 |
Αυτό το τετραήμερο αποτελεί κάτι ξεχωριστό μουσικά για μένα, ίσως και για άλλους πολλούς. Η συνεύρευση του παρελθόντος με το παρόν, μεταξύ 2 πολύ ιδιαίτερων «σχημάτων», του Χατζιδάκι, της Πασπαλά και των Raining Pleasure, νομίζω ότι από μόνο του αυτοκυρήσεται εναλλακτικό, ιδιαίτερο αλλά και ένας λόγος μουσικής έκφρασης που έχει να αναδείξει πολλά περισσότερα απ’όσα ίσως τελικά να προτείνει αυτή η συνεργασία και συμπαρουσίαση απλά. Γι αυτό το λόγο βρέθηκα στο ΖΟΟΜ, για να ακούσουμε τον άνθρωπο που δημιούργησε αυτή την ιδέα και την πραγματοποίησε, τι τελικά ήταν αυτό που της έδωσε το κίνητρο, και τι μηχανισμοί λειτούργησαν μέσα σε όλη την πορεία της για να φτάσει σε αυτό το αποτέλεσμα. Μιλήσαμε και με τον Vassiliko… γιατί θέλαμε να μάθουμε πως λειτουργούν σε κάτι τέτοιο, τόσο διαφορετικό απ’ότι ξέραμε μέχρι τώρα.. Οι πρόβες πάντως που είχα την τύχη να παρακολουθήσω είχαν μια απίστευτη αίσθηση και ειλικρινά μου δημιούργησαν έναν απίστευτο ενθουσιασμό για το πως τελικά αυτό θα παρουσιαστεί απο σήμερα το βράδυ μέχρι και την Κυριακή. 
Πως ξεκίνησε η ιδέα για αυτά τα live, όχι απλά για ένα αφιέρωμα στο Χατζιδάκι που φέτος τιμήθηκε από πολλούς, αλλά περισσότερο για το concept και την επιλογή των καλλιτεχνών που θα σας συνοδεύσουν σε αυτό;
Βασικά, όταν σκέφτηκα να πραγματοποιήσω μια βραδιά αφιερωμένη στο Μάνο Χατζιδάκι, δε μπορούσα να φανταστώ πως θα το έκανα μόνη μου όλο αυτό. Ήθελα να το μοιραστώ, αλλά να το μοιραστώ με ανθρώπους που νεότερους, που έχουν μια άλλη ματιά στα πράγματα. Δεν ήθελα να το κάνω με τους ίδιους ανθρώπους με τους οποίους είχα μοιραστεί το Χατζιδάκι τότε. Ήθελα να το πάω λιγάκι παραπέρα. Χάρηκα πάρα πολύ, όταν όλοι σε όσους έκανα την πρόταση, δεχθήκανε αμέσως, χωρίς δεύτερη σκέψη. Με τους Raining Pleasure το είχαμε κουβεντιάσει πολλούς μήνες πριν, απλώς εγώ δεν αποφάσιζα πότε θα το κάνω. Διάφορα πράγματα τελικά με οδήγησαν στο να το πραγματοποιήσω τώρα τελικά. Ήθελα βασικά να το το πραγματοποιήσω με ανθρώπους που ξέρω ότι έχουν μια άποψη, ότι δε θα βγουν απλώς να τραγουδήσουμε κάποια τραγούδια του Χατζιδάκι με τον τρόπο που ήδη έχουμε ακούσει. Ήθελα να φέρουν τη δική τους φωνή, την εσωτερική τους φωνή μαζί σε αυτό το πράγμα. Πιστεύω ότι οι συγκεκριμένοι που θα εμφανιστούν τώρα, δεν είναι οι μόνοι κατάλληλοι, γιατί υπάρχουν πολλοί με τους οποίους θα μπορούσε να γίνει αυτό, αλλά δυστυχώς ο χρόνος μας ήταν πολύ περιορισμένος. Νομίζω ότι οι Raining Pleasure φέρνουν κάτι πολύ ιδιαίτερο και τους ταιριάζει απόλυτα το Reflections, μια πολύ αρμονική, φυσιολογική επιλογή. Όπως και με τον Αλκίνοο, ο οποίος αν και δεν είχε συνεργαστεί ποτέ με τον Χατζιδάκι, πιστεύω ότι πραγματικά το κουβαλάει μέσα του, κατέχει αυτή τη γλώσσα. Το τρίτο τετραήμερο είναι οι Human Touch, και αυτό επίσης είναι κάτι ιδιαίτερο, γιατί είναι 3 μουσικοί με τους οποίους έχω συνεργαστεί ξανά και έχουμε μια ιδιαίτερη σχέση. Αλλά είναι, επίσης, 3 άνθρωποι, που πέρα από το ότι είναι σολίστ, οργανοπαίχτες, είναι και οι 3 δημιουργοί και συνθέτες και πιστεύω ο Χατζιδάκις παιγμένος από ανθρώπους που είναι δημιουργοί και οι ίδιοι είναι κάτι ιδιαίτερο. Ακόμα είναι μουσικοί που δεν προέρχονται απόλυτα από τον χώρο το Χατζιδακικό, αλλά που τον αγαπούν και τον θαυμάζουν πολύ και έχουμε παίξει όλα αυτά τα χρόνια, διάφορα τραγούδια μαζί, και νομίζω οτι θα φέρουν κάτι πολύ διαφορετικό. Ήδη από αυτά που έχω ακούσει, αυτά που σκέφτεται να κάνει ο David είναι πραγματικά ξεχωριστά. Βέβαια, δεν είναι μόνο ο David, είναι και ο Σταύρος ο Λάντσιας, ο Γιώτης ο Κιουρτσόγλου. Μου αρέσει ότι δεν θα επιλέξουν να παίξουν ατμοσφαιρικά κομμάτια του Χατζιδάκι αλλά τραγούδια. Τελευταίο έχουμε τον Blaine Reininger…
Ο οποίος νομίζω ότι είναι και η μεγαλύτερη έκπληξη αυτού του αφιερώματος...
Απο τη μια είναι, αλλά από την άλλη...δεν είναι καθόλου, γιατί αν κανείς είχε ζήσει το Χατζιδάκι εκείνα τα χρόνια ήξερε πρώτα απ’ όλα το πόσο ανοιχτός ήταν και το πόσο απίθανα και άπειρα ακούσματα είχε. Άκουγε όλων των ειδών τις μουσικές. Ήταν απίστευτο το τι γνώριζε για ότι συνέβαινε στον κόσμο γενικά και το πόσο καλά γνώριζε ξένους τραγουδοποιούς. Ο Blaine Reininger περιέχει μέσα του αυτό το μεστό, ίσως και σκοτεινό θα έλεγα, το οποίο όμως επίσης φωτίζεται από κάτι πολύ φρέσκο και εφηβικό. Ένα άλλο χαρακτηριστικό του Χατζιδάκι ήταν ότι οι άντρες ερμηνευτές που επέλεγε, είχαν μια ελληνική νεανική φωνή, είχαν την εφηβεία μέσα τους και μου αρέσει η ιδεά να ακουστούν κάποια τραγούδια με μια φωνή πολύ πιο ώριμη και μεστή αλλά που φέρνει μαζί και αυτή την αφοπλιστική παιδικότητα που έχει ο Blaine και που το είχε και ο Χατζιδάκις. Γιατί όσο ώριμος και φιλόσοφος ήταν, πηγαίο και μεγάλο μυαλό, ήταν παράλληλα παιδί, κάτι που ποτέ δεν έχασε. Είχε πάντα ένα βλέμμα που ήθελε να ρουφήξει πάντα.
Το οτι άκουγε τα πάντα, νομίζω ότι το έχει μεταδώσει σε όλους όσους βρέθηκαν στο πλαί του, είτε σε αυτούς που δημιουργούν καθαρά έιτε σε αυτούς που κυρίως ερμηνεύουν.
