LAURIE ANDERSON
«Πολυμεσική επίθεση από λούπες, κείμενα, φωνές και εικόνες» -Iggy Pop
Περφόρμερ της ηλεκτρονικής μουσικής, τραγουδίστρια, avant-garde ποιήτρια, εικαστικός, αλλά πάνω απ' όλα πρωτοπόρος στο χώρο της τέχνης και της διανόησης. Ευρηματική, ευαίσθητη, διεισδυτική, αντισυμβατική ριζοσπαστική και βιτριολική στη σάτιρά της. Την έχουμε απολαύσει να παίζει στην Νέα Υόρκη βιολί, φορώντας παγοπέδιλα πάνω σε μια κολόνα πάγου που έλιωνε, υπήρξε η πρώτη συνεργαζόμενη και τιμώμενη καλλιτέχνις στην ιστορία της NASA, φίλη του William S. Burroughs και σύζυγος του Lou Reed, σε φιλμ του Βιμ Βέντερς και του Τζόναθαν Ντέμι, χορογραφίες της Τρίσα Μπράουν αλλά και τη θρυλική θεατρική παράσταση του Ρομπέρ Λεπάζ The Far Side of the Moon. Η εικαστική δουλειά της από το MoMA της Νέας Υόρκης και το Hirschorn της Ουάσινγκτον στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Λυών και στο Moderna Museet της Στοκχόλμης.
50 χρόνια Laurie Anderson από τότε που ξεκίνησαν όλα κατά τις δεκαετίες του ‘70 και του ‘80 με την Pauline Oliveros, τον Philip Glass, τον Andy Kaufman, την Yoko Ono, τον Andy Warhol, τον Allen Ginsberg. Το ντεμπούτο της single "O Superman", -το ομώνυμο κομμάτι ακούστηκε στην Ελλάδα σε διαφήμιση ανδρικών εσωρούχων-, εμπνευσμένο από μια άρια του Μασνέ, αρχικά μοίραζε ταχυδρομώντας μόνη της, δεν άργησε να αγγίξει το No2 των charts της Βρετανίας. Κάθε της performance ένα πολιτικό μανιφέστο για τη ζωή, τον θάνατο, εκεί οι ανθρώπινες ιστορίες, εκεί και ο ένας κοινωνικός προβληματισμός για το περιβάλλον, τον πόλεμο, τη δημοκρατία, τους ανθρώπους που κυβερνούν, την Γη, τον εικονικό κόσμο της τεχνολογίας, την ανθρώπινη ηλιθιότητα, τον γάμο, τον έρωτα, τα πουλιά, τη σιωπή, τον φόβο, τα δάκρυα, τα άστρα σε μια μοναδική μείξη λέξεων, ήχων και τεχνολογίας.
Προσωπική λατρεία και καταφυγή για τον τρόπο που χρησιμοποιεί τις λέξεις, δένει το όνειρο- το 2006 κυκλοφορεί κι ένα βιβλίο με ζωγραφιές βασισμένες στα όνειρά της, το Night Life- με την πραγματικότητα και χτίζει ποιήματα με λόγο καταγγελτικό και αίτημα πάντα την ελευθερία. Ποιήτρια, φιλόσοφος, μάγισσα ψυχή με ένα «πειραγμένο» βιολί ηλεκτρικό, ένα keyboard, μερικά αυτοσχέδια όργανα κι ένας φωνοκωδικοποιητή, να σου υπενθυμίζει πάντα αυτά που ξεχνάς στη ζωή.
CARLA DAL FORNO
"Potent and sensual, like a slow moving river" - The Quietus
Post punk και electro-pop φιγούρα που απολαύσαμε στο χειμερινό Plissken το 2019, πολυοργανίστρια που δεν βρίσκεται ποτέ σε ησυχία, ξεκίνησε με σπουδές στις Καλές Τέχνες και αφού πέρασε από κλασσικά όργανα και ορχήστρες, ήρθαν οι μπάντες και οι συναυλίες και κατάλαβε ότι αυτή η μουσική ήταν η «Καλή Τέχνη» που της ταίριαζε. Αγαπά τη φύση και τα minimal synth, την folk και την dream pop. Το κορίτσι έμπνευση για λόγους πολλούς, αλλά κυρίως για την εκπομπή της στο λονδρέζικο NTS και όσα παίζει εκεί, το μικρό της label (Kallista Lebel), με όνομα καταγωγής και τόπου αγαπημένου από την μαμά-πατρίδα, την επιλογή του DIY μονοπατιού όχι μόνο στον ήχο, αλλά και στο ήθος. Αυτοανάλυση και σαρκασμός κι ένα χιούμορ ξεχωριστό που ξεκίνησε με 2-3 βασικές μπασογραμμές και έναν χείμαρρο synths σαν βγαλμένα από ταινία τρόμου.
