Επίσημη πρώτη στην Αθήνα για το έργο ΝΙ·ΚΟ της Κύπριας συνθέτριας Στέλλας Ν. Χρίστου την Πέμπτη το βράδυ στο Ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη. Ένα έργο το οποίο αποτελείται από 14 ιδιόρρυθμα τραγούδια, μικρής ή μέσης διάρκειας, τραγούδια ευαίσθητα, προσωπικά, σαν ημερολογιακές σημειώσεις (όπως η ίδια μας είπε). Τραγούδια που δουλεύονται εδώ και μια δεκαετία και που σήμερα ψάχνουν, επιτέλους, το ακροατήριό τους, έχοντας ξεπεράσει τις χίλιες δυσκολίες τις οποίες βάζει στις ρομαντικές ψυχές η καθόλου ρομαντική εποχή μας.
Λογική λοιπόν η συγκίνηση από μέρους της δημιουργού και ειλικρινής η ευγνωμοσύνη της απέναντι σε όσους και όσες τη βοήθησαν στην υλοποίηση και την παρουσίαση της δουλειάς της. Ανθρώπινα και τα δάκρυά της όταν, μετά το πρώτο κομμάτι, προσπάθησε (χωρίς ακριβώς να τα καταφέρει) να μας πει δυο λόγια για τη στιγμή και το έργο, ευρισκόμενη σε μία έκρηξη ακραίου άγχους ανάμεικτου με ανείπωτη χαρά. Ναι, χάλασε λιγάκι η «κανονική» ροή της συναυλίας –προσωπικά ομολογώ ότι ως ακροατής αισθάνθηκα και λίγο αμήχανα· όμως τελικά είναι πολύ προτιμότερες τέτοιες αυθόρμητες εκδηλώσεις από τον κομπασμό τον οποίον έχουν πολλές φορές διάφοροι καλλιτέχνες και καλλιτεχνίζοντες. Αφήστε που η αντίδραση της Χρίστου μπορεί και να βοήθησε στο να μας εισαγάγει στον μουσικό της μικρόκοσμο: σ’ εκείνο τον εύθραυστο σύμπαν όπου η κοινωνική παρατήρηση μπλέκεται με κάτι που επιμένει να διατηρεί την (καλώς εννοούμενη) αφέλεια του παραμυθιού.
Η μουσική της Χρίστου έχει πράγματι εκείνη την κάπως ονειρική διάσταση των παραμυθιών, χωρίς όμως να γίνεται αλαφροΐσκιωτη. Και δεν είναι μόνο το τραγούδι που η ίδια αφιέρωσε «σε όσους έχουν κατάθλιψη», αλλά, γενικώς, μια δραματικότητα που υπολανθάνει μέσα στη γενική ονειροβασία. Σίγουρα επίσης δεν είναι απλοϊκή, αλλά αντλεί τη δυναμική της από μια καλά ζυγισμένη ισορροπία εντός μιας ορχήστρας 15 οργάνων, με ένα πιάνο, ένα βιμπράφωνο, ένα κοντραμπάσο, 5 πνευστά, 2 βιολιά, 3 φωνές, μία κιθάρα, ψηφιακά και αναλογικά ηλεκτρονικά, όλα να συνδυάζονται έξυπνα, υπηρετώντας (στο μεγαλύτερο μέρος του έργου) την αφήγηση των στίχων.
Εδώ έρχεται και μία προσωπική ένσταση. Ενώ σε γενικές γραμμές οι ισορροπίες υπήρξαν όντως πολύ λειτουργικές και ακολουθούσαν ή υπογράμμιζαν την ένταση της αφήγησης, οι ίδιες οι φόρμες των τραγουδιών έθεταν και ορισμένα όρια. Σπανίως δηλαδή οι συνθέσεις ξέφευγαν από την καθαρά τραγουδιστική λειτουργία τους· ακόμα και σε σημεία που θεωρούσα πως η ίδια η μουσική έχει πάρει τη φόρα της και θα μπορούσε να αναπτύξει έναν κάπως πιο αυθύπαρκτο (δηλαδή όχι απλώς υποστηρικτικό) διάλογο στο εντός της ικανής αυτής ορχήστρας, ολοκληρωνόταν κι εκείνη μαζί με τη (στιχουργική) αφήγηση. Ο θαυμάσιος αυτοσχεδιασμός του Αντώνη Ανισέγκου στο ανοιχτό πιάνο στην εισαγωγή του αποχαιρετιστήριου “2 Πεταλλάκια Παπαρούνας” ήταν από τις λίγες φορές που η μουσική προσπαθούσε εμφανώς να θέσεις τις δικές της συντεταγμένες.
Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει πως η Χρίστου χρησιμοποιούσε απλώς εργαλειακά την πολυπληθή ορχήστρα. Υπήρχαν φορές π.χ. που η στιχουργική αφήγηση έπαιρνε τον βηματισμό της από τη μουσική, όπως τότε που ο κοφτός γδούπος από το ένα και μοναδικό τύμπανο (το οποίο χειρίστηκε κι αυτό ο Ανισέγκος) πήρε μαζί του αρχικά το κοντραμπάσο του Χάρη Παζαρούλα, ύστερα τις φωνές μέχρις ότου οι κοφτές, στατικές φράσεις να γίνουν σιγά-σιγά μία ρέουσα μουσική και τραγουδιστική επιτέλεση. Ή αλλού, όπου τη βάση αποτελούσαν οι μπερδεμένες φωνές και τα λοιπά samples που έβγαιναν από το λάπτοπ του (γνωστού από το Τρίο Τεκκέ και τους Monsieur Doumani) Αντώνη Αντωνίου.
Όσον αφορά το πού κινούνταν τα τραγούδια μέσα στον μουσικό χάρτη, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε όψεις της σύγχρονης κλασικής και ηλεκτρακουστικής δημιουργίας, η οποία όμως δεν κοιτάζει προς το ακαδημαϊκό, αλλά περισσότερο επιδεικνύει τις ποπ ευαισθησίες της. Οι δουλειές του Καναδού Owen Pallett ήρθαν στο μυαλό μου ως ένα παρόμοιο παράδειγμα, ενώ θεωρώ βέβαιο πως η ίδια η Χρίστου αγαπάει ιδιαίτερα το έργο του Μάνου Χατζιδάκι.
Η ωριαία συναυλία έφτασε στο τέλος της με ζεστά χειροκροτήματα από τους 100 περίπου παρευρισκομένους. Η Χρίστου, μαζί με την ορχήστρα της και τον μαέστρο Στάθη Σούλη, έκαναν την καθιερωμένη υπόκλιση προς το κοινό και στο μεταξύ εκείνα τα δάκρυα ανάμεικτου τρακ και χαράς είχαν ήδη μετατραπεί σε πλατύ χαμόγελο. Κι αυτός, νομίζω, ήταν ένας ενδεδειγμένος τρόπος για να ολοκληρωθεί μία όμορφη μουσική παράσταση.
Υ.Γ.: Την ορχήστρα αποτελούσαν οι: Αντώνης Ανισέγκος (πιάνο), Θοδωρής Βαζάκας (βιμπράφωνο), Χάρης Παζαρούλας (κοντραμπάσο), Κώστας Τζέκος (κλαρινέτο), Βαγγέλης Χριστοδούλου (φαγκότο), Guido de Flaviis (βαρύτονο σαξόφωνο), Σπύρος Βεργής (τρομπόνι), Παύλος Μιχαηλίδης (βιολί), Κωνσταντίνος Καριτζής (βιολί), Γιάννης Αναστασάκης (αναλογικά ηλεκτρονικά), Αντώνης Αντωνίου (ψηφιακά ηλεκτρονικά), Έλλη Αλωνεύτου (φωνή), Τώνια Ράλλη (φωνή), Στέλλα Ν. Χρίστου (φωνή, ηλεκτρική κιθάρα). Συγχωρήστε με, αλλά δεν συγκράτησα το όνομα της φλαουτίστριας η οποία αντικατέστησε την τελευταία στιγμή τον Ζαχαρία Ταρπάγκο.
{youtube}Gk2eCPmDJ5o{/youtube}
