικά; Αυτό είναι το ερώτημα του τραγουδιού. Και για μένα τουλάχιστον, αυτό το «κάπως διαφορετικά» ξεκινά μέσα από την καθημερινότητά μας, τις διαπροσωπικές μας σχέσεις, τον τρόπο με τον οποίον εργαζόμαστε για ένα κοινό καλό. Μπορεί να ακούγεται απλό, απλοϊκό ίσως. Όμως από το μικρό και το απλό ξεκινάμε για να φτάσουμε στο μεγάλο και στο γενικό. Βελτιώνοντας λίγο ο καθένας τον εαυτό του, βελτιώνουμε κατ’ αρχάς ένα, μικρό έστω, μέρος του συνόλου.
Σ.K.: Όλα αλλάζουν, τίποτα δεν μένει ίδιο και άφθαρτο και ταυτόχρονα τίποτα δεν αλλάζει, όπως λέει και ο στίχος του Ρασούλη. Η σημερινή εποχή φαίνεται να αλλάζει προς το χειρότερο. Ο χρόνος θα δείξει αν έχουμε δίκιο ή αν απλά μεγαλώνουμε και γινόμαστε γκρινιάρηδες. Το να επιθυμεί κάποιος την αλλαγή, είναι το πρώτο βήμα για να τη δημιουργήσει. Ο κάθε ένας επιλέγει τον τρόπο με τον οποίον πιστεύει ότι «δουλεύει». Και λάθος να είναι, κάποιες φορές ακόμα και τα placebo φάρμακα έχουν αποτέλεσμα.
Μοιράζεστε τα τραγούδια σας ξεκάθαρα: μουσική ο Στάθης, στίχους η Κρίστη. Πώς λειτουργεί αυτό; Γράφονται πρώτα οι λέξεις ή οι μελωδίες; Και κατά πόσο «επιτρέπονται» εκατέρωθεν παρεμβάσεις;
Κ.Σ.: Τα τραγούδια τα γράφουμε με διάφορους τρόπους, δεν υπάρχει μόνο ένας. Άλλοτε υπάρχουν έτοιμοι οι στίχοι και πάνω τους βάζει ο Στάθης μουσική, άλλοτε υπάρχει έτοιμη μια μελωδία του Στάθη που μού αρέσει και της βάζω πάνω στίχους. Όμως τις πιο πολλές φορές τα γράφουμε συγχρόνως. Παίζοντας και τζαμάροντας οι δυο μας, προκύπτει ας πούμε κάποιο ωραίο μουσικό μοτίβο ή ριφάκι ή μια ενδιαφέρουσα λούπα. Οπότε ανοίγω τις σημειώσεις μου, που δεν είναι ακριβώς στίχοι αλλά ιδέες, φράσεις, λέξεις, και σιγά-σιγά, σαν να είμαστε ένας τραγουδοποιός, γεννιέται το τραγούδι.
Σ.Κ.: Ναι, δεν υπάρχει ένας μόνο τρόπος με τον οποίον γράφουμε. Ταυτόχρονα βοηθάει πολύ η ύπαρξη της άλλης ματιάς στη δημιουργία του καθένα μας. Και υπάρχει και κάτι σχεδόν μεταφυσικό στο πώς ταιριάζουν τα γούστα μας.
Το ΝΥΝ ήρθε 4 χρόνια μετά το Greekadelia και 10 από το Ταξιδοσκόπιο, τον προηγούμενο δίσκο σας με ορίτζιναλ συνθέσεις. Γιατί υπήρξε αυτό το μεγάλο δισκογραφικό κενό; Τι συνέβη ενδιάμεσα και πώς όλο αυτό αντικατοπτρίζεται, θα λέγατε, στον νέο δίσκο;
Σ.Κ.: Στο μεσοδιάστημα δεν σταματήσαμε ποτέ να γράφουμε. Για διάφορους λόγους δεν θελήσαμε να εκδώσουμε πάρα πολλά τραγούδια που έχουμε στο συρτάρι. Άλλες φορές νιώθουμε οτι επαναλαμβανόμαστε, άλλες φορές νομίζω οτι παραείμαστε αυστηροί με τα τραγούδια μας.
Κ.Σ.: Μεγάλα χρονικά διαστήματα υπάρχουν ανάμεσα σε όλους τους δίσκους που έχουμε βγάλει. Δεν βγάζουμε καινούργιο δίσκο κάθε χρόνο ή κάθε δύο χρόνια, όπως συνηθίζεται γενικά στη βιομηχανία της μουσικής. Κι ας γράφουμε συνέχεια τραγούδια, κι ας μένουν κάμποσα στο συρτάρι. Στα live παίζουμε συχνά καινούργια, ανέκδοτα τραγούδια μας, που κατόπιν είτε τα βάζουμε, είτε δεν τα βάζουμε σε κάποιον δίσκο. Δίσκους φτιάχνουμε όποτε νιώθουμε ότι έχουμε κάτι να πούμε, συνήθως με κάποια θεματική ενότητα, κάτι που να έχει νόημα να βγει πάρα έξω. Βγαίνουν πια και τόσο πολλά…
Σχεδόν κάθε δημοσιογραφική αναφορά στη δουλειά σας συνοδεύεται από παράθεση επιτυχιών σας στα διάφορα εμπορικά και ραδιοφωνικά charts της world μουσικής σκηνής. Επέρχεται ένα déjà vu έπειτα από την επανάληψη αυτού του πράγματος ή νιώθετε πάντα τον ίδιο ενθουσιασμό για την αποδοχή που έχει η δουλειά σας έξω;
Κ.Σ.: Ναι, η αλήθεια είναι ότι όλο αυτό έχει αρχίσει και σε μας να φαίνεται κάπως σαν déjà vu. Θα ήταν όμως ανειλικρινές και αχάριστο, αν έλεγα ότι είναι κάτι που δεν μας ευχαριστεί. Είναι μια μεγάλη ηθική ικανοποίηση να μαθαίνεις ότι τα τραγούδια που έχεις γράψει ως ψυχική κατάθεση, τα έχεις ενορχηστρώσει, ηχογραφήσει, μιξάρει, μοντάρει σε ενιαίο δίσκο κλπ., δεν περνάνε τελικά στο ντούκου, μα αγγίζουν και συγκινούν και άλλους ανθρώπους, οι οποίοι βρίσκονται στο ίδιο μήκος κύματος με σένα.
