Για περισσότερο από έναν χρόνο ο κόσμος βίωσε και εξακολουθεί να βιώνει μία κατάσταση εξωπραγματική και έξω από την κανονικότητα δεκαετιών, συγκρινόμενη με περιόδους της ιστορίας τόσο παλιές που μόνο από βιβλία και γραπτές μαρτυρίες είχαμε διαβάσει. Η πανδημία της Covid-19 και ο αντίκτυπός στην κοινωνία και τον άνθρωπο προσεγγίστηκαν από συγγραφείς και παραγωγούς ταινιών, ενώ τα όρια μεταξύ δυστοπίας και πραγματικότητας, φαντασίας και αληθοφάνειας θόλωσαν τις γραμμές τους. Αν ζητήσετε από υπαλλήλους μεγάλων βιβλιοπωλείων να σας δώσουν τον απολογισμό των πλέον ευπώλητων βιβλίων εν μέσω καραντίνας, τότε σίγουρα η Πανούκλα του Albert Camus θα φιγουράρει ανάμεσά τους, μισό αιώνα από την κυκλοφορία της. Μία άλλη πανούκλα -ή καλύτερα πανώλη-, η Λευκή Πανώλη, συγκεκριμένα, ένα από τα τελευταία έργα του Frank Herbert, μόλις κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στα ελληνικά από τις εκδόσεις Οξύ και «υπόσχεται» να δώσει άλλη διάσταση στους όρους πανδημία, βιοτρομοκρατία και βιοηθική, αλλά και στην «φυλο-κτονία».
Εν έτει 1996, ένας μοριακός βιολόγος χάνει την οικογένειά του σε τρομοκρατικό χτύπημα μιας φράξιας του ΙΡΑ. Ο πρωταγωνιστής Τζον Ρο Ο’ Νιλ τρελαίνεται από τον άδικο χαμό της και δημιουργεί έναν ιό ο οποίος χρησιμοποιεί το ανδρικό φύλο ασυμπτωματικά ως ξενιστή, ενώ προσβάλει θανατηφόρα τις γυναίκες. Αποφασίζει δε να εξαπολύσει τον φονικό ιό σε τρεις χώρες· στην Ιρλανδία για προφανείς λόγους, στην Αγγλία της οποίας η κυβερνητική πολιτική γέννησε τον ΙΡΑ και στην Λιβύη, η οποία εκπαίδευσε τους τρομοκράτες της οργάνωσης.
Φυσικά, το ξέσπασμα της πανδημίας του ιού λαμβάνει παγκόσμιες διαστάσεις, όταν ο Ο’ Νιλ απευθυνόμενος στις κυβερνήσεις όλου του κόσμου, ζητά να απομονώσουν τις τρεις αυτές χώρες με τους πολίτες τους. Η παγκόσμια αντίδραση αποτελεί σπουδή στη διεθνή διπλωματία, την οργάνωση και την αντιμετώπιση ασύμμετρων απειλών, ενώ η Λευκή Πανώλη γίνεται λυδία λίθος, θέτοντας ζητήματα βιοηθικής παρόμοια με αυτά που τέθηκαν στην αρχή της ξέφρενης πορείας της Covid-19, όταν εκατόμβες νεκρών σε αρκετές χώρες καλούσαν τις κυβερνήσεις τους να λάβουν δραστικά μέτρα περιορισμού των απωλειών.
Όμως το μυθιστόρημα του Frank Herbert δε στέκεται μόνο εκεί. Όπως έκανε με το magnum opus του, Dune, ο Αμερικανός στήνει με μαεστρία ένα σκηνικό δυστοπικής πραγματικότητας στο οποίο μέσα από τον όλεθρο της βιοτρομοκρατίας επικρατεί η νέα τάξη πραγμάτων της αναρχίας. Χρησιμοποιώντας δε την αγαπημένη του «μανιέρα», προτεραιοποιεί στοιχεία της καθημερινότητάς μας που τα θεωρούσαμε δεδομένα· στο Dune ήταν το νερό, στη Λευκή Πανώλη είναι το γυναικείο φύλο και η τεκνογονία.
Διά του κινδύνου για εξάλειψη το γυναικείο φύλο λαμβάνει διαφορετική σημασία, γίνεται πολύτιμο και προστατεύεται πάση θυσία, ενώ ο όρος της πολυανδρίας, χιλιάδες χρόνια μετά την Αρχαία Ελλάδα και τη Σπάρτη, όπου οι γυναίκες λατρεύονταν και τεκνοποιούσαν με διαφορετικούς άνδρες, επανέρχεται ως αναγκαία συνθήκη για την προστασία του ανθρώπινου είδους.
Φυσικά και μοιραία, στο μυθιστόρημα διακινείται και η ιδέα των εθνικών διακρίσεων, σε μοτίβο παρόμοιο με αυτό του προπατορικού αμαρτήματος, θυμίζοντας την αντίστοιχη διάκριση που επί χρόνια γινόταν προς τους Γερμανούς, εξαιτίας των Nαζί και του αντίκτυπου που είχαν οι θηριωδίες των αξιωματικών τους στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο κόσμος χωρίζεται σε άτυπα «στρατόπεδα», μεταξύ του «κακού» άξονα Αγγλία-Ιρλανδία-Λιβύη και του υπόλοιπου κόσμου, ενώ το μίσος και η λαχτάρα για εκδίκηση ενός μεμονωμένου ατόμου παρουσιάζεται ως ικανό για την πρόκληση παγκόσμιας αναρχίας και αλληλοσπαραγμού.
Η Λευκή Πανώλη του Frank Herbert, του ανθρώπου που έδωσε νέα διάσταση στον όρο επιστημονική φαντασία με το έπος του Dune, είναι ένα βιβλίο που δείχνει συνάμα αληθοφανές, μα και τόσο προφητικό, έως και ενορατικό. Και μπορεί να βρίσκεται στη σκιά της θρυλικής saga που του χάρισε τα βραβεία Hugo και Nebula, παρουσιάζεται όμως τόσο επίκαιρη. Μέχρι το πολυαναμενόμενο κινηματογραφικό remake του Dune που έχει προγραμματιστεί να κυκλοφορήσει τον Οκτώβριο του ’21, τίποτα δε δείχνει πιο μοναδικά ιδανικό για την περαιτέρω εξερεύνηση της συγγραφικής ματιάς του Frank Herbert από την εις βάθος ανάγνωση της Λευκής Πανώλης.
Η Λευκή Πανώλη του Frank Herbert κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Οξύ, σε μετάφραση του Νίκου Στρατηγάκη.
.jpg)