Αυτό είναι αλήθεια. Εγώ δεν έχω το μυαλό που είχε ο Χατζιδάκις, αλλά πραγματικά εξαιτίας του άκουσα πάρα πολλά πράγματα. Άφησα τις παρωπίδες μου. Αυτές υπάρχουν και ειδικά όταν είσαι μικρός άθελα, ναι μεν, είσαι ανοιχτός και θέλεις να κάνεις νέα πράγματα και θες να δοκιμαστείς σε άλλα, έχεις και κάποιες εμμονές, το ότι αυτό που ακούς εσύ είναι και το σωστό. Δηλαδή όταν είσαι νέος, έχεις κάποιες πεποιθήσεις που δεν αλλάζεις εύκολα. Αλλά όταν βρίσκεται στο πλάι σου ένας Χατζιδάκις... Εμένα ας πούμε, με υποχρέωσε πραγματικά να αμφισβητήσω τον ίδιο μου τον εαυτό, τις δικές μου εμμονές, τις δικές μου προτιμήσεις, αλλά ρωτώντας πάντοτε γιατι. Το πολύ απλό γιατί.
Αν δεν υπήρχε ο Χατζιδάκις, πιστεύετε ότι θα είχε εξελιχθεί το ίδιο η ελληνική μουσική σε κάποιους τομείς;
Αυτή η ερώτηση έχει ενδιαφέρον, γιατί απο τη μία, υπάρχει ο Χατζιδάκις και μας επηρέασε και κάπου θέλοντας και μη έχει οικειοποιηθεί το τραγούδι του αλλά αυτό δεν μας κάνει Χατζιδάκι. Εγώ δεν είμαι αυτός, και κανένας άλλος που ήτανε δίπλα του δεν είναι αυτός. Σίγουρα, η ποιότητα που είχε μέσα του εμένα με στιγμάτισε, με σφράγισε και με καθοδήγησε, αλλά αυτό δε με κάνει Χατζιδάκι. Κάπου, όμως, οπωσδήποτε αυτό ανεβάζει τον πήχη, ανεβάζει την ποιότητα της ζωής μας, της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, εννοείται ότι μας έχει ανεβάσει. Αλλά παράλληλα βλέπουμε ότι υπάρχουν τα διάφορα υποπροϊόντα και σκουπίδια που κυκλοφορούν, στα οποία πρέπει να αντισταθούμε και να κρίνουμε. Βλέπω όμως ότι ο κόσμος αρχίζει και κουράζεται και η κρίση του είναι θολή. Βεβαίως, τώρα, ας πούμε, που εμείς κάνουμε τις πρόβες κάθε μέρα και ακούμε και παίζουμε τη μουσική του, είναι σα βάλσαμο, μια μεγάλη πηγή χαράς και σίγουρα ανεβάζει το επίπεδο μας. Αλλά όχι στο σημείο που μπορούμε να οικειοποιηθούμε αυτό το πράγμα και να θεωρήθει ότι έχουμε τα ίδια προσόντα με το Χατζιδακι. Είναι σαν ένας φάρος όλο αυτό, που σε οδηγεί και μετά δε μπορείς να κάνεις πίσω. Απο αυτήν την άποψη, ναι σίγουρα έχει ανεβάσει και επηρεάσει τα πράγματα. 
Η μουσική του βέβαια, ήταν ανέμελη, σου βγαζε αυτή τη χαρά, αυτή την ευκολία ακρόασης, έντονο συναίσθημα, κατάφερνε να εισβάλει μέσα σου με μεγάλη ευκολία...
Όταν αγγίζει κάτι το θεικό, περιέχει αυτό το πράγμα. Ας πούμε, το πολύπλοκο, το σοφιστικέ από τη μια και από την άλλη μια αφοπλιστική απλότητα, όχι απλοϊκότητα. Είναι κάποια τραγούδια που παίζουμε τώρα που είναι τόσο απλά, αλλά είναι τόσο μεγαλειώδης η σύλληψη τους. Πραγματικά, είναι απίστευτο το τι έχει κάνει με λίγα μέσα, αλλά εσκεμένα, δεν ήταν από φτώχεια. Ήταν από άποψη και ξεχειλώνει το πράγμα μέχρι το κόκκαλο και όμως είναι τόσο πλούσιο. Πραγματικά, μένω άφωνη. Ένα άλλο που έμαθα από το Χατζιδάκι είναι ότι το τραγούδι πρέπει διαρκώς να αποκαλύπτεται, δε μπορεί με την πρώτη ανάγνωση, με την πρώτη ακρόαση να τελειώνει εκεί. Τότε είναι κάτι εφήμερο. Το πραγματικό τραγούδι έχει μεγάλη ζωή και δε χάνει ποτέ τη φρεσκάδα του και πραγματικά αυτά τα τραγούδια που είναι παλία, γράφτηκαν από τα τέλη της δεκατίας του 50 μέχρι 80, παραμένουν φρέσκα και επίκαιρα και σήμερα, όσο ήταν και τότε. Και δεν είναι καθόλου κουρασμένα, καθόλου φθαρμένα και μιλάνε ακόμα στο σήμερα. Είναι πραγματικά απίστευτο. Βέβαια αν μας άκουγε τώρα ο Χατζιδάκις, θα γελούσε, γιατί πάντοτε ο ίδιος αναιρούσε πολλά πράγματα. Αμφισβητούσε ακόμα και την ίδια την τέχνη. Χαίρομαι πολύ πάντως που με αυτόν τον τρόπο έχει μπει και πάλι στη ζωή μου, με τέτοια ένταση, γιατί είναι κάπου τώρα δύο μήνες μεγάλης έντασης, ειδικά ο τελευταίος και θα συνεχιστεί για έναν ακόμα. Ναι μεν η κούραση είναι πολύ μεγάλη, αλλά η απόλαυση είναι τόσο πιο μεγάλη, που δε με απασχολεί.
