Κάνοντας την έρευνά μου, παρατήρησα ότι η πληθώρα των συνεντευξιαστών της Μελίνας Κανά σημειώνουν τη θηλυκότητά της. Σίγουρα, η ντυμένη στα κόκκινα γυναίκα που με καλωσόρισε στο σπίτι της, δικαιώνει αυτήν την εικόνα. Εγώ όμως στάθηκα σε στοιχεία που μπλέκουν τη γυναίκα με το παιδί, τον τρόπο με τον οποίον πατούσε ξυπόλητη στα μαρμάρινα πατώματα, πώς παραμέριζε τα –ακόμα κοντά– μαλλιά από το μέτωπό της, το ειλικρινές χαμόγελό της όταν μιλάει για τη συναυλία-γιορτή που σχεδιάζει στην Τεχνόπολη στις 31 Αυγούστου, με καλεσμένες 5 αγαπημένες της τραγουδίστριες. Επικοινωνήσαμε έτσι και με τη Μαρία Παπαγεωργίου, την Ελένη Τσαλιγοπούλου, τη Φωτεινή Βελεσιώτου, τη Μάρθα Φριντζήλα και τη Λιζέτα Καλημέρη και τις ρωτήσαμε για τη Μελίνα. Και ό,τι ακούσαμε, μάλλον συνάδει με όσα μας είπε και η ίδια...
Ο δωρικός τρόπος με τον οποίον ερμηνεύετε, έχει μία αίσθηση σχεδόν θρησκευτική. Πώς συνδέεται η πνευματικότητα με τη μουσική και την τέχνη σας;
Η πνευματικότητα θα ήθελα να έχει μεγάλο μέρος στη ζωή μου. Δεν θέλω να απέχει όμως από το πρακτικό κομμάτι της, αλλά αυτά τα δύο μέρη να είναι ενωμένα: η έμπνευσή μου να μπορεί να γίνεται πράξη. Μου αρέσουν τα τραγούδια που ενέχουν πνευματικότητα στα λόγια τους, αλλά μου αρέσουν εξίσου τραγούδια που συνδέονται με το γήινο κομμάτι της ζωής· τραγούδια τα οποία μπορεί να είναι ερωτικά, να μιλάνε για τους καθημερινούς πόνους ή για καταστάσεις της ζωής. Ο άνθρωπος που έχει διαλέξει να τον απασχολεί η πνευματικότητα, θέλει να τη βλέπει και να την καθρεφτίζει σε καθετί το οποίο κάνει. Όταν διαχωρίζεις το γήινο και το πνευματικό, δεν υπάρχει συνάφεια. Όταν όμως έχεις τον νου σου να βλέπεις τη ζωή μέσα από ένα τέτοιο φίλτρο, τα πράγματα αλλάζουν σημασία, αποκτούν ουσία και νόημα. Έτσι χτίζονται οι αρχές που διέπουν τη ζωή σου.
Έχετε πει ένα από τα γνωστότερα τραγούδια της έντεχνης σκηνής, το "Να Βάλω Τα Μεταξωτά". Ανησυχήσατε ποτέ μη σας στιγματίσει υπερβολικά, μη γίνετε «η τραγουδίστρια που είπε τα Μεταξωτά»;
Αυτό που με ανησυχούσε τότε ήταν μήπως ο κόσμος αναζητούσε να βρει ένα τραγούδι ίδιο με τo "Να Βάλω Τα Μεταξωτά". Ήξερα πως κάτι τέτοιο θα ήταν μία αδύναμη μίμηση. Κι έτσι ήθελα κάτι ενδιαφέρον, αλλά και αρεστό. Κι έκανα τον δίσκο Αρώματα Αντί Για Ναφθαλίνη (1994), με τραγούδια λαϊκά, όμορφα και ζεστά, τα οποία έσμιξαν πολύ αρμονικά στο πρόγραμμα με τα τραγούδια του Σωκράτη του Μάλαμα. Μετά ήρθε ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου και τα πράγματα ισχυροποιήθηκαν προς αυτήν την κατεύθυνση. Οπότε βρέθηκα με μια προίκα στα χέρια μου πολύ αξιόλογη, που δεν με ανάγκασε να ψάχνω ρεπερτόριο. Ο κόσμος τα δέχτηκε πολύ όμορφα όλα αυτά κι έτσι άρχισα να αποκτάω ταυτότητα στον χώρο. Υπήρξε βέβαια και εποχή που θέλησα να διευρύνω εκείνη την ταυτότητα και να επεκταθώ και σε πιο λαϊκούς δρόμους –ήταν σαν να δοκίμαζα λίγο τα όρια μου. Αλλά δεν ήταν τυχαία κίνηση. Το λαϊκό είναι ένας κόσμος τον οποίον ήξερα από τα παιδικά μου χρόνια: έλεγα λαϊκά από τη στιγμή που άρχισα. Μην ξεχνάς πως όταν ξεκίνησα ήμουν 21 χρονών. Μεγάλωνα κι εγώ μέσα σε όλο αυτό.
