Όντας αρκετά μικρός ακόμα σε ηλικία, το στόλισμα του δέντρου σηματοδοτούσε μια από τις καλύτερες περιόδους της χρονιάς: σταματούσες το σχολείο, έτρωγες όσα γλυκά αναλογούσαν στο πρώτο σου μετέπειτα σφράγισμα, έλεγες τα κάλαντα κλέβοντας κυριολεκτικά συγγενείς και φίλους, οι οποίοι αναγκαζόντουσαν να σου δώσουν παραπάνω χρήματα προς αποφυγή παρεξηγήσεων, οι γονείς συνήθως γυρνοβολούσαν από σπίτι σε σπίτι, οπότε είχες την ευκαιρία να μείνεις αρκετές φορές μόνος, αγκαλιά με ένα τεράστιο πιάτο κουραμπιέδες και όση Coca Cola άντεχε ο οργανισμός σου. Όλα αυτά βέβαια σε αντίθεση με το Πάσχα, που αναγκαζόσουν να υποστείς 5 ώρες δρόμο για το χωριό, το χωριό, τους αδιάφορους συγγενείς και περίεργους θείους που έβλεπες μόνο τότε και τα διάφορα συκώτια, άντερα ή εντόσθια που σε τάιζαν με το ζόρι -καθώς όλη αυτή η δυσάρεστη εμπειρία άγγιζε τα όρια του εφιάλτη με το ανελέητο ηχητικό σφυροκόπημα κλαρίνων, χάλκινων και λοιπών βουκολικών ήχων.
Στα παιδικά Χριστούγεννα, όλα τριγύρω έλαμπαν και ήταν πασπαλισμένα με ζάχαρη και σοκολάτα, βγαλμένα από τα πιο γιορτινά όνειρα ενός τριπαρισμένου Ιερώνυμου Μπος. Πάνω από όλα όμως, έπαιρνες δώρα! Και όχι τυχαία δώρα -εκτός αν ήσουν από αυτά τα γεμάτα θλίψη παιδάκια που τους τύχαιναν ρούχα και παπούτσια- έπαιρνες «τα καλά δώρα», εκείνα που συγκρίνονταν μόνο με τα αντίστοιχα των γενεθλίων σου -βιντεοπαιχνίδια, επιτραπέζια, υπολογιστές, πατίνια, ποδήλατα, την ελίτ της ελίτ.
Όσο μεγαλώνεις όμως και o κυνισμός «ξυπνάει», τα πρώιμα εφηβικά αστειάκια περί εργασιακής αυθαιρεσίας του Αγίου Βασίλη πάνω στα ξωτικά, δίνουν τη θέση τους στο πραγματικό νόημα των Χριστουγέννων: την πολυπόθητη άδεια από τη δουλειά, το να εξαφανιστείς για μια εβδομάδα από το γραφείο, να μην σε νοιάζει ποιος ζει και ποιος πεθαίνει από τους συναδέλφους που άφησες πίσω, το κοντέρ του outlook να γράψει καμιά 200αριά αδιάβαστα mail και όλα αυτά για να καταλήξεις σε μια απέλπιδα προσπάθεια φαγητού και ποτού όσο αντέχει πλέον ο οργανισμός σου –«ξεπλένοντας» τη ντροπή της ενηλικίωσης με τουλάχιστον 5 κιλά plus και μια καλή ιστορία μέθης.
Υπάρχουν βέβαια και εκείνοι που «το ζουν» ακόμα, με τα παιδιά μπροστά στο τζάκι και κάτω από το δέντρο, λουκάνικα στη σχάρα, χριστουγεννιάτικα τραγούδια και χαρούμενη διάθεση -αλλά ποιον κοροϊδεύουν και αυτοί τώρα, αλήθεια…
Με αυτή την καταπληκτική χριστουγεννιάτικη διάθεση στα σπάργανα και εν αναμονή της πιο καταθλιπτικής γιορτής για ενήλικους ανά την υφήλιο, μαζέψαμε 10 (συν 2 bonus, λόγω εορτών) Χριστουγεννιάτικες ταινίες που λίγο-πολύ διαφέρουν από τις πιο «παραδοσιακές» της σεζόν -πόσες φορές ακόμα θα αγαλλιάσεις με την δολοφονική μανία του Kevin Mac Callister ή τον ουμανισμό του Frank Capra- και πιθανότατα θα προσφέρουν μια εναλλακτική εμπειρία πάνω στο «Θαύμα των Χριστουγέννων».
