Το μεγαλύτερο ίσως διαδικτυακό trend της εποχής της καραντίνας, το αμφιλεγόμενο μέσο κοινωνικής δικτύωσης TikTok έχει δείξει τις διαθέσεις του στη διαμόρφωση παγκόσμιων τάσεων με μια δυναμική που οι θιασώτες του κορεσμού των social media δε θα μπορούσαν ποτέ να φανταστούν. Το TikTok εδώ και καιρό δεν είναι απλώς ένα βήμα για χορευτικά challenges και ανούσιες ημερολογιακές καταγραφές αλλά και μια ανεξάντλητη πηγή μετάδοσης πληροφοριών, γνώσης και τέχνης, από μαγειρικές συνταγές, μουσική και ιδέες κατασκευών και διακόσμησης μέχρι σύντομα ιστορικά και κοινωνικοπολιτικά documentaries, κριτικές τέχνης και φυσικά, βιβλίων. Στα (όχι και τόσο αν ξέρεις να ψάξεις) έγκατα του TikTok, υπάρχει μια τεράστια και άκρως ενδιαφέρουσα βιβλιοφιλική φλέβα που εκτός από τα online bookworms δεν άφησε ασυγκίνητη ούτε την εκδοτική βιομηχανία, η οποία βρήκε σε αυτήν ένα εξαιρετικό, έξυπνο, σύγχρονο και εύκολο εργαλείο για να εξελίξει τη marketing στρατηγική της εν καιρώ πανδημίας.
Το BookTok, όπως ονομάζεται άτυπα αυτή η τάση, ήρθε για να μείνει στον σύγχρονο βιβλιοφιλικό κόσμο και να αναζωπυρώσει το χαμένο ενδιαφέρον πολλών για την ψυχαγωγική δύναμη των social media -ένα ακόμα προϊόν του δημοφιλούς αλγορίθμου της πλατφόρμας με την εντυπωσιακή δυναμική στη διασύνδεση ανθρώπων με κοινή αισθητική. Κάτω από το tag #booktok οι αναγνώστες όλου του κόσμου έχουν τη δυνατότητα να επικοινωνήσουν τις δικές τους βιβλιοκριτικές και βιβλιοπροτάσεις φτάνοντας στοχευμένα εκεί ακριβώς όπου θα πιάσουν τόπο, ενώ οι BookTokers μπορούν να επιδοθούν σε μια ευρεία γκάμα βιβλιοφιλικών δραστηριοτήτων, από λέσχες ανάγνωσης και book memes μέχρι cosplays και συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης για άλυτα λογοτεχνικά αινίγματα των αγαπημένων τους βιβλίων. Από τη λογοτεχνία του φανταστικού μέχρι την queer σκηνή κι από τα best sellers των New York Times μέχρι βιβλία που πέρασαν απαρατήρητα, αλλά μέσα από τα σωστά accounts κερδίζουν μια δεύτερη «χρυσή» ευκαιρία, το BookTok καταφέρνει να ασχοληθεί με το βιβλίο με έναν ζωντανό, φωτεινό, συχνά ξεκαρδιστικό, διαδραστικό τρόπο που έλειπε από τις αντίστοιχες προγονικές social media τάσεις όπως το Bookstagram και το BookTube.
Στο BookTok μπορείς να μάθεις πώς έπινε τον καφέ της η J.K. Rowling όταν έγραφε το τρίτο βιβλίο του Harry Potter και πώς αυτό επηρέασε τις μεταμορφώσεις του Σείριου Μπλακ, να μάθεις να τακτοποιείς τη βιβλιοθήκη σου ανά χρώμα ή να δεις σε βίντεο δύο λεπτών μια μεσαιωνική κονταρομαχία σε αναπαράσταση μέσα σε ένα hipster σαλόνι. Μπορείς επίσης να ενημερωθείς για τους τελευταίους τίτλους LGBTQ+ και για τα εφηβικά βιβλία που μπορείς να διαβάσεις και να ευχαριστηθείς άνετα εσύ και όχι το παιδί σου. Και ίσως το πιο σημαντικό είναι ότι μπορείς να ξαναγίνεις ο ίδιος παιδί νοσταλγώντας δημιουργικά τα αναγνώσματα της νεαρής σου ηλικίας και ανακαλύπτοντας εκ νέου το συναρπαστικό συναίσθημα της πρώτης εκείνης σελίδας που σε πετάει σε έναν μαγικό, αγχολυτικό κόσμο
Βιβλία και Αλγόριθμοι
Ο αλγόριθμος του TikTok είναι ένας από τους πιο «έξυπνους» που τρέχουν αυτή τη στιγμή εκεί έξω. Το “For You” feature της εφαρμογής έχει πάει την διαδικτυακή τέχνη της εξατομίκευσης σε άλλο επίπεδο, χρησιμοποιώντας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις προτιμήσεις του χρήστη και τις αντιδράσεις του στο περιεχόμενο που έχει ήδη δει και προτείνοντάς του περιεχόμενο βασισμένο στα αποδεδειγμένα ενδιαφέροντά του, χωρίς απαραίτητα να ακολουθεί τον δημιουργό του περιεχομένου. Κάπως έτσι, μια δίλεπτη κριτική ενός χ βιβλίου μπορεί να φτάσει χωρίς κόπο, χωρίς χρήμα και χωρίς διαφημίσεις σε απεριόριστο χ αριθμό ατόμων ανά τον κόσμο, που απλώς ενδιαφέρονται για το συγκεκριμένο είδος. Και μάλιστα με το οπλοστάσιο του TikTok και την αδιαμφισβήτητη χιουμοριστική του δυναμική, η παρουσίαση ενός βιβλίου γίνεται πιο εύκολη και γρήγορη από ποτέ, χωρίς την αισθητική σοβαροφάνεια που θα απαιτούσαν οι στιλιζαρισμένες φωτογραφίες του Instagram. Δεν είναι τυχαίο το ότι η βιβλιοφιλική κοινότητα του TikTok το ξεπέρασε μέσα σε έναν χρόνο με χαρακτηριστική άνεση σε αριθμούς, προοπτικές και προωθητική δύναμη μέσα με κοινότητες «χτισμένες» στον χρόνο.