 |
Σε κάποιες παραστάσεις σας έχετε την τάση να βάζετε κάποιο θέμα, ή να παίζετε με κάτι διαφορετικό, όπως για παράδειγμα σε εκείνες στο ΜΕΤΡΟ ή και σε αυτές τώρα. Πόσο μεγάλη σημασία, έχει για εσάς να βάζετα κάποιο θέμα;
Μπορεί να μην υπάρχει απαραίτητα ένα θέμα, αλλά πρέπει να υπάρχει ένα νήμα που να συνδέει το όλο πράγμα, για να του δώσει μια ταυτότητα. Συνήθως, αυτό για μένα είναι οι μουσικοί με τους οποίους συνεργάζομαι, γιατί από αυτούς παίρνω και δίνω, παίρνω ένα χρώμα, ένα ύφος, μια ποιότητα, που συνήθως με οδηγεί στο που θα κινηθώ και γω μουσικά. Βέβαια, αυτό το πρόγραμμα που είχαμε κάνει στο ΜΕΤΡΟ ήταν πολύ ιδιαίτερο, με ξένα βασικά κομμάτια και αυτά που παρουσιάζαμε παράλληλα από το νέα δίσκο, ήτανε και αυτό κάτι που ήθελα να κάνω. Είχε μια πολύ ενδιαφέρουσα ταυτότητα και το είχα ευχαριστηθεί πάρα πολύ. Ομολογώ, όμως, ότι ίσως ο κόσμος πληροφορήθηκε λάθος, ίσως περίμενε κάτι άλλο, γιατί μέχρι να καταλάβουν το τι γίνεται και το τι παρουσιάζαμε εκεί, περάσανε οι παραστάσεις. Αυτό δε μπόρεσα να καταλάβω πως έγινε. Δηλαδή, ενώ είχε μια πολύ ισχυρή ταυτότητα, ήταν σα να μην άκουγε ο κόσμος την πληροφορία. Κάποιες βραδιές, μια δύο φορές, κάποιοι φωνάξανε «θα μας παίξεις κανα Χατζιδάκι;», ενώ ήταν σαφές το τι παρουσιάζαμε. Θα τραγουδήσω Χατζιδάκι, αλλά όχι τώρα. Τι σήμαίνει; Ότι όπου βρεθώ και ότι και αν κάνω θα τραγουδάω τα κομμάτια του; Δηλαδή, είναι φανερό το πόσο τον λατρεύω, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι σε κάθε εμφάνιση θα τραγουδάω τα κομμάτια του, ή το Temptations ή γενικά κάτι άλλο που με έχει χαρακτηρίσει. Και μου κάνει εντύπωση ότι ο κόσμος είναι τόσο στενοκέφαλος. 
Δεν είναι τόσο θέμα στενοκεφαλιάς έχω την εντύπωση. Κάτι παρεμφερές έχει συμβεί και στο Μικρό Μουσικό Θέατρο, όπου σε καθαρα αυτοσχεδιαστικές βραδυές που έχει εμφανιστεί η Γιαννάτου, της έχουν ζητήσει το ίδιο πράγμα. Και μιλάμε για έναν χώρο, που πας για να ακούσεις κάτι τελείως διαφορετικό. Νομίζω ότι απλά δεν είναι συνηθισμένο ή «εκπαιδευμένο», τουλάχιστον το μεγαλύτερο ποσοστό του κοινού.
