Από το Σικάγο στο Σάο Πάολο, ένα φύσημα δρόμος. Με όχημα αυτό το underground ή αλλιώς τον τρόπο να πατάς πάνω σε τόσες παραδόσεις δίχως να προσχωρείς ουσιαστικά σε καμία. Ή (πράγμα που πρακτικά μπορεί να είναι το ίδιο) να προσχωρείς σε όλες κι από λίγο.
Η ίδια άλλωστε η κορνέτα του Βορειοαμερικάνου Rob Mazurek κλείνει μέσα της κάμποσες τεχνοτροπίες, σαν ένας συλλέκτης μουσικών ιδεογραμμάτων· ελεύθερη ή avant τζαζ, μετά-bop ή ακόμα και μετά-τζαζ, χώρια τα τόσα συγκοινωνούντα δοχεία, τα οποία όσο να 'ναι αφήνουν το στίγμα τους. Απ’ την άλλη, ο Mauricio Takara σε τύμπανα και καβακίνιο (κάτι σαν βραζιλιάνικο γιουκαλίλι) και ο Guilherme Granado σε σίνθια και ηλεκτρονικά (ζωντανά ή προηχογραφημένα): δύο μουσικοί από το Σάο Πάολο με παρόμοιο ιστορικό πολύπλευρων αναζητήσεων –από το hardcore παρελθόν του Takara στα ηλεκτρονικά, κι από εκεί στην τζαζ και στη βραζιλιάνικη πολυρρυθμία. Και σαν όλα αυτά να μην είναι αρκετά, πάρε και μυρωδιές από τελετουργίες του Αμαζονίου, πάρε και μπόλικη ψυχεδέλεια, έτσι για να δέσει το γλυκό.
Τώρα που το σκέφτομαι, είναι απορίας άξιο πώς με όλα τούτα καταφέρνεις να δώσεις έστω και την παραμικρή υπόνοια του μονοδιάστατου. Θα μου πείτε, στη θεωρία και στο χαρτί (ή και στην ακτίνα ενός δίσκου) όλα μπορούν να γίνουν· το ζήτημα της επιτέλεσης είναι μια διαφορετική υπόθεση. Και το θέμα εν προκειμένω δεν εξαντλείται στο πώς θα καταστήσεις τις συνδέσεις λειτουργικές επάνω σε μια σκηνή, αλλά και στους τρόπους που θα βρεις για να παρεμβάλλεις και την αυξητική αυτή δυναμική του επιτόπιου. Όταν λοιπόν έχεις την ίδια τη μουσική πρόταση να αποτελείται από τόσα διαφορετικά κομμάτια και άλλα τόσα θραύσματα, μοιάζει περίεργο που ένα τρίο σαν τους São Paulo Underground επιλέγει ελάχιστους από τους άπειρους πιθανούς δρόμους. Καταλήγοντας σε κάτι που προχθές στη Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών ακούστηκε όχι ακριβώς μονοδιάστατο, μα κομματάκι αρτηριοσκληρωτικό.
Δεν λέω πως στην όλη διαδικασία των 90 (πάνω-κάτω) λεπτών δεν υπήρξανε και οι φορές που το τρίο έβρισκε διαυγείς τρόπους για να νοηματοδοτήσει τις συνδέσεις του –και να προσφέρει ένα εξόχως δραστήριο και ευθύβολο γκρουβ. Φορές τέλος πάντων που σ’ έπαιρναν μαζί τους σε ό,τι έκαναν ή φορές στις οποίες η καθ’ αυτή φυσιολογία της προσέγγισης εγγυούταν τη λειτουργικότητά της.
Ωστόσο από μουσικούς όπως ο Mazurek είσαι μάλλον πιο απαιτητικός. Είναι γνωστό πως η δική του δεξιοτεχνία δεν έγκειται ακριβώς στο να μασάει τις οκτάβες για πλάκα, θα τον περίμενες όμως περισσότερο ευρηματικό στην εξέλιξη των θεμάτων. Και πιο πρόθυμο αν θέλετε να διαφύγει των δύο-τριών βασικών τρόπων που μας παρουσίασε εξ αρχής (βλέπε το παιχνίδι με το μέσα/έξω της σουρτίνας, κάποιοι χαμηλότονοι μονόλογοι και οι σχεδόν μονοτονικές εξάρσεις –τα δύο πρώτα συνήθως με ικανή δόση reverb). Όμως το λάιβ τελείωσε και ήταν λίγες οι φορές που ο Mazurek υπερέβη τα εσκαμμένα τα οποία ο ίδιος έθεσε. Και που κατάφερνε, έτσι «αυτοδικαίως», να κερδίσει την προσοχή από το εξαιρετικό drumming του Takara, το οποίο στο μεταξύ είχε γίνει το επίκεντρο του ενδιαφέροντος.
Μ’ εκείνο το πάντοτε σταθερό ανεβοκατέβασμα του hi-hat μέσα στις περίπλοκες ρυθμολογίες του (δείγμα ότι βρισκόταν σύσσωμος μέσα στον ρυθμό), ο Takara ήταν ξεκάθαρα από τους ντράμερ στους οποίους μπορείς να βασιστείς. Με τονισμούς που παρέπεμπαν σαφώς στη βραζιλιάνικη κινησιολογία αλλά ταυτοχρόνως ενσωμάτωναν και διαφορετικές υφολογικές απολήξεις και με διεξοδική χρήση των δυναμικών, υπήρξε η κινητήρια δύναμη του τρίο –μαζί ίσως με τις μπασογραμμές που έπαιζε από το ένα του συνθεσάιζερ ο Granado.
Πλάι σε αυτήν τη δύναμη, ένα σύννεφο ψυχεδέλειας (δοσμένο στις εξάρσεις του περισσότερο ως συμπαγής όγκος, παρά ως σύνολο διακριτών ήχων) και ορισμένα μελωδικά θέματα (τόσο από τον Mazurek όσο και από τα πλήκτρα του Granado), τα οποία ωστόσο δυσκολευόντουσαν να βρουν την ίδια λεπτομερή ανάπτυξη με τα ρυθμικά. Κοντολογίς, ό,τι σε κέρδιζε στην εμφάνιση των São Paulo Underground ήταν κάποιες ομολογουμένως εξαιρετικές εξάρσεις και ορισμένες στιγμές όπου η χαμηλότονη ψυχεδελική αναζήτησή τους έπιανε τόπο. Αποσπάσματα δηλαδή, αντί του συνόλου.
Ήταν συναυλία με σχετικά μεγάλες προσδοκίες η πρώτη (αν δεν απατώμαι) κάθοδος του Rob Mazurek στα μέρη μας. Παρότι όμως κατάφερε να υπερβεί το στάδιο της λειτουργικότητας, δεν βρήκε (ή δεν έβρισκε συχνά ή δεν ενδιαφέρθηκε να βρει) αυτήν την αυξητική δυναμική που έλεγα και παραπάνω. Προέκυψε λοιπόν ένα χάσμα μεταξύ προσμονής και πραγματικότητας. Αυτό το χάσμα σκεπτόμουν όταν γύρω στις 11 παρά (ειρήσθω εν παρόδω, ο χρόνος έναρξης του λάιβ τηρήθηκε με ευλάβεια), έπαιρνα τον ανήφορο της Συγγρού. Αυτό και το ανεξήγητα εξωφρενικό της τιμής των βινυλίων τα οποία βρίσκονταν προς πώληση στην είσοδο της Στέγης: σαράντα (40) γιούρος το κομμάτι…
{youtube}ntGPopD4VvQ{/youtube}
