Βασικό στέλεχος σε έναν από τους πλέον κλασικούς δίσκους για το ελληνικό hip hop (Εξακρίβωση Στοιχείων), συνεργασίες με τους πιο αναγνωρίσιμους εγχώριους MCs, κομμάτια του να έχουν κοσμήσει δίσκους τόσο Γάλλων, όσο και Αμερικάνων καλλιτεχνών. Ο Eversor είναι άνθρωπος που έχει κάνει πολλά στον χώρο που έχει διαλέξει να υπηρετεί, συνεχίζει όμως να δουλεύει σκληρά για να πετύχει ακόμα περισσότερα. Με αφορμή το επερχόμενο live του μαζί με τον Εισβολέα (το επόμενο Σάββατο, 22 Δεκεμβρίου, στο Gagarin), μας μιλάει για εκείνα που έρχονται, για όσα περάσανε, για τον ρόλο έπαιξε το hip hop μέσα σε όλα αυτά, αλλά και για μερικούς από τους αγαπημένους του δίσκους...
Με το πέρασμα των χρόνων αισθάνεσαι την ιδιότητα του παραγωγού να υπερισχύει μέσα σου, έναντι αυτής του MC;
Πιστεύω ότι το να εκφράζεσαι με τον άμεσο προφορικό λόγο είναι κάτι το οποίο δεν φτάνει τα beats/παραγωγές, τουλάχιστον κατά την προσωπική μου άποψη: με συγκεκριμένες λέξεις, φράσεις, τον τόνο της φωνής κλπ. κατευθύνεις τον ακροατή ακριβώς εκεί όπου θα ήθελες. Από την άλλη, η μουσική στην ορχηστρική της μορφή είναι μια οικουμενική γλώσσα και ο ακροατής σχηματίζει ό,τι ο ίδιος ζητά –απλά εσύ του δίνεις χρώματα από την παλέτα και συγκεκριμένο συναίσθημα. Μου λείπει το rapping, αλλά μου κάνει καλό το ότι έχω εστιάσει στην παραγωγή. Όταν πάντως αισθανθώ πως έχω κάτι να πω, δεν θα διστάσω.
Μίλησε μας για το πώς προέκυψε η δισκογραφική συνεργασία με τον Εισβολέα και για το πώς έχει εξελιχθεί μέχρι στιγμής η όλη πορεία –από τις ηχογραφήσεις και την τελική μίξη, έως την περιοδεία που έχετε αρχίσει εδώ και κάμποσο καιρό σε όλη την επικράτεια...
Όλα ξεκίνησαν από ένα κομμάτι που φτιάξαμε παρέα για την επερχόμενη συλλογή μου, το Κλειστό Κύκλωμα. Η γνωριμία προέκυψε από τον DJ μας στους Phase3, ο οποίος εκείνον τον καιρό έκανε DJing στον Είσβο και στην Tomahok. Το είπαμε μια σαν ιδέα, το είπαμε δυο, ε, την τρίτη είχαμε ήδη ξεκινήσει το πάρε-δώσε με beats, ιδέες και demo ηχογραφήσεις. Μην ξεχνάς πως ο Ηλίας μένει μόνιμα Καλαμάτα και η απόσταση ναι μεν υπήρξε αιτία αργοπορίας για το τελικό αποτέλεσμα, έπαιξε όμως και σημαντικό ρόλο στην όρεξη με την οποία μπήκαμε στο στούντιο για ηχογραφήσεις επί συνεχείς εβδομάδες, με φουλ προσήλωση. Το tour είναι αναγνωριστικό με τον κόσμο ανά την Ελλάδα, για τέτοιου είδους συνεργασία. Μεταξύ ενός MC κι ενός παραγωγού δηλαδή, μια φόρμουλα που στο εξωτερικό αποδίδει εδώ και χρόνια, αλλά εδώ έπρεπε να τεσταριστεί. Ευτυχώς το αποτέλεσμα μόνο ενθαρρυντικό είναι μέχρι στιγμής. Τόσο που ίσως το επαναλάβουμε!
Σε τι άλλα μουσικά projects δραστηριοποιείσαι αυτή τη στιγμή;
Τελειώνω άλλο ένα project με τη φόρμα «1 rapper και 1 παραγωγός», συγκεκριμένα με τον Anser από τους Flowjob, το όνομα του οποίου θα είναι Flowroyal. Ήδη έχει βγει σαν βιντεοκλίπ ένα κομμάτι από αυτό και έρχεται κι ένα δεύτερο, ενώ κυκλοφορήσαμε κι ένα ακόμα μέσω του mixtape της Ζoltan Tribe για το THHF2012. Μετά ευελπιστώ να είναι όλα έτοιμα για τη συλλογή μου Κλειστό Κύκλωμα, η οποία έχει παγώσει για αρκετό καιρό λόγω δουλειών τόσο εδώ όσο και στο εξωτερικό. Καλώς εχόντων των πραγμάτων, θα ακολουθήσει κάτι ολοκληρωμένο με τη μορφή συλλογής με καλλιτέχνες από το εξωτερικό –κυρίως από τη σκηνή των Η.Π.Α. Θα λέγεται Ηeavy Hitters και έχω ήδη δώσει δύο singles μέσω του site μου, majorleaguebangers.com, με τη συμμετοχή των Blaq Poet (από τους Screwball), Ruste Juxx, Comet, Ty Nitty (των Infamous Mobb) & Dro Pesci.
