Τη στιγμή που διαβάζετε αυτό το άρθρο βρίσκεστε κατά πάσα πιθανότητα σκεπασμένοι με μια μάλλινη κουβέρτα στον καναπέ σας και με τα αγαπημένα σας πρόσωπα γύρω σας. Και μπορεί διαβάζοντας αυτό το κείμενο – το τελευταίο της χρονιάς για τη γράφουσα – αυτό που αναζητάτε να είναι η ταινία που θα δείτε όλοι μαζί, στις στιγμές χαλάρωσης των γιορτών και στην εκπνοή του 2022. Ακολουθούν λοιπόν οι 20 καλύτερες ταινίες της χρονιάς που μας πέρασε, για να διαλέξετε ποια θα δείτε δίπλα στο τζάκι, να κάνετε catch-up με όσες δεν προλάβατε στις αίθουσες, να τσακωθείτε για τη θέση τους στη λίστα ή την απουσία άλλων από αυτήν και ό,τι άλλο τέλος πάντων εσείς προτιμάτε. Καλές γιορτές, με ευχές για ακόμη περισσότερες εξορμήσεις στα σινεμά με τη νέα χρονιά και πληθώρα κινηματογραφικών συγκινήσεων.
20. Η Φωτιά της Αγάπης (Fire of Love) της Sara Dosa
«Η περιέργεια ήταν πάντοτε μεγαλύτερη από τον φόβο» για το εμβληματικό ζευγάρι ηφαιστειολόγων των Maurice και Katia Krafft, τη ζωή και τις εμπειρίες των οποίων αφηγήθηκε το 2022 η Sara Dosa μέσα από το σπουδαίο ντοκιμαντέρ Η Φωτιά της Αγάπης (Fire of Love). Έχοντας στη διάθεσή της το βιντεοσκοπημένο υλικό που οι ίδιοι συνέλεξαν στα ταξίδια τους και τις εξερευνήσεις ηφαιστείων που πραγματοποίησαν, η Dosa υπογράφει ένα από τα πιο εντυπωσιακά και οπτικά ερεθιστικά ντοκιμαντέρ της χρονιάς, χωρίς ίχνος χρήσης CGI και με την καυτή λάβα να μοιάζει έτοιμη να ξεπηδήσει από την οθόνη ανά πάσα στιγμή, χωρίς η ταινία να υπολείπεται στο απαραίτητο στοχαστικό υπόβαθρο. Προβλήθηκε στις Νύχτες Πρεμιέρας και μπορείτε πλέον να το βρείτε στο Disney+.
19. Πικροδάφνες της Πάολας Ρεβενιώτη
Ακόμη ένα ντοκιμαντέρ, εγχώριας μάλιστα παραγωγής κατάφερε να μπει στη λίστα με τα καλύτερα του 2022. Στις Πικροδάφνες, η θρυλική Πάολα Ρεβενιώτη αναζητά τις πιάτσες της Αθήνας που δεν υπάρχουν πια, σε μια σημαντικότατη ταινία-καταγραφή της προφορικής μνήμης και των βιωμάτων μιας ολόκληρης κοινότητας ανθρώπων που έζησε σε μεγάλο βαθμό στην αφάνεια, εξερευνώντας όπως εκείνη μπορούσε τότε τον πόθο και την ηδονή. Πλάι στην ακτιβίστρια Μπέττυ Βακαλίδου και στη χορεύτρια, ηθοποιό, ακτιβίστρια και ενεργό μέλος του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών, Εύα Κουμαριανού, η Ρεβενιώτη ξεκινά έναν άλλοτε συγκινητικό και άλλοτε ξεκαρδιστικό περίπατο στην πόλη, ανατρέχοντας σε μια εποχή που τη λεωφόρο Συγγρού δεν χώριζε η νησίδα πεζοδρόμησης, αλλά οι ανθισμένες πικροδάφνες.
