Η ισχύς εν τη ενώσει για την τριάδα των Ηλία Κοτζιά, Νίκου Σαραφιανού & Όλγας Χαλκίδου (μουσική, κείμενα και βίντεο, αντίστοιχα), οι οποίοι παρουσιάζουν το πολυμεσικό In Circles/Σε κύκλους στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων το Παρασκευοσαββατοκύριακο που μας έρχεται, στις 18, 19 και 20 Οκτωβρίου –ένα έργο μουσικής σύνθεσης, κειμένου και βιντεοτέχνης, όπως το ορίζουν οι ίδιοι. Σαφώς και πολυδαίδαλη η συνέντευξη την οποία μας παραχώρησαν, αλλά μιας και η σύμπλευση εννοιών και τεχνών γνωρίζει όψιμα μια άνθιση στην Ελλάδα, η συζήτηση πήρε πολλές ευθείες και πολλές στροφές, με βάση τους προβληματισμούς που θέσαμε...
Πόσο δύσκολο είναι να κουμπώσουν οι έστω και διαφορετικής έκφανσης ιδέες τριών δημιουργών; Προϋπήρχε συνεργασία μεταξύ των τριών σας; Υπήρξε κάποιο κομβικό σημείο όπου εντοπίστηκε πρόβλημα στην αποπεράτωση;
Όλγα Χαλκίδου: Προϋπήρχε η συνεργασία της μουσικής και της εικόνας. Στη συνέχεια ήρθε και η συνεργασία του κειμένου. Θα το ονόμαζα συνεργασία-συγκοινωνούντα δοχεία. Είναι θα έλεγα από τις συνεργασίες που, κατά κάποιον τρόπο, προϋπάρχουν ούτως ή άλλως και συναντιούνται για να μιλήσουν μαζί, τον συγκεκριμένο χρόνο. Οπότε δεν μιλάμε για δύσκολο ή για εύκολο «κούμπωμα», όπως λέτε. Δεν ξεκίνησε η συνεργασία από μια συγκεκριμένη συνθετική ιδέα, ούτε από μια παλιά φιλία, αλλά από τη συνάντηση των δουλειών μας. Φυσικό είναι ωστόσο να υπάρχουν σημεία τριβής και σημεία που η ροή να έχει την απαραίτητη ρευστότητα. Εξηγείται βέβαια, εκτός των προφανών, και από την ποικιλομορφία των συγκεκριμένων έργων –μικρά σε διάρκεια μα και διαφορετικά μεταξύ τους, τα οποία είναι όμως αυτοτελή– τελικά και από την τοποθέτησή τους κάτω από έναν κοινό παρονομαστή, αυτό που ονομάσαμε «κύκλο».
Ηλίας Κοτζιάς: Με την Όλγα είχαμε συναντηθεί καλλιτεχνικά και ήταν μαγικός ο τρόπος με τον οποίον κατανοήσαμε τις δημιουργικές ματιές μας και συμπορευτήκαμε μέσα από αυτές. Ήταν από τις πολύ όμορφες και σπάνιες στιγμές που η τέχνη λειτούργησε χωρίς επεξηγήσεις, άμεσα και σε όλη της τη λεπτομέρεια. Με τον Νίκο Σαραφιανό συναντηθήκαμε καλλιτεχνικά λίγο αργότερα –και πάλι βρεθήκαμε στην ευχάριστη θέση να βιώσουμε την ίδια δημιουργική κατάσταση. Αφήσαμε λοιπόν ελεύθερους αλλήλους να δημιουργήσουν χωρίς περιορισμούς πάνω σε κάθε ένα από τα έργα του project. Όπως ήταν βέβαια αναμενόμενο, κατά τη διαδικασία της ολοκλήρωσης της σύνθεσης των τριών τεχνών υπήρξαν και μικρές επιμέρους τροποποιήσεις, που όμως δεν θα τις ονόμαζα «τριβές». Ως κομβικό τώρα σημείο στη διαδικασία της αποπεράτωσης του project, ήταν νομίζω η σύνθεση των οκτώ αυτοτελών έργων σε ένα όλον. Μας απασχόλησε μια βασική ιδέα, η οποία θα ζούσε και στα οκτώ έργα. Δεν αργήσαμε πολύ. Νομίζω ότι όλα τα έργα, στο σύνολό τους και στις συνιστώσες τους –δηλαδή τη μουσική, το βίντεο και την ποίηση– παρουσιάζουν κύκλους ομόκεντρους ή παράλληλους, κύκλους συναισθήματος, έντασης, ζωής.
