Τους αρέσουν οι Kasabian αλλά και οι Clutch, ενώ το καλλιτεχνικό τους DNA είναι εμποτισμένο στις μουσικές του κόσμου –πράγμα που απέδειξε και το νέο τους άλμπουμ, To Be Safe. Λίγες μέρες πριν την αναχώρησή τους για το φημισμένο Carnegie Hall της Νέας Υόρκης, όπου θα παίξουν (Παρασκευή 1η Νοέμβρη) για τα θύματα του Μαραθωνίου της Βοστόνης, συναντήσαμε τις αδερφές Ελένη & Σουζάνα Βουγιουκλή στα αγαπημένα τους Εξάρχεια, για μια συνέντευξη που κύλησε σαν γάργαρο ηπειρώτικο: με απόλυτη διφωνία και αλληλοσυμπλήρωση, όπως και στα ντουέτα τους...
Ένα πουλάκι (ονόματι Έπαυλις Παυλάκης) μου είπε για ένα πιάνο ιδιαίτερης συλλεκτικής αξίας, «χατζιδακικής» εποχής, στο οποίο δημιουργείτε. Αληθεύει;
Σουζάνα Βουγιουκλή (Σ.Β.): Είναι το πιάνο που βρισκόταν στο Λιόγερμα, την ιστορική μπουάτ της Θεσσαλονίκης, όπου τα πρώτα χρόνια ανοίγαμε τις συναυλίες του Ψαραντώνη και του Γκαϊφύλλια. Κι όταν έκλεισε το Λιόγερμα…
Ελένη Βουγιουκλή (Ε.Β.): Το σώσαμε από το να χαθεί. Μας το εμπιστεύτηκε ο ιδιοκτήτης, λειτουργεί κανονικά.
(Με μια φωνή) Είναι πολύ ωραίο πιάνο. Το 'χουμε πάνω, στη Θεσσαλονίκη. Στο μέρος που το πρωτοείδαμε και το πρωτακούσαμε.
Πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης;
Σ.Β.: Εγώ γεννήθηκα στην Ξάνθη.
Ε.Β.: Εγώ στη Θεσσαλονίκη, αλλά και οι δύο μεγαλώσαμε στην Ξάνθη. Και θεωρούμαστε Θρακιώτισσες πλέον: παρ' όλο που η καταγωγή μας είναι από τη Μακεδονία –οι γονείς είναι από Βόρεια Ελλάδα– όλα μας τα ακούσματα και τα βιώματα είναι από την Ξάνθη. Μια πόλη με έντονο πολυ-πολιτισμικό στοιχείο. Όσο προχωράμε στη δουλειά μας και στη ζωή μας βλέπουμε πόσο σημαντικό είναι που μεγαλώσαμε σε αυτήν την πόλη.
Γονείς πανεπιστημιακοί. Με αντικείμενο;
Σ.Β.: Ο μπαμπάς μαθηματικά και η μαμά γλωσσολόγος.
Άρα η ειδικότητα της γλωσσολογίας επηρέασε σαφώς τη μουσική σας;
Σ.Β.: Και τα μαθηματικά! Αν κοιτάξεις θεωρητικά, αρμονία, αντίστιξη κι όλα αυτά, είναι σαν να βλέπεις μαθηματικά. Εγώ τελείωσα κιόλας Μαθηματικό στο Αριστοτέλειο. Η Ελένη τελείωσε το Μακεδονίας: Βαλκανικών, Σλαβικών & Ανατολικών Σπουδών.
Ε.Β.: Το ότι κι εγώ και η Σουζάνα επιλέξαμε συναισθηματικά τις σχολές μας μάς βγήκε σε καλό. Ποτέ δεν επιλέξαμε με βάση τον βαθμό ή το τι «πρέπει» να γίνει.
Και σε τι ηλικία αποφασίσατε ότι θα ασχοληθείτε επαγγελματικά με τη μουσική;
Σ.Β.: Όταν πήγαμε Θεσσαλονίκη, ήταν ξεκάθαρο ότι θα το κάνουμε επαγγελματικά. Όταν δε κατεβήκαμε Αθήνα, πέσαμε με τα μούτρα.
Είχατε όμως ξεκινήσει σπουδές πολύ νωρίτερα...