.
Πολύ Σκληρός για να Πεθάνει [Die Hard] (1988)
Ένα από τα πλέον δημοφιλή meme των καιρών μας, είναι το «δεν είναι Χριστούγεννα, αν κάποιος συγκεκριμένος Γερμανός τρομοκράτης δεν φουντάρει από το Nakatomi Plaza». Το Die Hard του John McTiernan είναι λίγο «κλεψιά» στην συγκεκριμένη λίστα -μιας και μπορεί κάλλιστα να μπει σε πιο συμβατικά top 10- αλλά αν μη τι άλλο, τικάρει όλα τα σωστά κουτάκια: Έχει ένα χριστουγεννιάτικο πάρτι στα γραφεία πολυεθνικής εταιρείας που εξελίσσεται σε κυριολεκτική κόλαση, γιάπηδες να πεθαίνουν, τρομοκράτες από τη Γερμανία -διαχρονικά Nο1 χώρα επιλογής «κακών»- πυροβολισμούς και εκρήξεις, αληθοφανή σχετικά δράση και φρενήρη ρυθμό, αλλά πάνω από όλα τον everyday hero στο πρόσωπο του John McLane (Bruce Willis), ο οποίος αποζητά ότι χρειάζεται και ο μέσος λογικός άνθρωπος από κάθε Χριστουγεννιάτικη σεζόν -άδεια από την υπηρεσία, παιδιά στους παππούδες και μεθυσμένη παραμονή με τη γυναίκα του. Δυστυχώς για αυτόν και ευτυχώς για τους θεατές, παγιδεύεται σε μια πολύ δύσκολη κατάσταση ομηρίας, εν μέσω μιας μεγάλης ληστείας εκατομμυρίων που λαμβάνει χώρα σε κεντρικό ουρανοξύστη του Los Angeles. Μπορεί κανείς άραγε να συλλάβει πιο μεγαλειώδες concept για τα Χριστούγεννα και το πραγματικό τους νόημα;
Γκρέμλινς [Gremlins] (1984)
Το Gremlins του Joe Dante πρόσφερε απλόχερα εφιάλτες στα μικρά παιδιά της εποχής, ατόφιο γέλιο και χαβαλέ στους μεγαλύτερους σε ηλικία, ένα κλασσικό και διαχρονικό μουσικό θέμα από τον Jerry Goldsmith, καθώς και το όνομα σε μια αγαπημένη σκωτσέζικη post rock μπάντα των 90s! Χαριτωμένο πλασματάκι από τα βάθη της Ανατολής χαρίζεται από πατέρα σε γιο για τα Χριστούγεννα, με μοναδικό κανόνα όμως να μην ταϊστεί ποτέ μετά τα μεσάνυκτα. Προφανώς το κακό δεν αργεί να συμβεί και το μικρό Mogwai «γεννάει» ένα στρατό από περίεργα πλάσματα ονόματι Gremlins -κάτι μεταξύ σε Sid Vicious και Yoda- των οποίων μοναδικός στόχος είναι το απόλυτο χάος για την βραδιά των Χριστουγέννων. Μαύρη κωμωδία με μικρές δόσεις τρόμου και μια φανταστική δικαιολογία στους απανταχού γονείς για να αρνηθούν κατοικίδιο στα παιδιά τους -τουλάχιστον μέχρι εκείνα να ενηλικιωθούν.