Κορίτσι-ξωτικό που λες μας ήρθε από τα δάση να μας στοιχειώσει με τα σκοτεινά φωνητικά της, την ακουστική κιθάρα, το μπάσο, το συνθεσάιζερ. Εσωστρεφής, συνεσταλμένη, κάπως μελαγχολική, συνεπαρμένη από την post punk νταρκίλα, μας συνεπαίρνει κι εμάς ξεκινώντας από την "Blackest Ever Black" (ένα από τα πιο σημαντικά labels της δεκαετίας που μας αποχαιρέτησε δυστυχώς) με τα You Know What It's Like (2016) και το EP The Garden (2017) για να συνεχίσει στη δική της Kallista με τους post-punk, industrial, narcotic dub και dream pop ήχους της και τα Look Up Sharp (2019) και Come Around (2022).
Μελβούρνη-Βερολίνο-Λονδίνο και πάλι πίσω Αυστραλία και Castlemaine, αεικίνητη και σίγουρα μια από τις πιο ταλαντούχες singers-songwriters της εποχής μας που θέλει να τα κάνει όλα μόνη της.
Το φθινόπωρο, η ομίχλη, η επιθυμία που συνοδεύει κάθε ξεκίνημα και τέλος μιας σχέσης, οι σκιές, η μελαγχολία, ένα κύμα έντασης και επιθυμίας, η μυρωδιά των μήλων και των παλιών βιβλίων με νεκρά, υγρά πέταλα ανάμεσα στις σελίδες τους λίγα μόνο από τα υλικά των στίχων της που μοιάζουν πάντα με φωτογραφία sepia και horror film.
"If I feel vulnerable, it’s a sign that I’m getting in touch with something that’s authentic". Αυτό που θέλαμε να πούμε πάντα και ήρθε η Carla και το φώναξε και τακτοποιηθήκαμε.
ΛΕΝΑ ΠΛΑΤΩΝΟΣ
«Ο διάδοχος του Χατζιδάκι είναι γυναίκα. Και λέγεται Λένα Πλάτωνος» -Μάνος Χατζιδάκις
Την είδαμε πρόσφατα στο τρίτο επεισόδιο της «Αισθηματικής Αγωγής» στο Gagarin να ερμηνεύει με τον Γιάννη Παλαμίδα, τη Σαβίνα Γιαννάτου και τον ίδιο ενθουσιασμό σαν τον παλιό καλό καιρό τη Λιλιπούπολη, με την οποία 40 χρόνια πριν μπήκε στη ζωή μας, σκορπώντας τη συγκίνηση σε όσους ήμασταν εκεί με τα «κι εγώ σας αγαπώ», «θέλετε να κοιμηθούμε σήμερα μαζί;» και «θέλω να σε βλέπω» στη Σαβίνα Γιαννάτου.
Το κορίτσι που στα δυόμιση του χρόνια παίζει πιάνο με τα δυο του χέρια, μαθαίνει σολφέζ και αρμονία μέσα σε ένα καλοκαίρι για να λάβει μέρος σε κάποιο διαγωνισμό του Ωδείου Αθηνών- και φυσικά να βγει πρώτη-, κατάφερνει πριν τα 18 να είναι ήδη επαγγελματίας πιανίστρια και να διδάσκει, σαφώς το «καμάρι» του Ωδείου Αθηνών, αν και παίζει πιάνο σταυροπόδι, είναι αυτό που θα γεννήσει την ηλεκτρονική μουσική στην Ελλάδα και θα μυήσει γενιές μουσικών από τότε σε αυτήν. Στον κόσμο της μουσικής, της λογοτεχίας και της ζωγραφικής από νωρίς με τον μπαμπά της να της διηγείται αυτοσχέδια παραμύθια, επενδυμένα μουσικά με μελωδίες του στο πιάνο και συνθέσεις κλασσικές, μέσα στα οποίες διαδραματίζεται όλη η ζωή, οι χαρές, οι λύπες, οι φόβοι της. Εκείνη δίπλα σε ένα καρεκλάκι βυθισμένη στα παραμύθια και την ποίηση, σαν σε προσωπικό Summer Hill, αρχίζει ήδη να σκαρώνει στην μυαλό της όλες τις διηγήσεις που θα ακούσουμε αργότερα στο Σαμποτάζ (1981), στις Μάσκες Ηλίου (1984) στο Γκάλοπ (1985) στα Λεπιδόπτερα (1986). Εκεί δίπλα στην παιδική της ηλικία και ο παππούς, χημικός και μέντιουμ, να αφήνει στα χέρια της χειρόγραφα πνευματιστικά και να δημιουργεί ακόμα έναν κόσμο στο μυαλό της.
