Ο Αντώνης Λιβιεράτος κάνει ένα ακόμα πέρασμα από τη δισκογραφία, επιβαίνοντας στο τριμελές όχημα των Dr. Atomik. Το Avopolis δεν έχασε την ευκαιρία - στριμώχτηκε σε μία γωνία του διαστημοπλοίου και πήγε μια βόλτα μαζί τους μέχρι τα κοντινά άστρα...
Πώς ξεκινήσανε οι Dr. Atomik; Ποιο είναι το φόντο της γνωριμίας σου με τον Άδωνι Γουλιέλμο και τον Γιάννη Νικολάου;
Με τον Γιάννη είμαστε φίλοι εδώ και μία περίπου δεκαετία και, ούτως ή άλλως, είχαμε και μια επί σκηνής συνεργασία - έκανε live video στις συναυλίες μου. Οπότε, δεδομένης και της ενασχόλησής του με τη μουσική, όταν φτάσαμε να μιλάμε για ένα νέο group, ήταν φυσικό να είναι παρών. Τον Άδωνι τον ήξερα ως μουσικό, αλλά τον γνώρισα προσωπικά λίγο πριν τους Dr. Atomik. Και τελικά αποδείχθηκε ότι υπήρχε μεγάλη χημεία, ταιριάξαμε και παίζουμε μαζί τρία χρόνια περίπου τώρα.
Επί τρία χρόνια οι Dr. Atomik πραγματοποιούσαν μονάχα live. Δεν ήταν στα σχέδιά σας να κυκλοφορήσετε δίσκο μαζί;
Φυσικά και θέλαμε να βγάλουμε και δίσκο! Και με δεδομένη την κεκτημένη δισκογραφική μου ταχύτητα, είναι αλήθεια πως τον φανταζόμουν να βγαίνει πολύ νωρίτερα. Το θέμα είναι ότι οι ομαδικές δουλειές χρειάζονται και μια συμπαγή ομάδα που να ξέρει τι ακριβώς θέλει, και οι Dr. Atomik δεν ξεκίνησαν με αυτή τη συμπαγή, minimal μορφή. Στην αρχή είχαμε και drummer και μπασίστα, αλλάξαμε στη συνέχεια δύο drummer και δύο μπασίστες, ενώ από το group πέρασε και ο Γιώργος ο Κίτσιος ως μόνιμο μέλος - ο βιολιστής που παίζει σε δύο κομμάτια του album. Τελικά καταλήξαμε να συνειδητοποιήσουμε ότι το συγκεκριμένο υλικό όσο περισσότερο «άδειαζε», τόσο πιο κοντά ακουγόταν σε αυτό που είχαμε στο μυαλό μας.
Μπορείς να μας διαφωτίσεις λίγο σχετικά με το concept γύρω από τους Dr. Atomik; Κρύβεται πράγματι στα παρασκήνια ένας μοχθηρός Σοβιετικός επιστήμονας, κάτι μεταξύ Dr. Strangelove και Dr. No;
Δεν ξέρω αν είναι ακριβώς Σοβιετικός, εν πάση περιπτώσει δεν είμαι εξουσιοδοτημένος να μιλάω για τον Δόκτορα! Κάποιοι ισχυρίζονται ότι ζει στο οχυρό του σε κάποια στέππα και χειρίζεται τα πάντα με τηλεχειρισμό, άλλοι λένε ότι διατηρεί συλλογή από πυρηνικές κεφαλές και τον κυνηγάει ο ΟΗΕ, εγώ τελος πάντων δεν μπορώ ούτε να επιβεβαιώσω, ούτε και να διαψεύσω αυτές τις φήμες!