Σ.Κ.: Πάντα νιώθω έκπληξη, επειδή τους δίσκους μας δεν τους φτιάχνουμε στοχεύοντας στο εξωτερικό. Απλά τους φτιάχνουμε έτσι ώστε να μας αρέσει το αποτέλεσμα. Το ότι οι δίσκοι μας αρέσουν και διακρίνονται και έξω, είναι υποστηρικτικό ψυχολογικά, ιδιαίτερα στη δύσκολη εποχή μας.
Με δεδομένη την αναγνώριση που έχετε στο εξωτερικό, πώς και δεν έχετε μεταφέρει τη βάση σας σε κάποια ευρωπαϊκή πόλη; Τι σας κρατάει στην Αθήνα;
Κ.Σ.: Στην Αθήνα με κρατάει η συναισθηματική και ηθική υποχρέωση σε υπέργηρους γονείς, που με χρειάζονται κοντά τους. Στην Ελλάδα γενικότερα, με κρατά η θάλασσα.
Σ.Κ.: Αν είχαμε επιλέξει ως βάση μας κάποια κεντροευρωπαϊκή πόλη θα μπορούσαμε να παίζουμε πολύ πιο συχνά, εφόσον η Ελλάδα λόγω γεωγραφικής θέσης είναι άβολη και ακριβή στα μεταφορικά. Απ’ την άλλη, ζούμε σε ένα από τα πιο όμορφα μέρη του πλανήτη. Και παρ’ όλα τα προβλήματα που έχουμε, υπάρχουν κάποιες ιδιαίτερες προσλαμβάνουσες που μόνο εδώ μπορείς να τις έχεις.
Την Παρασκευή εμφανίζεστε στο Κύταρο. Τι θα περιλαμβάνει η setlist της συναυλίας και ποιοι θα είναι οι επί σκηνής συνεργάτες σας;
Κ.Σ.: Θα παίξουμε τραγούδια από το ΝΥΝ και από όλους τους προηγούμενους δίσκους μας. Μαζί με τη μπάντα, που ονομάσαμε Σχήμα ΝΥΝ και είναι ο Σόλης Μπαρκή στα κρουστά και ο Ντίνος Ζούμπερης στο μπάσο, θα ανέβουν να παίξουν καλεσμένοι μας και κάμποσοι φίλοι μουσικοί, με τους οποίους συνεργαζόμαστε εδώ και χρόνια: ο Γιάννης Κινινής στο σαξόφωνο και ο Πέτρος Φρονίστας στο μπουζούκι, που για πρώτη φορά χρησιμοποιήσαμε σε δυο τραγούδια μας στο ΝΥΝ. Κι ακόμα ο Γιώργος Μακρής με τη γκάιντά του και ο Δημήτρης Χιώτης με τη λύρα του, θα συμπράξουν σε μερικά από τα παλιά μας κομμάτια και σε ό,τι τζαμαρίσματα προκύψουν.
Τι άλλα συναυλιακά ραντεβού έχετε κλείσει, εντός και εκτός συνόρων; Και ποια άλλα σχέδια σάς απασχολούν αυτόν τον καιρό;
Κ.Σ.: Μετά το Κύτταρο θέλω για λίγο να ησυχάσω και γι’ αυτό δεν κλείνω δεσμευτικά ραντεβού. Τελευταία συνειδητοποίησα ότι το ανθρώπινο ελάττωμα της απληστίας δεν έχει να κάνει μόνο με την απόκτηση όλο και πιο πολλών υλικών αγαθών, φήμης, εξουσίας κλπ. Σε κάποιους από μας η απληστία μεταμφιέζεται καμιά φορά και σε αυτήν τη μανιώδη συλλογή εμπειριών ζωής, περιπετειών, ταξιδιών, όλο και σε πιο πολλά μέρη, που κι αυτά ποτέ δεν τελειώνουν. Η ψυχική μου διάθεση τον τελευταίο καιρό συνοψίζεται στο ποίημα της αγαπημένης μου ζεν ποιήτριας του 18ου αιώνα, της Ριονέν. Συχνά μάλιστα το διαβάζω και στα λάιβ μας, σε μετάφραση του Γιάννη Υφαντή: «Εξήντα έξη φορές τα μάτια μου αυτά είδαν να αλλάζει το σκηνικό του φθινόπωρου. Χόρτασα πια το φεγγαρόφωτο. Τίποτα άλλο δεν ζητώ. Ακούω μόνο τη φωνή από τα πεύκα και τα κέδρα όταν περνάει μέσα τους ο άνεμος».
Σ.Κ.: Συναυλίες με τη μπάντα μας, συναυλίες οι δυο μας, συναντήσεις και παιξίματα και με άλλους μουσικούς, με συγγραφείς ή ό,τι κάθε φορά μάς κινεί το ενδιαφέρον. Υπάρχουν σχέδια για τον χειμώνα και την άνοιξη, όμως δεν τα ανακοινώνουμε ακόμα, είμαι και προληπτικός εκτός των άλλων.
{youtube}jCBdwGiijJQ{/youtube}