Νίκος Σαραφιανός: Θα συμφωνήσω με τους προλαλήσαντες, κάνοντας μόνο μία επισήμανση: ότι, με έναν τρόπο, είχαμε συνεργαστεί για μήνες μέχρι να καταλήξουμε στο κοινό αποτέλεσμα. Είχαμε δηλαδή συνεργαστεί σε παράλληλα project, τα οποία είναι υπό διαμόρφωση μέχρι και σήμερα. Οπότε ο συγχρωτισμός και η συνεργασία ήρθαν ως φυσικό επακόλουθο μιας ολόκληρης διαδικασίας, που είχε προηγηθεί. Νομίζω ότι τώρα πια η συνεργασία και η αλληλοκατανόηση διαρκούν όσο και ένα νεύμα.
Ποιο γεγονός της καθημερινότητας σας έδωσε το έναυσμα και την έμπνευση για τη συνεργασία αυτή; Ή μήπως υπήρξε μία αρχική ιδέα από κάποιον από τους τρεις, οπότε οι υπόλοιποι βίδωσαν (αν μου επιτρέπετε την έκφραση) τις δικές τους προσφορές στο συνολικό έργο;
Ο.Χ.: Όπως προανέφερα, το έργο αυτό αποτελείται από μικρότερα έργα. Κάποια έχουν παρουσιαστεί ξανά, στο Αττικό Ωδείο και στο φουαγιέ του Ιδρύματος Κακογιάννη. Σε εκείνο το στάδιο δουλειάς υπήρχε η μουσική και η εικόνα. Η μουσική του Ηλία ήταν και το έναυσμα, καθώς ήθελε να συμπεριλάβει την ποιητική εικόνα στις συνθέσεις του. Η οπτικοακουστική πλέον σύνθεση ήθελε να συμπεριλάβει τον λόγο και έτσι τα κείμενα του Νίκου έδωσαν το νέο στοιχείο του κύκλου. Φαινόταν λοιπόν ότι, εκτός των θεματικών των εκάστοτε έργων, υπήρχε και μια κυκλική πορεία συγκοινωνούντων «δοχείων» στον τρόπο δουλειάς των τριών μας. Η παρουσίαση για το Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων αποφασίστηκε να θεματοποιήσει τα 8 έργα μας, που στην ουσία ονομάσαμε Σε Κύκλους και μιλούν για τους κύκλους και τις τροχιές της ζωής.
Ν.Σ.: Για τις τροχιές της ζωής που τέμνονται και συγκλίνουν, θα έλεγα. Για τις τροχιές των κύκλων οι οποίοι δημιουργούν υπερβολές και ελλείψεις. Αναφέρομαι και στη γεωμετρία των πραγμάτων, αλλά και στη συναισθηματική έννοια αυτών των λέξεων.
Η.Κ.: Δεν ξέρω αν οδηγηθήκαμε στη συνεργασία από κάποιο γεγονός της καθημερινότητας. Νομίζω ότι ήταν αυτή η σύμπνοια στις καλλιτεχνικές μας ματιές, την οποία περιέγραψα και πριν. Είχαμε την ανάγκη να εκφράσουμε ο καθένας με τα εργαλεία του τις ίδιες ιδέες.
Ειδικότερα στη δεκαετία του 1990, το videoart είχε παρουσία μεγάλης έκτασης στα multimedia έργα και στις performances. Ποιες παγίδες ενυπάρχουν στην εκτενή χρησιμοποίηση του σε πολλά πεδία έκφρασης (λ.χ. διαφήμιση, βιντεοκλίπ, θέατρο);
Ο.Χ.: Η εικόνα έχει τη δύναμή της. Και είναι ισχυρή ακριβώς για αυτόν τον λόγο που λέτε: για την εκτενή χρησιμοποίησή της σε πολλά επίπεδα έκφρασης. Ζούμε στην εποχή της εικόνας και είναι δύσκολο να κρατήσουμε το βλέμμα μας άμεμπτο από τόσα διαφορετικά και ποικίλα οπτικά ερεθίσματα, που καθημερινά μας επιβάλλουν. Καταλήγουμε πολλές φορές να τα επιβάλλουμε εμείς τελικά στον εαυτό μας και είμαστε και τα πιο άμεσα θύματα της συγκεκριμένης παγίδας. Θεωρούμε ίσως και την εικόνα απαραίτητη, για να επικοινωνήσουμε και να εκφραστούμε. Θα πω ωστόσο ότι υπάρχει και η άλλη όψη, όπου η εικόνα μπορεί να είναι συνοδευτική, εκπαιδευτική, να μεταφέρει μηνύματα, να προκαλεί συναισθήματα, να ταξιδεύει τον νου, να είναι ποιητική και τελικά να αποτελεί τρόπο έκφρασης. Δεν παύει βέβαια να είναι μια εικονική πραγματικότητα, μια φανταστική εκδοχή του χρόνου και του τόπου, αφού τον «διαχειρίζεται» και τον «μεταφέρει» με τον δικό της τρόπο στον θεατή. Δεν πρόκειται πάντως για υποκατάστατο της πραγματικότητας που έχουν απλά συλλάβει οι αισθήσεις. Είναι μια εικόνα ποιητική.
