Με το μότο «Σαρκοβόρες εκδόσεις για μαύρους καιρούς», οι εκδόσεις Carnivora έχουν κάνει ιδιαίτερα αισθητή την παρουσία τους στο εκδοτικό χώρο και δη στη λογοτεχνία του noir, στα τρία περίπου χρόνια που έχουν περάσει από την ίδρυσή τους. Έχουν κατορθώσει να συστήσουν στους αναγνώστες συγγραφείς από τον ισπανόφωνο κόσμο και κυρίως από τη Λατινική Αμερική (όπου το noir ακμάζει, όπως κατέδειξε και στο πρόσφατο σχετικό ντοκιμαντέρ του ο συγγραφέας/κινηματογραφιστής Ανδρέας Αποστολίδης), συγγραφείς τους οποίους, ενδεχομένως, δεν θα είχαμε την ευκαιρία να δούμε μεταφρασμένους στα ελληνικά. Πέρα από την ποιότητα των βιβλίων τους αυτή καθαυτή, οι εκδόσεις Carnivora διαφοροποιούνται για την αισθητική των βιβλίων τους και το layout που ακολουθούν πιστά: στα εξώφυλλά τους κυριαρχεί το ασπρόμαυρο (συν ένα ακόμα χρώμα), το χαρτί μοιάζει κιτρινισμενο, δείχνει σαν να έχει προηγηθεί περασιά χαρτοκόπτη, η αρίθμηση των σελίδων είναι αντισυμβατική και η στοιχειοθεσία ιδιόρρυθμη, με τις σημειώσεις να φιγουράρουν στο πλάι και όχι στο τέλος της κάθε σελίδας.
Μέχρι σήμερα, οι εκδόσεις Carnivora έχουν κυκλοφορήσει 12 τίτλους, όλους ισπανόφωνους, που είτε εγγράφονται στην παράδοση του noir είτε έχουν μια έκκεντρη σχέση με το είδος. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν ίσως η "Άγια Πόλη" του Γκιγιέρμο Όρσι, το "Το Φιλί της Γυναίκας-Αράχνης" του Μανουέλ Πουίχ (που μεταφέρθηκε με επιτυχία στον κινηματογράφο από τον σκηνοθέτη Έκτορ Μπαμπένκο) και το "Η Ελένα Ξέρει" της Κλαούδια Πινιέιρο (όλοι τους από την Αργεντινή), καθώς και το "Σιωπηλή σαν το Θάνατο" του Αμπδόν Ουμπίδια από το Εκουαδόρ και τα "Άδεια Σπίτια" της Μεξικάνας Μπρέντα Ναβάρο.
Οι τρεις πιο πρόσφατοι τίτλοι των εκδόσεων Carnivora είναι τα μυθιστορήματα "Τα πάντα συγχωρούνται" του Ισπανού Ραφαέλ Ρέιχ και "Η Σκευωρία των μετρίων" του Αργεντίνου Ερνέστο Μάγιο και η νουβέλα "Πώς έγινα καλόγρια" του επίσης Αργεντίνου Σέσαρ Άϊρα.
Ας σημειωθεί ότι όλα σχεδόν τα βιβλία των εκδόσεων Carnivora είναι μεταφρασμένα από την εκδότρια Ασπασία Καμπύλη. Εξαίρεση αποτελεί η μετάφραση της νουβέλας "Πώς έγινα καλόγρια", όπου η μετάφραση είναι συλλογική: 16 συνολικά μεταφράστριες και μεταφραστές, οι: Μαρία Αθανασιάδου, Κωνσταντίνα Γερασίμου, Αναστασία Γιαλαντζή, Μαρία Ζαγγίλη, Μαρία Καλουπτσή, Μαρία Καραλή, Κανέλλα Λιακοπούλου, Νίκος Μανουσάκης, Αλίκη Μανωλά, Χρυσούλα Ξένου, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Αγγελική Παλασοπούλου, Στέλλα Σουφλέρη, Σοφία Φερτάκη, Ναταλί Φύτρου, Σταύρος Χατζής. Η γλωσσική ενότητα του βιβλίου, ωστόσο, δεν διαταράσσεται.