Ο Aϊ-Βασίλης είναι... λέρα [Bad Santa] (2003)
Το Bad Santa μοιάζει σαν να γράφτηκε από τα πιο υγρά όνειρα του τελευταίου υπαλλήλου του χειρότερου, πιο βρωμερού και σκοτεινού υπογείου κάποιας δημόσιας υπηρεσίας: μισάνθρωπος, αλκοολικός, καπνιστής και αθυρόστομος όσο δεν πάει διαρρήκτης που απεχθάνεται τα παιδιά, περιμένει κάθε χρόνο την περίοδο των Χριστουγέννων ώστε να ντυθεί Άγιος Βασίλης και να ληστέψει μεγάλα πολυκαταστήματα. Η ζωή του θα αλλάξει όταν ένα μικρό παιδί θα πιστέψει ότι αυτός είναι ο πραγματικός Άγιος Βασίλης και θα του γίνει κανονικό τσιμπούρι. Μαύρη σάτιρα με τον εξαιρετικό Billy Bob Thornton στον πρωταγωνιστικό ρόλο, που καταρρίπτει κάθε πολιτική ορθότητα με το έξυπνο της χιούμορ, βάλλοντας κατά ριπάς εναντίον του υπέρ-καταναλωτισμού που προκαλεί η ελεύθερη αγορά -της οποίας οι διάφοροι μύθοι ή θρησκευτικές εορτές είναι βούτυρο στο ψωμί- αλλά και της σκοτεινής πλευράς του Αμερικάνικου ονείρου. Ένα από τα απόλυτα must watch κάθε Χριστουγέννων.
Άγια Νύχτα, Νύχτα Θανάτου [Silent Night, Deadly Night] (1984)
Πως θα φαινόταν η ιδέα ενός ψυχολογικά διαταραγμένου 18χρονου με στολή Αγίου Βασίλη, να αντικαθιστά την τσάντα των παιχνιδιών του με ένα φλογοβόλο και ένα τσεκούρι, καθώς θα μετατρέπει την χαρούμενη γιορτή των Χριστουγέννων σε ένα αιματοκύλισμα δίχως αύριο; Από τα βαθιά 80s και τη χρυσή εποχή των φτηνών και προβλέψιμων, πλην τίμιων slashers, το Silent Night, Deadly Night προσφέρει σε αφθονία αίμα, πτώματα, μερικούς ευφάνταστους φόνους και μια εξαιρετική b-movie αύρα, που «αμαυρώνει» το εορταστικό κλίμα της εποχής, με την δολοφονική διάθεση του πρωταγωνιστή του.
Ο Μπάτμαν επιστρέφει [Batman Returns] (1992)
Αν κάτι αγκαλιάζει και αναδεικνύει η πιο αντί-Χριστουγεννιάτικη ταινία του σύγχρονου mainstream αμερικάνικου κινηματογράφου, είναι η μοναξιά των εορτών και η ανάγκη της αποδοχής που γεννάται για κάθε απόκληρο αθώο «τέρας» -του οποίου τη διαφορετικότητα, η στερούμενη στοιχειώδους ενσυναίσθησης κοινωνία καταδικάζει σε πλήρη απομόνωση. Ο Tim Burton βρίσκεται στην καλύτερη φάση της καριέρας του, ολοκληρώνει μια άτυπη τριλογία περιθωριακών «φρικιών» -μαζί με τα Edward Scissorhands και Nightmare before Christmas- και η τριάδα Michael Keaton – Michelle Pfeiffer – Danny DeVito δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό, σε μια από τις πιο ανορθόδοξα και μελαγχολικά γοτθικές Χριστουγεννιάτικες ιστορίες που γυρίστηκαν ποτέ σε φιλμ.
Τρόμος στο παρθεναγωγείο [Black Christmas] (1974)
Πόσο παράδοξο φαντάζει το γεγονός, ότι ο όρος “slasher” στον κινηματογράφο υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να προέρχεται από μια «Χριστουγεννιάτικη» ταινία και δη από τον Καναδά; Πόσο εξωφρενικό ακούγεται ότι η ιδέα για το Halloween του John Carpenter, προέρχεται από τον σκηνοθέτη του Black Christmas Bob Clark, ο οποίος ισχυρίζεται ότι του την πρότεινε ως sequel της δικής του ταινίας; Ποιο νοσηρό μυαλό σκαρφίστηκε την συγκεκριμένη απόδοση στα ελληνικά του original τίτλου της ταινίας; Και αν ακόμα δεν έχει πεισθεί κάποιος για την σπουδαιότητα του εν λόγω φιλμ, ας ανατρέξει στην υπόθεσή της, κατά την οποία έφηβος δολοφονεί κοπέλες σε μια φοιτητική εστία, χρησιμοποιώντας όλα τα κλισέ του είδους πριν γίνουν αυτά κλισέ (εκτενής χρήση POV κινηματογράφησης, απειλητικά “Hello Sidney” τηλεφωνήματα, σύνδεση σεξουαλικών ορμονών με βέβαιο θάνατο και πολλά άλλα ακόμη). Instant classic, προτείνεται ανεπιφύλακτα στους φανατικούς του είδους -και όχι μόνο.
