5+1 Βιβλία που Κάνουν την Επιστήμη Pop

Το διάστημα, οι μαύρες τρύπες το σκοτεινό μέλλον και οι προοπτικές του, οι άγνωστες δυνατότητες του σώματος και του μυαλού μας, ο χώρος και ο χρόνος. Για όσους από εμάς δε διαθέτουν το απαραίτητο υπόβαθρο των θετικών επιστημών, όλα αυτά πολύ πιθανό να φαντάζουν ένα αχαρτογράφητο χάος, στη μετάφραση του οποίου άνετα χανόμαστε, νιώθοντας πολλές φορές πιο αδαείς κι από μικρά παιδιά. Όμως κάπου εκεί έξω υπάρχουν κάποιοι ταλαντούχοι συγγραφείς με επιστημονική κατάρτιση ή εξαιρετικοί επιστήμονες με συγγραφικό ταλέντο, που με το εκπληκτικών δυνατοτήτων υβριδικό συγγραφικό είδος της popular science μας παίρνουν απ’ το χέρι και ξεδιαλύνουν αρχαία και σύγχρονα μυστικά, ψυχαγωγώντας και διαφωτίζοντας μας ταυτόχρονα.

Αυτά είναι 5 από τα καλύτερα pop science βιβλία πρόσφατης εσοδείας που κυκλοφορούν εκεί έξω, +1 ανεπανάληπτο κλασικό που μπορούν να μας φέρουν μερικά βήματα πιο κοντά στην αποκωδικοποίηση του τρομακτικού μας κόσμου, και να μας γυρίσουν πίσω στην χαρά της διαρκούς ανακάλυψης των πρώτων σχολικών μας χρόνων.

Το Σώμα: Ένας Ταξιδιωτικός Οδηγός (Bill Bryson, μετάφραση. Γιώργος Μαραγκός, εκδόσεις Μεταίχμιο)

Λέγεται ότι δεν υπάρχει πιο συναρπαστική και εκπληκτική ιστορία από αυτή του σώματός μας. Το νέο βιβλίο του βρετανού non-fiction συγγραφέα Bill Bryson δε θα μπορούσε να δικαιώσει με ιδανικότερο τρόπο αυτήν τη ρήση, καθώς Το Σώμα: Ένας Ταξιδιωτικός Οδηγός, μετατρέπει το καθημερινό, απλό μας σώμα σε ένα εκπληκτικό, πολύπλοκο όχημα που μας ταξιδεύει στον κόσμο με μυστηριώδεις λειτουργίες και θαυμαστές εξηγήσεις, που δεν θα μπορούσαμε ή ίσως μερικές φορές, απλώς αδιαφορούμε να φανταστούμε. Με ευφυή, εθιστική και απολαυστική γραφή και μια αυθόρμητη ψυχαγωγική προέκταση που θυμίζει την ιστορική γαλλική σειρά κινουμένων σχεδίων Once upon a time was life, με την οποία μεγάλωσαν και γνώρισαν το σώμα τους γενιές και γενιές, το Σώμα ανταμείβει τον αναγνώστη του με ανεξάντλητες ποσότητες εκπληκτικής πληροφορίας για το πώς λειτουργεί, χαλάει και θεραπεύεται το εργαλείο που ξεκλειδώνει το θαύμα της ανθρώπινης ζωής, διαλύει μύθους και δοξασίες και εκπαιδεύει με πολύτιμο τρόπο, σε μια εποχή που μας ζητάει να θωρακίσουμε το σώμα μας όσο καλύτερα γίνεται.