Είσαι από τους ελάχιστους Έλληνες μουσικούς (ανεξαρτήτως είδους) που μπορεί να ισχυριστεί ότι πραγματοποιεί παγκόσμια καριέρα, μιας και οι παραγωγές σου έχουν πλαισιώσει αρκετές διεθνείς κυκλοφορίες. Πώς εξελίχθηκε αυτό μέσα στον χρόνο; Απαίτησε επίμονες προσπάθειες από μέρους σου; Και πώς συνεχίζει πλέον;
Ο όρος «παγκόσμια καριέρα» είναι κάτι πολύ δύσκολο και αποτελεί έναν από τους στόχους μου. Δεν νομίζω ότι έχει επιτευχθεί με τα δεδομένα που θέλω, πάντως το προσπαθώ αρκετά! Σίγουρα το ότι έχω αναλάβει την παραγωγή σε projects του εξωτερικού μου έχει δώσει πολλά μαθήματα και αρκετές εμπειρίες, είτε όταν η συνεργασία γίνεται μέσω ίντερνετ, είτε άμεσα –είτε ακόμα και μέσω μιας περιοδείας, όπως π.χ. μ' αυτό του project Diversidad. Aπαίτησε αυτοπεποίθηση, πρακτική και θράσος, με τη θετική έννοια. Μην ξεχνάς πως το πρώτο μου δισκογραφικό project (αν μπορείς να το πεις έτσι) ήταν το Back To The Essence (2005), με τη συμμετοχή άγνωστων αλλά ικανών Αμερικανών MCs, κάτι που έκανα για να με τεστάρω, για να δω δηλαδή αν το έχω. Από εκεί και πέρα, είχα ευτυχώς αρκετές προτάσεις για να ζήσω και για να δουλέψω έξω. Κάτι το οποίο ίσως και να συμβεί, όχι μόνο λόγω των τελευταίων γεγονότων στη χώρα μας, αλλά για την αναζήτησή μου για κάτι καλύτερο. Δεν μου αρέσει να μένω στάσιμος, πόσο μάλλον όταν κατά κάποιον τρόπο σε αναγκάζει και η ίδια σου η χώρα να αναζητήσεις κάτι τέτοιο...
Εν έτει 2012, μπορεί ένας παραγωγός να σταθεί επαρκώς μόνο με τον ήχο του MPC; Ή χρειάζεται να ενσωματώσει στη μουσική του και νέες τεχνολογίες προκειμένου να μην ηχεί αναχρονιστικός; Εσύ με τι εξοπλισμό συνθέτεις αλήθεια;
Έχω ξεκαθαρίσει πως αυτό, πλέον, είναι καθαρά επιλογή του καθένα, ανάλογα με το τι τον βολεύει. Όταν ξεκίναγα πίστευα μόνο στο MPC, αλλά κατάλαβα ότι τον καλό οδηγό δεν τον κάνει το καλό αυτοκίνητο, το αντίθετο ίσως. Μου αρέσει που βλέπω τους νέους στην Ελλάδα να δίνουν μια ευκαιρία στο hardware, ασχέτως αν η γενιά τους είχε τη λύση για όλα μέσα από τους υπολογιστές. Χαίρομαι επίσης που υπήρξα ένας από τους πρώτους οι οποίοι το υποστήριξαν σε κομμάτια, συνεντεύξεις κλπ. Ήμουν και παραμένω φανατικός του MPC και δεν θέλω να το δω να χάνεται. Όσο για το 2012, παραμένω πιστός στο MPC4000 στο στούντιό μου, στο 2000ΧL στις περιοδείες και γενικά σε hardware oπως τα ΑSR-X και το VP9000. Αλλά χρησιμοποιώ software και plugins για το όλο στήσιμο και την τελική μίξη. Σύντομα θα δώσω και μια ευκαιρία στο MPC Rennaisance της Αkai, κάτι που μοιάζει με τη χρυσή τομή ανάμεσα σε hardware & software. Είναι πολλά υποσχόμενο και μάλλον εύχρηστο για εμάς που έχουμε συνηθίσει την αρχιτεκτονική των MPCs.