Ναι, μου κάνει εντύπωση. Ας πούμε πολλές φορές που παίζουμε με τους Human Touch, ο Γιώτης Κιουρτσόγλου, ο οποίος έχει μια ευκολία, ένα χάρισμα, στο να λέει ανέκδοτα, το κάνει κάποιες φορές στις ζωντανές εμφανίσεις. Θεωρώ πολύ υποτιμητικό, όμως, να ζητάς από ένα μουσικό κάθε φορά που θα πας να ακούσεις τη μουσική του, να πει και ένα ανέκδοτο. Δηλαδή, εκεί για σένα θα απογειωθεί η βραδιά; Δεν το καταλαβαίνω αυτό. Αν τύχει και ο μουσικός έχει μια τέτοια επιθυμία και έτσι του βγαίνει, εντάξει, αλλά τώρα στο άσχετο να το ζητάς, όταν και ο άλλος δεν το πάει εκεί... Και ο Γιώτης είναι και ευγενικός πολύ και φοβάται μην παραξηγηθεί ο κόσμος και κάθεται και λέει ανέκδοτα. Ειδικά, για τους μουσικούς που δεν έχουν ανάγκη να καταφύγουν σε τέτοιες λύσεις για να απογειώσουν τον κόσμο, είναι κάπως άσχημο.
Σχετικά με το θέμα των μουσικών, εχω παρατηρήσει, ότι ολοένα και περισσότεροι καλλιτέχνες, είτε τραγουδοποιοί, είτε ερμηνευτές, επιδιώκουν να πλαισιώνονται από μουσικούς που είναι ξεχωριστοί στο είδος τους και να δημιουργούν πολύ ιδιαίτερες και ενδιαφέρουσες μπάντες, στον ελληνικό χώρο, και πραγματικά βγαίνει όλη η μαγεία. Εσείς αυτό το κάνετε πολλά χρόνια, αλλά πλέον έχει αρχίσει και ανθίζει το πράγμα ...ευτυχώς.
Αυτό ναι, το κάνω από τότε που άρχισα να τραγουδάω μόνη μου, όταν έπαψα να συνεργάζομαι με τον Χατζιδάκι. Είχα την πολύ μεγάλη ανάγκη να πλαισιώνομαι από ανθρώπους που αισθανόμουνα ότι είχανε ψυχή και δεν το κάνανε σαν να ήταν δημόσιοι υπάλληλοι και γω δεν είχα τέτοια αντίληψη για τη μουσική. Εγώ δεν είμαι μουσικός για βιοποριστικούς λόγους, είμαι για λόγους ανάγκης. Είναι μια ανάγκη που είχα από μικρό παιδί και τυχαίνει να ζω από αυτό το πράγμα. Έχω σταθεί πολύ τυχερή που βρίσκομαι πάντα με μουσικούς που έχουν μια πολύ ισχυρή προσωπική ταυτότητα και που δίνουν την ψυχή τους και δεν κάνουνε εκπτώσεις. Γιατί υπάρχει μια νοοτροπία σε μερικούς μουσικούς του ότι επειδή δεν είναι δικό τους αυτό το πράγμα που παίζουν δε θα δώσουν το είναι τους, π.χ. σε μια παράσταση που κάνει μια τραγουδίστρια. Βέβαια, αυτό κανείς το αντιλαμβάνεται όταν συμβαίνει σε κάποιους ανθρώπους και δε συνεργάζεται, αλλά είναι πολύ κρίμα. Είναι μίζερη αντίληψη. Και σε μένα όταν ζητάνε να κάνω δεύτερα φωνητικά σε κάποιον άλλο θα πάω με χαρά να το κάνω, γιατί θέλω να συνυπάρξω. Δεν χρειάζεται να είμαι ανταγωνίστρια. Γι’ αυτό και πολλές φορές με τα παιδιά που έχουμε συνεργαστεί θα κάνω φωνητικά απλά. Το ευχαριστιέμαι αυτό το πράγμα και δίνει ένα μοναδικό αποτέλεσμα. Υπάρχουν όμως τραγουδιστές και άνθρωποι γύρω τους, η λεγόμενη αυλή, που