Αν συνειδητοποίησα κάτι το ανεμώδες βράδυ Παρασκευής που μας πέρασε, είναι πως βρισκόμαστε στην καρδιά των μεταμοντέρνων (μουσικών) καιρών μας. Βρέθηκα δηλαδή σε ένα σικάτο, φουτουριστικό και υψηλής νεο-μπαρόκ αισθητικής δισκοπωλείο/χώρο τέχνης στην πολύβουη από αστικούς κρότους Καλλιρόης, μέσα στο οποίο μπορούσες να παρατηρήσεις χαρακτήρες βγαλμένους από διήγημα του Thomas Pynchon ή του David Foster Wallace, ενώ την ίδια στιγμή γύρω σου παραμόνευαν θαμμένες στο χρόνο μελωδίες, μέσα σε συλλογές με αλγερινή ψυχεδέλεια, αφγανική baroue pop και κουβανέζικα raggas, μέχρι electro Γάλλους πρωτοπόρους, Ιάπωνες μίνιμαλ οραματιστές και Σκανδιναβούς space τζαζίστες. Και όλα αυτά, μερικές μόνο στιγμές πριν ένα σχήμα από τη Βραζιλία αποσυνθέσει και επανασυναρμολογήσει τη μουσική κληρονομιά της χώρας του.
Με όλες αυτές τις σκέψεις ενεργές, ήδη πριν καθίσουμε στις αναπαυτικές μαξιλάρες του κιηματογραφικού υπογείου, ένιωθα μία περίεργη αίσθηση έκστασης και μυστηρίου να με καταβάλλει. Αυτή μάλιστα ενισχύθηκε και από τη μυστικιστική παρουσία του κλαρινετίστα, ο οποίος –λιγνός και κρυμμένος μέσα στο μαύρο του φούτερ– έμοιαζε εκπληκτικά με τον πρωταγωνιστή της σειράς Mr. Robot. Εν τω μεταξύ ο κόσμος δεν ήταν πολύς όταν και η υπόλοιπη μπάντα βγήκε στη σκηνή (επίσης μέσα σε μαύρα φούτερ), δεδομένου όμως ότι αυτή θα ήταν η δεύτερη από τις τρεις μέρες που θα έπαιζαν (και φυσικά της απαιτητικής πρότασης που είχαν να σερβίρουν), έμοιαζε παραπάνω από ικανοποιητική η ανταπόκριση.
Την παρουσίαση των Satanique Samba Trio ανέλαβε με χιουμοριστικά επεξηγηματική διάθεση για το αινιγματικό τους όνομα ο promoter (υποθέτω), ξεκαθαρίζοντάς μας πως το «satanique» προέρχεται απλώς από μία παρεξήγηση μεταξύ γειτόνων στην πολυκατοικία όπου μένει ο μπροστάρης της μπάντας. Το «samba» είναι υποτίθεται αναγραμματισμός ενός (φανταστικού) μουσικού παρακλαδιού της βραζιλιάνικης παράδοσης, ενώ το «trio» προέκυψε ως διαίρεση του πέντε –από τον αριθμό των μελών– με το 1,6 το οποίο αντιστοιχεί χαριτολογώντας στο καθένα από αυτά. Μεταμοντέρνοι καιροί, σας προειδοποίησα.
Γρήγορα έγινε σαφές πως η περιγραφή που συνοδεύει το καλλιτεχνικό όραμα της μπάντας ως μία «συνεχής αισθητική προσπάθεια για συστηματική ωδική αποδόμηση της βραζιλιάνικης μουσικής παράδοσης και των σύγχρονων ρευμάτων της», είναι απόλυτα ακριβής. Με σεβασμό και αγάπη απέναντι στα αμέτρητα εξωτικά υπο-ρεύματα που έχει γεννήσει η πατρίδα τους, επιχείρησαν να απομονώσουν τον γονιδιακό κώδικα όλων αυτών (samba, forro, pagode, lambada μέχρι και funk carioca σε στιγμές), να τον μπασταρδέψουν και να τον παραδώσουν με πειραματική διάθεση και φουτουριστικό πνεύμα, μέσω μίας κατά κύριο λόγο τζαζ φόρμας.
