Το Πλέγμα είναι μια κολεκτίβα, μια ομάδα 6 δημιουργών από διαφορετικά καλλιτεχνικά πεδία, οι οποίοι συναντήθηκαν για να συνδημιουργήσουν. Ο Κώστας Γάκης, ο Παντελής Κυραμαργιός, η Εύα Λαύκα, η Σαβίνα Λίτση, η Αθηνά Μουστάκα και ο Κωνσταντίνος Μπιμπής κατέθεσαν πρόσφατα το πρώτο δείγμα γραφής τους: το τραγούδι "Για Σένα Άλλαξα Θεό", συνοδευόμενο από το αντίστοιχο βιντεοκλίπ. Με αυτήν την αφορμή, ζητήσαμε από τον Παντελή Κυραμαργιό να μάς μιλήσει για τη δημιουργία και τους στόχους της ομάδας, καθώς και για τα εμπόδια που αντιμετωπίζει η καλλιτεχνική δημιουργία σήμερα...
Πότε και πώς ξεκίνησε η καλλιτεχνική κολεκτίβα Πλέγμα;
Όλα ξεκίνησαν τον περασμένο χειμώνα. Είχα γράψει 4-5 τραγούδια και φώναξα την Εύα Λαύκα να τα ερμηνεύσει, με σκοπό τη δημιουργία ενός demo. Κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων σκεφτήκαμε να φτιάξουμε κι άλλα κομμάτια, ώστε να βγει μια ολοκληρωμένη δισκογραφική δουλειά. Εκείνη την περίοδο έγραφα και κάποια διηγήματα για μια συλλογή την οποία σκόπευα να εκδώσω κι ένα από αυτά ταίριαζε κάπως, σε επίπεδο υπαρξιακής αναζήτησης, με τα ήδη υπάρχοντα τραγούδια. Γεννήθηκε λοιπόν η ιδέα για ένα θεματικό άλμπουμ και πολύ γρήγορα η ιστορία, οι στίχοι και οι μουσικές ολοκληρώθηκαν.
Μόλις μπήκε η άνοιξη, χτύπησε το τηλέφωνο του Κώστα Γάκη. Αρχικά ζητήθηκε απο την ομάδα “Ιδέα” την οποία συμπληρώνουν –εκτός από τον Γάκη– η Αθηνά Μουστάκα και ο Κωνσταντίνος Μπιμπής, να σκηνοθετήσει το πρώτο βιντεοκλίπ της Εύας. Αλλά μέσα σε λίγα λεπτά φτάσαμε να συζητάμε για τη σκηνοθεσία 10 κλιπ, όσα δηλαδή και τα τραγούδια, τα οποία θα μπορούσαν να αποτελούν και κάτι σαν ταινία μεσαίου μήκους. Μιας και η κάθε εποχή που ερχόταν έφερνε μαζί της ακόμα ένα μέλος στην ομάδα μας, το καλοκαίρι προστέθηκε και η Σαβίνα Λίτση, η οποία ανέλαβε να φιλοτεχνήσει 10 πίνακες ζωγραφικής που θα έντυναν εικαστικά το CD και το βιβλίο.
Μόλις μπήκε κατόπιν το φθινόπωρο, βαφτίσαμε την καλλιτεχνική μας κολεκτίβα «Πλέγμα» και ξεκίνησαμε το ταξίδι μας: βγήκε το πρώτο μας τραγούδι σε ψηφιακή μορφή από τη Feelgood Records, συνοδευόμενο από το πρώτο βίντεο.
Αυτό το πρώτο δείγμα δουλειάς σας, το "Για Σένα Άλλαξα Θεό", είναι ένα ζεϊμπέκικο. Οι λαϊκότροπες δημιουργίες, ειδικά από νέους καλλιτέχνες, γίνονται στην εποχή μας ολοένα και πιο σπάνιες. Τι σας οδήγησε σε αυτόν τον δρόμο και τι σημαίνει για εσάς ο όρος «λαϊκό τραγούδι»;Το λαϊκό τραγούδι είναι βαθιά ριζωμένο στην καρδιά του λαού μας. Και όταν λέμε λαϊκό δεν εννοούμε αυτό το εκφυλισμένο και χυδαίο κατασκεύασμα που εξυπηρετεί τη μαζική κατανάλωση ακριβής σαμπάνιας και τη ρίψη λουλουδιών στα μεγάλα νυχτερινά κέντρα. Εννοούμε τον Καλδάρα, τον Κουγιουμτζή, τον Θεοδωράκη, τους ρεμπέτες, τους νεότερους δημιουργούς που σήμερα λέγεται ότι πρεσβεύουν το έντεχνο τραγούδι και άλλους.