Τα live των Dr. Atomik ξεφεύγουν από τον συνηθισμένο χαρακτήρα μιας συναυλίας, αποτελώντας κάτι σαν παράσταση με διάφορα επίπεδα. Τι είχατε κατά νου σχετικά με αυτά;
Δεν νομίζω ότι αποτελούν σύνθετη παράσταση τα live των Dr. Atomik, εγώ συνεχίζω να τα θεωρώ συναυλίες. Ίσως γιατί είχα αρχίσει να θεωρώ την παρουσία του video σε μια συναυλία ως φυσική οπτική προέκταση της μουσικής, κάτι που σε βγάζει καμιά φορά και από την ανάγκη να κάνεις τον καραγκιόζη ώστε να τραβήξεις την προσοχή του κοινού. Τώρα τα ημερολόγια του Δόκτορος που διαβάζω ανάμεσα στα κομμάτια, εντάξει, είναι όντως μια άλλη προσθήκη, αλλά σίγουρα δεν έχουν ισοδύναμο ρόλο με τη μουσική. Άρα, συνεχίζουμε να μιλάμε για μια συναυλία.
Να μη ρωτήσω στο σημείο αυτό πώς και προμηθευτήκατε τα ημερολόγια του Δόκτορος, φαντάζομαι είναι απόρρητη πληροφορία...
(Γέλια!) Ε, ναι, το πέτυχες! Είναι απόρρητο!
Εσύ, ως Αντώνης Λιβιεράτος, θεωρείς ότι οι Dr. Atomik συνδέονται μέσω κάποιου αόρατου νήματος με το Τεράστιο Κίτρινο Πράγμα, ή νιώθεις να το έχεις αφήσει πίσω σου;
Όχι, δεν θεωρώ καθόλου πως το έχω αφήσει πίσω μου. Πάντα θεωρούσα πως λειτουργώ πολύ καλύτερα στα πλαίσια ενός group. Άλλωστε, όταν έβγαλα το Τεράστιο Κίτρινο Πράγμα, το Κεφάλαιο 24 υπήρχε ήδη για δεκαπέντε χρόνια. Θα πω κάτι που το έχω επαναλάβει διαρκώς σε συνεντεύξεις, δεν μου αρέσει να επαναλαμβάνομαι, αλλά δεν έχω βρει κάτι πιο εύστοχο: Η σχέση ανάμεσα στο να παίζεις μουσική μόνος σου και να παίζεις με ένα group, είναι αντιστοίχως ίδια με το να κλωτσάς μια μπάλα στον τοίχο με το να παίζεις με μια ομάδα. Μπορεί να διασκεδάζεις κλωτσώντας τη μπάλα στον τοίχο, η πραγματική όμως διασκέδαση ξεκινάει όταν μαζευτούν και άλλα άτομα. Παρόλα αυτά, κατά διαστήματα διαπίστωνα πως μου προέκυπταν διάφορα πράγματα που ήταν πολύ προσωπικά για να αισθάνομαι ότι μπορούσα να τα μοιραστώ με άλλους μουσικούς - πλην του να ζητήσω βοήθεια σε συγκεκριμένα ζητήματα. Το σόλο πάντως είναι η εξαίρεση.
Σε παλιότερη συνέντευξή σου είχες δηλώσει πως δεν αισθάνεσαι την ανάγκη να συγκεκριμενοποιήσεις τις αναφορές σου ως μουσικός. Έχεις βρεθεί όμως ποτέ στη θέση να μιλάς με κάποιον άνθρωπο που δεν ξέρει τη μουσική σου και να πρέπει να χρησιμοποιήσεις μια «ταμπέλα», ώστε να του δώσεις να καταλάβει πού κινείσαι;
Σε αυτή την περίπτωση θεωρώ πως η ταμπέλα rock ‘n’ roll συνεχίζει να με καλύπτει. Όταν άρχισα, σε τρυφερή ηλικία, να το παρακολουθώ, το rock ‘n’ roll επέτρεπε διάφορες παρεκτροπές από το στερεότυπο μπάσο-κιθάρα-τύμπανα. Στη δεκαετία του 1970 δηλαδή κανείς δεν είχε σκεφτεί πως έπρεπε να επινοήσει κάποια νέα, ειδική ταμπέλα για να κατατάξει τους Kraftwerk. Τους Kraftwerk τους θεωρούσαν rock.