ενισχύουν αυτήν την αντίληψη, δηλαδή, ότι εσύ είσαι μπροστά και όλοι άλλοι είναι δευτερεύοντες και πρέπει απλά να εξυπηρετούν το δικό σου σκοπό. Αυτό με βρίσκει απόλυτα αντίθετη. Θεωρώ ότι κάτι τέτοιο δε δημιουργεί μια μουσική επικοινωνία, πρώτα απ’όλα με τον τραγουδιστή και με τους μουσικούς και έπειτα με το κοινό. Είναι μια καθαρά εγωκεντρική αντίληψη που δεν έχει ενδιαφέρον για μένα. Πραγματικά σε αυτό έχω σταθεί πολύ τυχερή και έχω παίξει με πολύ σπουδαίους μουσικούς και συνεχίζω και τώρα. Μου αρέσει που πλέον μπαίνει και η νέα γενιά, η οποία έχει πολύ να δείξει πολλά ταλέντα, οπότε πέρα από τον David, που ενορχηστρώνει τα πάντα, είναι και ο Τάκης Φαρεζής στο πιάνο και ακορντεόν. Είναι πλέον ιστορικό το γκρουπ που είχανε ο David με τον Τάκη και να που βρίσκονται μαζί πάλι στη σκηνή παίζοντας Χατζιδάκι. Από τα πιο νέα παιδιά είναι ο Κυριάκος Ταπάκης στα έγχωρδα, που είναι και ο πιο νέος, ο Γιώργος Καλούδης που παίζει τσέλο και κιθάρα, ο Διονύσης Βερβιτσιώτης στο βιολί, ο Γιώργος Γεωργιάδης στο μπάσο και ο Λογοθέτης στα τύμπανα, με τον οποίο έχουμε συνεργαστεί και πιο παλιά. Ο καθένας έχει να προτείνει κάτι, έχει μια προσωπικότητα, ένα χρώμα και αυτό το πράγμα σε συνδυασμό με την προσωπικότητα του άλλου μουσικού, αν την προσφέρει με γενναιοδωρία, δημιουργείται ένα μοναδικό αποτέλεσμα, το οποίο δε μπορεί να υπάρξει ξανά. Δηλαδή, ένας μουσικός αν παίξει με κάποιον άλλο, διαφορετικό, αλλάζει όλο το πράγμα και είναι μαγεία αυτό. Σε συνδυασμό βέβαια με την ενορχήστρωση του David, η οποία σε κάποιες περιπτώσεις είναι ριζικά διαφορετική, και σε άλλες είναι κοντά ως και όμοια. Αυτό έχει ενδιαφέρον. Μια καινούργια ματιά δηλαδή με κάποιον που ξέρει μεν τον Χατζιδάκι αλλά εχεί και μια απόσταση, ώστε να μπορέσει να πάρει το ρίσκο πιο άφοβα. Γιατί κακά τα ψέμματα, όσοι ζήσαμε κοντά στον Χατζιδάκι, θεωρούμε ότι δε θες να τον πειράξεις, τι να του κάνεις; Δε μπορείς να τον αγγίξεις, δεν κάνει.
Σας πειράζει δηλαδή όταν τον «πειράζουν»;
Όχι καθόλου, ίσα ίσα που το θαυμάζω αλλά μου είναι δύσκολο να το κάνω. Είναι όπως όταν κοιτάς τον εαυτό σου στον καθρέφτη τόσα χρόνια, και έρχεται κάποιος και να σε ντύσει, να σε χτενίσει αλλιώς και να σου βάλει μια άλλη γλώσσα μέσα στο στόμα και πρέπει να νοιώθεις οικεία και ώραία με αυτό. Δεν είναι εύκολο. Έχεις συνηθίσει τον εαυτό σου κάπως και είναι μεγάλη πρόκληση αυτό να το δεις... Οτι εγώ είμαι πάλι, αλλά για να δω πως θα είμαι λίγο διαφορετική, πως θα μου φανεί. Δε μπορώ να πω ότι το έχω πετύχει αυτό, όσον αφορά το Χατζιδάκι, αλλά σιγά σιγά κάτι γίνεται.
Συνέχεια στο β' μέρος
