Η περιστροφή ενός άλμπουμ πάνω σε ένα πικάπ με σταθερή ταχύτητα 33 1/3 στροφές το λεπτό, είναι μία κίνηση που σημάδεψε την ποπ κουλτούρα.
Οι εκδόσεις Οξύ, σε συνεργασία με το Avopolis, παρουσιάζουν με μεγάλη χαρά στο ελληνικό κοινό τη διεθνώς αγαπημένη μουσική σειρά βιβλίων ‘’33 ⅓’’, που επικεντρώνεται σε δίσκους-ορόσημα της ροκ –και όχι μόνο– μουσικής, από τους Beatles, τους Rolling Stones, τους Led Zeppelin, τον Elvis Presley, τον Bob Dylan και τον Miles Davis μέχρι τους Joy Division, τους Public Enemy, τους Metallica, τον Tom Waits, τον Brian Eno και πολλούς ακόμη. Μέσα από συνεντεύξεις με δημιουργούς και συντελεστές, προσωπικές αφηγήσεις και διεξοδικές μουσικές αναλύσεις, συγγραφείς και κριτικοί συνεισφέρουν στη σειρά ‘’33 ⅓’’ φωτίζοντας το ιστορικό και καλλιτεχνικό πλαίσιο του κάθε δίσκου, καθώς και άγνωστες πλευρές της σύνθεσης, της ηχογράφησης και της απήχησης των άλμπουμ που σημάδεψαν την παγκόσμια μουσική σκηνή, έδωσαν το έναυσμα για καλλιτεχνικά και κοινωνικά κινήματα, επέδρασαν καταλυτικά στη σύγχρονη μουσική ιστορία και κοσμούν διαχρονικά τις δισκοθήκες βινυλίου εκατομμυρίων μουσικόφιλων σε όλο τον κόσμο.
Στο πλαίσιο της ελληνικής τους έκδοσης, την οποία επιμελείται ο Μάκης Μηλάτος, τα βιβλία έχουν μεταφραστεί από γνώστες της μουσικής και προλογίζονται από καταξιωμένους Έλληνες μουσικούς δημοσιογράφους, των οποίων τα κείμενα -συνδυασμός βαθειάς γνώσης και αγάπης για το αντικείμενο- αξίζουν από μόνα τους ειδική μνεία.
Φιλοξενούμε μερικούς από αυτούς τους προλόγους-κομψοτεχνήματα στις σελίδες του Avopolis, σκεπτόμενοι ότι αυτές οι συναρπαστικές ιστορίες εμβληματικών δίσκων ίσως σας δώσουν την ιδέα να κάνετε δώρο κάποιο βιβλίο της σειράς σε αγαπημένα σας πρόσωπα ή στον εαυτό σας. Σειρά σήμερα έχει το κείμενο του μουσικοκριτικού και δημοσιογράφου Σάκη Δημητρακόπουλου για το Meat Is Murder των The Smiths.
Με τη μουσική, παραδόξως πώς, συνδέομαι με εικόνες και όχι με ήχους. Και φυσικά δεν κυριολεκτώ. Απλώς, κοιτάζοντας τη δισκοθήκη μου, αναγνωρίζω από τις ράχες των cd ένα άλμπουμ ή θυμάμαι τον ήχο του βλέποντας το εξώφυλλο και όχι διαβάζοντας τον τίτλο του. Ακόμη πιο συναρπαστικά, έχω κρατήσει στη μνήμη μου εικόνες από την πρώτη στιγμή που άγγιξα ένα άλμπουμ και τερματίζοντάς το, έχω στο μυαλό μου μικρο-βίντεο από την πρώτη ακρόαση πολλών αγαπημένων δίσκων μου.