18. The Fabelmans του Steven Spielberg
Η πιο προσωπική ταινία της καριέρας του Steven Spielberg δεν είναι άλλη από το αυτοβιογραφικό The Fabelmans, όπου ο ίδιος αφηγείται με τον πλέον συγκινητικό τρόπο την ιστορία της οικογένειάς του, αφηγούμενος παράλληλα το πώς εκείνη στάθηκε σημαντικά στο πλάι του στο ξεκίνημα της εμβληματικής σήμερα πορείας του στην 7η τέχνη. Επάξια στη λίστα με τα καλύτερα της χρονιάς, έχοντας μάλιστα χαρίσει στο κοινό και το καλύτερο cameo του 2022: έναν David Lynch στον ρόλο του John Ford, σε μια από τις πιο επικές σκηνές της ταινίας. Διαβάστε πιο αναλυτικά τι γράφαμε λίγο καιρό πριν, όταν και κυκλοφόρησε.
17. Σημείο Βρασμού (Boiling Point) του Philip Barantini
Το μεγαλύτερο σε διάρκεια, αλλά και καλύτερο μονόπλανο του 2022 (μαζί με αυτά της σειράς The Bear) φέρνει το Σημείο Βρασμού στη 17η θέση με τα καλύτερα της χρονιάς, με την δεύτερη ταινία του Philip Barantini – βασισμένη στην ομώνυμη ταινία μικρού μήκους του ίδιου – να παρακολουθεί μια φρενήρη ημέρα του Άντι, διακεκριμένου σεφ ενός λονδρέζικου εστιατορίου. Μια εντονότατη εμπειρία θέασης που μεταφέρει τον ίδιο τον θεατή στην πολλές φορές εφιαλτική καθημερινότητα των εργαζόμενων της εστίασης και με έναν Stephen Graham επάξια υποψήφιο για BAFTA για την ερμηνεία του.
16. Σελήνη 66 Ερωτήσεις της Ζακλίν Λέντζου
To μεγάλου μήκους κινηματογραφικό ντεμπούτο της Ζακλίν Λέντζου έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα του στο διαγωνιστικό τμήμα Encounters της Berlinale 2021, απέσπασε το Βραβείο Καλύτερης Ταινίας στο Φεστιβάλ του Ρέικιαβικ, ενώ η ερμηνεία της Σοφίας Κόκκαλη της απέφερε το σχετικό βραβείο στα Φεστιβάλ του Μόντρεαλ και της Θεσσαλονίκης. Η πραγματικά σημαντικότερη εγχώρια παραγωγή του 2022 είναι μια ταινία για τους οικογενειακούς δεσμούς, τα μυστικά που όλοι μας κουβαλάμε και κάποιες φορές γίνονται δυσβάσταχτα, αλλά και για την αληθινή αγάπη που πάντα έρχεται στο τέλος, ακόμη και μέσα από εμπόδια.
15. Το Μενού (The Menu) του Mark Mylod
Anya Taylor-Joy και Nicholas Hoult πρωταγωνιστούν μαζί με τον Ralph Fiennes σε μια από τις καλύτερες μαύρες κωμωδίες της χρονιάς, δια χειρός Mark Mylod (Succession, Game of Thrones) σε ακόμη ένα φιλμ του 2022 υψηλής γαστρονομικής αξίας, αλλά και με βιτριολικό χιούμορ και διάθεση αποδόμησης της δυτικής κουλτούρας της υπερκατανάλωσης, της υποκρισίας και των κοινωνικών ανισοτήτων.
14. Ένας Ήρωας (A Hero) του Asghar Farhadi
Μετά το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ των Καννών, η ταινία του Ιρανού Ken Loach, όπως πολλοί τον έχουν χαρακτηρίσει, Asghar Farhadi, εκπροσωπεί και επίσημα το Ιράν στα Oscars 2022. Και δεν θα μπορούσε να λείπει από τα καλύτερα της χρονιάς, έχοντας σταθεί ως ένα άκρως ενδιαφέρον κοινωνικό δράμα με στοιχεία θρίλερ, και λειτουργώντας ως παραβολή για τον σύγχρονο κόσμο, όπου ολόκληρη η κοινωνία άγεται και φέρεται με γνώμονα τα κοινωνικά μέσα και την κουλτούρα που αυτά δημιουργούν και όπου η έννοια της ηθικής μεταπλάθεται διαρκώς με τόσο ρευστούς όρους, ώστε κάθε μια μας πράξη να μπορεί να επιφέρει εντελώς απροσδόκητες συνέπειες.