Για έναν άνθρωπο με τις δικές σας ευαισθησίες, η μουσική βιομηχανία μπορεί να είναι απάνθρωπα σκληρή. Πώς έχει ενημερώσει τη δημιουργική σας διαδικασία αυτός ο κόσμος;
Καταρχήν, να πω πως η εικόνα που έχεις ταιριάζει μάλλον για την ξένη αγορά, η οποία είναι και πολύ μεγαλύτερη. Εδώ, όσο έχει υποπέσει στην αντίληψή μου, υπάρχουν φιλίες και άνθρωποι οι οποίοι διαλέγουν τους συνεργάτες και τους κρατάνε χρόνια. Έχω δει σχέσεις να βαθαίνουν στα χρόνια και να στηρίζονται στα χρόνια, αλλά σε πλαίσια ανθρώπινης αλληλεγγύης. Πολλές δε φορές προκύπτουν και πολύ όμορφα πράγματα μέσα από μια τέτοια συνεργασία. Μπορεί αυτά να είναι εμπορικά προϊόντα, όμως οι σχέσεις να είναι και δημιουργικές και ειλικρινείς. Αν κι εγώ δεν είμαι πολύ χωμένη μέσα σ' αυτό, στη ζωή μου είχα ανθρώπους με τους οποίους συνεργάστηκα για χρόνια και δημιούργησα μαζί τους, όπως π.χ. η Ντόρα Ρίζου με τη Lyra. Μπορώ να πω έτσι ότι έχω σταθεί τυχερή στο συγκεκριμένο κομμάτι. Διαλέγω να κρατάω αυτήν την οπτική.
Μιλήσατε για φιλίες. Τώρα βρίσκεστε έτοιμη να μοιραστείτε τη σκηνή με 5 τραγουδίστριες. Με άλλες η σχέση σας είναι πιο εμφανής –όπως με την αδερφή σας, Λιζέτα Καλημέρα– με άλλες όχι τόσο. Τι θεωρείτε ότι σας συνδέει με αυτές τις γυναίκες;
Νομίζω ότι συναντιόμαστε σε ένα κομμάτι της αισθητικής μας. Εκτιμώ το ταλέντο της καθεμιάς ξεχωριστά, σημειώνω πως όλες έχουν ιδιαίτερο και ξεχωριστό χρώμα στη φωνή τους και διαθέτουν έναν προσωπικό τρόπο να τραγουδάνε. Παράλληλα, οι ερμηνείες τους με έχουν αγγίξει και σέβομαι τη στάση τους στον χώρο μας. Όταν τις συνάντησα, στάθηκα σε εκείνο που άκουσα, με γοήτευσαν από την αρχή. Με την Ελένη ξέρω πως έχω πολλά κοινά ακούσματα και υποψιάζομαι ότι το ίδιο συμβαίνει και με τη Φωτεινή. Η Μάρθα πάλι έχει τις πιο ιδιαίτερες επιλογές στην πορεία της, οι οποίες με βρίσκουν σύμφωνη: με εντυπωσιάζει κάθε φορά που την ακούω να τραγουδάει. Αλλά και κάπως –με όλο το θάρρος– αισθάνομαι ότι με όλες θα μπορούσα να πιω έναν φιλικό καφέ.