Διαβάζω στο δελτίο τύπου: «Είτε η ιστορία μιλά για τη Γάζα, είτε για ένα δέντρο, ουσιαστικά δηλώνει την ανάγκη του ανθρώπου να αναγεννηθεί μέσα από το ίδιο του αλλά και μέσα στο ίδιο του το περιβάλλον». Να υποθέσω λοιπόν ότι τουλάχιστον 2 ιστορίες από τις 8 που παρουσιάζετε άπτονται αυτών των θεματικών;
Ο.Χ.: Ναι, σωστά. Τα 2 από τα 8 έργα έχουν αυτήν ακριβώς τη θεματική, αλλά η «αναγέννηση» τα ακουμπά όλα ως έννοια, αν κανείς αναλογιστεί και ανακαλύψει ότι υπάρχει ένας κύκλος σε εκείνα. Όσον αφορά στο δέντρο, το θέμα μας μιλά για το κλάμα τους τη στιγμή που υποφέρουν και τελικά αργοπεθαίνουν, γιατί η ανθρώπινη φωτιά, μια εξωτερική «επιβολή», αποφάσισε τη μοίρα τους. Η εικόνα λοιπόν που παρακολουθούμε θέλει να μας μεταφέρει στα έγκατα της ψυχής του δέντρου. Οι άνθρωποι καταστρέφουμε το ίδιο μας το περιβάλλον σαν να είναι κάτι έξω από μας, σαν να μην αποτελούμε μέρος του ίδιου «κύκλου». Η Γάζα τώρα αναφέρεται στην εισβολή στη λωρίδα της Γάζας τον χειμώνα του 2008-2009, παραμένει όμως επίκαιρη η αγριότητα και η μεταξύ μας καταστροφή σε πολλά επίπεδα. Ακόμα και τώρα που μιλάμε, το 2013, χάνονται αθώες ανθρώπινες ζωές στο όνομα του κέρδους και «κύκλοι» ζωής διακόπτονται από τα ίδια μας τα χέρια. Η εικόνα εδώ μεταφέρει εικόνες ρεαλιστικές, από αυτόπτες μάρτυρες, και εικόνες ωμής φύσης –ξερά φύλλα και άγρια λουλούδια, κατεστραμμένοι καρποί της ζωής. Η παιδική ψυχή που δεν πρόλαβε να μεγαλώσει, που έμεινε έτσι στο δέντρο το οποίο τη γέννησε.