13. Top Gun: Maverick του Joseph Kosinski
Το 2022, ο Pete Maverick Mitchell, επέστρεψε περισσότερα από 35 χρόνια μετά την αποφοίτησή του από την Top Gun Academy, με το ίδιο καφέ δερμάτινο μπουφάν και τα χαρακτηριστικά Ray Ban Aviator γυαλιά του για το blockbuster της χρονιάς. Και το έκανε πολύ καλά, αποδεικνύοντας ότι οι ταινίες δράσης αυτού του είδους μπορούν να είναι και το καλό σινεμά που θα φέρει τον κόσμο πίσω στις αίθουσες.
12. Το Τρίγωνο της Θλίψης (Triangle of Sadness) του Ruben Östlund
Κανείς δεν θα περίμενε ότι ένα φιλμ που διαθέτει στα μέσα του μια εξάλεπτη σκηνή εμετών, ναυτίας και γενικότερης στομαχικής δυσφορίας, θα κατάφερνε να αποσπάσει τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Κανών το 2022, να όμως που ο Ruben Östlund το έκανε πράξη. Το Τρίγωνο της Θλίψης – γυρισμένο εν μέρει στη Χιλιαδού της Εύβοιας – υπήρξε η έκπληξη της χρονιάς, ως μια καλογυρισμένη αντικαπιταλιστική σάτιρα που σχολιάζει με έξυπνο τρόπο τις σύγχρονες δομές μιας κοινωνίας ανισοτήτων, που εξυμνεί μονάχα την ομορφιά, τον πλούτο και το φαίνεσθαι.
11. Bones and All του Luca Guadagnino
Ο Luca Guadagnino έφυγε από το Φεστιβάλ Βενετίας με το Αργυρό Λιοντάρι σκηνοθεσίας για τη μεγάλη του επιστροφή μέσα από το Bones and All, σε μια ιστορία δρόμου που βλέπεται ως coming of age παραμύθι, αλλά και queer παραβολή. Το κανιβαλικό romance των Taylor Russell και Timothée Chalamet δεν θα μπορούσε να λείπει από τα καλύτερα του 2022, με τον Guadagnino να αποδεικνύει για ακόμη μια φορά μετά το εκπληκτικό remake του Suspiria την καλλιτεχνική του αξία.
10.Τα Πάντα Όλα (Everything Everywhere All at Once) των Dan Kwan & Daniel Scheinert
Μια από τις πιο πολυσυζητημένες ταινίες της χρονιάς, τόσο σε εγχώριο όσο και σε διεθνές επίπεδο, το Τα Πάντα Όλα υπήρξε μια ξεκαρδιστική και ταυτόχρονα οργιώδης μίξη κωμωδίας και δράματος, που περιλαμβάνει κυριολεκτικά ό,τι ακριβώς αναφέρεται και στον τίτλο της: τα πάντα όλα. Από υπερηρωική περιπέτεια, μέχρι ταινία πολεμικών τεχνών, αλλά και σατιρικό fantasy, αγαπήθηκε πολύ για την πρωτοτυπία της και θα μνημονεύεται για καιρό.