Metropolitan (1990)
Δεν υπάρχει καλύτερη στιγμή σε ολόκληρο το χρόνο για να επισκεφτεί κανείς το αριστούργημα του Whit Stillman, μια σαρδόνια σατυρική ματιά στη μεγαλοαστική τάξη των αρχών των 90s, καθώς μια παρέα νεαρών Νεοϋορκέζων μαζεύεται καθημερινά για να συζητήσει περί κοινωνικών αλλαγών και ταξικής φιλοσοφίας ανάμεσα σε παρτίδες μπριζ, πριν έρθει αντιμέτωπη με την αμφισβήτηση από ένα νέο της μέλος χαμηλότερου κοινωνικού υποβάθρου. Το κοφτερό σενάριο του Stillman δεν αφήνει τίποτα να πέσει στο κενό, σχολιάζοντας με περίσσια περιπαικτική διάθεση τα ξεπεσμένα ήθη της αριστοκρατίας και της ολοένα και παρακμάζουσας σύγχρονης μπουρζουαζίας. Ιδανική συντροφιά για ένα χριστουγεννιάτικο βράδυ που θα ανατροφοδοτήσει τις μπαταρίες για την επόμενη μέρα στο γραφείο.
Μάτια Ερμητικά Κλειστά [Eyes Wide Shut] (1999)
Το κύκνειο άσμα του μεγάλου Stanley Kubrick, τα είχε όλα: πειρασμούς της σάρκας, όργια, σασπένς, καταπιεσμένα συναισθήματα, ψυχική παρακμή, φαντασιώσεις και μια λεπτομερή ανατομία των σύγχρονων ανθρωπίνων σχέσεων, που μόνο ένας εκ των σπουδαιότερων κινηματογραφικών στοχαστών του 20ου αιώνα θα μπορούσε να συλλάβει και να κινηματογραφήσει με τέτοιο τρόπο. Και το καλύτερο από όλα, είναι ότι η οδύσσεια του Tom Cruise και της Nicole Kidman διαδραματίζεται τα Χριστούγεννα, δίνοντας αυτομάτως σε αυτή την πλαστική εορταστική περίοδο ψεύτικων υποσχέσεων και προσποιητής χαράς, έναν ειλικρινή σε όλα του χαρακτήρα.
Krampus ο Δαίμονας [Krampus] (2015)
Μπορεί στον υπόλοιπο ( ; ) κόσμο να γιορτάζουν τα Χριστούγεννα με μπροστάρη τον Άγιο Βασίλη, όμως η Αυστρό-Βαβαρική μυθολογία θέλει μόνο τους δυνατούς να επιβιώνουν, στέλνοντας τον τραγόμορφο δαίμονα-βοηθό του στρουμπουλού γενειοφόρου έλκηθρο-αναβάτη, να «κανονίζει» τα άτακτα παιδιά. Ο Krampus λοιπόν έρχεται να κάνει άνω κάτω την δυσλειτουργική οικογένεια του μικρού Max, ο οποίος χάνει την πίστη του στο «σύστημα» και τον Άγιο όλων των παιδιών. Κωμωδία φαντασίας με στοιχεία τρόμου και μια διάθεση να μην παίρνει πολύ σοβαρά τον εαυτό της, το Krampus ήταν μια ευχάριστη σύγχρονη έκπληξη για το «είδος» και μια εξαιρετική εναλλακτική Χριστουγεννιάτικη πρόταση για… περίπου όλη την οικογένεια.