Όσο κι αν έχουμε επηρεαστεί από διαφορετικές μουσικές, όσο κι αν έχουμε αφήσει ανεξερεύνητους αυτούς τους θησαυρούς της πατρίδας μας επειδή κατα καιρούς βρίσκονται εκτός μόδας, τα λαϊκά ηχοχρώματα είναι αποτυπωμένα στο DNA του Έλληνα. Αυτή η εσωτερική ροπή οδήγησε στη δημιουργία του “Για Σένα Άλλαξα Θεό”, το οποίο αποτελεί πάντως το μοναδικό αμιγώς λαικό τραγούδι του Πλέγματος. Κι όμως, αν και διαφορετικό απο τα υπόλοιπα, είναι το πρώτο που ξεχώρισαν όσοι άκουσαν τη δουλειά μας στο σύνολό της και γι’ αυτό θεωρήσαμε σωστό να αποτελέσει την αφετηρία.
Γενικά, πάντως, τα παραδοσιακά και λαϊκά όργανα του λαού μας έχουν αρχίσει να κερδίζουν ξανά έδαφος στις ενορχηστρώσεις τα τελευταία χρόνια και προκύπτουν ολοένα και περισσότερα αριστουργήματα, μιας και το ταλέντο ποτέ δεν έλλειψε στους συνθέτες της χώρας μας. Μάλιστα, η ένταξή τους σε δυτικότροπα ακούσματα έχει σχεδόν πάντα εξαιρετικά ενδιαφέροντα αποτελέσματα.
Το συγκεκριμένο τραγούδι, παρότι ερωτικής θεματολογίας, διαθέτει έναν τίτλο-δήλωση. Πες μας για τη δημιουργία του και για το αν, ενδεχομένως, υπάρχει ένα δεύτερο επίπεδο ερμηνείας...
Ο Θεός για κάποιους είναι κάτι πολύ συγκεκριμένο: έχει όνομα, κρίση, φιλοσοφία, μπορεί να παρεμβαίνει στα εγκόσμια. Για άλλους είναι κάτι πιο αφηρημένο –μια ανώτερη δύναμη, γενικά και αόριστα. Για κάποιους τρίτους δεν υπάρχει καν· αποτελεί αποκύημα της φαντασίας του ανθρώπου, είτε λόγω αδυναμίας, είτε για λόγους σκοπιμότητας. Εγώ προσωπικά πιστεύω στον άνθρωπο. Θεός μπορεί να είναι ο καθένας μας. Έχουμε δυνατότητες τις οποίες δεν γνωρίζουμε και που δυστυχώς ποτέ δεν θα μάθουμε. Κι έχουμε και μια τάση να αποφεύγουμε τον πόνο ενώ είναι εκείνο που, αν τον δεχτούμε και μπούμε ολοκληρωτικά μέσα του, θα μας οδηγήσει να ξεπεράσουμε τα όρια του ανθρώπινου, όπως αυτά ορίζονται από την κοινή λογική. Ορισμένοι τα έχουν καταφέρει, οι δρόμοι είναι άλλωστε πολλοί. Ακόμα και η πίστη και η αφοσίωση σε κάποιον άλλο Θεό μπορεί να οδηγήσει στη θεοποίηση του εαυτού μας.
Ας πάμε όμως στο τραγούδι μας. Ένας μεγάλος έρωτας, βαθύς και αληθινός, με την τρομερή πίεση και το αδιάλειπτο άγχος που φέρνει, μπορεί να επιφέρει σοβαρές αλλαγές στην αντίληψη και στην ψυχοσύνθεσή μας, αν του παραδοθούμε ολοκληρωτικά. Είναι πολύ σπάνιο, μιας και διαθέτουμε ισχυρές άμυνες και αποφεύγουμε από ένστικτο να αφεθούμε στο έλεος των καταστάσεων. Κρατάμε λοιπόν τον έλεγχο, έστω και καθυστερημένα πολλές φορές, κι έτσι νιώθουμε ισχυροί. Όταν όμως έχουμε μάθει μέσω του πόνου να πιάνουμε κορυφές, δεν φοβόμαστε μια τέτοια αιώρηση. Κάτι τέτοιο συμβαίνει στον κεντρικό ήρωα του "Για Σένα Άλλαξα Θεό": έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα, φτιαγμένο από αμέτρητες πληγές, ο οποίος κολυμπά ολοένα και βαθύτερα στα νερά της ύπαρξης μέχρι που ένας αναπάντεχος έρωτας –μη συμβατός με την πραγματικότητα– τον συντρίβει. Και τα κομμάτια του δεν ξανακολλάνε ποτέ με τον ίδιο τρόπο: ο Θεός μέσα του αλλάζει μια για πάντα. Και η αλλαγή του εαυτού μας ίσως είναι πιο συνταρακτική από την αρνησιθρησκεία ενός πιστού.