Η φετινή εμφάνιση στην Τεχνόπολη καθρεφτίζει κάπως την περσινή μεγάλη σας συναυλία στο θέατρο Πέτρας, όπου καλεσμένοι ήταν ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου και ο Σωκράτης Μάλαμας –δύο καλλιτέχνες με τους οποίους έχουν συνδεθεί τα μουσικά σας σπάργανα. Τι είδατε αλήθεια στην τέχνη τους που σας έκανε να θέλετε να συνεργαστείτε;
Τα τραγούδια τους μου άρεσαν από το πρώτο κιόλας άκουσμα: ήθελα να τα τραγουδήσω. Όταν π.χ. άκουσα τα κομμάτια του Θανάση παιγμένα από τη μπουζουκομάνα στο demo, με γοήτευσαν, στάθηκα σ' αυτά. Σαν πρώτο ένστικτο. Έπειτα που αναρωτήθηκα το ίδιο πράγμα, η απάντηση ήρθε σε δύο κομμάτια. Οι μουσικές τους είχαν ρίζα και καταγωγή, μα ταυτόχρονα έφεραν και κάτι καινούριο, κάτι ιδιαίτερο και φρέσκο. Ο καθένας διέθετε επίσης στίγμα και σε μουσική αλλά και σε στίχο, με ενδιαφέρουσα και ευρεία θεματολογία.
Στο ρεπερτόριο σας ανήκει και το "Αερικό", ένα από τα σημαντικότερα κοινωνικοπολιτικά τραγούδια, αλλά κι ένα τραγούδι που παραμένει επίκαιρο στην Ελλάδα του σήμερα. Πώς σας κάνει να αισθάνεστε η σύγχρονη πραγματικότητα της χώρας μας;
Ανασφαλή. Κι από εκεί πηγάζουν τα άγχη, οι φοβίες και οι προβληματισμοί. Όλα αυτά επηρεάζουν τον ψυχισμό μας, που με τη σειρά του επηρεάζει τις σκέψεις και τις πράξεις μας. Προσπαθώ να κρατώ την ψυχραιμία μου και να βλέπω τα πράγματα θετικά. Και εύχομαι να εξομαλυνθεί η κατάσταση, γιατί σίγουρα δεν ζούμε σε ομαλούς καιρούς, σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε όλον τον πλανήτη βράζουν εστίες κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές. Δεν μπορεί να ησυχάσει κανείς σε μία τέτοια περιρέουσα ατμόσφαιρα.
Έχετε εμπιστοσύνη στην ανθρώπινη φύση;
Έχω, ναι. Όπως έχω εμπιστοσύνη και στη βοήθεια από τον ουρανό, που πιστεύω πως έρχεται στη δύσκολη στιγμή. Δεν παύω βέβαια να είμαι άνθρωπος και να ανησυχώ, να λυγίζω και να με πιάνουν ανασφάλειες. Έχω μάθει όμως μέσα από τις εμπειρίες μου να μην το βάζω κάτω και να παλεύω, όσο μπορώ.
Η καθημερινή επαφή που έχετε με το αντικείμενο, αφήνει χώρο για μουσική στο υπόλοιπο της μέρας σας;
Η αλήθεια είναι ότι νεότερη άκουγα περισσότερη μουσική. Πλέον δεν το κάνω πολύ συχνά. Η εποχή μας είναι και τέτοια, ώστε δεν σου αφήνει ώρες σιωπής. Ό,τι και να κάνεις τώρα, θα ακούσεις μουσική –από έναν καφέ, μέχρι μία βόλτα. Αλλά αν ακούσω κάτι που μου κεντρίσει το ενδιαφέρον, θα σταθώ και θα ρωτήσω να μάθω τι είναι. Πλέον, όμως, δεν συγκρατώ τις πληροφορίες όπως παλιότερα: σε δυο μέρες ίσως το ξεχάσω. Είμαι μάλλον λίγο χορτασμένη. Και επειδή τα πράγματα που έκανα τα διάλεξα πολύ στοχευμένα και με μεγάλη προσοχή, αισθάνομαι πλήρης. Παρ' όλα αυτά, άκουσα φέτος στη Σίφνο μία συναυλία της Σαβίνας Γιαννάτου και του Κώστα Γρηγορέα και βρήκα το πρόγραμμα εξαιρετικά ενδιαφέρον. Τη θαύμασα τη Σαβίνα και τη συγχαίρω, γιατί κάνει κάτι τελείως δικό της και ξεχωριστό.
