Εν έτει 2000, ο Χάρης Κατσιμίχας ανακοινώνει ότι αποσύρεται από το τραγούδι. Έναν χρόνο μετά, το θρυλικό ντουέτο των Αδερφών Κατσιμίχα παύει να υπάρχει και μαζί τους τελειώνει μία ολόκληρη εποχή για το ελληνικό τραγούδι. Δέκα χρόνια, μια ανάσα. Το δίδυμο που αγαπήθηκε όσο κανένα από ακροατές μα και κριτικούς επιστρέφει. Σήμερα στο Βελλίδειο της Θεσσαλονίκης και το ερχόμενο Σάββατο στο Ποδηλατοδρόμιο του ΟΑΚΑ στην Αθήνα, η βραχνή φυσαρμόνικα θα ηχήσει ξανά. Μέχρι τότε, οι Χάρης & Πάνος Κατσιμίχας, σε μία από τις ελάχιστες συνεντεύξεις τους, μιλούν στο Avopolis Greek...

Τι ήταν αυτό που σας οδήγησε στην απόφαση να συναντηθείτε και πάλι μουσικά;

Χάρης: Ξέρω κι εγώ; Τι να σου πω… Έτσι μας ήρθε...

Πάνος: Έτσι κι αλλιώς το ξέραμε και οι δυο ότι αργά ή γρήγορα, κάποια στιγμή, θα γινόταν. Απλά ήταν θέμα χρόνου.

Τι σας έλειψε περισσότερο; Οι εμφανίσεις σας τον χειμώνα σε μικρές μουσικές σκηνές ή το καλοκαίρι σε μεγάλους συναυλιακούς χώρους; Τι μαγεία «κρύβει» το κάθε ένα;

Χάρης: Το καθένα έχει τη δική του μαγεία, αλλά και τις δικές του δυσκολίες. Ας μην μπούμε τώρα σε αναλύσεις, γιατί είναι μεγάλη συζήτηση.  

Πάνος: Είναι ακριβώς το ίδιο, αλλά και τελείως διαφορετικό. Όπως το σκι στα χιόνια, με το σκι στη θάλασσα.

Χάρη, πως περνάει η μέρα ενός μουσικού μακριά από ηχογραφήσεις, πρόβες και συναυλίες;

Μια χαρά, μην ανησυχείς! Δόξα τω Θεώ, έχω κι άλλα ενδιαφέροντα έξω από τη μουσική.

Τώρα που πέρασαν τα χρόνια, έχεις ξεκαθαρίσει τι ακριβώς σε κράτησε μακριά από τη δισκογραφία και τις ζωντανές εμφανίσεις;

Θα επαναλάβω αυτό ακριβώς που είχα πει πριν δέκα χρόνια στο Δίφωνο... Τον μισό χρόνο να είσαι κλεισμένος μέσα σε ένα στούντιο και τον άλλο μισό να ταξιδεύεις συνεχώς, να κοιμάσαι κλεφτά, να τρως «στο πόδι» και (από μια στιγμή και πέρα) να αδυνατείς να θυμηθείς αν χθες έπαιζες στο Κιλκίς ή στη Λευκωσία... Όλα αυτά είχαν πλέον γίνει ένας κύκλος χωρίς σταματημό, χωρίς αρχή και τέλος. Αυτό με έκανε και σταμάτησα – δεν άντεχα πια έναν τέτοιο τρόπο ζωής.

Πάνο πόσο διαφορετική υπήρξε η καλλιτεχνική σου έκφραση μακριά από τον αδερφό σου;

Το ντουέτο δεν σταμάτησε γιατί διαφωνούσαμε μεταξύ μας καλλιτεχνικά. Τους λόγους τους είπε με λεπτομέρειες ο Χάρης. Αν λοιπόν ακούσεις  τις Μπαλάντες Των Πολυκατοικιών που έγραψα μόνος μου θα διαπιστώσεις ότι όλα ανεξαιρέτως τα τραγούδια θα μπορούσαν άνετα να βρίσκονται διάσπαρτα σε οποιονδήποτε δίσκο του ντουέτο. Ένας κατσιμιχαίικος δίσκος είναι...