Πιστεύεις ότι η μουσική σου αφορά τον μέσο rock ακροατή στην Ελλάδα;
Γενικά είμαι λίγο επιφυλακτικός στη χρήση του όρου «μέσος ακροατής». Πιστεύω ότι τελικά αυτό που λέμε «μέσος ακροατής» είναι προσβλητικό να το ταυτίζουμε με το προφίλ του μέσου Έλληνα μουσικόφιλου. Πιστεύω ότι υπάρχουν πολλοί περιστασιακοί ακροατές μουσικής, έτοιμοι να υποκύψουν στην τρέχουσα μόδα, στο trend, σε όλα αυτά π.χ. τα groups τα οποία ντύνονται προκαταβολικά με κάποια αίγλη. Στην πραγματικότητα όμως τέτοιοι άνθρωποι δεν επιτρέπουν στη μουσική να κρατήσει κάποιον σοβαρό ρόλο στη ζωή τους. Οι πραγματικοί μουσικόφιλοι, όσοι δηλαδή έχουν κατά διαστήματα συναντήσει στη μουσική πράγματα που τους έχουν αλλάξει τη ζωή, αποτελούν ένα κοινό δεκτικό σε μουσικές με διαφορετικό ήχο και τεχνικές προδιαγραφές από το trend. Οι υπόλοιποι μετέχουν κάπως τυχαία.
Εσένα τι μουσικές σου έχουν αλλάξει τη ζωή;
Ευτυχώς είναι πολλά! Αν ξεκινήσουμε από τα πολύ νεανικά μου χρόνια, το ίδιο το rock ‘n’ roll μου άλλαξε στη ζωή. Όταν σε μία συλλογή με hits ανακάλυψα τους Black Sabbath, διαπίστωσα ότι εγώ θέλω να ακούω αυτό. Οι Kraftwerk όταν τους πρωτάκουσα μου άλλαξαν τη ζωή, το punk μου άλλαξε τη ζωή, οι King Crimson, o Brian Eno, o David Bowie, μια ατέλειωτη σειρά ανθρώπων.
Οι Pere Ubu ήταν συγκεκριμένο κόλλημα κάποιου από εσάς; Πώς σας προέκυψε η συνεργασία με τον θρυλικό παραγωγό τους, τον Paul Hamann;
Οι Pere Ubu είναι κι αυτοί ένα από τα δικά μου «κολλήματα», αλλά και του Γιάννη, όχι τόσο του Άδωνι θα έλεγα. Η συνεργασία με τον Hamann δεν έγινε επειδή ήταν ο ηχολήπτης-φετίχ του αγαπημένου μας group. Έγινε επειδή, όταν είχαμε τελειώσει τις ηχογραφήσεις και τις ακούγαμε, συνειδητοποίησα ότι αυτός ο άνθρωπος έπρεπε να κάνει τη μείξη, αν ήθελα να βγει το αποτέλεσμα που είχα στο μυαλό μου. Ακολούθησε μια αρκετά χρονοβόρα διαδικασία αναζήτησής του, δεν ήταν εύκολο γιατί είχε μεταφέρει το στούντιο εκτός πόλης και χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο ελάχιστα. Η πρώτη έτσι επαφή έγινε με συμβατική αλληλογραφία! Του άρεσε και έτσι προχωρήσαμε. Για μένα ήταν πολύ εντυπωσιακό ότι, όταν έστειλε το πρώτο δείγμα για να αποφασίσουμε αν θα συνεχίζαμε ή όχι τη συνεργασία μας, ήταν σαν να είχα παρευρεθεί στη μείξη. Έκανε ακριβώς ό,τι ήθελα να κάνει, χωρίς να του πω τίποτα. Η πρώτη αυτή δοκιμαστική μείξη έφτασε μάλιστα ως και τον δίσκο - στο “God On A Train” συγκεκριμένα.