Πολλοί επικριτές του έντεχνου τραγουδιού θεωρούν ότι έχει τελματώσει σαν μουσικό είδος. Κι είδαμε πρόσφατα κι εσάς να κάνετε μία κίνηση σε πιο πειραματικούς δρόμους, με τον Γόη Του Θησείου. Έχετε ελπίδα για το μέλλον του είδους;
Στράφηκα προς τον Γόη Του Θησείου γιατί μου άρεσε πολύ η ιδέα να συνεργαστώ με νέα παιδιά, τα οποία ήξεραν όμως πολύ καλά ό,τι έχω τραγουδήσει. Οπότε ό,τι δημιούργησαν ήταν παράγωγο αγάπης και σεβασμού. Η συγκεκριμένη συνεργασία με ανανέωσε πάρα πολύ και πήρα μάλιστα και τον ρόλο της μαθήτριας μαζί τους, ώστε να οικειοποιηθώ τον τρόπο τους και να το μεταφέρω όλο αυτό στη σκηνή, ταιριάζοντάς το στο δικό τους περιβάλλον. Εγώ τώρα δεν είμαι κριτικός μουσικής για να κρίνω αντικειμενικά αν το έντεχνο περνάει κρίση. Όμως ακούω ενδιαφέροντα πράγματα, όπως τη Μαρία Παπαγεωργίου, τη δουλειά του Πέτρου του Μάλαμα στην Καναδέζα ή τον Αλέξανδρο Εμμανουηλίδη. Θεωρώ ωστόσο ότι είναι πολύ δύσκολο να σταθούν και να επιβιώσουν στον χώρο σήμερα. Και δεν είναι αποκλειστικά θέμα του έντεχνου, αλλά γενικό κοινωνικό θέμα. Η αναγνωρισιμότητα μπορεί να επιτευχθεί μέσω του διαδικτύου σε ένα σχεδόν βράδυ, αλλά είναι πολύ δύσκολο πλέον να διατηρηθεί, ώστε να μπορεί κανείς να βιοπορίζεται.
Φαίνεται να μοιράζεστε με τις περισσότερες καλεσμένες σας στην Τεχνόπολη το στοιχείο του Βορρά: εσείς και η αδελφή σας μεγαλώσατε και ξεκινήσατε στη Θεσσαλονίκη, όπως και η Φωτεινή Βελεσιώτου· η Μαρία Παπαγεωργίου είναι από τα Γρεβενά και η Ελένη Τσαλιγοπούλου από τη Νάουσα. Τι σας λείπει από τα βόρεια;
Ως Σαλονικιά, η θέα της θάλασσας μου λείπει τρομερά. Υπάρχει επίσης μια αμεσότητα στην κοινωνική σου ζωή, που λόγω ρυθμών ζωής στην Αθήνα είναι δύσκολο να επιτευχθεί. Οι μετακινήσεις και οι συναντήσεις είναι πιο εύκολες. Οι άνθρωποι συναντιούνται στον δρόμο και φτιάχνουν παρέες, τα καφέ είναι γεμάτα. Αν και πλέον δεν κάθομαι για πολλές μέρες όταν ανεβαίνω στη Θεσσαλονίκη, παρατηρώ ότι οι αξίες αυτές παραμένουν σταθερές.
