Η αξία του διασκευαζόμενου δίνει αξία στον διασκευαστή; Αλλά και τούμπαλιν. Ασφαλώς, όχι πάντοτε αυτονόητο. Όπως και να ’χει, ένα παιχνίδι της μουσικής είναι οι διασκευές: παιχνίδι συμβολικών αναφορών, επιρροών, φόρων τιμής (και κυριολεκτικά, εν προκειμένω, αφού ο Bowie ήταν από εκείνους που είχαν ακόμη τα δικαιώματα της μουσικής τους). Το δε αποτέλεσμα μπορεί να κυμαίνεται από το μεγαλειώδες, έως το κιτς...
Ο Bowie, με 40+ χρόνια δημιουργίας τέτοιου εύρους στην πλάτη του, δεν έμεινε απέξω: έκανε και ολόκληρο δίσκο (Pin Ups), διασκεύασε και Brel, διασκεύασε όμως και Sigue Sigue Sputnik (θου Κύριε...). Και ο ίδιος όμως, όντας καλλιτέχνης-τοτέμ, έπεσε κι αυτός... θύμα διασκευών «θαυμασίων τε και παράδοξων». Πολλά είναι τα ολόκληρα tribute albums αφιερωμένα σε εκείνον, δίσκοι με τίτλους λιγότερο (Bowiemania) ή περισσότερο πρωτότυπους (η συλλογή με τις γυναικείες διασκευές Spiders From Venus), ωραίες ιδέες που χάθηκαν στην εφαρμογή ενώ δεν ξέφυγε κι από τα νύχια των γκοθάδων (Goth Oddity)! Τουλάχιστον μπορεί να μακαρίζει εκεί που βρίσκεται ότι γλίτωσε από τους/τις Nouvelle Vague. Η κρυστάλλινή μου σφαίρα προφητεύει πάντως ότι τώρα, μετά θάνατον, τα tributes θα πολλαπλασιαστούν ραγδαία –ήδη ο... Κανάγιας ο Γουέστ απείλησε για κάτι τέτοιο, αλλά το πήρε πίσω. Έτσι όμως είναι η ζωή. Και ο... θάνατος.
Ας κοσκινίσουμε λοιπόν κάποιες στιγμές καλές και ιδιαίτερες, από την πληθώρα. Και όχι μόνο τις πιο γνωστές.
Για αρχή, ο Bowie διασκευάζει άλλους
“Amsterdam” (Jacques Brel) [1973]
Άλλος ένας που αποχαιρέτησε τον κόσμο με ένα συγκλονιστικό άλμπουμ. Για τον Brel ο λόγος, τον οποίον πολλοί έμαθαν, αυτόν και το «λιμάνι του Αμστερντάμ», από τούτη τη διασκευή: εγώ τον πρωτάκουσα από τον... Γιώργο Αραπάκη, ο Bowie έφτασε εκεί μέσω Scott Walker. Κι ας μην τον πήγαινε ο πολύ «ανδροπρεπής» Ιάκωβος («δεν θέλω να δίνω τραγούδια σε αδερφές»).
“Wild is the Wind” (Dimitri Tiomkin/Ned Washington) [1976]
Μία από τις ιστορικές εκείνες περιπτώσεις όπου το πρωτότυπο το πήρε και το σήκωσε ο... αγέρας της διασκευής. Και δεν μιλάμε για κάποιο άγνωστο «διαμαντάκι»: κοτζάμ χολιγουντιανό βραβευμένο άσμα ήταν το “Wild Is The Wind”, από τα χείλη του Johnny Mathis, το οποίο το πήρε ο Bowie και του έδωσε άλλο εκτόπισμα. Θα θυμάμαι πάντοτε το αγαπημένο ζευγάρι που άκουγε μεν λαϊκά, όμως στον γάμο του ήθελε να χορέψει αυτό.
“See Emily Play” (Pink Floyd) [1973]
Σίγουρα ο Bowie δεν ήταν από εκείνους που θα φόραγε ποτέ μπλουζάκι «I Hate Pink Floyd», σαν εκείνον τον πάνκη. Εκτός εάν πίστευε ότι οι Floyd τελείωσαν μετά τον Syd…
“Criminal World” (Metro) [1983]
Το πήρε από τους Metro (τους ποιους;), το έκοψε και το έραψε στα μέτρα του, έβαλε και ντίσκο ρυθμό χορευτικό, οι στίχοι με τα χμμμ... υπονοούμενα για αγόρια που είναι σαν κορίτσια και κορίτσια που είναι σαν αγόρια του έκαναν στο παιχνίδι της πρόκλησης. Τελικά... κατάφερε να απαγορευτεί η μετάδοση από το ραδιόφωνο.
“Cactus” (Pixies) [2002]
Αν μη τι άλλο ήξερε να διαλέγει. Ένα από τα καλύτερα κομμάτια των Pixies, δυναμικό κι εδώ, με όλα του τα... αγκάθια.
“Kingdom Come” (Tom Verlaine) [1980]
Fripp αντί για Verlaine στην κιθάρα, μία α-λα-Ronettes... αγορίστικη χορωδία και ιδού πως αλλάζει χαρακτήρα ένα κομμάτι.