9. Το Γεγονός (Happening) της Audrey Diwan
Η κινηματογραφική μεταφορά του αυτοβιογραφικού Γεγονότος της Νομπελίστριας το 2022 Annie Ernaux, δια χειρός της σκηνοθέτριας Audrey Diwan, υπήρξε μια από τις δυνατότερες στιγμές της φιλμικής χρονιάς που μας πέρασε. Δυστυχώς επίκαιρο όσο ποτέ άλλοτε, με την ανατροπή του Roe v Wade από το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, αλλά και τη συζήτηση περί «δικαιωμάτων των αγέννητων μωρών» να έχει μεταφερθεί για τα καλά και σε ευρωπαϊκό έδαφος , το Γεγονός αφηγείται την ιστορία της φοιτήτριας λογοτεχνίας Ernaux στη Γαλλία της δεκαετίας του ’60, που έχοντας μείνει έγκυος, αποφασίζει να κάνει παράνομα άμβλωση ρισκάροντας τη φυλάκισή της, αλλά ορίζοντας εν τέλει η ίδια τη μοίρα της όπως κάθε γυναίκα και θηλυκότητα θα έπρεπε να δικαιούται να κάνει. Χρυσό Λιοντάρι του Φεστιβάλ Βενετίας και μια ταινία-γροθιά που μας σημάδεψε το 2022.
8. Moonage Daydream του Brett Morgen
Έχοντας αποκλειστική πρόσβαση στο Bowie estate και το πράσινο φως από τους κληρονόμους του καλλιτέχνη, ο Brett Morgen κυκλοφόρησε το 2022 το ντοκιμαντέρ του για τη μουσική ιδιοφυία του David Bowie που δημιουργούσε επί μισή δεκαετία, ξεπερνώντας για τα καλά την κλασική φόρμα του μουσικού ντοκιμαντέρ και εκμεταλλευόμενος με τον καλύτερο πιθανό τρόπο το πλούσιο υλικό που ο ίδιος είχε στα χέρια του. Το Moonage Daydream – παρά τα όποια ελαττώματά του που αναλύσαμε όταν κυκλοφόρησε – βρίσκεται επάξια στα καλύτερα της χρονιάς, με τον σκηνοθέτη του να δημιουργεί με αριστοτεχνικό τρόπο ένα φιλμ απολαυστικό στη θέασή του χάρη στις ψυχεδελικές εικόνες και τα δεκάδες εφέ του, θυμίζοντας πολλές φορές την εμπειρία ενός συναρπαστικού acid trip. Στο ντοκιμαντέρ πρωταγωνιστεί φυσικά η εμβληματική μουσική του Bowie, remastered δια χειρός Tony Visconti, ενώ αυτό υπήρξε ένα από τα λίγα ντοκιμαντέρ του είδους που πήραν διανομή στις εγχώριες αίθουσες, σημειώνοντας μάλιστα εμπορική επιτυχία.
7. Όλη η Ομορφιά και η Αιματοχυσία (All the Beauty and the Bloodshed) της Laura Poitras
Χρυσός Λέοντας και Smithers Foundation Award στο Φεστιβάλ Βενετίας και ένα από τα αγαπημένα ντοκιμαντέρ του κινηματογραφικού Τύπου παγκοσμίως για το 2022, το All the Beauty and the Bloodshed της Laura Poitras προβλήθηκε στις φετινές Νύχτες Πρεμιέρας, συγκλονίζοντας το κοινό που είχε την τύχη να το δει στη μοναδική προβολή του στη χώρα μας. Η ταινία αφηγείται την ταραχώδη ζωή και το καλλιτεχνικό έργο της κορυφαίας φωτογράφου, Nan Goldin, ρίχνοντας παράλληλα φως στον μεγάλο αγώνα της ίδιας να ξεσκεπάσει τη δυναστεία φαρμακοβιομηχάνων που κρυβόταν πίσω από τη θανατηφόρα επιδημία οπιοειδών OxyContin, η οποία στοίχισε τη ζωή σε μισό εκατομμύριο ανθρώπους. Η βραβευμένη με Oscar δημιουργός της ταινίας διηγείται αυτή τη φορά μέσα από ένα από τα πιο ενδιαφέροντα ντοκιμαντέρ των τελευταίων ετών το πώς ένας άνθρωπος κατάφερε να μετατρέψει το προσωπικό του τραύμα σε σανίδα σωτηρίας για τους άλλους ανθρώπους, ιδρύοντας το P.A.I.N. (Prescription Addiction Intervention Now), και αφήνοντας πίσω μια παρακαταθήκη που ξεπερνά κατά πολύ την τέχνη, σώζοντας κυριολεκτικά ζωές.