Το μυθιστόρημα του Ραφαέλ Ρέιχ, "Τα πάντα συγχωρούνται" ανοίγει με τον μυστηριώδη θάνατο της Λάουρα Γκαμάθο από μια δηλητηριασμένη όστια την ημέρα του γάμου της. Ο πλούσιος και ισχυρός πατέρας της αναθέτει τη διαλεύκανση της υπόθεσης στον πρώην ασφαλίτη και νυν ιδιωτικό ντετέκτιβ Αντόνιο Μενέντεθ Βίχιλ. Ο πατήρ Γκαμάχο είναι ένας από αυτούς που ευνοήθηκαν από τη νίκη του Φράνκο και την ήττα των Δημοκρατικών στον Εμφύλιο Πόλεμο του 1936-39. Στο μεταξύ, ακολουθούν και άλλοι θάνατοι με το ίδιο ή παρόμοιο μοτίβο, πράγμα που οδηγεί τον ντετέκτιβ στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για δολοφονίες. Η έρευνα διεξάγεται κατά τη διάρκεια του Euro 2008, το οποίο κατέκτησε η Ισπανία, νικώντας με 1-0 στον τελικό την Γερμανία. Το ποδόσφαιρο και δη το ισπανικό γενικά κυριαρχεί στο μυθιστόρημα. Ο ντετέκτιβ δηλώνει φανατικός οπαδός του Ραούλ και της Ρεάλ Μαδρίτης.
Με διαδοχικές μετακινήσεις στο παρελθόν, παρακολουθούμε σε μικρογραφία το πώς διαμορφώθηκε η σημερινή Ισπανία (οικονομικά, κοινωνικά, πολιτιστικά) στα χρόνια μετά από τον Εμφύλιο. Υπάρχει ένας κυνισμός που διέπει τη συλλογιστική του ιδιωτικού ντετέκτιβ Αντόνιο Μενέντεθ Βίχιλ, ο οποίος σαν να κρατάει ίδιες αποστάσεις ανάμεσα στους ηττημένους του Εμφυλίου (ειδικά τους κομμουνιστές) και στους οπαδούς του φασίστα καουντίγιο Φράνκο. Εκφράζεται και στον τίτλο του βιβλίου και, κυρίως, στους διαλόγους, που είναι ιδιατέρως σαρκαστικοί, παραπέμποντας στους δύο μεγάλους δάσκαλους του hard-boiled, τον Ρέιμοντ Τσάντλερ και τον Ντάσιελ Χάμετ. Θα διαφωνήσω αντίθετα με τις συγκρίσεις που επιχειρούνται μεταξύ του Ρέιχ και του Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν, οι οποίες μάλλον βασίζονται απλώς στην αγάπη και των δύο για το ποδόσφαιρο. Για εντοπιότητα ούτε λόγος να γίνεται, μιας και ο πρώτος κατάγεται από τις Αστούριες και ο δεύτερος από την Καταλονία – και αυτά έχουν σημασία στην Ισπανία. Το κυριότερο: ο Μονταλμπάν ήταν ιδεολόγος και βρισκόταν πάντα κοντά στην Αριστερά, παρά την κριτική που της ασκούσε. Ο Ραφαέλ Ρέιχ (ή έστω ο ήρωάς του) είναι της λογικής «όλοι ίδιοι είναι» και δεν κάνει διακρίσεις ανάμεσα στη Δεξιά και την Αριστερά. Στον κυνισμό που εκφράζεται με τον τίτλο του βιβλίου, Τα πάντα συγχωρούνται, η έννοια της συγχώρεσης έχει περισσότερο αυτήν της λήθης. Πώς όμως να ξεχαστούν οι θηριωδίες των φασιστών στον Εμφύλιο; Πώς να ξεχαστούν τα 36 χρόνια (1939-1975) της στυγνής δικτατορίας του Φράνκο; Και πώς μπορεί ένας φανατικός οπαδός της Barça να συγχωρήσει έναν φανατικό οπαδό της Ρεάλ;
Ο Αργεντίνος Ερνέστο Μάγιο, αντίθετα, στο μυθιστόρημά του "Η σκευωρία των μετρίων" δείχνει διατεθειμένος να αναμετρηθεί με τις ανοιχτές πληγές που άφησαν στην πατρίδα του τόσο ο λαϊκισμός του Χουάν Περόν (1946-1955, 1973-1974) όσο και η αιματοβαμμένη δικτατορία του στρατηγού Χόρχε Ραφαέλ Βιδέλα (1976-1981). Μεσολάβησε η σύντομη διακυβέρνηση της χώρας από την τελευταία σύζυγο του Περόν, Ισαβέλλα (1974-1976), κατά την οποία και εκτυλίσσεται το μυθιστόρημα του Μάγιο, που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ιστορικό νουάρ. Έτσι, για να κατανοήσει κανείς καλύτερα το μυθιστόρημα, χρειάζεται να γνωρίζει ορισμένα βασικά πράγματα γύρω από την πρόσφατη πολιτική ιστορία της Αργεντινής, και το εισαγωγικό σημείωμα της μεταφράστριας είναι εξόχως κατατοπιστικό.