Όπως προανέφερες, το εν λόγω κομμάτι αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης εργασίας, η οποία βασίζεται σε ένα ανέκδοτο διήγημά σου. Μίλησέ μας για το περιεχόμενό του...
Το ανέκδοτο διήγημά μου, με τίτλο Ως Την Άκρη Της Κλωστής, είναι η αλυσίδα που συνδέει τα τραγούδια μεταξύ τους και ακολούθως τα 10 αντίστοιχα βίντεο και τους 10 πίνακες ζωγραφικής. Είναι η ιστορία ενός ζωγράφου που ακροβατεί πανω σε ένα σχοινί, το οποίο ενώνει την πραγματική του ζωή με μία άλλη, που ξεδιπλώνεται στα όνειρά του. Όταν το σχοινί κόβεται, εκείνος πέφτει στο κενό. Δεν ξέρει αν πρέπει να κρατήσει τα μάτια του ανοιχτά ή κλειστά. Μόλις η ιστορία τελειώνει, παρουσιάζονται αποσπάσματα του ημερολογίου του, τα οποία δείχνουν τη δική του οπτική πάνω στα σημαντικά γεγονότα της ζωής του και ρίχνουν φως σε σκοτεινές πλευρές της προσωπικότητάς του. Η φιλοδοξία μας είναι να βγει ένα πολύχρωμο άλμπουμ, που να περιέχει ένα βιβλίο, ένα CD, ένα DVD και 10 πόστερ με τους πίνακες ζωγραφικής, που –τοποθετημένα στη σειρά– να σχηματίζουν το πορτραίτο του κεντρικού ήρωα.
Για την επί σκηνής παρουσίαση της δουλειάς σας ποια σχέδια κάνετε; Πώς δηλαδή θα συνδυαστούν μουσική, λογοτεχνία, θέατρο και ζωγραφική σε μια ζωντανή παρουσίαση;
Σε πρώτη φαση προγραμματίζουμε κάποια live με την Έυα, τον Παντελή και φίλους μουσικούς, στα οποία θα διασκευάσουμε αγαπημένα μας τραγούδια και θα παρουσιάσουμε και κάποια απο τα δικά μας. Όταν κυκλοφορήσει ολοκληρωμένη η δουλειά μας, η ομάδα “Ιδέα” θα σχεδιάσει και θα σκηνοθετήσει μια μουσικοθεατρική, πλέον, παράσταση. Ο Κώστας, η Αθηνά και ο Κωνσταντίνος ξέρουν πολύ καλά να κάνουν σύγχρονο θέατρο και να συνδυάζουν με μαγικό τρόπο τις τέχνες, οι οποίες, έτσι κι αλλιώς, είναι συγκοινωνούντα δοχεία.
Η καλλιτεχνική έκφραση μέσα από μια πολυπληθή ομάδα εξ ορισμού εμπεριέχει την ανάγκη εύρεσης κοινής συνισταμένης μεταξύ των διαφορετικών προσωπικοτήτων. Πώς γίνονται οι ζυμώσεις και πώς ξεπερνιούνται τα εμπόδια στη δική σας περίπτωση;
Στο Πλέγμα ο κάθε καλλιτέχνης εκφράζεται μέσα από την τέχνη του, διαθέτοντας απόλυτη ελευθερία στις κινήσεις του. Έχουμε σεβασμό και εκτίμηση ο ένας για τη δουλειά του άλλου και κινούμαστε έτσι κι αλλιώς πάνω στους ίδιους άξονες αισθητικής. Μόνο έμπνευση μπορεί επομένως να αντλήσει ο ένας απ’ τον άλλον, σε καμία περίπτωση δεν δημιουργούνται εμπόδια. Αγαπάμε τις ομάδες και τη συντροφικότητα που γεννιέται σε αυτές και χαιρόμαστε διπλά όταν φτιάχνουμε κάτι όμορφο. Ή μάλλον εξαπλά, στην περίπτωσή μας!