Ε.Β.: Γύρω στα τέσσερα. Με πιάνο, θεωρία, αρμονία… Για ένα διάστημα μέναμε τόσες ώρες στο ωδείο, όσες και στο σχολείο. Στο ωδείο νομίζω περάσαμε τις περισσότερες ώρες της ζωής μας.
Οι γονείς έχουν κάποια επαγγελματική σχέση με τη μουσική;
Ε.Β.: Επαγγελματική όχι... H μαμά έχει ωστόσο μια τεράστια δισκοθήκη κι ο μπαμπάς γράφει στίχους, μελοποιεί. Είναι και οι δύο άνθρωποι που αγαπούν πάρα πολύ τη μουσική, και μας μετέφεραν από νωρίς τα ακούσματά τους.
Σ.Β.: Και μάθαμε έτσι ότι σε όλα τα είδη υπάρχουν καλά τραγούδια και κακά τραγούδια. Επίσης κάναμε πολλά ταξίδια, έτυχε να ζήσουμε και δύο χρόνια στην Ουαλία, σε πολυ-πολιτισμικό σχολείο –όταν η μαμά έκανε διδακτορικό. Οπότε όλη η ζωή μας είχε αυτό το πολυ-πολιτισμικό στοιχείο.
Πρώτα ακούσματα που μπήκαν στο σπίτι;
Ε.Β.: Πάρα πολλή κλασική μουσική, ειδικά Προκόφιεφ –θυμάμαι μάλιστα τον Πέτρο Και Τον Λύκο, που το χορογραφούσαμε! Τσαϊκόφσκι επίσης, πολύ Led Zeppelin και Pink Floyd, μέχρι και Klaus Nomi. Κι επειδή ήταν βινύλια όλα αυτά, έχουμε τη μυρωδιά στα ρουθούνια μας. Και ρεμπέτικο πολύ, Βαμβακάρη, Τσιτσάνη… Από φωνές Ρόζα Εσκενάζυ, από την παράδοση πολλές φωνές, οι οποίες μας έχουν επηρεάσει πάρα πολύ.
Πόσες γλώσσες μιλάτε και σε πόσες τραγουδάτε;
Σ.Β.: Ε, τέσσερις-πέντε να μιλάω εγώ κι η Ελένη λίγο παραπάνω, γιατί ξέρει και Τούρκικα και Αραβικά. Αλλά στο τραγούδι πιο πολύ ψάχνουμε τον ήχο και την προφορά. Είναι σαν τα όργανα: όταν μαθαίνεις ένα όργανο, το δεύτερο το μαθαίνεις πιο εύκολα, το τρίτο ακόμα πιο εύκολα. Είμαστε οι Έλληνες σ' ένα σταυροδρόμι, κι έχουμε κι ένα ταλέντο σ' αυτό. Ειδικά όταν βρίσκεσαι σε σύνορα κι έχεις επαφές με Βαλκάνια.
Ε.Β.: Αντιμετωπίζουμε τις λέξεις σαν νότες, δεν καθόμαστε να πούμε «αυτή είναι η προφορά των λέξεων». Είναι σε μια συνεχή ζύμωση.
Διάβασα πως το ομώνυμο τραγούδι του τελευταίου δίσκου (“To Be Safe”) είναι απόλυτα σαρκαστικό της καθημερινότητας. Πείτε μου και για τα υπόλοιπα τραγούδια...
Σ.Β.: Το "To Be Safe" έχει γραφτεί αρκετά πιο πριν, και όντως κρύβει μια ειρωνεία. Ζούμε άλλωστε στην εποχή που δεν μπορείς να έχεις ασφάλεια.
Ε.Β.: Είναι συνολικά ένας δίσκος όπου αποτίνουμε φόρο τιμής στα ακούσματά μας: μπλουζ, γκόσπελ και ρεμπέτικο. Περιέχει μερικά από τα δικά μας τραγούδια και κάποιες διασκευές.
Και διαλέξατε τον δύσκολο δρόμο της ανεξάρτητης παραγωγής. Πώς ήταν στην πράξη;
Σ.Β.: Με την ανεξάρτητη παραγωγή, πιο πολύ αγχωθήκαμε και κουραστήκαμε για τα διαδικαστικά παρά για το δημιουργικό κομμάτι.