Είχε δυσκολίες η πορεία χωρίς τον Χάρη;

Η πορεία είχε τις ίδιες δυσκολίες που έχει πάντα το live. Ταξίδι, κούραση, αγωνία, κακός ύπνος κλπ. Ευτυχώς υπήρχε δίπλα μου η γυναίκα μου, η Μάγδα. Εν πάση περιπτώσει, τις πρακτικές δυσκολίες τις αντιμετώπιζα. Αυτό που με στενοχωρούσε ήταν ότι ψυχολογικά μου έλειπε η παρουσία του κολλητού μου, του  αδερφού μου. Ευτυχώς όμως, ευτυχώς, στάθηκα τυχερός, γιατί είχα δίπλα μου πολλά «αδέρφια». Εννοώ όσους όλα αυτά τα δέκα χρόνια άγριας μοναξιάς με στήριξαν με την παρουσία τους και την αγάπη τους. Στα αδέρφια αυτά χρωστάω πολλά γιατί οι φίλοι στα δύσκολα φαίνονται. Να ξέρουν ότι δεν το ξέχασα. Να ξέρουν ότι ο Πάνος Κατσιμίχας τους χρωστάει πολλά. Χίλια ευχαριστώ...

Γιατί διαλέξατε τον Μάνο Ξυδούς δίπλα σας στις συναυλίες της επιστροφής;

Χάρης: Ο λόγος της παρουσίας του είναι, για μας, καθαρά συναισθηματικός. Ο Μάνος είναι πολύ εντάξει άνθρωπος και τον γουστάρουμε. Πέρα από παλιός συνεργάτης, είναι κυρίως παλιός, καλός φίλος. Γι' αυτό βρίσκεται μαζί μας. Το ίδιο και ο Τόλης Φασόης.

Ποιες οι δυνατότερες εικόνες που σας έμειναν από τα χρόνια σας στο εξωτερικό;

Χάρης: Η δυνατότερη ίσως εικόνα που έχω στο μυαλό μου από εκείνα τα χρόνια, είναι τα βράδια που παίζαμε  με τον Πάνο στα Volk Pubs του Βερολίνου.

Πάνος: Σε μια τέτοια ξαφνική ερώτηση το μυαλό μου απαντάει με δύο-τρεις εικόνες-σύμβολα. Θυμάμαι δυο πιτσιρικάδες με μακριά μαλλιά και μαύρα παλτά να περπατάνε δίπλα στο τείχος του Βερολίνου, ακούγοντας στο γουόκμαν το “Against The Wind” του Bob Seeger. Θυμάμαι τον ήλιο και τα αμπέλια του Μονπελιέ.

Μετανιώσατε ποτέ για την επιστροφή σας στην Ελλάδα;

Χάρης: Το μετανιώνω εδώ και 26 χρόνια, από τότε που γύρισα, κάθε μέρα. Δυστυχώς, κάθε μέρα!

Πάνος: Τη μια μέρα μετανιώνω και την άλλη λέω «όχι, εδώ είναι η θέση μου». Τώρα όμως, τόσα χρόνια μετά, ξέρω γιατί γύρισα. Πιο πολύ από όλα, ακόμα κι από τους φίλους ακόμα και από τους γονείς μου, μου έλειπε η ελληνική γλώσσα. Ήθελα να μιλάω και να λέω τη θάλασσα, θάλασσα και το σ’ αγαπώ, σ’ αγαπώ. Για αυτό γύρισα φίλε μου.

Πόσο έχουν αλλάξει ο Χάρης και ο Πάνος από την εποχή των Ζεστών Ποτών;

Πάνος: Ωρες-ώρες, νιώθω ότι είμαι ο ίδιος ακριβώς όπως τότε. Σαν τον αθώο μαλάκα που άφηνε το τραγούδι μισοτελειωμένο στο κασετόφωνο και βγαίνει βόλτα στην Πλάκα, να βρει τους φίλους του, να πάνε να παίξουνε μπλουζ στα διάφορα υπόγεια ροκάδικα. Αθώος, δοτικός, αφύλαχτος. Άλλες φορές, νιώθω ένα καθίκι. Σκέφτομαι «πίστευα ότι θα αλλάξω τον κόσμο με τα τραγούδια και τελικά με άλλαξε αυτός και με κατάντησε σαν τα μούτρα του». Την αλήθεια δεν θέλεις;

Χάρης: Το ίδιο ακριβώς αισθάνομαι κι εγώ...

