Στην πόλη με τους πολλούς ή στο χωριό με τους λίγους; Πάσχα δίπλα στη θάλασσα ή στα προαύλια των αθηναϊκών εκκλησιών, με ποτό στο χέρι λίγο πιο πέρα, μέχρι τις 10; Είτε μας βρει στην αυλή είτε στο μπαλκόνι, είτε στην εξοχή είτε στα πάρκα του αστικού ιστού, το δεύτερο κατά σειρά πιο αλλιώτικο Πάσχα της ζωής μας έφτασε και αυτές είναι 5 + 1 προτάσεις νέων (ή περίπου νέων) εκδόσεων για να περάσει όσο καλύτερα γίνεται.
Δυσφορεί η Νύχτα, Marieke Lucas Rijneveld (εκδόσεις Ίκαρος, μτφρ. Άγγελος Αγγελίδης)
Μια από τις πιο πολυαναμενόμενες και πολυσυζητημένες εκδόσεις της χρονιάς για το 2020 το Δυσφορεί η Νύχτα του/της Marieke Lucas Rijneveld είναι ένα από τα πιο σκληρά και ταυτόχρονα γοητευτικά λογοτεχνικά ντεμπούτα των τελευταίων ετών. O/η 29 χρονος/-η nonbinary συγγραφέας έγινε με αυτήν την ανατριχιαστική ιστορία για τα βαθιά και εξελισσόμενα τραύματα μιας ολλανδικής οικογένειας που χάνει το ένα της παιδί σε ατύχημα παγοδρομίας ο/η νεότερος/-η συγγραφέας που κέρδισε το Interanational Booker Prize. Το ταλέντο του/της Rijneveld είναι αδιαμφισβήτητο και κάνει κυρίαρχη την παρουσία του σελίδα με τη σελίδα. Συναρπάζει με τη μαεστρία που φιλοτεχνεί το πορτραίτο μιας διαλυμένης οικογένειας και ενός σκοτεινού παιδικού ψυχισμού, αλλά και την αυτοπεποίθηση με την οποία συλλαμβάνει και αποτυπώνει θέματα–ταμπού που έχουν δυσκολέψει κατά καιρούς πολύπειρους και αναγνωρισμένους συγγραφείς. Το Δυσφορεί η Νύχτα είναι ένα μυθιστορηματικό ορόσημο της εποχής του, που έχει βρεθεί στο κατάλληλο μέρος την κατάλληλη στιγμή για να αναδειχθεί και να συναρπάσει.
Ρού, Kim Thúy (εκδόσεις Άγρα, μτφρ. Δάφνη Κιούση)
Στη σκιά του ντόρου που έχει προκαλέσει η λογοτεχνία του Βιετναμέζου–Αμερικανού Ocean Vuong, ένα ακόμα τέκνο του Βιετνάμ έρχεται να μας δώσει ένα επιπλέον εξαιρετικό memoir που ταξιδεύει τον αναγνώστη του στα βάθη της ασιατικής κουλτούρας και κληρονομιάς και στο μακρύ ταξίδι της προς μιαν αναγκαστική σύζευξη με τη Δύση. Η Καναδοβιετναμέζα Kim Thuy φιλτράρει τις παιδικές αναμνήσεις της από την Σαϊκγόν στο μυθοπλαστικό όχημα της ιστορίας μιας γυναίκας που γεννιέται στο Βιετνάμ του 1968 (όπως και η συγγραφέας), επιβιώνει από τον πόλεμο και καταφέρνει εν τέλει να μεταναστεύσει στον Καναδά με την οικογένειά της. Με πρωτοπρόσωπη αφήγηση, καθηλωτικής απλότητας και συνοπτικές προτάσεις υπέροχης ροής, το βιβλίο ελίσσεται ανάμεσα στις καταγραφές μνημών από τη ζωή στην εύπορη τάξη του Βιετνάμ των 60s και των 70s, την προσφυγική καθημερινότητα στα camps προσφύγων στη Μαλαισία και τις προσπάθειες επανεκκίνησης στο Κεμπέκ του Καναδά. Το Ρού είναι μια εξαιρετικά σύγχρονη αφήγηση που συνδυάζει το ανθρώπινο βάθος με την οικονομία του λόγου και τη δύναμη των γεγονότων και της εικόνας.
Πιστή κι Ενάρετη Νύχτα, Louise Glück (εκδόσεις Στερέωμα, μτφρ. Χάρης Βλαβιανός)
Μία από τις πιο δυνατές ποιητικές πτυχές της νικήτριας του Νόμπελ Λογοτεχνίας του 2020 μεταφράζει ο Χάρης Βλαβιανός για τις εκδόσεις Στερέωμα, με το αποτέλεσμα να είναι ένα ιδανικό (ποιητικό) ανάγνωσμα για τα ήσυχα πασχαλιάτικα βράδια. Τα πεζά ποιήματα της Louise Glück συνδυάζουν την ωδή στο πένθος και την απώλεια με νυχτερινές περιπέτειες μαγικού ρεαλισμού και λέξεις ακριβείας που απέσπασαν το 2014 το αμερικανικό National Book Award. Μια ποιητική ιστορία λιτής ομορφιάς και απέριττου λυρικού μυστηρίου που κουνάει το μαγικό ραβδί της, αναδιατάσσοντας κάθε φορά τα κρυφά δωμάτια αναγνώστη, καθοδηγώντας τον προς ένα ακόμα θαύμα της ποίησης.