Μια που αναφέρθηκες σε τραγούδι από το album, τι συμβαίνει αλήθεια με το εναρκτήριο track; Σκοπεύει κάποιος από τους Dr. Atomik να δολοφονήσει τον David Gilmour;
Ένα από τα βασικά διδάγματα της rock στιχουργικής είναι ότι δεν χρειάζεται να ταυτιζόμαστε απόλυτα με τους ήρωες των τραγουδιών μας. Όπως είχε πει κάποτε ο Lou Reed, αν είχα κάνει όλα αυτά που έχουν κάνει οι ήρωες των τραγουδιών μου, θα ήμουν προ πολλού νεκρός! Εδώ είναι και μια λεπτή διαφορά με ό,τι οριοθετείται ως ελληνικό rock, η στιχουργική του οποίου παρέχει υλικό στον ακροατή ώστε να ταυτιστεί μαζί του. Αν τώρα ψάξει κανείς πέραν του εύκολου συνειρμού στο “I’m The Man Who Shot Davey Geel Moore”, ειδικά στα bootlegs του μεγάλου Dylan της περιόδου 1963-64, θα βρει ένα τραγούδι που λέγεται “Who Killed Davey Moore?”. Ο ήρωάς μας στο συγκεκριμένο τραγούδι δεν μας επιτρέπει να καταλάβουμε σε ποιον αναφέρεται, έχει πάρει την ορθογραφία του ενός και το έχει ταιριάξει με ένα δεύτερο όνομα, που παραπέμπει σε κάποιον άλλον!
Οικονομικά πώς στέκει αλήθεια το όλο πράγμα; Έχω παρατηρήσει πως αρκετοί άνθρωποι οι οποίοι πριν μια πενταετία-επταετία ζούσαν από τη μουσική, πλέον έχουν αναγκαστεί να βρουν κάποια κανονική δουλειά για να συντηρούν τα μουσικά τους ενδιαφέροντα.
Ναι, αυτό είναι γεγονός. Η δυνατότητα π.χ. του να κάνει μουσική κάποιος για μια ταινία, για video, για θεατρικές παραστάσεις, που ήταν μια δυνητική πηγή εισοδήματος για αρκετούς από εμάς, όπως επίσης και το να κάνουμε παραγωγές για τρίτους, έχουν εκλείψει. Καμία εταιρεία δεν είναι διατεθειμένη να πληρώσει έναν παραγωγό, ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι του θεάτρου και των συγγενών χώρων προτιμούν τη λύση της μουσικής επιμέλειας. Έτσι, η ανάγκη της δεύτερης δουλειάς προκύπτει και πάλι για ανθρώπους που έλπιζαν ότι δεν θα ξαναγύριζαν σε αυτό. Φταίει ασφαλώς και η κατάρρευση της δισκογραφίας - στην Ελλάδα τουλάχιστον δεν αποτελεί πλέον κάτι σχετικό με ο,τιδήποτε θα αποκαλούσαμε μουσική βιομηχανία. Και βέβαια και η γενικότερη οικονομική κρίση της χώρας. Και έξω είναι δύσκολα τα πράγματα, εκεί όμως η αγορά είναι πολύ μεγαλύτερη.
Τι σε έχει ενθουσιάσει τελευταία από τη δισκογραφία;
Το τελευταίο πράγμα που άκουσα και μου άρεσε πολύ ήταν ο πρόσφατος δίσκος του Bill Callahan, το Wake On A Whaleheart. Επίσης οι Hold Steady, Αμερικάνοι νομίζω, που τώρα τους ανακάλυψα. Σε αντίθεση με το γενικό θάψιμο μου άρεσε επίσης ο τελευταίος δίσκος των Stooges. Έχω την αίσθηση ότι απλώς όλοι είχαν μια πολύ συγκεκριμένη εικόνα για το πώς έπρεπε να ακούγεται ο δίσκος, αμφισβητώντας πρακτικά το δικαίωμα των Stooges να κάνουν ό,τι ήθελαν να κάνουν. Ήταν ένας ωραίος rock δίσκος, έχει ελαττωθεί πιστεύω πολύ ο αριθμός των ανθρώπων οι οποίοι να μπορούν να δεχτούν μια μείξη όπως του Albini π.χ., που τοποθετεί τον τραγουδιστή κάπου μέσα στο group, και όχι μπροστά από αυτό. Εμένα μου αρέσει.
Και μια τελευταία ερώτηση. Σου έχει γενικά προκαλέσει πρόβλημα η συνωνυμία σου με έναν κάποτε διάσημο αστέρα, που πέρασε και από το τραγούδι;
Με τον συνονόματο ποτέ δεν κάναμε την ίδια δουλειά. Εγώ είμαι μουσικός, αυτός ήταν περισσότερο διασκεδαστής. Και τελικά δεν διαψεύστηκα που πίστευα ότι εγώ θα διαρκούσα περισσότερο από αυτόν!