Η ύπαρξη παραδοσιακών βραζιλιάνικων οργάνων όπως η μίνι κιθάρα cavaco και τα τελετουργικά κρουστά αναδείκνυαν υπόγεια τις ρίζες του σχήματος, ενώ η πλήρης καθοδήγηση των εκτελέσεων από το μπάσο του μπροστάρη Mhuna Da 7 και η ευγενική μα απόλυτα καθοριστική συμβολή του μπάσου κλαρινέτου, λειτούργησαν ως γάντζοι αρπάγματος και αποτύπωσης του ηχητικού παρόντος. Το φουτουριστικό/δυστοπικό στοιχείο της υπόθεσης γινόταν δε ιδιαίτερα αισθητό όταν ο κλαρινετίστας ενεργοποιούσε στο λάπτοπ του ψηφιακές, διαλεκτικές λούπες, πάνω στις οποίες πάταγαν οι υπόλοιποι και δομούσαν τη σύνθεση. Θεωρώ όμως ότι το τόσο πικάντικο αυτό μπαχαρικό, δεν το εκμεταλλεύθηκε όσο θα έπρεπε: θα ήθελα να το συναντούσα εκτενέστερα κάπου ανάμεσα στις χειρουργικές περιπτύξεις των Satanique Samba Trio.
Επί του πρακτέου, λοιπόν, η εμφάνιση χωρίστηκε σε δύο περίπου ίσα χρονικά μέρη των 30 λεπτών, με ένα επίσης μισάωρο διάλειμμα να τα χωρίζει. Ουσιαστικά και στα δύο σκέλη μας παρουσίασαν σχεδόν τις ίδιες συνθέσεις, προσεγγισμένες όμως από εντελώς διαφορετική οπτική γωνία κάθε φορά. Στο πρώτο μισό έμοιαζε σαν η ταινία της κασέτας να έχει χαλάσει, τρέχοντας και μασώντας το περιεχόμενο. Έτσι οι ρυθμοί ήταν φρενήρεις, οι επαναδιατάξεις των αναμνήσεων μίας τυπικής βραζιλιάνικης μουσικής ενηλικίωσης στο μυαλό των μελών πασπαλιζόταν με Δυτικά ερεθίσματα κι εμείς βιώναμε μίνι, αφηρημένες, μα και στοχευμένες αναπαραστάσεις αυτής της πάλης.
Στο δεύτερο σκέλος, οι ίδιες ιδέες/πρέσβειρες της βραζιλιάνικης μουσικής ιστορίας (όπως τη γνωρίζει συμβατικά ο ευρύτερος κόσμος), περνούσαν από επιπλέον φίλτρα και απλώνονταν στον χώρο, μέχρι να φθάσουν στις προσωπικές τους κορυφώσεις. Απαράλλαχτη όμως και στα δύο μέρη, ήταν η διαρκής και επίμονη προσπάθεια/ανάγκη του frontman να αλληλεπιδράσει με το κοινό. Αυτή άλλοτε έπαιρνε τη μορφή επεξήγησης του περιεχομένου της εκτέλεσης που ακολουθούσε ή την παρουσίαση των συναδέλφων του, ενώ άλλοτε τη μορφή της –γραφικής, από την 5η φορά και μετά, αυτοσαρκαστικής από την 15η– έκκλησής του να αγοράσουμε τον τελευταίο δίσκο και το merchandise της μπάντας του.
Οι Satanique Samba Trio δεν είναι βέβαια ένα μοναδικό, απομονωμένο φαινόμενο του παγκόσμιου μουσικού άτλαντα· αντίθετα, πρόκειται για ένα ιδιαίτερα αντιπροσωπευτικό δείγμα των καιρών μας. Η χαοτική συσσώρευση πληροφορίας και υλικού στο διαδίκτυο από κάθε χρονική και χωροταξική γωνιά του ανθρώπινου πολιτισμού, έχει οδηγήσει σχήματα σε αυτό ακριβώς το οξύμωρο ηχητικό πάντρεμα/αποδόμηση, που έχει οραματικό χαρακτήρα. Έτσι live όπως το συγκεκριμένο αποκτούν μία «backwards into the future» διάσταση: όλα τα στοιχεία του παρελθόντος είναι εδώ, αλλά αναδιατάσσονται στον χώρο ως αναμνήσεις για να δημιουργήσουν τον δρόμο για το μέλλον. Σε κάθε περίπτωση είναι ένα ευχάριστο σημάδι των καιρών μας, σε χώρους σαν το Underflow και σε βραδιές σαν κι αυτή, να αναδεικνύονται στην πιο λαμπερή τους μορφή.
{youtube}qWK7zlS2OLk{/youtube}