Τι να περιμένουμε λοιπόν από τη συναυλία στην Τεχνόπολη;
Θα δείτε οπωσδήποτε να λέω ένα τραγούδι με καθεμιά από τις καλεσμένες μου, ενώ θα ακούσετε κι ένα μικρό, ενδεικτικό τμήμα από την κάθε τραγουδίστρια ξεχωριστά. Παράλληλα, θα πουν όλες από ένα τραγούδι της επιλογής τους a cappella και θα παρουσιάσουμε μαζί και δύο τραγούδια-έκππληξη. Νομίζω ότι αυτό το παιχνίδι, που θα σμίγουμε και θα χωρίζουμε διαρκώς μέχρι να βρεθούμε πάλι όλες μαζί, θα δημιουργήσει μία ενδιαφέρουσα εναλλαγή ατμόσφαιρας στη σκηνή. Χαίρομαι επίσης πολύ που θα τις συναντήσω, γιατί τις αγαπάω όλες κι εκτιμώ το ταλέντο τους.
Η Φωτεινή Βελεσιώτου για τη Μελίνα Κανά:
Βρίσκεστε σε διαφορετικές ερμηνευτικές γενιές με τη Μελίνα. Παρ' όλα αυτά, έχετε κοινές προσλαμβάνουσες. Πού βρίσκετε εσείς ότι τέμνεστε τραγουδιστικά;
Παρακολουθώ τη Μελίνα από τότε που ξεκίνησε να τραγουδάει, ερμηνεύοντας δημιουργίες του Σωκράτη Μάλαμα και του Θανάση Παπακωνσταντίνου. Τότε εγώ τραγουδούσα ρεμπέτικα σε μικρούς χώρους, όμως τα ακούσματα που είχα δεν περιορίζονταν σ' αυτό το ρεπερτόριο. Το καλό τραγούδι που υπηρετούμε και οι δύο μας, νομίζω μας ενώνει. Είμαστε και φίλες, οπότε το γλυκό έδεσε.
H Μελίνα Κανά για τη Φωτεινή Βελεσιώτου:
Όταν πρωτοάκουσα τις "Μέλισσες", στάθηκα στο τραγούδι. Με εντυπωσίασε η ερμηνεία της Φωτεινής, καθώς και το χρώμα της. Φέρει ιστορία στη φωνή της. Είναι μία αυθεντικά λαϊκή τραγουδίστρια του σήμερα. Με τρομερό συναίσθημα και με φοβερή φωνητική δύναμη. Την άκουσα να τραγουδάει a cappella το "Θα με Δικάσει" του Δημήτρη Λάγιου ζωντανά, σε μία συναυλία-αφιέρωμα στον Γιώργο Καζαντζή, στην οποία εμφανιζόμουν κι εγώ. Ανατρίχιασα, από την αρχή μέχρι και το τέλος του κομματιού.
Η Λιζέτα Καλημέρη για τη Μελίνα Κανά:
Έχετε συνεργαστεί με πολλούς καλλιτέχνες στην πορεία σας. Η Μελίνα παρ’ όλα αυτά, είναι και αδερφή σας. Τι αλλάζει όταν το τραγούδι γίνεται «οικογενειακή» υπόθεση;
Η καλλιτεχνική συμπόρευση και δημιουργία είναι ένα βίωμα που έτσι κι αλλιώς συνεπάγεται αδελφοσύνη. Με τη Μελίνα, η αδερφική σχέση τυχαίνει να είναι και φυσική, εξ αίματος. Είναι η πρώτη, μοναδική και παντοτινή μου αδερφή. Είναι ταυτόσημη με την ύπαρξή μου. Και είναι πραγματικά απολαυστικό και θαυμάσιο να αδελφοποιείσαι εκ νέου με τον αδερφό σου, γιατί δεν είναι καθόλου δεδομένο, ίσως ούτε και εύκολο. Σε εμάς συνέβη και συμβαίνει. Ως μικρότερη αδερφή, τη θαύμαζα και της είχα ιδιαίτερη αγάπη. Καμαρώνω στ’ αλήθεια την αγάπη και την εκτίμηση που μου έδειξε και στο τραγούδι. Είμαστε, σκέφτομαι, σαν δύο δέντρα, τα οποία ψηλώνουν το ένα πλάι στο άλλο και στο βάθος οι ρίζες τους συναντιούνται, όπως και στο ύψος τα κλαδιά τους! Το καθένα όμως έχει τα δικά του χαρακτηριστικά, ώστε οι διαφορές τους είναι ενδιαφέρουσες και χαριτωμένες –καμιά φορά περισσότερο κι από τις ομοιότητές τους. Η σχέση μου με τη Μελίνα είναι τελικά ένα θαυμάσιο και ξεχωριστό δώρο στη ζωή μου.
