Τι άλλαξε για σένα, ως δημιουργό, στα 3 χρόνια που μεσολάβησαν ανάμεσα σε ένα άλμπουμ συνεργασίας (Forest Stories) και σε μια δουλειά που πλέον υπογράφεται από το Tania Giannouli Ensemble;
Μετά το Forest Stories συζητήσαμε με την εταιρεία μου, τη Rattle, την προοπτική ενός δεύτερου άλμπουμ. Ήμουν ανάμεσα στο να κάνω μια σόλο πιάνο δουλειά ή να προχωρήσω στη δημιουργία του δικού μου σχήματος, μια ιδέα που σκεφτόμουν, ομολογώ, για αρκετό καιρό πιο πριν. Αποφάσισα να κάνω το δεύτερο, ενώ συνειδητή ήταν παράλληλα και η απόφαση να φύγω από την εσωστρέφεια που χαρακτήριζε το Forest Stories σαν ύφος και σαν διάθεση –και να γράψω μια μουσική εξωστρεφή, σύγχρονη, αλλά και με εμφανή τα στοιχεία της μελωδίας και του ρυθμού. Αυτή η ανάγκη για εξωστρέφεια και για δημιουργικότητα αντικατοπτρίζει νομίζω και την ψυχική μου κατάσταση. Είναι επίσης η μόνη απάντηση σε ό,τι ζούμε τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας. Γράφω δυο λόγια γι' αυτό και στο booklet του Transcendence.
Συνθέτεις με πρόγραμμα και σχεδιασμό; Ή αφήνεις τα πράγματα να πάνε; Πόσο σημαντική ήταν –στην πράξη– η ύπαρξη ενός πλαισίου για το Transcendence;
Και τα δύο, ανάλογα με την περίσταση. Για παράδειγμα, αν πρόκειται για μουσική ενός βίντεο, τότε τα πράγματα μπορεί να είναι πιο καθορισμένα, ενώ άλλες φορές μπορεί να υπάρχει περισσότερη ελευθερία. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ακόμη κι αν υπάρχει ένα καθορισμένο πλαίσιο, βασίζομαι πολύ στη διαίσθηση και στον αυτοσχεδιασμό. Η ιδέα πίσω από το Transcendence, τα θέματα για τα οποία με ενδιέφερε να μιλήσω, ακόμη και κάποιοι από τους τίτλους, προϋπήρχαν στο μεγαλύτερο μέρος τους.
Παρά το συμπαγές της νέας σου κατάθεσης, είναι δύσκολο να μην ξεχωρίσει κανείς το "The Sea". Ποια είναι η ιστορία πίσω από τη δική του δημιουργία;
Το κομμάτι δεν μιλά βέβαια μόνο για την κυριολεκτική θάλασσα –μιας κι έχουμε την τύχη να ζούμε σε έναν τόπο τόσο συνδεδεμένο με το στοιχείο αυτό– αλλά και για ό,τι συμβολίζει: τον ανοιχτό ορίζοντα, το ταξίδι, την ελπίδα, την ομορφιά ακόμη και μέσα από τις δυσκολίες. Είναι ένα κι από τα δικά μου αγαπημένα στον δίσκο.
Είναι δύσκολο να μη σκεφτείς ότι το προηγούμενό σου άλμπουμ είχε το δάσος στον τίτλο του και τώρα γράφεις ένα κομμάτι για τη θάλασσα. Τι ρόλο κρατάς στη ζωή σου για το φυσικό τοπίο; Και τι απαντάς στο γνωστό δίλημμα βουνό ή θάλασσα;
Έχουμε πολλά να πάρουμε από την επαφή μας με τη φύση, πολλά να διδαχθούμε από τη σοφία της. Απορροφημένοι στον προσωπικό μας μικρόκοσμο –με όλα τα προβλήματα, τον πόνο και τις αγωνίες μας– ξεχνάμε ότι δεν είμαστε παρά ένα μικρό μέρος μιας μεγαλύτερης πραγματικότητας. Η γνώση αυτή μπορεί να μας δώσει δύναμη, παρηγοριά κι έμπνευση. Για μένα νομίζω ότι λειτουργεί έτσι. Για το δίλημμα που με ρωτάς, απαντώ πως δεν χρειάζεται να διαλέξω: η Ελλάδα είναι γεμάτη μέρη όπου το δάσος φτάνει ως τη θάλασσα. Μπορείς επομένως να κολυμπάς σε μια πανέμορφη παραλία κοιτάζοντας το βουνό από πάνω της.