Υπάρχει κάποια συγκεκριμένη διαδικασία την οποία ακολουθείς όταν θες να δημιουργήσεις ένα κομμάτι; Ή είναι αποκλειστικά αυτό που λέμε «έμπνευση της στιγμής»;
Υπάρχει το συναίσθημα, άρα καμία συγκεκριμένη διαδικασία. Ίσως η καλή παρέα, ένας καφές και το αλκοόλ να με κάνουν να το βιώσω πιο έντονα, αλλά είναι καθαρά θέμα της εκάστοτε ψυχολογίας μου. Ποτέ δεν κάνω μουσική κατά παραγγελία, κάτι που ίσως να μου έχει βγει και σε κακό. Όμως δεν συνηθίζω να συμβιβάζομαι με κάτι λιγότερο από τη ψυχική μου γαλήνη και κατ' επέκταση ευτυχία.
Είναι γνωστό ότι οι επιρροές σου έχουν προέλθει από τον επονομαζόμενο boom bap χώρο του hip hop. Από σύγχρονους παραγωγούς ποιους θαυμάζεις περισσότερο;
Ναι, είναι κι αυτός ένας όρος τον οποίον υποστήριξα αρκετά, σε παγκόσμιο επίπεδο και πάλι, εξαιτίας του ρομαντισμού και των βασικών μου επιρροών. Πλέον δεν έχω κολλήματα στο τι θα ακούσω, αλλά θέλω αυτή τη σφραγίδα στον τελικό μου ήχο, έστω στα drums ή στο μπάσο μου. Είναι αυτό στο οποίο χρωστάω ό,τι έχει συμβεί μέχρι τώρα, βάζοντας τα τελευταία χρόνια διάφορες πινελιές και στοιχεία τα οποία μου άρεσαν. Με λίγα λόγια, άκου και άλλα πράγματα και όχι μόνο παραγωγούς προσκείμενους στο συγκεκριμένο είδος. Σίγουρα οι Marco Polo, Premier, Apollo Brown και Stu Bangas είναι μερικοί από αυτούς με τη boom bap σφραγίδα που ακούω πολύ συχνά, όμως δεν λέω όχι και σε παραγωγούς όπως οι Harry Fraud, Dj Khaled, Dj Drama, V-Don και J.U.S.T.I.C.E. League για κάτι διαφορετικό.
Οι πιθανότητες να δούμε ένα sequel του Εξακρίβωση Στοιχείων ποιες είναι; Κοιτώντας πίσω, τι αποτίμηση κάνεις για εκείνο τον πρώτο σας δίσκο με τους Phase3;
Περνάει πολλές φορές από το μυαλό μου κάτι τέτοιο, το συζητάω και με τους δικούς μου ανθρώπους. Το θέλω αρκετά, αλλά δεν ξέρω αν θα μπορούσαμε να δουλέψουμε σε ίδια βάση όπως τότε, μιλάμε για 6-7 χρόνια πίσω. Οι ζωές μας προχωράνε, εξελισσόμαστε, χανόμαστε, ξαναβρισκόμαστε... Θα δείξει, δεν ξέρω. Χαίρομαι πάντως που πολλοί τον χαρακτήρισαν τότε και τον θυμούνται ακόμα σαν ένα classic. Για μένα είναι πολύ πιο ουσιώδες ένα classic από έναν τέλειο δίσκο της χρονιάς: το κλασικό μένει, δίνει ερεθίσματα στους επόμενους, το θυμάσαι. Και ας έχει λάθη μέσα, ατέλειες. Είναι νομίζω η ισορροπία μεταξύ αυθόρμητου και άρτιου.
Μίλησέ μας λίγο για τις λοιπές δραστηριότητες των Phase3 ως crew και όχι απλά ως συγκρότημα, καθώς επίσης και για το Major League Bangers...
Ο JK1 κυκλοφόρησε στις αρχές Σεπτεμβρίου το Σαν Άγρια Θηρία, δίσκο που κατά τη γνώμη μου είχε άρωμα από το Εξακρίβωση Στοιχείων. Από εκεί και πέρα δουλεύουμε διάφορα μεμονωμένα projects. Και η σφραγίδα των Major League Bangers έχει ήδη μπει σε ένα κομμάτι στο νέο άλμπουμ του 12ου Πιθήκου, σε τρία κομμάτια στον δίσκο του Βέλγου καλλιτέχνη Pitcho (ονόματι RDVAF), ενώ έρχονται και άλλα πολλά.