Η Μελίνα Κανά για τη Λιζέτα Καλημέρη:
Τώρα για τη Λιζέτα, τι να πω; Είμαι οπωσδήποτε θαυμάστριά της. Ξεκινώντας στα παιδικά μας χρόνια, εγώ σαν μεγαλύτερη, είχα και περισσότερο θάρρος να εκτεθώ. Η Λιζέτα προσέγγισε το τραγούδι μέσα από το παίξιμο της κιθάρας και δειλά-δειλά άρχισε να κάνει τις δέυτερες. Την παρότρυνα να συνεχίσει, καθώς ήταν πολύ συνεσταλμένη. Τελικά την έπεισα και ιδού τα αποτελέσματα! Χαίρομαι πολύ που θα τραγουδήσω άλλη μία φορά μαζί της. Κάθε φορά που συμβαίνει αυτό, μεταφέρομαι στα παιδικά μας χρόνια, όταν ήμασταν δύο κοριτσάκια τα οποία παρουσίαζαν τα τραγούδια που αγαπούσαν στις παρέες.
Η Μαρία Παπαγεωργίου για τη Μελίνα Κανά:
Κι εσείς και η Μελίνα Κανά διασκευάσατε το “Ξημερώνει” του Μίκη Θεοδωράκη στις τελευταίες σας εμφανίσεις. Πώς ερμηνεύετε το γεγονός ότι δύο τραγουδίστριες διαφορετικών γενιών βρέθηκαν να συνδέονται με το υλικό ενός καλλιτέχνη προερχόμενου από μία ακόμα παλιότερη γενιά;
Πρόκειται για τρανή επιβεβαίωση ότι τα μεγάλα τραγούδια έρχονται να ενώσουν γενιές σε μια στιγμή μέσα στον χρόνο, όταν ούτε οι ίδιοι οι δημιουργοί –ενδεχομένως– δεν μπορούν να το προβλέψουν. Έτσι ακούς τα ίδια λόγια, μα με διαφορετικό συναίσθημα. Άλλος τραγουδά με την ενέργεια και το φως του ξεκινήματος και άλλος με τη σταθερότητα και την ηρεμία που πηγάζουν από τη σοφία του μέσα στα χρόνια.
Η Μελίνα Κανά για τη Μαρία Παπαγεωργίου:
Χτίσαμε μία διασκευή του “Ο Κόσμος Ξημερώνει” του Θεοδωράκη πάνω στο δικό μου τραγούδισμα, μέχρι που έφτασε στη μορφή με την οποία δημοσιεύθηκε. Όταν μετά έμαθα πως η Μαρία Παπαγεωργίου ηχογράφησε το ίδιο κομμάτι, χάρηκα γιατί μου έδειξε ότι το τραγούδι αυτό έχει λόγο ύπαρξης σήμερα. Επιβεβαιώθηκε δηλαδή η επιλογή μου και χάρηκα πολύ για την εκλογή της Μαρίας.
Η Ελένη Τσαλιγοπούλου για τη Μελίνα Κανά:
Στις κοινές σας εμφανίσεις με τη Μελίνα γίνεται ορατό ένα πολύ ιδιαίτερο δίπολο της δικιάς σας -σχεδόν διονυσιακής– ερμηνείας και της δωρικής, εσωτερικής προσέγγισης της Κανά. Πώς ισορροπείτε μεταξύ αυτών των άκρων;
Ξεκινήσαμε σχεδόν μαζί, είμαστε και οι δύο Βορειοελλαδίτισες και είναι σίγουρο ότι μιλάμε μια κοινή γλώσσα. Νιώθω ότι η Μελίνα Κανά είναι συγγενής μου. Η δωρικότητα και το διονυσιακό στοιχείο, όταν συνδυάζονται, κάνουν μια παράσταση πάρα πολύ καλή!