Η.Κ.: Όλα τα έργα άπτονται συγκεκριμένων θεματικών που αφορούν είτε σε ιστορίες, είτε σε ψυχολογικές καταστάσεις. Από τη μουσική πλευρά, το Κλάμα Των Καμμένων Δένδρων μιλάει για την καταστροφή των δασών από πυρκαγιά και για τη θέση του ανθρώπου. Τα δύο ηλεκτρονικά κλαρινέτα αντιπροσωπεύουν τη δασική φύση και εξιστορούν την πορεία προς την καταστροφή της. Ο κλαρινετίστας με τη μελωδική γραμμή του φυσικού κλαρινέτου αντιπροσωπεύει την ανθρώπινη παρουσία. Σε αυτό το τελευταίο μέρος η μουσική περιγράφει τον καυτό αέρα που διατρέχει το καμένο, πλέον, δάσος και περιδινεί τις στάχτες και τα αποκαΐδια. Στη Γάζα θέλησα μουσικά να θέσω και να τεκμηριώσω την εισβολή του 2008-2009. Θεώρησα ότι για να το κάνω θα έπρεπε να θέσω το γεγονός στην ιστορική του διάσταση, και να εκφράσω τις απόψεις και τα συναισθήματα που απορρέουν από αυτό μέσα από το ίδιο το μουσικό μου υλικό. Άλλα έργα, όπως το Silence, μιλούν για ψυχολογικές καταστάσεις. Όταν έγραφα το συγκεκριμένο έργο είχα ξαναδιαβάσει το Περιμένοντας τον Γκοντό του Μπέκετ. Το Silence περιγράφει λοιπόν αυτήν ακριβώς την αγωνία της αναμονής, την αγωνία της ίδιας της ύπαρξης. Ονομάζεται «σιωπή» γιατί όλοι οι ήχοι οι οποίοι το συγκροτούν, πλην των ήχων της αναπνοής και του καρδιακού παλμού, συμβαίνουν μόνο μέσα στο μυαλό του υποκειμένου. Αν δεν υπάρχει ηθοποιός επί σκηνής, τότε υποκείμενο είναι ο κάθε θεατής.
Ν.Σ.: Εγώ με τη σειρά μου ακολούθησα την προγραμματική σύνθεση εικόνα και ήχου και μάλλον λειτούργησα αντιστικτικά, καθώς χρησιμοποίησα έμμετρο ποιητικό λόγο με παραδοσιακές αναφορές. Πιστεύω ότι ένας τέτοιος λυτρωτικός θρήνος μπορεί να αποδοθεί καλύτερα μέσα από μια παραδοσιακή φόρμα.
Ο κώδικας του έργου, κατά την προσωπική μου τουλάχιστον άποψη, ανήκει περισσότερο στον χώρο του installation παρά στης performance: επιλέξατε μια απόσταση από τον θεατή, αν εξαιρέσουμε τις δύο γυναικείες φιγούρες στο κλαρινέτο και στη φωνή. Το σώμα ως ύπαρξη που ενυπάρχει στην παράσταση, μιας και η αναγέννηση είναι βασικός θεματικός πυρήνας;
Ο.Χ. Θα αποκαλούσα το όλο εγχείρημα ως ποιητική βιντεογραφία με μουσικές προβολές. Είναι αλήθεια ότι το σώμα απουσιάζει στα περισσότερα από τα έργα ως φυσική παρουσία. Θα αφήσω όμως ανοιχτό το ερώτημα αν αυτό αποστασιοποιεί τελικά τον θεατή. Το σώμα υπήρχε ενεργά στη διαδικασία βιντεογραφίας τουλάχιστον σε κάποια από τα έργα –όπως στο Silence και στο Mysea– και έγινε ενεργό και στη μουσική με την εκφώνηση των κειμένων. Το σώμα υπάρχει στη σύνθεση και είναι ενσωματωμένο στη μουσική και στην εικόνα. Και ακόμα δεν θέλει να γίνει παραστατικό, αφήνοντας τα τρία αυτά στοιχεία να συνυπάρξουν και να σχηματίσουν εκείνα ένα σώμα που μιλά και επικοινωνεί. Αυτό είναι το σώμα που θα αφήσει τον θεατή να ανακαλύψει και ίσως να αναγεννηθεί, να αναρωτηθεί, να αναδύσει ερωτήματα και ερωτηματικά.
Κατ' εμέ, το σώμα ως φυσική παρουσία διαθέτει τη δική του δύναμη και ένταση και χρειάζεται έτσι ιδιαίτερη προσοχή και σωστή δόση, όταν έχει να συνομιλήσει επί σκηνής με το «άψυχο» και ίσως αποστασιοποιημένο περιβάλλον της βιντεοεικόνας. Το ερώτημα μένει πάντα σε μένα ως βασικός άξονας έρευνας και εξέλιξης της δουλειάς: μπορεί να υπάρξει αναγέννηση μέσα από την εικόνα; Είναι αυτή αρκετή; Και πώς συνομιλεί με το έμψυχο περιβάλλον; Εδώ λοιπόν έχουμε ένα «σώμα» αποτελούμενο από ηχητική, οπτική και λεκτική σάρκα, μια σάρκα που είναι το προβαλλόμενο τοπίο, το οποίο βλέπει ο θεατής.