Ζεις και δραστηριοποιείσαι στον Βύρωνα, μια περιοχή με μεγάλη παράδοση στο hip hop. Ποιοι είναι πιστεύεις οι λόγοι που η συγκεκριμένη περιοχή έχει αναδείξει τόσους πολλούς και αξιόλογους εκπροσώπους της συγκεκριμένης κουλτούρας;
Κοίτα, εδώ ξεκίνησε ένα μεγάλο μέρος του ελληνόφωνου rap και της κουλτούρας γενικότερα. Ξένοι και Έλληνες writers πέρναγαν σίγουρα μια βόλτα για να βάψουν στον Βύρωνα. Ακόμα και το πιο ιστορικό στούντιο, το Ηοrizon, ήταν δίπλα μας, στο Παγκράτι, από εκεί πέρασαν όλοι. Δεν ξέρω τι συμβαίνει, πάντως το ότι βρισκόμασταν κοντά στο κέντρο της Αθήνας και δίπλα στον Υμηττό (το βουνό) πρόσφερε μια περίεργη δόση έμπνευσης και βιωμάτων. Επίσης, ο Βύρωνας ήταν προσφυγική περιοχή με αρκετά σκληρή όψη μέσα στα 1990s.
Τι αντιπροσωπεύει το hip hop για σένα;
Παλιά έλεγα ότι είναι η ζωή μου. Τώρα είναι όντως η ζωή μου, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Κάτι που δεν θα αλλάξει ποτέ, όπως κι αν έρθουν τα πράγματα. Είναι πολλά παραπάνω από ήχος και ντύσιμο. Το hip-hop στάθηκε δίπλα μου στην εφηβεία, σε θαλάμους νοσοκομείων, με έβγαλε στο εξωτερικό, μου δίνει δύναμη για το αύριο. Ελάχιστοι άνθρωποι θα μπορούσαν να μου τα προσφέρουν αυτά, σε τέτοιο βαθμό.
Εάν λάμβανες μια πρόταση να δώσεις κάποια από τα beats σου σε έναν καλλιτέχνη που δεν συμπεριλαμβάνεται στις μουσικές σου συμπάθειες, έναντι όμως σημαντικής χρηματικής ανταπόδοσης, ποια θα ήταν η απάντησή σου;
Μου έχει γίνει ήδη τέτοια πρόταση, πάνω από τρεις φορές, και υπήρξα σε όλες κατηγορηματικά αρνητικός. Όχι γιατί έχω να χωρίσω κάτι με κάποιον από ένα άλλο μουσικό είδος που δεν συμπαθώ, όπως τα λαϊκά π.χ. Αλλά γιατί τα λεφτά φεύγουνε, όμως αυτό που κουβαλάμε μέσα μας, η ψυχή μας, μένει. Και είναι αυτό που ίσως πάρουμε μαζί μας... Έχω μια εμμονή με το ότι, όταν κοιμάμαι, θέλω να είμαι ήσυχος. Καλυμμένος. Κάτι τέτοιο λοιπόν μόνο αγγαρεία θα ήταν για μένα, θα έχανε την ευχαρίστησή του, την τέρψη της ψυχής μου. Ξέρεις τι έχω παρατηρήσει; Λίγο καιρό μετά από ένα τέτοιο μου «όχι» συμβαίνει κάτι ανάλογο, πιο σημαντικό και πιο αποδοτικό βιοποριστικά με κάτι που όντως με ευχαριστεί. Δεν ξέρω αν υπάρχει αυτό που λένε «κάρμα» κι αν παίζει τον ρόλο του, αλλά μου αρέσει και έτσι έχω μάθει να περιμένω και να υπομένω αναλόγως. Για μερικούς η μουσική είναι απλά ένα επάγγελμα, ένα χόμπι ή ένα μέσο προβολής. Για μένα είναι η ισορροπία μου, η ψυχολογική μου υγεία, η οποία βοηθάει τη βιολογική μου. Δεν θα ρίσκαρα τίποτα για αυτή. Όπως επίσης και για τους ανθρώπους, μικρούς και μεγάλους, όσους έχουν πιστέψει έστω και λίγο σε αυτήν.
Μιας και πλησιάζουμε στο τέλος της χρονιάς, την εποχή δηλαδή που οι λίστες παντός είδους ξεπετάγονται από παντού, δώσε μας ένα προσωπικό top-10 με τα άλμπουμ που σε σημάδεψαν σαν ακροατή και φίλο του hip hop ανά τα χρόνια...
Ένα top-10 είναι περιορισμός σε σχέση με τον μουσικό βομβαρδισμό που έχω υποστεί (γέλια)! Θα σου πω όμως μερικά τα οποία έχουν εξέχουσα θέση στις διαχρονικές προτιμήσεις μου, σε τυχαία σειρά
ΚRS-One: Return of the Boom Bap,
Jedi Mind Tricks: Violent by Design
Screwball: Y2K
Mobb Deep: Hell on Earth
Heltah Skeltah: Magnum Force
Duck Down Records: The Album
PMD: Business is Business
Supreme NTM: Supreme NTM
IV My People: EP
Lewis Parker: B-Boy Antiks
{youtube}q0Why75ZHmc{/youtube}