Ε.Β.: Αλλά τελικά ήταν ένα «σχολείο». Πρέπει να το πούμε κι αυτό. Παρ' όλο που πράγματι κουραστήκαμε και αγχωθήκαμε σε διάφορες φάσεις. Στάθηκε όμως μια ευκαιρία να μάθουμε κι άλλα πράγματα για τη δουλειά μας.
Σ.Β.: Και βασικά βγήκε αυτό ακριβώς που είχαμε στο μυαλό μας. Και με τους μουσικούς πήγε πάρα πολύ καλά το πράγμα, γιατί με την Ελένη έχουμε ένα πολύ ισχυρό δέσιμο –και είναι έτσι πολύ δύσκολο να μπει κάποιος ανάμεσα μας.
Ε.Β.: Είμαστε πολύ περήφανες για τους συνεργάτες μας και πολύ ευχαριστημένες από το συνολικό αποτέλεσμα του To Be Safe. Εμείς κάναμε ανεξάρτητη παραγωγή γιατί θέλαμε να προστατεύσουμε το υλικό μας, και γιατί δεν θέλαμε να κάνουμε καθόλου «εκπτώσεις».
Τώρα που έχετε δοκιμάσει και τα δύο, τι θα δοκιμάσετε στον επόμενο δίσκο; Το ρίσκο της ανεξάρτητης παραγωγής με το πλεονέκτημα του να αποδίδετε αυτό που θέλετε , ή θα πάτε ξανά στην πιο “Safe” επιλογή;
Ε.Β.: Δεν μπορούμε να πούμε... Το μόνο σίγουρο είναι ότι επιθυμούμε να ανεβάζουμε τον πήχη κάθε φορά και να είμαστε συνεπείς απέναντι στα στάνταρ μας.
Σ.Β.: Ειδικά τώρα μέσα στην κρίση, που πρέπει να προστατεύεις τα όσα έχεις χτίσει στην πορεία σου.
Το φάσμα των συνεργασιών σας είναι ευρύτατο –από Rotting Christ μέχρι Μπρέγκοβιτς και Φαραντούρη, κι άλλα πολλά. Το κοινό σας πώς δέχεται αυτό το εύρος;
Σ.Β.: Νομίζω ότι τους αρέσει... Δηλαδή, όσοι μας έχουν δει σε συναυλίες και ξέρουν τι είναι αυτό που κάνουμε, το καταλαβαίνουν σε έναν μεγάλο βαθμό. Ούτως ή άλλως η άποψή μας είναι ότι η μουσική είναι μία. Και ψάχνουμε τα καθολικά στοιχεία που έχουν όλοι οι λαοί και όλα τα είδη μουσικής. Το ότι μια ρουμάνικη κατάρα μπορεί να συγκινήσει τον Ρουμάνο, τον Έλληνα, τον «μεταλλά» όλης της υφηλίου, αυτό ισχύει. Υπάρχουν ορισμένα καθολικά στοιχεία, κατανοητά από όλους τους λαούς.
Υπάρχει συνεργασία πιο ιδιαίτερη από τις άλλες;
Ε.Β.: Το γεγονός ότι σε μια μικρή ηλικία η Μαρία η Φαραντούρη μας έδωσε την ευκαιρία να εμφανιστούμε στο Ηρώδειο, στο πλάι της, στάθηκε για μας σταθμός, νιώσαμε δέος. Με το ίδιο σκεπτικό, η συνεργασία με τον Γκόραν Μπρέγκοβιτς στο Αρχαίο Θέατρο των Φιλίππων, με τον Ψαραντώνη, με το Λουδοβίκο των Ανωγείων, τον Θανάση Γκαϊφύλλια, τον Βασίλη Λέκκα, τον Ηλία τον Ανδριόπουλο... Είναι όλοι άνθρωποι και καλλιτέχνες τους οποίους θαυμάζουμε βαθύτατα, και νιώθουμε έτσι μεγάλη τύχη που μας έδωσαν τις «ευλογίες» τους. Κι είναι και πολλές βέβαια οι συνεργασίες που θα θέλαμε να κάνουμε...
Και από τον νέο σας δίσκο; Ξεχωρίζετε ιδιαίτερα κάποιο τραγούδι;
Σ.Β.: Εντάξει, το “To Be Safe” είναι το παλαιότερο, αλλά γενικά δεν ξεχωρίζουμε κάποιο. Δηλώνουμε περήφανες για όλα!