Επηρέασε την προσωπική σας σχέση η καλλιτεχνική σας απομάκρυνση;

Χάρης: Η προσωπική μας σχέση έγινε καλύτερη στα χρόνια της καλλιτεχνικής απομάκρυνσης. Απαλλαγμένοι από το άγχος της δουλειάς και των κοινών υποχρεώσεων, μπορέσαμε να κάνουμε πιο ουσιαστική παρέα, επικοινωνήσαμε χαλαρά, όπως κάποτε που ήμασταν πιτσιρικάδες και δεν μας έτρεχε η ζωή από πίσω.  

Ο Θάνος Μικρούτσικος, σε μία συνέντευξη που παραχώρησε λίγες εβδομάδες πριν, χαρακτήρισε τις “Τρύπιες Σημαίες” ως ένα από τα σημαντικότερα πολιτικά τραγούδια των τελευταίων χρόνων. Υπάρχει εν έτει 2010 αξιόλογο πολιτικό τραγούδι;

Πάνος: Έχει μεγάλη σημασία να το λέει αυτό ο Θάνος Μικρούτσικος, γιατί πρώτον τον θεωρούμε έναν από τους «δασκάλους» μας και, δεύτερον, γιατί είναι ένας από τους πρωτεργάτες-δημιουργούς – ο σοβαρότερος ίσως όλων – πάνω στο δύσκολο και ιδιαίτερο αυτό είδος, το οποίο ορίζεται σαν πολιτικό τραγούδι.

Χάρης: Σωστά. Και να υπήρχε όμως σήμερα πολιτικό τραγούδι, από πού θα μπορούσαμε να το πληροφορηθούμε; Από το ραδιόφωνο ή – ακόμα περισσότερο – από την τηλεόραση; Έχω την εντύπωση ότι το πολιτικό τραγούδι, στην εποχή μας, τελεί σχεδόν υπό απαγόρευση.

Ποιος είναι ο δίσκος που αγαπάτε πιο πολύ από όσους έχετε κάνει;

Πάνος: Είναι η Αγέλαστη Πολιτεία Και Οι Καλικάντζαροι. Γιατί, ενώ ουσιαστικά είναι ένας καθαρόαιμα πολιτικός δίσκος – αφού πραγματεύεται την αιώνια διαπάλη της φαντασίας με την εξουσία – συγχρόνως πρόκειται για τον δίσκο που μας άφησε ελεύθερους να παίξουμε με ό,τι χρώματα, ατμόσφαιρες και μουσικές τράβαγε η ψυχή μας.

Χάρης: Όλα γράφτηκαν με μια αναπνοή. Και ο στίχος και τα κείμενα και η μουσική. Ήταν σα να προϋπήρχαν όλα και δεν έμενε παρά να μπούμε στο στούντιο να τα τραγουδήσουμε. Αξέχαστο γλέντι...

Σκοπεύετε να κυκλοφορήσετε έναν κοινό δίσκο ξανά;

Χάρης: Έχουμε κάτι στο μυαλό μας, κάτι πολύ ιδιαίτερο, που το ετοιμάζουμε εδώ και πολύ καιρό. Αλλά θα εκδοθεί αφού πρώτα εκδοθούν τα μελοποιημένα ποιήματα στα οποία δούλεψα τόσο σκληρά όλα αυτά τα χρόνια. Θα παίξουμε ένα από αυτά στη συναυλία μας στη Θεσσαλονίκη.

Ποια είναι η φράση που συνήθιζε να λέει ο ένας στον άλλο πριν ξεκινήσει μία συναυλία;

Πάνος: Υπάρχει όντως μια τέτοια φράση-ευχή. Αλλά δεν θα την αποκαλύψω, γιατί ανήκει στο «τελετουργικό» του ντουέτο! Και, χωρίς παρεξήγηση, θα θέλαμε να την κρατήσουμε για μας...