Η.Κ.: Τα installation έχουν λίγο την αίσθηση του ανοικτού, κατά Έκο, έργου. Αυτά τα έργα, εν αντιθέσει, είναι κλειστά. Το σώμα βρίσκεται πανταχού παρόν. Το έργο μας ολοκληρώνεται μέσα από την επαφή του με τους θεατές και οι θεατές είναι τα ανθρώπινα σώματα στο έργο μας. Τα έργα έχουν σκοπό να ξυπνήσουν το συνειδητό και υποσυνείδητο του κάθε ενός μεμονωμένου θεατή. Το έργο ολοκληρώνεται μέσα στον κάθε θεατή, όταν το οικειοποιείται ή οικειοποιείται μέρος του. Ο κάθε επί σκηνής ερμηνευτής έχει κατά περίσταση συμβολικό ή λειτουργικό ρόλο. Δεν αντικαθιστά την ανάγκη ύπαρξης του θεατή για την ολοκλήρωση που εμείς επιθυμούμε.
Ν.Σ.: Όπως έχω ξαναπεί και για άλλα έργα που έχει τύχει να δω, το Σε Κύκλους είναι ένα ολοκληρωμένο ακρόαμα: εικόνα, μουσική για ηλεκτρονικούς ήχους, μουσική για φυσικά όργανα, τραγούδι, αφήγηση, κείμενο. Με έναν τρόπο, η δράση επί σκηνής –είτε αυτή είναι η ίδια η προβολή, είτε μιλάμε για την παρουσία σωμάτων και φωνών– είναι πάντα εκεί και πάντα έντονη. Από τη μία ο κειμενικός σχολιασμός θυμίζει την εμπειρία του κινηματογράφου, από την άλλη η ζωντανή μουσική εκτέλεση προσδίδει στο εγχείρημα την αίσθηση της ερμηνείας. Ειδικά όταν αυτό γίνεται στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων, που, ως χώρος. μας δίνει μικρές σκηνοθετικές ιδέες, ικανές να αλλάξουν ανέλπιστα τη ροή της εμπειρίας που μπορεί να έχει ο θεατής.
Πόσο καιρό διήρκεσε η προετοιμασία του Σε Κύκλους; Δουλέψατε σε συνεδρίες ή υπήρξε συγκόλληση των ιδεών μετά την περάτωση του κάθε σκέλους που αναλογούσε στον καθένα;
Ο.Χ.: Δουλέψαμε, θα πω και πάλι, σαν συγκοινωνούντα δοχεία: το ένα γέμιζε το άλλο και το ένα αποκρινόταν ή αντιδρούσε στο άλλο. Η εικόνα ήρθε στη μουσική, όταν η μουσική ήταν έτοιμη να εκφράσει το βλέμμα της• και ο λόγος ήρθε στην οπτικοακουστική σύνθεση, όταν εκείνη ήταν έτοιμη να μιλήσει. Συγκεκριμένα ο Κοτζιάς έδωσε μουσική στη Χαλκίδου κι εκείνη τον λόγο στον Σαραφιανό. Η Χαλκίδου δούλεψε βάσει ακουστικού ερεθίσματος και μουσικού τίτλου. Το οπτικό αποτέλεσμα φανέρωσε την εικόνα που είχε ο σύνθετης για τη μουσική του. Το κείμενο διεύρυνε την ανάγνωση της εικόνας με τρόπο ποιητικό. Η ελευθερία του κάθε δημιουργού να απαντά, να αντιδρά και να αποκρίνεται με τον προσωπικό του μέτρο στο έργο του άλλου δημιούργησε και τον τρόπο δουλειάς που έφερε το συγκεκριμένο αποτέλεσμα.
Η.Κ.: Συμφωνώ με την Όλγα, απλά να προσθέσω ότι μετά την κάθε προσθήκη καινούριου υλικού υπάρχει ένας αναπροσδιορισμός. Δηλαδή μετά από κάθε προσθήκη (βίντεο, ποίηση) η μουσική μου νοηματοδοτείται εκ νέου, και εν συνεχεία το βίντεο με τη μουσική από το ποίημα του Νίκου...