Ε.Β.: Και τον ακούμε και συχνά αυτόν τον δίσκο με ευχαρίστηση, γιατί νιώθουμε πως σε στιχουργικό και μουσικό επίπεδο είπαμε πράγματα όπως τα νιώθαμε ειλικρινά.
Η βασική διαφορά ανάμεσα σε πρώτο και δεύτερο δίσκο;
Σ.Β.: Τώρα κάναμε δικά μας τραγούδια, σε αντίθεση με τον πρώτο δίσκο. Κάναμε επίσης και μια αλλαγή στον ήχο, γίνεται όμως αισθητή κυρίως σε όσους μας έχουν ακούσει μόνο μέσα από τη δισκογραφία: έχουμε βάλει δηλαδή ντραμς και κοντραμπάσο, κρατώντας βέβαια τον δωρικό μας τρόπο ενορχήστρωσης.
Δίνετε βάρος στις κριτικές που γίνονται στους δίσκους σας;
Ε.Β.: Σαφώς και δίνουμε. Ναι.
Σ.Β.: Αλλά καλύτερος κριτής είναι ο εαυτός μας, πάντα. Όπως γίνεται και στις ανθρώπινες σχέσεις.
Θα μου πείτε τώρα τι δουλειά έχουν δύο Θρακιώτισσες στο Carnegie Hall;
Σ.Β.: Θα δώσουμε μια συναυλία σε αυτόν το συγκλονιστικό χώρο, την Παρασκευή 1η Νοέμβρη –τα χρήματα που θα συγκεντρωθούν θα δοθούν στις οικογένειες των θυμάτων του Μαραθωνίου της Βοστόνης. Ακόμα δεν το έχουμε συνειδητοποιήσει βέβαια! Θα είναι πάντως κανονική συναυλία, και σε μεγάλο βαθμό έχουμε διαμορφώσει και τη λίστα των κομματιών που θα παίξουμε.
Ε.Β.: Είναι όνειρο ζωής για μας. Οι σπουδαιότεροι καλλιτέχνες έχουν παίξει εκεί, θα βάλουμε επομένως τα δυνατά μας για να δώσουμε τον καλύτερο εαυτό μας.
Άγχος;
Ε.Β.: Εννοείται... Πάντα! Αλλά προσπαθούμε να είναι δημιουργικό άγχος. Δεν γίνεται και χωρίς άγχος...
Τι σας ηρεμεί πριν βγείτε στο λάιβ;
Ε.Β.: Η συγκέντρωση, αλλά και οι ασκήσεις φωνητικής. Για μας είναι σαν τελετουργία. Ξεκουραζόμαστε, εστιάζουμε. Δεν σκορπάμε το μυαλό μας από 'δω κι από 'κει.
Αποδέχεστε ταμπέλες όπως «νεράιδες της Θράκης» ή «ιέρειες του πολυ-πολιτισμού;
Ε.Β.: Δεν μας ενοχλούν. Τιμητικές είναι. Από 'κει και πέρα, μακάρι με τη δουλειά μας να φτάσουμε σε σημείο να είμαστε όντως νεράιδες (γέλια απανωτά και χαριτωμένα).
Ιδέες για την επόμενη δουλειά σας;
Ε.Β.: Πάρα πολλές! Είναι χαοτικό αυτό το πράγμα.
Τραγουδάτε μέσα στη μέρα;
Ε.Β.: Ναι, πολύ.
Σ.Β.: Και ακούμε και πάρα πολλά πράγματα. Κι ευτυχώς έχουμε και γείτονες εδώ στα Εξάρχεια οι οποίοι έχουν ωραία ακούσματα και δεν ενοχλούνται.
Πού «κολλάει» αλήθεια η βελόνα του ραδιοφώνου σας;
Ε.Β.: Όχι κάπου συγκεκριμένα... Αλλάζω αρκετά σταθμό μέχρι να πετύχω κάπου και να κολλήσω. Σίγουρα πάντως ακολουθούμε τον Γιάννη Πετρίδη, όπου και να βρίσκεται.