Θυμάμαι τη μυρωδιά του IV των Led Zeppelin την ώρα που το έβαζα στο παλιό οικογενειακό πικάπ-έπιπλο garrard με την ετικέτα της Atlantic, να δημιουργεί την ψευδή αίσθηση της δίνης στα μάτια μου. Το Closer των Joy Division ή το Scary Monsters του Bowie… To Αround the World in a Day του Prince…
Kαι θυμάμαι το σοκ από το Meat is Murder των Smiths. Αν και από πολύ μικρός ήμουν updated στη μουσική, το εναρκτήριό τους Hand In Glove του 1983 κάπως το έχασα. Το άκουσα και το θαύμασα, αλλά για κάποιον ασυγχώρητο λόγο δεν το πίστεψα παρά μόνο κάποιους μήνες αργότερα, όπως το ίδιο συνέβη και με το πρώτο φερώνυμο άλμπουμ τους. Η πραγματική, στην ώρα της, ακρόαση έγινε έναν χρόνο μετά με τη «φανταστική» συλλογή Hatful Of Hollow, οπότε όταν κυκλοφόρησε το Meat is Murder ήμουν σαν έτοιμος από καιρό. Ήταν Φλεβάρης, ήμουν στην τρίτη λυκείου, είχα κάνει κοπάνα για να κατέβω στο κέντρο να το αγοράσω από το Happening, ήπια άπειρους καφέδες μέχρι να περάσει η ώρα, να προσποιηθώ στη μητέρα μου ότι σχόλασα και να ’μαι μπροστά στο πικάπ να τοποθετώ το βινύλιο της Rough Trade, με το «Headmaster Ritual» να ρίχνει τις πρώτες νότες του.
Ίσως το καλύτερο τραγούδι που γράφτηκε ποτέ για τη δυστυχία που προκαλεί η κακή εκπαίδευση. Σ’ αυτό ο καθένας ταυτοποιεί τον προβληματικό εκπαιδευτικό που σημάδεψε τη ζωή του, αυτόν που του έκανε τη ζωή μαύρη κι εκείνον που πιθανότατα κατέστρεψε την όποια διάθεσή του για μάθηση. Επίσης είναι μια καταγγελία για το τότε βρετανικό εκπαιδευτικό σύστημα και τους αργούς ρυθμούς του ενσωμάτωσης στον σύγχρονο κόσμο.
Η εισαγωγή αυτή όμως έχει ενδιαφέρον και για έναν ακόμη λόγο. Δείχνει τη δίψα του δίδυμου Morissey-Marr να παρουσιάσει νέους ήχους, με τη σύμπραξη των εξαιρετικών Andy Rourke και Mike Joyce. Αδιαφορώντας για το indie στίγμα της περιόδου, μας παρουσιάζουν την πιο funky rhythm section που θα μπορούσε να έχει συγκρότημα του είδους τους, με τo ροκαμπίλι της κιθάρας του Marr να μας στέλνει σε άλλη διάσταση, έναν ήχο που τον υπερασπίζονται συνεχώς σε αυτό το δεύτερο άλμπουμ που λάτρεψα από την πρώτη στιγμή.
Το άλλο σημαντικό σε αυτό το δεύτερο άλμπουμ των Smiths είναι πως οριστικοποιεί την ιδέα του συνθετικού δίδυμου Morrissey-Marr, σαν άλλους McCartney-Lennon ή Jagger-Richards – και ακόμη πιο πολύ καθιερώνει τον Morrissey ως τον ροκ ποιητή της γενιάς μου. Λατρεύαμε τον Jim Morrison αλλά θέλαμε στα πράγματα τον δικό μας άνθρωπο, θέλαμε εκείνον που θα μιλούσε αόριστα και τόσο προσωπικά για τον καθέναν από εμάς. Θέλαμε αυτόν που θα μιλούσε για απαγορευμένους ανεκπλήρωτους έρωτες, αν αναλογιστεί κανείς πόσο βαθιά συντηρητική ήταν η κοινωνία επί Ρίγκαν στα μέσα της δεκαετίας του ’80, για τη μοναξιά, την κατάθλιψη, την ανημπόρια, την αγάπη έξω από ροζ πλαίσιο… Και όλα αυτά με το περιτύλιγμα του νέου μανιφέστου του ότι το… κρέας είναι φόνος. Ή πως το να συνεχίζεις να είσαι κρεατοφάγος αποτελεί έγκλημα.
Και, για να πούμε την αλήθεια, πέρα από την προσωπική πορεία του καθενός αλλά και το πόσο είναι δια-τεθειμένος να αλλάξει στη ζωή του, ο Morrissey είναι ιδιαίτερα πειστικός και τόσο συγκλονιστικά αληθινός, στο ομώνυμο τραγούδι, όπου ακούγοντας τα ζώα να κάνουν τον τελικό δρόμο τους προς το πιάτο μας... φωνάζει απελπισμένα για λύπηση.