Αποστολή στη Μπριζ [In Bruges] (2008)
H ψυχολογική φθορά δύο Άγγλων πληρωμένων δολοφόνων που κρύβονται στην Μπριζ κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων -εξαιτίας μιας αποστολής που πήγε καταστροφικά λάθος- είναι η βάση της κατά-μαύρης γκανγκστερικής κωμωδίας του Ιρλανδού Martin McDonagh. Στο αλλόκοτο αυτό «καθαρτήριο» της Βόρειας Ευρώπης -που η ατμόσφαιρα προσιδιάζει σε μια σύγχρονη, μεσαιωνική version του Don’t Look Now του Nicolas Roeg- εν μέσω μιας καφκικής αλληλουχίας γεγονότων και υπερβολικά ύποπτων συμπτώσεων, οι Collin Farrell και Brendan Gleeson συνθέτουν ένα απολαυστικό δίδυμο που τρώγεται διαρκώς μεταξύ του, με εξαιρετικές δόσεις βρετανικού φλέγματος και θανατηφόρες ατάκες. Όταν προστεθεί στην παρέα και ο βιτριολικός Ralph Fiennes, η σκοτεινή πένα του McDonagh μαυρίσει εντελώς την γιορτινή ατμόσφαιρα, ρίχνοντας όμως παράλληλα άπλετο φως στον εσωτερικό κόσμο των παράξενων χαρακτήρων του και στα συναισθηματικά τους αδιέξοδα.
Brazil (1985)
OΚ, η Οργουελική φουτουριστική δυστοπία του Terry Gilliam δεν χρειάζεται πλέον ιδιαίτερες συστάσεις, ούτε εκτενείς αναφορές στην καλλιτεχνική της αξία -τόσο ως προς το περιεχόμενό, όσο και ως προς την εικαστική της τελειότητα. Τίποτα δεν συνοψίζει καλύτερα τον παραλογισμό της σύγχρονης -και κατά πάσα πιθανότητα της μελλοντικής- καθημερινότητας, όσο το παρανοϊκό σύμπαν που γέννησε το μυαλό του πρώην μέλους των Monty Python, το οποίο ναι, εξελίσσεται κατά την διάρκεια των Χριστουγέννων και θέλει έναν φιλήσυχο και νομοταγή δημόσιο υπάλληλο -του οποίου η φαντασία επιτρέπεται να ξυπνάει μονάχα στα όνειρά του- να τα βάζει με ολόκληρο το σύστημα, εξαιτίας ενός μοιραίου γραφειοκρατικού λάθους.
Tangerine (2015)
Ο Scott Baker, ένας εκ των πιο συναρπαστικών σύγχρονων κινηματογραφιστών του Αμερικάνικου ανεξάρτητου σινεμά, πήρε το 2015 το Ιphone 5S του και ακολούθησε την παραμονή των Χριστουγέννων την τρανσέξουαλ Sin-Dee Rella στην αθέατη πλευρά του Los Angeles, όπου μαζί με τη φίλη της Alexandra, αναζητά τον προαγωγό ο οποίος την είχε απατήσει όσο εκείνη ήταν στη φυλακή -για δικά του μπλεξίματα. Η αντισυμβατικά τρυφερή του ματιά στους απόκληρους των μεγαλουπόλεων της Δύσης, έρχεται με αφοπλιστική ειλικρίνεια και ευαισθησία να ανατρέψει την όποια «κανονικότητα» της σύγχρονης κοινωνίας. Οι χαρακτήρες είναι γνήσια αυθεντικοί και ρεαλιστικοί -μέλη της κοινότητας οι περισσότεροι και όχι ηθοποιοί- ενώ τα πάντα κινηματογραφούνται με τέτοιο μοναδικό τρόπο -και με μια αριστουργηματική χρήση των πορτοκαλί φίλτρων της «κάμερας» του Baker- ώστε να εξιτάρουν τον θεατή και να τον παρασύρουν σε μια ανανεωτικά ευφάνταστη «ζωντανή» εμπειρία, στη καρδιά της Πόλης των Αγγέλων. Αν και η mainstream καταξίωση για τον ίδιο ήρθε μερικά χρόνια μετά -με το επίσης αριστουργηματικό Florida Project- το Tangerine παραμένει μια από τις σπουδαιότερες ταινίες που μας έδωσε ο Αμερικάνικος κινηματογράφος των ‘10s.