6. Κορσές (Corsage) της Marie Kreutzer
Eπίσημη υποψηφιότητα της Αυστρίας για το Oscar Καλύτερης Διεθνούς Ταινίας το 2023, το Corsage έκλεισε φέτος ένα άκρως επιτυχημένο 63ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου στη Θεσσαλονίκη, έχοντας πρώτα βραβευθεί ως Καλύτερη Ταινία στο Φεστιβάλ του Λονδίνου και με την Vicky Krieps να φεύγει από τις Κάννες με το Βραβείο Γυναικείας Ερμηνείας στο τμήμα «Ένα Κάποιο Βλέμμα». Όχι μια παραδοσιακή αυτοβιογραφία της Πριγκίπισσας Σίσσυ μετά την ηλικία των 40 ετών, αλλά μάλλον μια οπτικοποιημένη μορφή των απαγορευμένων επιθυμιών της, το απολαυστικό και σαφέστατα φεμινιστικό Corsage είναι μια από τις ταινίες του 2022 που αγαπήσαμε πολύ και προτείναμε ανεπιφύλακτα από την πρώτη κιόλας θέασή της.
5. Απόφαση Φυγής (Decision to Leave) του Park Chan-wook
Ταινία έναρξης των Νυχτών Πρεμιέρας του 2022 και η μεγάλη επιστροφή του εμβληματικού Park Chan-wook του Oldboy, η Απόφαση Φυγής υπήρξε μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες των προηγούμενων μηνών που έφερε το σινεφίλ κοινό πίσω στις σκοτεινές αίθουσες, για ένα σύγχρονο ατμοσφαιρικό νουάρ όπου ο Hitchcock συναντά τον Wong Kar Wai και όπου το ερωτικό αδιέξοδο μεταφέρεται ως ανεξιχνίαστο έγκλημα. Μια απολαυστική γεύση του σύγχρονου κορεατικού σινεμά, σε μια slowburn κινηματογραφική εμπειρία με αρκετά εγκεφαλικά παιχνίδια και οπτικές πανδαισίες που συναρπάζουν.
4. Πίτσα Γλυκόριζα (Licorice Pizza) του Paul Thomas Anderson
Η ένατη ταινία της καριέρας του Paul Thomas Anderson βρίσκεται επάξια στα καλύτερα του 2022, έχοντας αφήσει τους θεατές της από της αρχές της χρονιάς, όταν και κυκλοφόρησε, με τη γλυκιά γεύση που κάθε coming-of-age ταινία πάντα αφήνει, όπως και με την ίδια γλύκα και νοσταλγία εντοπίζουμε κάθε φορά στους νεανικούς έρωτες. Ο Paul Thomas Anderson παρουσιάζει το γλυκό romance tale του Γκάρυ (Cooper Hoffman) και της Αλάνα (Alana Haim) με φόντο το Los Angeles των ‘70s, υπό την προεδρία του Nixon, και με τον πόλεμο του Vietnam και την παγκόσμια πετρελαϊκή κρίση σε πλήρη εξέλιξη, σε ένα φιλμ με μεθυστικά slow motion, μονόπλανα που κόβουν την ανάσα, ερμηνείες για Oscar και με το μουσικό score δια χειρός Jonny Greenwood να δένει με τις μουσικές των David Bowie, Donovan, Paul και Linda McCartney. Σας το προτείναμε από την πρώτη στιγμή, ως ένα υπέροχα comforting φιλμ που θα σας γεμίσει ζεστασιά.