Η αναγέννηση στο έργο, μιας και την προβάλετε σαν βασική θεματική αρχή, έχει ρίζες στον πραγματισμό και στον ρεαλισμό; Ή αρμολογείται και με τη μεταφυσική έννοια;
Ο.Χ.: Είναι μια καλή ερώτηση και για τον θεατή να απαντήσει. Κατ’ εμέ υπάρχει και η μεταφυσική έννοια ως αναγεννησιακή διάσταση προβολής. Πιστεύω ότι ανοίγει περισσότερο τον ορίζοντα της ανάγνωσης του έργου συνολικά, αν και εφόσον γεννά και περισσότερα ερωτήματα. Οι ρίζες της όμως ξεκινούν από τον ανθρώπινο μικρόκοσμο, ίσως και από το μικρόφωνο της ζωής. Αυτού του «κοχλία της ακοής».
Η.Κ.: Νομίζω ότι όταν κάνουμε λόγο για avant garde ηλεκτροακουστική μουσική, abstract videoart και υπερρεαλιστική ποίηση –και μάλιστα για τη σύνθεσή τους– οι έννοιες του ρεαλισμού και της μεταφυσικής μάλλον συμπλέκονται, παρά διακρίνονται. Μιλώντας από τη σκοπιά του μουσικού, το αρχικό υλικό κάθε σύνθεσης είναι πολύ περιορισμένο και είναι εκείνο που εξελίσσεται, καταστρέφεται και αναγεννιέται. Είναι η μεταφορά στον καθεαυτό ήχο των ιδεών περί Μετάπραξης του Γιάννη Χρήστου: ο ήχος στην αναγεννημένη του, μεταπραγμένη, μορφή καθίσταται αγνώριστος. Δεν συμβολίζει, δεν υπηρετεί τίποτα το αναμενόμενο.
Ν.Σ.: Η ερώτηση νομίζω ότι πραγματεύεται ένα φιλοσοφικό (υπο)νοούμενο, το οποίο, για να πω την αλήθεια, δεν το είχα στον νου μου όταν έγραφα τα κείμενα. Εγώ με τις λέξεις έπαιζα, ακολουθώντας περιγραφικά το οπτικοακουστικό ερέθισμα. Και πολύ το χάρηκα αυτό το παιχνίδι. Αν με ρωτούσατε τι αποκόμισα, θα σας έλεγα ότι αποκόμισα τη χαρά που μου έδινε, ως παιδί, το να παίζω με τις σβούρες. Ίσως τη χαρά του πρώτου ακούσματος, ίσως αυτό που είπε η Όλγα για το μικρόφωνο της ζωής. Σαν να βάζεις το κοχύλι στο αυτί.
Θα ήθελα, για το τέλος, ο κάθε ένας από τους τρεις σας να περιγράψει τον άξονα κίνησης της προσφοράς του με μια παράγραφο…
Ο.Χ.: Άξονας κίνησης ήταν αρχικά η μουσική και η ανάγκη έκφρασής μου μέσα από την εικόνα. Η μουσική μου έδωσε εικόνες δράσης, κίνησης και σωμάτων, τις οποίες προσπάθησα να αποτυπώσω βιντεογραφικά. Σώματα σε κίνηση, εικόνες πραγματικές καθημερινές αλλά και φυσικά περιβάλλοντα, θάλασσα, νερό, δέντρα και ζώα, όλα ταξίδεψαν στο μυαλό μου. Η ανάγκη μου να παίξω με τον χρόνο ίσως στάθηκε βασικός παράγοντας στην παραγωγή αυτών των έργων και η μουσική –ήδη σε ελεύθερη με το χρόνο σχέση ή όπως ίσως μουσικά θα λέγαμε «ατονική»– έδωσε αυτή την αυτοτέλεια στη δική μου προσφορά και δημιουργία. Θα το έλεγα μια χορογραφία χρωμάτων, σωμάτων και συναισθημάτων στο εφήμερο χρονικό τοπίο της μουσικής σύνθεσης.
Το σώμα που εγώ ζωντάνεψα σε αυτό το έργο είναι:
- όπως μια ιστορία για το παζλ των σχέσεων που γεννιούνται, στροβιλίζονται, ανακαλύπτουν, φθείρονται και αναζωογονούνται, με σημεία τα οποία ενώνονται και στα ίδια σπάνε
- όπως η ασφυξία της φωνής και της σιωπής, η αντίδραση στον ήχο, το σώμα σαν κανάλι σιωπής
- όπως η λεπτή κλωστή της ευτυχίας και της δυστυχίας
Είναι το ίδιο το βλέμμα και η οπτική γωνία, που αποτυπώθηκαν με χρωματιστές δέσμες φωτός σε παλλόμενη κίνηση. Η ίδια η οπτική μου έδινε τα απρόοπτα, τα αινίγματα και τις αποκαλύψεις, ώστε να συνεχίσω τόσο για να ολοκληρώσω τα έργα, όσο και για να τα μοιραστώ. Και ευχαριστώ ιδιαίτερα τους συνεργάτες μου για αυτό.