Κατά τη διάρκεια της πρώτης (1946-1952) και της δεύτερης (1952-1955) προεδρίας του, ο Περόν αναμφίβολα ευνόησε τα λαϊκά στρώματα (σημ: ο όρος λαϊκισμός στη Λατινική Αμερικη δεν χρησιμοποιείται του συρμού, όπως στην ημεδαπή, αλλά εκφράζει μια συγκεκριμένη πολιτική ιδεολογία, που αναλύθηκε από σπουδαίους στοχαστές, όπως ο μεταμαρξιστής φιλόσοφος Ερνέστο Λακλάου∙ μπορεί να είναι αριστερόστροφος ή δεξιόστροφος, όμως και στις δύο περιπτώσεις, υποστηρίζει μια πολιτική φιλική προς τον λαό). Πλην όμως, ο Περόν προσέφερε καταφύγιο σε καταζητούμενους για εγκλήματα πολέμου υψηλόβαθμους ναζί, οι οποίοι δημιούργησαν το δικό τους παρακράτος στην Αργεντινή. Φιλοδοξούσε να αντλήσει από τους ναζί τις επιστημονικές και τεχνολογικές γνώσεις τους, ώστε να ισχυροποιήσει τη θέση της χώρας του.
O περονισμός είχε και δεξιά και αριστερή τάση. Ο Περόν κατά την τρίτη θητεία του ως πρόεδρος (1973-74) τάχθηκε ξεκάθαρα υπέρ του δεξιού ρεύματος και κυβέρνησε τελείως αυταρχικά, βάζοντας στο στόχαστρο τους κομμουνιστές και τους συνδικαλιστές. Μετά τον θάνατό του, τον διαδέχθηκε (με εκλογές, εκμεταλλευόμενη τη δημοτικότητα και το όνομα του Περόν) η τελευταία σύζυγός του, η Ισαβέλλα, η οποία βρισκόταν υπό την επιρροή του υπουργού Κοινωνικής Ευημερίας Χοσέ Λόπες Ρέγα, που ήταν φανατικός αντικομμουνιστής και εσωτεριστής (όπως και η Ισαβέλλα). Έτσι, λοιπόν, ιδρύθηκε η επονομαζόμενη Triple A (AlianzaAnticomunista Argentina, Αντικομμουνιστική Ένωση Αργεντινής), μια οργάνωση με σκοπό την εξάλειψη του κομμουνισμού και την πάταξη του συνδικαλισμού και του εργατικού κινήματος. Η διακυβέρνηση της Ισαβέλλας Περόν κυριολεκτικά έστρωσε το χαλί για τη δικτατορία του Βιδέλα που ακολούθησε. Σ’ αυτό το οριακό μεταίχμιο τοποθετείται το μυθιστόρημα του Μάγιο.