3. Drive My Car του Ryusuke Hamaguchi
Υπό άλλες συνθήκες, το Drive My Car του Ryusuke Hamaguchi θα ήταν στη λίστα με τα καλύτερα του 2021, όμως οι εγχώριες εταιρείες διανομής είχαν άλλα σχέδια. Με έναν ολόκληρο χρόνο καθυστέρησης , λοιπόν, το φιλμ που απέσπασε το Oscar Διεθνούς Ταινίας την περασμένη χρονιά, όπως και το Βραβείου Σεναρίου του Φεστιβάλ των Καννών μπαίνει με άνεση στην τριάδα με τα κινηματογραφικά top του 2022, αποδεικνύοντας ότι αν είσαι επαρκώς ταλαντούχος, ένα διήγημα 24 σελίδων του Haruki Murakami μπορεί να αποτελέσει επαρκές καύσιμο για μια road movie διάρκειας 180 λεπτών.
2. Aftersun της Charlotte Wells
Τα concepts της μνήμης και της ενηλικίωσης κοντράρονται σπαραξικάρδια στο ντεμπούτο φιλμ της Σκωτσέζας Charlotte Wells, Aftersun, που έχοντας κάνει την πρεμιέρα του στην Αθήνα στις φετινές Νύχτες Πρεμιέρας, προσγειώθηκε και επίσημα στις αίθουσες μόλις πριν λίγες ημέρες. Αυτό δεν μας εμποδίζει ωστόσο από το να τοποθετήσουμε τη δραματική ταινία με πρωταγωνιστές τους συνταρακτικούς Paul Mescal και Francesca Corio, στον ρόλο πατέρα και κόρης, στη δεύτερη θέση με τις καλύτερες της χρονιάς, σε ένα φιλμ που παρότι ακολουθεί εντελώς μινιμαλιστικό χτίσιμο των κεντρικών χαρακτήρων, χαρίζει ταυτόχρονα μια από τις πιο γόνιμες σχεσιακές αναπαραστάσεις και παράθεση βιωμάτων στη μεγάλη οθόνη, που θα σας κάνουν να αφήσετε την αίθουσα κλαίγοντας με λυγμούς. Εύστοχη, αβίαστη, ιδιαίτερη και βραδυφλεγής, μια από τις καλύτερες breakthrough ταινίες των τελευταίων ετών.
1. Τα Πνεύματα του Ινισέριν (The Banshees of Inisherin) του Martin McDonagh
Ο σκηνοθέτης του Οι Τρεις Πινακίδες Έξω από το Έμπινγκ στο Μιζούρι, Martin McDonagh, ξανασμίγει το εξαιρετικό πρωταγωνιστικό δίδυμο της Αποστολής στη Μπριζ των Colin Farrell και Brendan Gleeson, τοποθετώντας τους αυτή τη φορά στην παγωμένη και τρομακτικά μονότονη Ιρλανδία του 1923 και πιο συγκεκριμένα στο μικρό νησί του Ινισέριν. Στα εξαιρετικά Πνεύματα του Ινισέριν, που προβλήθηκαν στις Νύχτες Πρεμιέρας του φθινοπώρου και τα περιμένουμε σε λίγες μέρες επίσημα στις αίθουσες, ο McDonagh αφηγείται την ιστορία της διάλυσης της φιλίας των δύο πρωταγωνιστών με αφορμή ένα φαινομενικά ασήμαντο ή και αστείο συμβάν, που όμως θα οδηγήσει σε συνταρακτικές συνέπειες και για τους δυο τους. Μαύρο χιούμορ, μοναδικοί διάλογοι και πλάνα της απόκοσμης ιρλανδικής εξοχής που κόβουν την ανάσα, σε μια ιλαροτραγωδία που όμως προκαλεί απρόσμενα συγκίνηση γύρω από την ανθρώπινη κατάσταση στην οποία περιέρχεται κανείς μπροστά στην απώλεια μιας φιλίας ζωής. Μια εύστοχη πολιτική αλληγορία για τις συνέπειες των Troubles στις ανθρώπινες σχέσεις και το κινηματογραφικό διαμάντι της χρονιάς που φτάνει στο τέλος της.
