«Εμείς μπήκαμε στο ροκ όπως άλλοι μπαίνουν σ' έναν καθεδρικό ναό, το θυμάσαι Βερνόν; Και η ιστορία μας ήταν ένα ταξίδι στο υπερπέραν. Υπήρχαν άγιοι παντού, δεν ξέραμε μπροστά σε ποιον να γονατίσουμε για να προσευχηθούμε».
Η 53χρονη Βιρζινί Ντεπάντ είναι μια συγγραφέας που αρέσκεται να προκαλεί με τα βιβλία της, αρχής γενομένης με το Baise-moi (Γάμησέ με) του 1993 που την καθιέρωσε. Το σκληρό σεξ, τα ναρκωτικά και ό,τι κινείται στο περιθώριο τίθενται εντός του συγγραφικού ραντάρ της. Σήμερα η συγγραφέας είναι μέλος της επιτροπής του βραβείου Γκονκούρ. Ο πρώτος τόμος του Βερνόν Σουμπουτέξ προκάλεσε τέτοια αίσθηση, εντός και εκτός Γαλλίας, ώστε το μυθιστόρημα να είναι υποψήφιο για το βραβείο Man Booker International, το 2018, ενώ κυκλοφόρησε και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Στερέωμα το 2020. Σε αυτό το βιβλίο γνωρίσαμε τον ομώνυμο ήρωα, ιδιοκτήτη εναλλακτικού ροκ δισκοπωλείου, να σουλατσάρει στο παρισινό περιθώριο και να συνδιαλέγεται με ένα σωρό χαρακτήρες, που όλοι μαζί συνθέτουν μια τοιχογραφία του underground. Ναρκομανείς, ανθρώπους που το έχουν σκάσει από το σπίτι τους, πόρνες, άστεγους. Το soundtrack εξάλλου είναι ενδεικτικό και αντιπροσωπευτικό: Cramps, Gun Club, Clash, Fugazi, λίγο post rock κ.ά.
Άστεγος είναι και ο ίδιος ο Βερνόν Σουμπουτέξ στον δεύτερο τόμο της σειράς. Είχε εξάλλου εξαναγκαστεί να ξεπουλήσει μισοτιμής τους δίσκους του μαγαζιού του για να τα βγάλει πέρα. Ζει λοιπόν στους δρόμους, ανέστιος, και συνδιαλέγεται με περιθωριακούς και κλοσάρ, με τη συγγραφέα να εισάγει νέους χαρακτήρες με τις μικρο-ιστορίες τους. Ο Μπλιτς, η Πάμελα Καντ, η Σιλβί, η Όλγα, και με σειρά μεταναστών από την Αφρική, όλοι τους σαμποτέρ του εαυτού τους, συνεισφέρουν με τον δικό τους τρόπο στην αφήγηση, συνθέτοντας ένα μωσαϊκό της πιο τρωτής πλευράς της σύγχρονης γαλλικής κοινωνίας. Υπό αυτό πρίσμα, το Βερνόν Σουμπουτέξ 2 μπορεί να διαβαστεί σαν μια "Ανθρώπινη Κωμωδία του Underground”, καθώς είναι αξιοσημείωτη (και εξόχως μπαλζακική) η ικανότητα της συγγραφέα να δημιουργεί χαρακτηριστικούς ανθρωπότυπους.
Σε ό,τι αφορά τη γραφή της, η γλώσσα της Ντεπάντ είναι ωμή και βρώμικα ρεαλιστική, αφτιασίδωτη. Ο ρυθμός της αφήγησης είναι κοφτός. Χρησιμοποιεί επίσης την τεχνική του μοντάζ, προκειμένου να συνενώσει αυτές τις πολυδιασπασμένες αφηγήσεις, κάτι που προσδίδει μια κινηματογραφική γοητεία στην πρόζα της. Ενώ εξαιρετική τόσο ως προς την απόδοση του ύφους, όσο και αναφορικά με τις πραγματολογικές επισημάνσεις είναι και η μετάφραση στα ελληνικά της Ρίτας Κολαΐτη.
«Παραληρεί,. Έχει κενά μνήμης. Κι αυτό δεν του είναι δυσάρεστο. Πότε πότε, προσπαθεί να λογικευτεί: δεν μπορεί να μείνει εκεί επ’ άπειρο, είναι ένα καλοκαίρι ωχρό, θ’ αρπάξει κι άλλη πούντα, όχι, δεν πρέπει ν’ αφεθεί, πρέπει να γυρίσει κάτω στην πόλη, να βρει καθαρά ρούχα, να κάνει κάτι...Μα όταν προσπαθεί να ξανασυνδεθεί με πραγματιστικές ιδέες, φλιπάρει: φεύγει σε κατακόρυφη περιδίνηση».
Δύο άλλα θέματα που απασχολούν τη συγγραφέα είναι το μεταναστευτικό και η δράση/άνοδος της ακροδεξιάς. Η ματιά της περιβάλλει με συμπάθεια του μετανάστες, όπως και τους περιθωριακούς, αναδεικνύει δηλαδή την ετερότητα. Σε ό,τι αφορά την ακροδεξιά, την οποία απεχθάνεται, η Ντεπάντ προχωρά ένα βήμα πιο μπροστά και θεωρεί ότι ο ρατσισμός και η μισαλλοδοξία έχουν διαβρώσει σε βάθος και οριζόντια τη γαλλική κοινωνία και δεν απαντούν μόνο στα επίσημα ακροδεξιά κόμματα, αλλά και στα δημοκρατικά. Για παράδειγμα, υπογραμμίζει τον θεσμικό ρατσισμό της "γκλωλικής" δεξιάς και του Μακρόν, και στον αντίποδα, τη δυσανεξία της επίσημης αριστεράς απέναντι στο αλγερινό ζήτημα.
Κλείνουμε με μια ακόμα ευδιάκριτη επιρροή της Βιρζινί Ντεπάντ, τη λογοτεχνία του Γκιστάβ Φλωμπέρ. Όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφο από πού εμπνεύστηκε τον κεντρικό ήρωα του βιβλίου, εκείνη απάντησε «ο Βερνόν Σουμπουτέξ είμαι εγώ». «Η Μαντάμ Μποβαρύ είμαι εγώ», που έλεγε και ο Φλωμπέρ.