Ένα ακόμα πολύ ξεχωριστό κομμάτι είναι το "Obsession". Έχεις εποικοδομητική σχέση με τις εμμονές σου, ως άνθρωπος;
Νομίζω πως ναι. Το "Obsession" είναι ίσως το πιο ιδιαίτερο κομμάτι στον δίσκο. Ή, για να το θέσω αλλιώς, το κομμάτι που ο καθένας από τους ακροατές (όσο μπορώ να γνωρίζω από εκείνους που μοιράστηκαν μαζί μου τις εντυπώσεις τους για το άλμπουμ) κάνει τις δικές του προβολές. Το καλό όμως με τη μουσική είναι ότι δεν χρειάζεται να εξηγούνται όλα. Μπορεί να μιλήσει στην καρδιά χωρίς να περάσει πρώτα από το μυαλό.
Σκέφτεστε με το υπόλοιπο ensemble για περαιτέρω παρουσιάσεις του Transcendence, μέσα στο φθινόπωρο;
Θα θέλαμε να παίξουμε το υλικό αυτό όσο γίνεται περισσότερο τους επόμενους μήνες και ελπίζω να τα καταφέρουμε, δίνοντας πάντα βέβαια προσοχή στις συνθήκες εκτέλεσης και ήχου, οι οποίες πρέπει να είναι οι κατάλληλες.
Οι δουλειές σου βρίσκονται κοντά σε ό,τι λέμε «ήχο της ECM» και ως ατμόσφαιρα και ως προς τον διάλογο που ανοίγουν μεταξύ Δυτικού ρομαντισμού και τζαζ καταβολών αυτοσχεδιασμού. Υπάρχουν δίσκοι του label τους οποίους θεωρείς ως προσωπικά σημεία αναφοράς;
Υπάρχουν αρκετοί δίσκοι που αγαπώ πολύ στο label αυτό, χωρίς να μπορώ να πω με σιγουριά ότι αποτελούν σημεία αναφοράς: Pastorale (Stefano Battaglia & Michele Rabbia), Tarkovsky Quartet (Francois Couturier), The Third Man (Enrico Rava & Stefano Bollani), αλλά και πολλοί δίσκοι από τη σειρά "Νew Series".
Τι δυσκολίες ορθώνει σε έναν καλλιτέχνη με τις δικές σου ανησυχίες η πολιτικο-οικονομική κατάσταση της χώρας μας, η οποία έχει καθώς φαίνεται μπει σε νέα κρίσιμη φάση; Αποτελεί όρμο η συνεργασία με τη νεοζηλανδική Rattle, σε ένα τέτοιο τοπίο;
Τα πράγματα για τους μουσικούς –και για τους καλλιτέχνες γενικότερα– ποτέ δεν ήταν εύκολα· και όχι μόνο στην Ελλάδα, βέβαια. Έχουν όμως επιδεινωθεί τραγικά. Οι δυσκολίες είναι πλέον μεγάλες και η επιβίωση, για όσους εξασκούν τη μουσική σαν επάγγελμα και όχι σαν χόμπι ή πάρεργο, γίνεται όλο και πιο δύσκολη. Από τη φύση μου, όμως, προσπαθώ να δρω παρά να γκρινιάζω. Η συνεργασία μου με τη νεοζηλανδικη εταιρεία ξεκίνησε από τη στάση μου αυτή. Νιώθω πολύ τυχερή που η μουσική μου έχει βρει ένα σπίτι εκεί.
Σε ρωτάνε αλήθεια οι φίλοι σου από το εξωτερικό να τους πεις τι συμβαίνει στην Ελλάδα; Κι εσύ με τη σειρά σου, σκέφτεσαι το ενδεχόμενο να αναζητήσεις μια νέα ζωή σε κάποια άλλη χώρα;
Και βέβαια με ρωτάνε και ανησυχούν. Παρατηρώ μάλιστα ότι οι περισσότεροι από αυτούς είναι παραπληροφορημένοι σε πολλά θέματα, σχετικά με το τί συμβαίνει ακριβώς στην Ελλάδα. Το ενδεχόμενο πάντως να αναζητήσω μια νέα ζωή σε άλλη χώρα δεν το εξετάζω, τουλάχιστον προς το παρόν. Παρ' όλα τα προβλήματα εδώ, απολαμβάνουμε (ακόμα) πράγματα τα οποία είναι αδιανόητα για τους Βορειοευρωπαίους.
{youtube}96XYeUjVel4{/youtube}