Έχετε ζηλέψει τραγούδια;
Ε.Β.: Η Amy Winehouse ήταν πολύ ευχάριστη έκπληξη. Και οι Black Keys έκαναν ενδιαφέρουσα δουλειά.
Σ.Β.: Και οι Kasabian μας αρέσουν πολύ!
Ε.Β.: Αλλά ας πούμε ακούμε και τους Beatles, προσθέτοντας «τι δρόμους άνοιξαν ρε παιδί μου»…
Συναυλίες;
Ε.Β.: Γενικά παρακολουθούμε τα πράγματα που συμβαίνουν. Και θέατρα και συναυλίες. Μας έχει μείνει η συναυλία της Diamanda Galas στο Παλλάς, είμαστε που είμαστε φανατικές, μετά απογίναμε… Αλλά κι εκείνες των Robert Plant, Nick Cave, Clutch, Bob McFerrin, Dead Can Dance. Μας αρέσει να βλέπουμε τι γίνεται έξω από μας. Δεν καταλαβαίνω το να μην πηγαίνει ένας καλλιτέχνης σε άλλες συναυλίες.
Σ.Β.: Είμαστε και ακροατές παράλληλα. Και περνάμε καλά.
Πού θα θέλατε να έχετε φτάσει σε μερικά χρόνια από τώρα;
Σ.Β.: Να κάνουμε τις δουλειές που θέλουμε, χωρίς εκπτώσεις, και να βγάζουμε το αποτέλεσμα που επιθυμούμε, όπως τώρα στο To Be Safe. Να συνεχίσουμε να παίζουμε σε πολύ ξεχωριστούς χώρους. Αλλά κυρίως να έχουμε πάντα τη δυνατότητα να κάνουμε ό,τι έχουμε στον νου μας. Και σίγουρα πράγματα όπως το Carnegie Hall, το οποίο είναι σταθμός από κάθε άποψη.
Πού σας βρίσκουν τα πολιτικοκοινωνικά γεγονότα της τελευταίας περιόδου (κρίση, άνοδος ακροδεξιάς, δολοφονία Παύλου Φύσσα);
Ε.Β.: Χωρίς να πούμε κάτι πιο πολύ, όλες μας οι σκέψεις είναι μέσα στη μουσική μας. Γράφουμε τις σκέψεις μας και εκφραζόμαστε απολύτως μέσα από το έργο μας.
Σ.Β.: Με όπλο πάνω από όλα την παιδεία. Όχι την ημιμάθεια. Ανθρώπους που ξέρουν τι διαβάζουν. Τι ακούνε. Έχουμε φτάσει σε σημείο να βλέπουμε βία κάθε μέρα. Κι αυτή η υπερέκθεση στη βία είναι μια μορφή βίας. Η παιδεία είναι το Α και το Ω.
Είχατε πει κάποια στιγμή «να μην περιμένουμε το μέλλον μας μοιρολατρικά»...
Ε.Β.: Να μη φοβάται κάποιος να κάνει όνειρα. Να τα κυνηγάει να τα πραγματοποιήσει. Να αγωνίζεται για να κερδίσει τη ζωή του όπως τη θέλει.
Σ.Β.: Ένα πολύ κακό της κρίσης του πολιτισμού είναι ότι έχει μπει ο Έλληνας σε μια διαδικασία να νιώθει ενοχές, για κάτι που δεν φταίει. Όταν όμως νιώθεις ένοχος, δεν θα αγωνιστείς για να το αλλάξεις. Αυτό είναι πολύ κακό για τον Έλληνα και πρέπει να το καταλάβει.
Ε.Β.: Είναι ευνουχιστικό για ένα ολόκληρο έθνος να νιώθει ενοχικά.
Σ.Β.: Μια χώρα που νιώθει ενοχές δεν μπορεί να αγωνιστεί.
Τι να πω σε κάποιον αν με ρωτήσει πώς είναι οι αδερφές Βουγιουκλή;
(γέλια και από τις δύο).
Ε.Β.: Θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, αυθεντικές και μακάρι να δίνουμε μια έμπνευση για…
Σ.Β.: …Αισιοδοξία. Ακόμα και σε τέτοιες εποχές μπορείς να είσαι δημιουργικός. Και μάλιστα πιο πολύ κι από άλλες εποχές.
{youtube}wECTAg0zFYg{/youtube}