Ο ύμνος για εμένα πάντα σ’ αυτό το άλμπουμ θα είναι το «I Want the One I Can’t Have». Μια νεο-ροκαμπίλι ωδή προς κάθε ανεκπλήρωτο έρωτα και μια σοβαρή παράφραση της γνωστής ατάκας από τις ελληνικές ταινίες «νέοι είμαστε θα δουλέψουμε έχουμε ο ένας τον άλλον», με τον υπέροχο στίχο του Morrissey «Ένα διπλό κρεβάτι, έναν πιστό εραστή για σιγουριά, αυτά είναι τα πλούτη των φτωχών».
Φυσικά πάντα θα υπάρχει το «Barbarism Begins at Home» το πρώτο σινγκλ του δίσκου. Αυτό που έκανε τους Smiths ευρέως γνωστούς στη χώρα μας και, πιθανότατα, το τραγούδι που πάντα συνδέει συνειρμικά τους Smiths με τη μουσική μνήμη μας. Διόλου διδακτικό, είναι το τραγούδι που μιλά πιο ξεκάθαρα από κάθε άλλο για την παιδική βία και τις βάρβαρες μεθόδους συμμόρφωσης. Το μπάσο του Andy Rourke γράφει ιστορία και ο στίχος «ένα χτύπημα στο κεφάλι είναι αυτό που εισπράττεις γι’ αυτό που είσαι». Φανταστείτε τώρα την τελειότητα αυτού του άλμπουμ αν περιείχε από την αρχή ακόμα το αριστούργημα που ακούει στον τίτλο «How Soon Is Now», το οποίο αρχικά υπήρχε μόνο στην αμερικανική έκδοση, ενώ πλέον είναι αναπόσπαστο κομμάτι του δίσκου.
Σήμερα όλα κατεδαφίζονται γρήγορα, η μέθοδος της δοκιμής στην ακρόαση της μουσικής είναι καθεστώς και όχι η ολοκληρωμένη χαρά που είχαμε στο παρελθόν, και είναι πολύ εύκολο με τρεις προτάσεις να ρίχνεις τον Morrissey –βοήθησε κι αυτός είναι η αλήθεια– στην πυρά και να ξεχνάς τον ρόλο του στη μουσική εκείνα τα περίεργα χρόνια της δεκαετίας του ’80.
Αλλά η εικόνα του διοπτροφόρου με τα άπαντα του Όσκαρ Ουάιλντ στη μασχάλη, τις γλαδιόλες στην κωλότσεπη και την non-binary σεξουαλικότητα, πόσο μπροστά από τότε, που με το συγκρότημά του άλλαξε το λεξιλόγιο στη ροκ μουσική, θα μας συντροφεύει για πάντα.
Σε μια περίοδο που μεσουρανούσαν σούπερ σταρ όπως οι Michael Jackson, Madonna, Bruce Springsteen, Prince, David Bowie, έβγαλε από την αφάνεια των λίγων τη γνωστή αργότερα ως indie μουσική, δικαιώνοντας μια ολόκληρη σκηνή, ιδιαίτερα στη Βρετανία που ποτέ μετά την έκρηξη του πανκ δεν γνώρισε την επιτυχία που της άξιζε. Η κιθάρα πήρε ξανά τη θέση που της άρμοζε μέσω του σπουδαίου Johnny Marr και η ποίηση του Morrissey, όπως κι εκείνη του Ian Curtis μερικά χρόνια νωρίτερα, τόνισε την αναγκαιότητα να λέγονται στα ποπ ή ροκ αν θέλετε τραγούδια και σημαντικότερα πράγματα.
Το Meat is Murder είναι το άλμπουμ που έκανε τους Smiths σημαντικούς και αναγκαίους, και αυτό δεν αλλάζει 40 χρόνια μετά.
Σάκης Δημητρακόπουλος
Το The Smiths - Meat Is Murder της σειράς μουσικών βιβλίων 33 1/3 κυκλοφορεί σε μετάφραση Ζήσιμου Τρυφίδη, από τις εκδόσεις Οξύ και το Avopolis.
[Αγορά]
33 1/3: Μία σειρά βιβλίων για κορυφαίους δίσκους που διαβάζεται δυνατά