Η Δύναμη του Νου (Anthony Brandt, David Egelman, μετάφραση Γιώργος Σιώρης, εκδόσεις Οξύ)

Ένας επιστημονικός χάρτης της ανθρώπινης δημιουργικότητας ξεδιπλώνεται στο συναρπαστικό βιβλίο που συνθέτουν οι Anthony Brandt και David Egelman, εξερευνώντας τις γενετικές δυνατότητες του ανθρώπου που τον καθιστούν ικανό για δημιουργία και τα όρια στα οποία αυτές εκτείνονται. Εξετάζοντας τα διδάγματα και τα πορίσματα τόσο της βιολογικής και της γενετικής επιστήμης και νευροεπιστήμης όσο και της τέχνης, Η Δύναμη του Νου ακολουθεί το νήμα της πορείας της ανθρώπινης εκμάθησης και γνωστικής εξέλιξης, επιχειρώντας να φτάσει στον πυρήνα του δημιουργικού κινήτρου του ανθρώπου σε ένα ταξίδι από τον Πικάσο μέχρι τον Steve Jobs. Και για τους θιασώτες της οπτικοακουστικής διδασκαλίας, στο Netflx κυκλοφορεί και το βασισμένο στο βιβλίο ντοκιμαντέρ Creative Brain, για επιπλέον παραστατικές εξηγήσεις πάνω στην εγκεφαλική δημιουργική διαδικασία της καινοτομίας.

Η Μεγάλη Περιπέτεια στο Διάστημα (Διονύσης Σιμόπουλος, εκδόσεις Οξύ)

Το νέο βιβλίο του αστροφυσικού και επίτιμου διευθυντή του Ευγενίδειου Πλανηταρίου Δημήτρη Σιμόπουλου είναι από μόνο του ένα εκδοτικό γεγονός, καθώς γράφεται εδώ και πάνω από 50 χρόνια, καλύπτοντας μισό αιώνα διαστημικής ιστορίας. Από τις πρώτες δημοσιογραφικές ανταποκρίσεις  για το πρόγραμμα Apollo το 1968 και τα επετειακά άρθρα για την πρώτη επανδρωμένη αποστολή στο διάστημα μέχρι τη σύγχρονη διαστημική πολιτική και τις σχεδιαζόμενες διαστημικές  αποικίες, το magnum opus του Διονύση Σιμόπουλου είναι μια μοναδική καταγραφή μιας αχανούς πτυχής της ανθρώπινης εξερεύνησης, ένα αφήγημα με την υποκειμενική διάσταση της προσωπικής εμπλοκής και του αυθεντικού υλικού και την αντικειμενική ματιά του επιστημονικού λόγου και της ιστορικής θεώρησης. Η Μεγάλη Περιπέτεια στο Διάστημα, είναι ένα πλούσιο, πυκνό και συγχρόνως, άκρως προσιτό αναγνωστικά εγχειρίδιο διαστημικής ιστορίας, που ξεναγεί τον αναγνώστη σε όλο το εύρος της μεγάλης διαστημικής περιπέτειας της ανθρωπότητας.

Homo Deus – Μια Σύντομη Ιστορία του Μέλλοντος (Yuval Noah Harari, μετάφραση: Μιχάλης Λαλιώτης, εκδόσεις Αλεξάνδρεια)

Μέσα σε ένα τεχνολογικό τοπίο που μέρα με τη μέρα λαμβάνει όλο και μεγαλύτερες δυστοπικές διαστάσεις, μια ψύχραιμη θεώρηση ενός μέλλοντος που ο άνθρωπος μπορεί αρμονικά να ενσωματωθεί στο τεχνολογικό του πεπρωμένο και να το χρησιμοποιήσει για την εξέλιξη του ευ ζην του είναι ό, τι χρειαζόμαστε. Βιοπληροφορική, βιοηθική, τεχνητή νοημοσύνη και big data, καπιταλισμός και λήψη αποφάσεων, ρομποτική και ιατρική, ακόμα και μια ανάλυση για τη μουσική του μέλλοντος, όλα βρίσκουν τη θέση τους στην ολιστική προσέγγιση του μέλλοντος που υιοθετεί το Homo Deus.  Ο Yuval Noah Harari συνθέτει επιστημονική ελεγεία για αυτό που οι ταινίες επιστημονικής φαντασίας θα αποκαλούσαν άνθρωπο μηχανή -με μια μοναδική ιστορική και κοινωνική τεκμηρίωση από τον διάσημο Καθηγητή Παγκόσμιας Ιστορίας του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ. Χωρίς φανφάρες και μεγαλοστομίες το Homo Deus εξηγεί με καθηλωτικό τρόπο αυτό που συμβαίνει τώρα, αυτό που μπορεί να συμβεί στο μέλλον και αυτό που κινδυνεύει να συμβεί, αν η ηθική της τεχνολογίας πάρει την τεθλασμένη πορεία που όλοι φοβόμαστε.