Στον κόσμο τον Φανταστικό
Δε θα πάρει πέντε λεπτά σε οποιονδήποτε αρχίσει να εξερευνά το BookTok για να καταλάβει την τεράστια επιτυχία που γνωρίζει στις τάξεις της λογοτεχνίας του φανταστικού και του young adult fiction. Για την ακρίβεια, στο BookTok αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό το crossover άνοιγμα της νεανικής λογοτεχνίας του φανταστικού σε πολύ ευρύτερο, «μη παραδοσιακό» κοινό. Η απήχηση του μέσου στις νεαρές ηλικίες βοά μέσα από το πλήθος των εξειδικευμένων λογαριασμών στις σειρές βιβλίων fantasy, ενώ φυσικά δεν λείπει η αξιοσέβαστη κοινότητα των φανατικών της saga του Harry Potter, η οποία βρίσκει εύφορο έδαφος να εμβαθύνει χωρίς έλεος ακόμα και στους χαρακτήρες πέραν της «χρυσής» τριάδας της J.K. Rowling –μια έρευνα με το tag #DragoTok και μια γνωριμία με τους φανατικούς Booktokers οπαδούς του ξανθού νεαρού villain θα σας πείσει. Στις κορυφαίες θέσεις δημοφιλίας μεταξύ των booktokers βρίσκεται και μια από τις πιο πολυσυζητημένες σειρές της λογοτεχνίας του φανταστικού τελευταία, η Τριλογία των Γκρίσα (Grisha Trilogy) και το Six of Crows της Leigh Bardugo, trend που είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την απήχηση που γνωρίζει η πρόσφατη τηλεοπτική μεταφορά τους από το Netflix. Το top fantasy του BookTok συμπληρώνουν τίτλοι όπως το The Cruel Prince της Holly Black και το A Court of Thornes and Roses της Sarah J. Mass, τα οποία όπως φαίνεται δε θα αργήσουν να φιγουράρουν σε κάποια οθόνη, μικρή ή μεγάλη.
BookTok Charts: Mια Tάση που οι Εκδότες δεν Μπορούν να Αγνοήσουν
Με 6 δισεκατομμύρια views τον Μάρτιο του 2021 το BookΤok δεν θα μπορούσε να αφήσει ασυγκίνητη την εκδοτική βιομηχανία. Οι εκδότες συνειδητοποίησαν ότι το TikTok μπορεί να ανεβοκατεβάσει best sellers, όταν είδαν ένα ξεχασμένο βιβλίο του 2014, το We Were Liars της E. Lockhart να σκαρφαλώνει από του πουθενά στην κορυφή της λίστας των ευπώλητων το καλοκαίρι του 2020, ως αποτέλεσμα ενός διαδικτυακού “word of mouth” των νεαρών χρηστών της πλατφόρμας. Στα επακόλουθα αυτής της αξιοπερίεργης και διόλου ευκαταφρόνητης εμπορικής επιτυχίας, οι περισσότεροι εκδότες και βιβλιοπωλεία έκαναν στην άκρη τις αμφιβολίες και την κριτική τους για την επιφανειακή προσέγγιση του TikTok στην ιερή τέχνη του βιβλίου και έστησαν αμέσως τους δικούς τους επίσημους λογαριασμούς, βρίσκοντας ένα νέο, απροσδόκητα αποτελεσματικό, κανάλι επικοινωνίας με το νεανικό (και όχι μόνο) κοινό. Το ιστορικό βιβλιοπωλείο Barnes & Noble έχει ενσωματώσει ειδικό BookΤok section στην ιστοσελίδα του, αφιερωμένο στα τελευταία booktrends του TikTok ενώ στις οθόνες των καταστημάτων του προβάλλονται οι viral τίτλοι των BookTok charts. Ο εκδοτικός οίκος Penguin έφτιαξε τον δικό του λογαριασμό ειδικά σχεδιασμένο για τους έφηβους αναγνώστες, υποκύπτοντας απολαυστικά στα domino trends του TikTok, με ένα ντόμινο εξακοσίων βιβλίων στα γραφεία των εκδόσεων στη Νέα Υόρκη που έγινε viral. Βιβλία που πούλησαν πολύ καλά όταν πρωτοβγήκαν, όπως το Τραγούδι του Αχιλλέα, της Madeline Miller και το Λίγη Ζωή, της Yanagihara Hanya, γνωρίζουν ένα δεύτερο κύμα ακόμα μεγαλύτερης εμπορικής επιτυχίας εξαιτίας του TikTok, πείθοντας και τους πιο δύσπιστους εκδότες για την εγγενή δύναμη του μέσου. Τη δύναμή του να επικοινωνήσεις ένα βιβλίο όχι με εξεζητημένες αναλύσεις αλλά με τη στιγμή, το συναίσθημα και την αυθόρμητη υπόσχεση ενός νέου, μαγικού κόσμου στο χέρι σου.
5 accounts για να ξεκινήσετε: @moongirlreads / @abbysbooks / @pixie.duck / @kevintnorman / @gvhslibrary