Η.Κ.: Η καλλιτεχνική ομάδα που αποτελείται από εμάς τους τρεις είναι πολύ πρόσφατη, διαθέτει όμως οράματα και σχέδια για το μέλλον. Τυχαίνει το πρώτο της project να έχει ως καλλιτεχνική αφετηρία τη μουσική μου, κι αυτό απλά και μόνο γιατί η μουσική προηγήθηκε χρονικά. Ήδη ας πούμε έχουμε στα σχέδια μια ποιητική ιδέα του Νίκου και μία όπερα. Ας μιλήσουμε όμως για το In Circles. Από μουσική λοιπόν άποψη, τα συγκεκριμένα έργα σηματοδοτούν την καλλιτεχνική μου στροφή στη μουσική σύνθεση. Πριν ήμουν οπαδός του Art Über Alles: έγραφα μουσική για τη μουσική και δεν με απασχολούσε το κομμάτι της πρόσληψης. Με τις συνθέσεις όμως του In Circles, βάζω στο κέντρο τον άνθρωπο, τις ανάγκες τους και τα βιώματά του. Είχα την ανάγκη να εκφράσω τις αγωνίες, την καθημερινότητά και το περιβάλλον του. Η μουσική του Ιn Circles είναι έτσι για τον άνθρωπο. Δεν αποτελεί αυτοσκοπό η μουσική ολοκλήρωση, αυτή επιτυγχάνεται μέσα από την υποταγή του ήχου στη βασική ιδέα που διέπει κάθε ένα από τα έργα αυτά. Οι συνθετικές πρακτικές ποικίλλουν ανάλογα με το αντικείμενο-ιστορία-ιδέα που περιγράφεται κάθε φορά. Μπορεί κάποιος να αναγνωρίσει τεχνικές όπως τονικότητα, τροπικότητα, ατονικότητα, σύνθεση ηχητικών όγκων, μουσική θορύβου. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι μουσικά ανήκουμε στον πολυστιλιστιμό, ο οποίος λέει ακριβώς αυτό: δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο συνθετικό στιλ.
Ν.Σ.: Θα μου επιτρέψετε να μην απαντήσω με κάποια μεθοδολογική αρχή. Άλλωστε δεν ακολούθησα μια τέτοια. Ως καλός ή κακός ακροατής/θεατής αποτύπωσα λεκτικά με την περιγραφική του κυρίως πλευρά –και λιγότερο με τη συναισθηματική του– το ακρόαμα. Αν θέλετε, προσπάθησα να μείνω στις ήδη χαρτογραφημένες ράγες της Όλγας και του Ηλία. Πράγμα, ξέρετε, πολύ απελευθερωτικό για τον γραφιά, καθότι περιοριζόμενος, συνήθως απελευθερώνεται. Συμβολικώς κυρίως, μιλούμε για πράγματα της καθημερινότητας. Ακόμα και όταν το πράγμα γίνεται κάπως υπαρξιακό, εντούτοις «μιμείται» τη μέση αντίληψη την οποία έχουμε για τον εαυτό μας. Το ενδιαφέρον, όσον αφορά στο κείμενο, είναι ότι πλανήθηκα από την πολιτική στον εσώτερο κόσμο, από τον έρωτα, στη συμπαντική ενότητα. Το τρένο των συνεργατών μου με οδηγούσε σε ένα ταξίδι που μόνο βαρετό δεν θα το ονόμαζε κανείς.
Ο.Χ.: Ευχαριστώ ιδιαίτερα για τις ερωτήσεις σας.
Ν.Σ.: Κι εγώ επίσης. Να ευχαριστήσουμε από εδώ τους έτερους συνεργάτες μας, τους Μανούσο Πλουμίδη (κλαρινέτα), Ρωξάνη Παπαδημητρίου (σοπράνο), Κατερίνα Μπουζάνη (εκφωνήσεις), όπως βέβαια και το Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων (Δημήτρης Αλεξάκης, Φωτεινή Μπάνου), το οποίο μας εμπιστεύτηκε τον χώρο του για τρεις βραδιές.
{youtube}Vhe6lQSEPGM{/youtube}