Η πλοκή περιστρέφεται γύρω από την αυτοκτονία (;) ενός πρώην ναζί. Την υπόθεση αναλαμβάνει ο νεαρός αστυνόμος Λασκάνο, το επονομαζομενο Σκυλί για τον ζήλο που επιδεικνύει στη δουλειά του. Οι ανώτεροί του στην Ομοσπονδιακή Αστυνομία του Μπουένος Άιρες τον πιέζουν να κλείσει γρήγορα την υπόθεση, καταλήγοντας στην εκδοχή της αυτοκτονίας, όμως ο Λασκάνο, αφοσιωμένος στη δικαιοσύνη, ψυλλιάζεται ότι υπάρχουν ανακολουθίες στο ιατροδικαστικό πόρισμα και αποφασίζει να σκαλίσει πιο βαθιά. Ενδιαμέσως, οι παρακρατικοί καιροφυλακτούν.
Ο Ερνέστο Μάγιο παραδίδει ένα γνήσιο πολιτικό-αστυνομικό θρίλερ, γεμάτο αγωνία και με αβέβαιη κατάληξη. Ο κοφτός τρόπος γραφής δομείται σε αλληλουχίες από σύντομες προτάσεις και σπιντάρει τον ρυθμό της αφήγησης. Φυσικά υπάρχει βία, φυσικά υπάρχει έρωτας, ενώ ο θάνατος παραμονεύει σε κάθε σελίδα. «Τα λυσσασμένα σκυλιά που περιπολούν τη νύχτα του μαυρίζουν την ψυχή, η δουλειά των δολοφόνων αφήνει τους δρόμους μουσκεμένους από αίμα». Πολύ δυνατό νουάρ!
Η νουβέλα "Πώς έγινα καλόγρια" του Σέσαρ Άϊρα, τέλος, ανήκει στην κατηγορία του ψυχολογικού μυθιστορήματος που φλερτάρει με το θρίλερ. Το φύλο του εξάχρονου κεντρικού χαρακτήρα δεν διευκρινίζεται. Μπορεί να είναι κορίτσι που παριστάνει το αγόρι ή το αντίστροφο. Φέρει μάλιστα το ίδιο όνομα με τον συγγραφέα, χωρίς αναγκαστικά να αποτελεί alter egoτου.Το μόνο σίγουρο είναι ότι κανείς δεν γίνεται καλόγρια, σε αντίθεση με ό,τι υπονοεί ο τίτλος του βιβλίου. Ο συγγραφέας προσπαθεί να διεισδύσει στην παιδική ψυχοσύνθεση και ανακαλύπτει «δρόμους που διαρκώς διακλαδώνονται, σε διανοητικούς και ψυχικούς λαβυρίνθους που συνεχώς περιπλέκονται. Οι ευθείες κρύβουν πάντα μια απότομη στροφή, η αφήγηση αλλάζει πορεία και μας κατευθύνει σε αναπάντεχα ολισθηρά μονοπάτια». Στην οπτική του εξάχρονου για τον κόσμο που τον περιβάλλει, αντικατοπτρίζεται η κριτική του συγγραφέα αναφορικά με την πολιτική, κοινωνική, οικονομική κατάσταση της Αργεντινής. Θίγεται επίσης το θέμα της προσωπικής ταυτότητας, με συνεχείς εναλλαγές/ανατροπές ανάμεσα στο δίπολο Φαίνεσθαι/Είναι.
«Τα χτυπήματα ήταν εκκωφαντικά, το σπιτάκι τρανταζόταν συθέμελα...οι φωνές δυνάμωναν...μου έλεγαν όλες τις αλήθειες που θα μπορούσαν να μου πουν...χωρίς λέξεις πια...δεν είχε σημασία γιατί εγώ καταλάβαινα εξίσου...Μα δεν βλέπεις ότι είμαστε εμείς; Δεν βλέπεις ότι είμαστε εμείς, ηλίθιε; Ηλίθιε! [...] Διήρκησε ένα μήνα. Παραδόξως επέζησα. Θα μπορούσα να πω: ξύπνησα. Βγήκα από το παραλήρημα, όπως βγαίνει κανείς από τη φυλακή. Το λογικό συναίσθημα θα ήταν η ανακούφιση, αλλά αυτό δεν συνέβη στην περίπτωσή μου».