“It Ain’t Easy” (Ron Davies) [1972]
Ένα γήινο ταπεινό μπλουζ τραβά την προσοχή ολόκληρου Ziggy Stardust. ολαταύτα ο Davies παρέμεινε ένας «unsung hero» (όπως τιτλοδοτείται και ένα πρόσφατο tribute).
“Dancing in the street” (Martha & The Vandellas) [1985]
Εδώ με το άλλο βαμπίρ, τον Mick Jagger. Χαβαλές η φάση, είναι όμως προσωπική μου ανάμνηση από 1980s εποχές Μουσικοράματος.
“Across the universe” (The Beatles) [1975]
«Nothing’s gonna change my world», αλλά με το τραγούδι κάτι γίνεται: να του δώσουμε μία soul χροιά, από αυτή την πλαστική που λέω –τι λες κι εσύ ρε John Lennon, θα βάλεις ένα χεράκι στην κιθάρα;
“God Only Knows” (The Beach Boys) [1984]
Κι αν οι ουράνιες αρμονίες προσγειώθηκαν (ομαλά!) στα μέτρα μιας βαριάς φωνής, η τραγουδάρα μένει τραγουδάρα.
Και τώρα, οι... άλλοι διασκευάζουν Bowie
Waldeck: Cat People Dub [2002]
Θα ήταν πιο ακριβής ο τίτλος αν έλεγε «Cat people dub electro». Έξοχη οπτική, που ξεκλειδώνει νέες δυνατότητες για το «Γκασολίν» (όπως το ακούν οι DJs από τα παλιά).
Bauhaus: Ziggy Stardust [1982]
Το glam λάμπει ακόμη και στο γοτθικό σκοτάδι. Ο Peter Murphy ποτέ δεν έκρυψε ότι ήθελε να μοιάσει στον Bowie, με τη διασκευή αυτή το επιβεβαιώνει κιόλας.
Nirvana: The Man Who Sold The World [1994]
Ένα τραγούδι για το τι σημαίνει να είσαι νέος και να μην έχεις βρει ακόμη τον εαυτό σου, εξηγούσε χρόνια μετά ο ίδιος ο Bowie. Εδώ το λέει (unplugged) ένας άλλος νέος ο οποίος, αντιθέτως, δεν τα κατάφερε...
The Chameleons: John, I’m only dancing [1986]
Θα μπορούσε να λείψει από τη λίστα μία μπάντα που λέγεται... Χαμαιλέοντες;
Seu George: Life On Mars? [2005]
Ήσυχη κιθαριστική εκτέλεση από έναν Βραζιλιάνο, τον οποίον η τύχη έφερε από τις φαβέλες στο Λος Άντζελες να γράφει soundtrack για μια ταινία-παρωδία του Κουστώ (The Life Aquatic with Steve Zissou). Ο ίδιος ο Bowie εκδήλωσε την ευαρέσκειά του για το αποτέλεσμα, οπότε η γνώμη μας περιττεύει.
Philip Glass: Sense of doubt [1996]
Η συμφωνική ματιά του μεγάλου μινιμαλιστή συνθέτη φτάνει μέχρι το μεδούλι αυτού του ύπουλα σκοτεινού κομματιού, που αναπαριστά ένα γκρίζο στοιχειωμένο Βερολίνο: εκείνο των μεταναστών και των απόκληρων, πέρα από τις λαμπερές οδούς των τουριστών. Όπως το έζησε δηλαδή και ο ίδιος ο Bowie, τότε στα 1970s.
Hermanos Calatrava: Space Oddity [1969]
Κοντρόλ ντε τιέρρρα αλ Κομαντάντε Τσε... εεε Τομ ήθελα να πω/πουν. Διασκευή της εποχής στα ισπανικά. Καλή, με χαρακτήρα, ουχί μόνο αξιοπερίεργη καλτίλα. Καμιά ελληνική διασκευή «Γη καλεί καπετάν Θωμά», γιατί να μην υπήρξε ποτέ;
Anna Calvi: Lady Grinning Soul [2014]
Δεν είναι πολλοί εκείνοι που τόλμησαν να αναμετρηθούν με τη μέγιστη αυτή μελούρα, η Άννα η Κάλβι έπιασε όμως τον πεσιμιστικό της σφυγμό και κατάφερε να την κάνει ακόμη πιο σκοτεινή, έως και ανατριχιαστική.
Nico: Heroes [1981]
Πολλοί θέλησαν με τούτο το τραγούδι να γίνουν ήρωες, έστω και για μία μόνο ημέρα. Λίγοι το έκαναν τόσο δικό τους, όσο η Nico.
Associates: Boys keep swinging [1980]
Όλα εκείνα τα παιδιά που δεν γίνονταν άντρες, που άφηναν μαλλί έξαλλο και τους άρεσε να σουϊνγκάρουν σε ηλεκτρονικά new wave μονοπάτια, πολύ τον αγάπησαν τον David.
I Profeti: L’ amore mi aiuterà [1972]
Μια διασκευή του “Starman” σε ιταλική γλώσσα και τεχνοτροπία, α-λα-Σαν Ρέμο (όχι του Αντώνη ρε...).
Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στην ειδική έκδοση του περιοδικού Sonik, David Bowie, που κυκλοφόρησε το 2016.
Μπορείς να το αποκτήσεις πατώντας εδώ