Σκιές και Οστά, Leigh Bardugo (εκδόσεις Ψυχογιός, μτφρ. Ελένη Δασκαλάκη)
Μπορεί ένα βιβλίο να σαρώσει στα ευπώλητα οχτώ χρόνια μετά την κυκλοφορία του, μόνο και μόνο επειδή το διαφημίζουν ένα μάτσο έφηβοι στο TikTok; Το Σκιές και Οστά της Leigh Bardungo είναι η θριαμβευτική καταφατική απάντηση και η μεγάλη απόδειξη ότι το φαινόμενο του “BookTok” είναι παραπάνω από ικανό να κάνει κουμάντο στην εκδοτική βιομηχανία, ιδίως στο εύφορο πεδίο της λογοτεχνίας του φανταστικού. To Σκιές και Οστά είναι το πρώτο βιβλίο μιας ακόμα σειράς φανταστικής λογοτεχνίας με αξιώσεις, της Τριλογίας των Γκρίσα, που δεν θα αφήσει ασυγκίνητο κανέναν fan του Tolkien και του Philip Pullman, όπως δεν άφησε ασυγκίνητο και το Netflix, που μόλις κυκλοφόρησε την πρώτη σεζόν της τηλεοπτικής εκδοχής του. Μία ακόμα αλληγορία του καλού και του κακού, ιδανική για παιδιά, νέους και μεγάλους που δεν σταμάτησαν ποτέ να είναι παιδιά και νέοι.
Largo, Γιάννης Μπαλαμπανίδης (εκδόσεις Πόλις)
«Largo είναι ένας πολύ αργός μουσικός ρυθμός, που αντιστοιχεί σε 40 έως 60 χτύπους του μετρονόμου το λεπτό· σημαίνει, θα λέγαμε: πλατιά, εκτεταμένα, γενναιόδωρα. Largo είναι επίσης μια σειρά ιστορίες γραμμένες σε διαφορετικό ύφος και κλίμακα η καθεμιά, που αν κάτι τις συνδέει είναι το άλυτο ερώτημα του χρόνου». Έτσι περιγράφει στο οπισθόφυλλο του βιβλίου του την πρώτη συλλογή διηγημάτων του ο πολιτικός επιστήμονας και δοκιμιογράφος Γιάννης Μπαλαμπανίδης, ο οποίος, παρά το νεαρό της ηλικίας του, έχει ήδη δώσει εξαιρετικά δείγματα γραφής στις κοινωνικές και πολιτικές μελέτες κι έρχεται τώρα να αποδείξει και το λογοτεχνικό ταλέντο του. Ο παραδοσιακός λυρισμός των ποιητών περασμένων αιώνων και η pop αισθητική της γενιάς του συμπλέκονται και συστρέφονται στις ιστορίες του Largo, στήνοντας ένα σύστημα λογοτεχνικών στοών, στο οποίο θα συναντήσεις από τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη και τον E.P. Thompson μέχρι τους σεναριογράφους της δημοφιλούς τηλεοπτικής σειράς The Office. Κείμενα υψηλών απαιτήσεων και γλωσσικού ελιτισμού με βαθιά συναισθηματικό όμως πρόσημο που δεν μπορούν να περάσουν απαρατήρητα και αφήνουν ανοιχτό το παράθυρο στο ενδεχόμενο ενός νέου αθηναϊκού λυρισμού αξιώσεων.
Τα Αθηναϊκά, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (ΜΙΕΤ – Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης)
Το «τερπνόν» και «λύτρον αγάπης» Πάσχα έχει υμνήσει ο «κοσμοκαλόγερος» των ελληνικών γραμμάτων, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ο οποίος έχει γράψει πολλά σημαντικά διηγήματα για τη Μεγάλη Εβδομάδα και το ορθόδοξο Πάσχα σε πρώτο επίπεδο και σε δεύτερο επίπεδο, για όποια μύχια πτυχή των ανθρώπων του καιρού του μπορεί να φανταστεί κανείς. Στη νέα εξαιρετική έκδοση διηγημάτων του που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης, με τίτλο Τα Αθηναϊκά, σε επιμέλεια του Σταύρου Ζουμπουλάκη, θα βρει κανείς πολλά από τα πασχαλινά διηγήματα του Παπαδιαμάντη μαζί με πολλά άλλα για μια Αθήνα που ίσως έχουμε χάσει εδώ και καιρό και που ίσως να νοσταλγούμε κάθε φορά που πέφτουμε σε κάποιο ξεχασμένο ίχνος της (κι ας μην τη γνωρίσαμε ποτέ). Παλιές αθηναϊκές αυλές, ο άγιος Ελισσαίος στο Μοναστηράκι, οι άγνωστη πλευρά μιας γειτονιάς του Ψυρρή χαμένης στον χρόνο και οι πιονέροι μεσοαστοί Αθηναίοι χαρτογραφούν τον ψυχισμό μιας πόλης για την οποία νομίζουμε ότι γνωρίζουμε τόσα πολλά, ενώ στην πραγματικότητα ξέρουμε τόσο λίγα. Μιας πόλης και μιας εκδοχής της για την οποία αξίζει να μάθουμε περισσότερα.