Παρακολουθούμε τα τελευταία χρόνια το φαινόμενο (όχι μόνο στην Ελλάδα, μα και διεθνώς) να αντιμετωπίζεται η μουσική, όπως και άλλες τέχνες, ως χόμπι. Κρύβονται συμφέροντα πίσω από αυτό ή πιστεύεις ότι είναι απλά μια διαμορφούμενη τάση; Και τι είδους επιπτώσεις μπορεί να έχει μια τέτοια εξέλιξη για τους καλλιτέχνες και την τέχνη τους;
Είναι πολύ δύσκολο για έναν καλλιτέχνη να επιβιώσει. Είναι δύσκολο να αναγνωριστεί η τέχνη σου και να γίνει εμπορική. Στο χώρο της μουσικής οι περισσότεροι ζουν από τις live εμφανίσεις, οι οποίες δεν είναι ποτέ δεδομένες. Τα πνευματικά δικαιώματα δεν προστατεύονται και δεν ανταμοίβονται όπως θα έπρεπε –είναι κι αυτό μέρος της ποθογένειας της σύγχρονης κοινωνίας. Μάλιστα, στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης, η έννοια του πνευματικού δικαιώματος τείνει να εξαλειφθεί εντελώς: ένα έργο τέχνης είναι συχνά προσβάσιμο με ένα μόνο κλικ στον υπολογιστή και ο δημιουργός δεν έχει κανέναν έλεγχο πάνω του. Άλλοι πάλι καλλιτέχνες, από επιλογή, αποφεύγουν την εμπορευματοποίηση των δημιουργιών τους.
Γι' αυτούς τους λόγους πολλοί ασχολούνται με την τέχνη τους παράλληλα με κάποια άλλη εργασία, ώστε να εξασφαλίζουν ένα σταθερό εισόδημα το οποίο να τους επιτρέπει να ζουν. Ο κίνδυνος που προκύπτει για έναν καλλιτέχνη από τον πόθο να συντηρηθεί μέσω της τέχνης του, είναι η νοθεία της: η αλλοίωσή της, με στόχο να γίνει πιο ελκυστική για το ευρύ κοινό. Ευτυχώς, υπάρχουν και στις μέρες μας πολλά παραδείγματα σπουδαίων νέων δημιουργών, οι οποίοι τα έχουν καταφέρει χωρίς να νερώσουν το κρασί τους. Είναι κάτι ιδιαίτερα ελπιδοφόρο.
Ποιο είναι το πλάνο για τα μελλοντικά βήματα της κολεκτίβας και ποιες άλλες δραστηριότητες ετοιμάζουν τα μέλη της, εντός ή εκτός του Πλέγματος;
Θέλουμε προς το τέλος του Φλεβάρη να ξεκινήσουμε κάποιες εμφανίσεις σε καλαίσθητους χώρους τέχνης, οπότε είμαστε στη διαδικασία προβών για να στηθεί ένα όμορφο και αντιπροσωπευτικό πρόγραμμα. Γύρω στον Μάρτη επιθυμούμε να βγει στον αέρα το δεύτερο τραγούδι μας (και πάλι με το αντίστοιχο βιντεοκλίπ του), ώστε σιγά-σιγά να αρχίσει να ξεδιπλώνεται το Πλέγμα. Ιδανικά θα θέλαμε σε περίπου έναν χρόνο να κυκλοφορήσει το πολυσύνθετο άλμπουμ μας.
Κατά τα άλλα, ο Κώστας, η Αθηνά και ο Κωνσταντίνος συνεχίζουν με μεγάλη επιτυχία της παραστάσεις τους στο θέατρο Θησείον, κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή, όπου ανεβάζουν για δεύτερη χρονιά το Ρωμαίος Και Ιουλιέτα Για Δύο. Μάλιστα, προς το τέλος του Φλεβάρη θα παρουσιάσουν το έργο και στη Θεσσαλονίκη. Παράλληλα, μία ακόμα παράσταση σε σκηνοθεσία δική τους παίζεται κάθε Σαββατοκύριακο στο θέατρο Δημήτρης Χορν: πρόκειται για την Τελευταία Μαύρη Γάτα του Ευγένιου Τριβιζά. Όσο για μένα, είμαι –όπως ξέρεις– μέλος στο συγκρότημα Μέλισσες, με τους οποίους κι εμφανίζομαι σταθερά σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, ενώ ταυτόχρονα ετοιμάζουμε τον 4ο δίσκο μας. Εκτός αυτού, ετοιμάζω σιγά-σιγά και το δεύτερο βιβλίο μου.
{youtube}igZ2_AAIR0o{/youtube}