Ήταν Μάιος όταν έκανε μετά από προτροπή του Χατζιδάκι -ο οποίος είχε ήδη μαγευτεί μαζί της από την Λιλιπούπολη- τον Καρυωτάκη. Εκεί μέσα υπήρχε ήδη το συνθεσάιζερ.
«Πήρα, λοιπόν, το βιβλίο του Καρυωτάκη και το είχα πάνω στο πιάνο μου. Έμενα και σε ένα σπίτι με μεγάλη βεράντα, με ρόδα στις γλάστρες, και κάθε μέρα είχα μερικά ρόδα πάνω στο πιάνο μου. Ήταν άνοιξη, Μάιος, και είχα ανοιχτά τα παράθυρα. Ήταν πολύ ωραίος ο καιρός και γενικά κάτι γινόταν μέσα μου περίεργο. Μια μέρα, στις αρχές της εκπομπής, ξεφύλλιζα το βιβλίο και έπεσα σε ένα ποίημα που λεγόταν «Άνοιξη ή έτσι τους βλέπω εγώ τους κήπους». Βάζω δειλά-δειλά τα χέρια μου πάνω στο πιάνο, σκαρώνω ένα μινιμαλιστικό ακομπανιαμέντο και αρχίζω να τραγουδάω. Έτσι έφτιαξα το πρώτο τραγούδι. Είχα απορήσει με την ευκολία με την οποία το έφτιαξα και που ήταν τόσο δεμένο με το περιβάλλον, το βράδυ, τα τριαντάφυλλα και τα γιασεμιά».
Μετά ήρθε το Σαμποτάζ, αγόρασε drum machine κι ένα analogue delay και ήρθαν μέσα από πειραματισμούς και παιχνίδια με τον Γιάννη Παλαμίδα οι Ιμπρεσιονιστές και τα Βήματα του Πλάπαλ. Τα βήματα του Πλάπαλ θα τα κυκλοφορήσει στη συνεχεια ο Josh Cheon στην Αμερική, στην "Dark Entries Records", στον δίσκο που θα βγει εκεί με τίτλο Ισορροπιστές/Balancers με ακυκλοφόρητο υλικό από το ’83 και το ’85, τραγούδια που φτιάχνει μόνη της στο τετρακάναλο.
Μετά το Σαμποτάζ έχοντας πλέον όλα τα όργανα, μικρόφωνα, τετρακάναλο, έρχονται οι Μάσκες Ηλίου. Το Γκάλοπ στα ίχνη των Μασκών φέρνει τραγούδια της ζωής, με έναν σκύλο, με τους Ρουμάνους πρόσφυγες, καλές μάγισσες, τον αποκλεισμό στα μέσα ενημέρωσης, και λίγο αργότερα να και οι Αναπνοές, με τις πολύ καλές κριτικές στην Ιαπωνία και τις διασκευές ενός-δυο κομματιών από την Γιαπωνέζα Halo που τα τραγούδησε στη γλώσσα της, ο δίσκος με τη Μαρία Φαραντούρη στη συνέχεια, η Τρίτη Πόρτα, έξω από το στυλ το δικό της, το μινιμαλιστικό και το experimental, τα Λεπιδόπτερα που γνώρισαν μεγάλη επιτυχία και έφεραν τις συνεντεύξεις στο "Resident Advisor". Η επανακυκλοφορία του Γκάλοπ, μπαίνει στις λίστες με τα καλύτερα της χρονιάς στο Fact και στο Wire, και από εκεί μια σειρά από δεύτερες ακροάσεις της Πλάτωνος σε Ευρώπη, Αμερική, Ρωσία, Αυστραλία, Χονγκ Κονγκ, Σιγκαπούρη και στο τηλεοπτικό remake του High Fidelity στο Hulu με τη Zoe Kravitz.
Η Λένα Πλάτωνος αγαπά την μουσική, τη ζωγραφική, το Ίντερνετ, τις βόλτες, τη φύση. Αγαπά υπερβολικά τα δέντρα και της αρέσει να τα αγκαλιάζει, να περπατάει ανάμεσά τους.
«Από μικρή μου άρεσε αυτό, έμπαινα και μέσα τους, μάλιστα, όταν ήμουν πολύ μικρή. Μου αρέσουν τα ρυάκια, να κάθομαι μπροστά σε ένα ρυάκι και να πίνω μια λεμονάδα, μου αρέσει να ακούω μουσική. Ακούω μουσική 24 ώρες το 24ωρο. Όταν δεν ακούω μουσική, ακούω τη μουσική που έχω μέσα στο κεφάλι μου. Κι αυτό πολλές φορές με ταράζει».
Την ευτυχία την βρίσκει στην ένωση.
Και ένωση για αυτήν είναι η αγάπη, ο έρωτας, η σύμπνοια με το περιβάλλον.
Γυναίκα-θαύμα.
Διαβάστε επίσης: Punk φεμινισμός: Γιορτή της Γυναίκας κάθε μέρα