Το Μέλλον Αρχίζει Εδώ και Τώρα – Περιπέτειες στον 21^ο Αιώνα (John Higgs, μετάφραση Ανδρέας Παππάς, εκδόσεις Μεταίχμιο)

Άλλη μια εξαιρετική δοκιμιακή προσέγγιση στο τρέχον momentum της ανθρωπότητας, από τις διαστημικές περιπέτειες του Star Trek στην επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης και από τους κύκλους της σύγχρονης οικονομίας στην κλιματική αλλαγή, το βιβλίο του John Higgs Το Μέλλον Αρχίζει Εδώ και Τώρα είναι από τα καλύτερα και πιο εποικοδομητικά αναγνώσματα της χρονιάς που έφυγε. O λογοτέχνης, δημοσιογράφος και ιστορικός του πολιτισμού John Higgs χρησιμοποιεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το σύνολο των αρετών των ιδιοτήτων του και συνομιλώντας με εξειδικευμένους επιστήμονες από κάθε τομέα, τεκμηριώνει με απλό, μεστό και κατανοητό τρόπο το κεντρικό επιχείρημα του βιβλίου υπέρ του αναγκαστικού τέλους του ατομισμού και της αναδυόμενης εποχής της συλλογικότητας, ως μονόδρομου για την ανθρωπότητα.

+1 all time classic

Το Σύμπαν σε ένα Καρυδότσουφλο (Stephen Hawking, μετάφραση Μαριάνθη Πετράκη, εκδόσεις Κάτοπτρο)

Το Σύμπαν σε ένα Καρυδότσουφλο που εκδόθηκε το 2001 είναι ένα από τα τελευταία βιβλία του Stephen Hawking και αποτελεί ίσως την επόμενη ημέρα και το sequel του Χρονικού του Χρόνου, του μάλλον δημοφιλέστερου επιστημονικού έργου της σύγχρονης θεωρητικής φυσικής. Ο σπουδαίος διανοητής παίρνει τον αναγνώστη του από το χέρι και του εξηγεί με τον προσωπικό του, ανεπανάληπτα επικοινωνιακό τρόπο τις μεγάλες ανακαλύψεις στο πεδίο της φυσικής που έχουν πάει την ανθρωπότητα και την επιστήμη αρκετά βήματα παραπέρα από τα ορόσημα που πραγματεύτηκε το Χρονικό του Χρόνου. Ένας απλός και επιστημονικά αδαής αναγνώστης δεν μπορεί να διανοηθεί πώς μπορεί να κοινωνήσει τις βασικές αρχές της κβαντικής μηχανικής, της θεωρίας υπερχορδών, της υπερβαρύτητας και της υπερσυμμετρίας, πώς μπορεί να γίνει μάρτυρας της συνάντησης του Einstein και του Feynman σε μια ολιστική, ενοποιημένη ιστορία του σύμπαντος, που μπορεί να χωρέσει οτιδήποτε υπάρχει εκεί έξω. Κι όμως, το χιούμορ και το χάρισμα του Stephen Hawking, του πατέρα ίσως της pop science γραφής, είναι ικανό να γεφυρώσει αυτό το αδιανόητο γνωστικό χάσμα και να μας κάνει να γνωρίσουμε λίγο παραπάνω τον κόσμο μας, που ξεκίνησε από έναν σπόρο που χωρούσε στην παλάμη του χεριού μας.