Η Μελίνα Κανά για την Ελένη Τσαλιγοπούλου:
Με την Ελένη μας συμβαίναι κάτι πολύ περίεργο, που δεν έχει να κάνει με τον καλλιτεχνικό κόσμο. Πηγαίνω στο σπίτι της και βλέπω μικροαντικείμενα που είναι ίδια με τα δικά μου. Τύχαινε όταν δουλεύαμε μαζί, να γυρνάμε από τα ρεπό μας και να έχουμε αγοράσει τα ίδια ρούχα. Διάγουμε κάπως παράλληλους βίους. Θυμάμαι, όταν την είχα ακούσει για πρώτη φορά στο Όνειρο στη Θεσσαλονίκη, πώς είχα εκστασιαστεί με το χρώμα της φωνής της και τα όσα έκανε με αυτήν.
Η Μάρθα Φριντζήλα για τη Μελίνα Κανά:
Στις εμφανίσεις σας με τον Θανάση Παπακωνσταντίνου, βρεθήκατε να ερμηνεύετε τραγούδια που ξεκίνησαν το ταξίδι τους με τη φωνή της Κανά. Πώς αντιμετωπίζετε την ερμηνεία τραγουδιών που είναι ήδη συνδεδεμένα με κάποιον καλλιτέχνη;
Πάντα ο τραγουδιστής που μου «δίδαξε» το τραγούδι είναι παρών όταν τραγουδώ. Ακούω στα αυτιά μου τη φωνή του, βλέπω τις εκφράσεις του. Παρών είναι και ο συνθέτης και ο στιχουργός, κάποιες φορές. Βάσει της πρώτης εκτέλεσης επιλέγω τι θα κρατήσω και τι θα αλλάξω στον τρόπο ερμηνείας. Είναι λοιπόν σημαντική αναφορά. Είναι επίσης και κάποια τραγούδια που τα έχει χαρακτηρίσει απόλυτα η Μελίνα. Θυμάμαι όταν μου είχε ζητήσει ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου να πω το "Με Κλειστά Τα Μάτια Πάντα Τραγουδάω", του είχα πει πως δεν μπορώ, γιατί θα είναι σαν να λέω ψέματα. Ανήκει στη Μελίνα. Περιγράφει τη Μελίνα. Δεν θα μπορούσα να τραγουδήσω ούτε ας πούμε και το "Μαμά Γερνάω", με τίποτα.
Η Μελίνα Κανά για τη Μάρθα Φριντζήλα:
Τη Μάρθα τη γνώρισα μέσα από τις συναυλίες του Θανάση, όπου την άκουσα να λέει τα δικά μου τραγούδια και δεν μου κακοφάνηκε. Την είδα μετά και σε ένα πρόγραμμα με την Τάνια Τσανακλίδου, και πείστηκα ότι μου αρέσει πάρα πολύ αυτή η τραγουδίστρια. Από τις πολύ έξυπνες επιλογές τις οποίες κάνει, μέχρι το σθένος και τη θεατρικότητα που επιστρατεύει για να τις υποστηρίξει. Είναι ταυτόχρονα επιβλητική και ζεστή με τον κόσμο. Χαίρομαι πολύ που θα είναι στη συναυλία της Τεχνόπολης.
Ποια είναι μία όμορφη ανάμνηση που έχετε συνδέσει με τη Μελίνα ή με κάποιο από τα τραγούδια της;
Φωτεινή Βελεσιώτου:
Όταν τη πρωτοάκουσα να λέει τον "Zέφυρο" του Θανάση Παπακωνσταντίνου, συνέδεσα το τραγούδι με μένα, θεωρώντας ότι με αντιπροσωπεύει. Οι στίχοι, η μουσική και η ανυπέρβλητη ερμηνεία της με καθήλωσαν.
Λιζέτα Καλημέρη:
Περίπου το 1997, όταν συνεργαστήκαμε επί σκηνής για πρώτη φορά και κάναμε μια πολύ μεγάλη περιοδεία, με κύρια στάση την Αθήνα. Είχαμε νοικιάσει ένα διαμερισματάκι στα Πετράλωνα και είχαμε πάρει κοντά τα παιδιά μας, που ήταν ακόμα πολύ μικρά. Στην επαγγελματική μας ζωή κι εμείς άγουρες ακόμα, ήταν όλα περιπετειώδη, συναρπαστικά αλλά και δύσκολα! Και η μητρότητα και το τραγούδι, οι παραστάσεις… Την ώρα της προετοιμασίας στο σπίτι προσπαθούσαμε ταυτόχρονα να ντυθούμε να μακιγιαριστούμε και να καθησυχάσουμε τα παιδιά ότι οι μαμάδες δεν θα φύγουν, για να τα καταφέρουμε να πέσουν για ύπνο. Φεύγαμε πάντα καθυστερημένες, «γυναίκες στα πρόθυρα νευρικής κρίσης» σαν τον τίτλο του Αλμοδόβαρ, κλείνοντας με μισή καρδιά την πόρτα πίσω μας.
Οι «μαμάδες» μεταμορφώνονταν κατόπιν σε «τραγουδίστριες» μόλις έμπαιναν στο γεμάτο κόσμο μαγαζί και ανέβαιναν τρέχοντας στη σκηνή για να ξεκινήσουν την παράσταση με τραγούδι από κοινού το "Αχ Να Σε Βρω" του Ορφέα Περίδη Ήταν τόσο έντονη η εναλλαγή των ρόλων και οι ρόλοι επίσης από τη φύση τους, ώστε πολλές φορές νιώθαμε τη ζωή μας σαν ταινία. Εννοείται ότι όλη αυτή η ένταση μας οδηγούσε πολλές φορές σε εκρήξεις συναισθημάτων, όλων των αποχρώσεων. Έβγαινε πάντως πολύ γέλιο! Μέσα από την καρδιά μας γελούσαμε, όπως όταν ήμασταν μικρά παιδιά· αλλά και καταρρέαμε από την ένταση της πολλαπλής φροντίδας για όλες μας τις αγάπες: τα παιδιά μας, το τραγούδι, τους συναδέρφους μουσικούς, τον κόσμο που μας γνώριζε και τον γνωρίζαμε, την αγάπη και την έγνοια της μιας για την άλλη. Συγκινούμαι στην ανάμνηση αυτή, μετά από τόσα χρόνια!
Μαρία Παπαγεωργίου:
Η "Φεϊρούζ" και το "'Οταν Τραγουδάω", ήταν από τα πρώτα τραγούδια που μου είχε μάθει ο δάσκαλός μου στην κιθάρα, όταν ήμουν 10 χρονών. Τότε τα γράφαμε σε κασέτες και δεν είχα αναρωτηθεί καν πώς λέγεται αυτή που τραγουδούσε! Μετά από κάποια χρόνια, η Μελίνα έδωσε συναυλία στα Γρεβενά. Κατέβηκα και τη βρήκα στα καμαρίνια. Της είπα ότι τραγουδάω τα τραγούδια της στις σχολικές γιορτές και στα μπαράκια με μια περηφάνια, σαν να ήμουν ο εκπρόσωπός της στα Γρεβενά! Μου χαμογέλασε (τι να έκανε και αυτή;) και έφυγα τρέχοντας από τη ντροπή μου!
Ελένη Τσαλιγοπούλου:
Οι ωραίες συζήτησεις και τα γέλια που κάναμε μαζί, ταξιδεύοντας σε όλη την Ελλάδα.
Μάρθα Φριντζήλα:
Δεν μπορώ να σκεφτώ κάποια στιγμή που να ειναι συνδεδεμένη με οποιοδήποτε συγκεκριμένο τραγουδι. Όλη μου η ζωή ειναι μες στα τραγούδια. Πέρισυ, ας πούμε, όταν η Μελινα έκανε πρόβες στον χώρο μου, με ξυπνούσε κάθε πρωί με τη φωνή της. Πόσοι έχουν στη ζωή τους αυτήν την τύχη;
{youtube}mu5fYg2lNBw{/youtube}
