Την Παρασκευή το βράδυ στο Κύτταρο, δεν μπορούσες να μην παρατηρήσεις ότι η συναυλία ήταν, μ' έναν τρόπο, και μια φιλική συνάθροιση. Έβλεπες π.χ. την Κρίστη Στασινοπούλου να απευθύνεται προσωπικά σε ακροατές και ακροάτριες ή τον Γιάννη Κινινή τη μία στιγμή να βρίσκεται μέσα στο κοινό, με το σοπρανίνο σαξόφωνό του ανά χείρας, και την επόμενη να το φυσάει πάνω στη σκηνή· καταλάβαινες δε κι από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα ότι υπήρχε μία διάχυτη οικειότητα, είτε πραγματική –λόγω κοινών βιωμάτων και εμπειριών μεταξύ των παρευρισκομένων– είτε πιο συμβολική, λόγω της μουσικής (το τι «λέει» στον καθένα και την καθεμιά) και του τρόπου με τον οποίον απευθύνεται από το πάλκο προς την πλατεία.
Το Σχήμα Νυν (Κρίστη Στασινοπούλου, Στάθης Καλυβιώτης, Ντίνος Ζούμπερης & Σόλης Μπαρκή) είναι μεν τετράγωνο στη βάση του, αλλά η λογική του δεν είναι καθόλου τετραγωνισμένη. Έχει κι αυτό τις κανονικότητες και τις μανιέρες του, όμως η ίδια η θέση του σε δύο ταυτόχρονα σταυροδρόμια (του τοπικού-υπερτοπικού και της παράδοσης-συγχρονικότητας) εξασφαλίζει τον διαρκή διάλογο, δηλαδή τη διαλεκτική κίνηση.
Τούτη η διάσταση είναι βέβαια εμφανής και στον πρόσφατο δίσκο τους, δεν γίνεται όμως πλήρως αντιληπτή σε όλες τις πτυχές της όταν ακούει κανείς τη μουσική στην άνεση του σπιτιού του. Πτυχές τις οποίες αισθάνεσαι στο λάιβ, χωρίς ίσως να μπορείς να τις χωροθετήσεις επακριβώς, πόσο μάλλον να τις αξιολογήσεις «αντικειμενικά». Ως προς αυτό, υπήρξε για μένα διαφωτιστικό το πόσο διαφορετικά άκουσα το ΝΥΝ στις δύο ακροαστικές περιπτώσεις. Και από τη στιγμή που επί της ουσίας δεν άλλαξαν πολλά στην ερμηνεία των τραγουδιών, μάλλον θα πρέπει να τοποθετήσουμε τον παράγοντα της διαφοράς κάπου στο μεταξύ πομπού και δέκτη, δηλαδή στη συνθήκη.
Εδώ παίζει προφανώς ρόλο εκείνη η οικειότητα για την οποία μιλούσαμε προηγουμένως. Κι αυτό δεν είναι κάτι που απλώς υπάρχει κάπου εκεί έξω· δημιουργείται στο ατάκα και στο επί τόπου και κερδίζεται, κάθε στιγμή και περισσότερο. Ευνοήτως, το μεγαλύτερο μερίδιο σε κάτι τέτοιο το έχει το συγκρότημα που βρίσκεται επί σκηνής: εξαρτάται δηλαδή από το πόσο καλά θα παρουσιάσει τον εαυτό του. Όχι με ορολογία μάρκετινγκ, πιο ανθρώπινα, στο «καλησπέρα σας είμαστε οι τάδε και παίζουμε την εξής μουσική»· εξαρτάται επίσης από το πώς θα αμβλύνει (συμβολικά ή πιο πραγματικά) τον διαχωρισμό μεταξύ κοινού και μουσικών, τον οποίον βάζει εκ των πραγμάτων η ίδια η ύπαρξη της σκηνής. Σε αμφότερα τα σημεία, το Σχήμα Νυν παίρνει πολύ καλό «βαθμό».
Ήταν ωστόσο και συναυλία, με την πιο τυπική της έννοια. Και μάλιστα μια καλή συναυλία. Από νωρίς, στα πρώτα κιόλας κομμάτια του ΝΥΝ (το οποίο ακούστηκε στο πρώτο μέρος, σχεδόν στο σύνολό του), έγινε αντιληπτό πως το κουαρτέτο μπορεί και να γκρουβάρει ψυχεδελικά και να γίνει αρκετά συναισθηματικό, με μια πολύ μεσογειακή έννοια της συναισθηματικής επίκλησης: τα “Στρατί-Στρατί” και “Για Μια Στιγμή”, αντιστοίχως, ήταν ενδεικτικά. Επίσης από νωρίς, άρχισε να μου χτυπάει και η μόνη ίσως σκιά στη συναυλία, η βαρύτητα που έπαιζαν τα προηχογραφημένα στη ζωντανή ερμηνεία. Θέλω να πω, κρουστός υπήρχε –και μάλιστα ικανότατος– γιατί να δίνονται οι κατευθυντήριες γραμμές του ρυθμού από το «ηλεκτρονικό εργαστήρι» του Καλυβιώτη;
Μετά το ΝΥΝ και το διάλειμμα που ακολούθησε, η συναυλία συνεχίστηκε με παλαιότερα κομμάτια (π.χ. τα “Sol Invictus” ή “Διωγμένος”) πάνω στο ίδιο δίπολο, γκρουβ και συναισθήματος. Τα συμπεράσματα δεν άλλαξαν ιδιαιτέρως, μόνο εμπλουτίζονταν, όπως εμπλουτιζόταν και ο ήχος του σχήματος από τους εκλεκτούς του καλεσμένους: τον Γιάννη Κινινή στο σοπρανίνο σαξόφωνο, τον Πέτρο Φρονίστα στο μπουζούκι, τον Δημήτρη Χιώτη στη λύρα και τον Γιώργο Μακρή σε γκάιντα και καβάλ. Και οι τέσσερεις ήταν υπέροχοι και έγιναν πολλές φορές το επίκεντρο της προσοχής.
Βεβαίως και το μόνιμο κουαρτέτο, το Σχήμα Νυν, υπήρξε σε γενικές γραμμές εξαιρετικό. Ας μου επιτραπεί μια ιδιαίτερη μνεία στο μπάσο του Ζούμπερη, καθώς το άκουσα ως το πιο ευφάνταστο από τα παιξίματα (και βασικό υπεύθυνο για τα λικνίσματα των ρυθμών)· βεβαίως και στη φωνή της Στασινοπούλου, η οποία ό,τι χάνει/έχει χάσει από τεχνικές λεπτομέρειες, το κερδίζει σε εκφραστικότητα και ζεστασιά. Όπως βέβαια και στο λαούτο του Καλυβιώτη, που παίζεται σχεδόν σαν ηλεκτρική κιθάρα, σημαίνοντας ακριβώς την εγγενή διαλεκτική στον ήχο του σχήματος.
Σε κάποια φάση, ενώ ακούγαμε ήδη για παραπάνω από ώρα τα παλαιότερα τραγούδια, ολοκληρώθηκε και ο κύκλος του ΝΥΝ με το τελευταίο του κομμάτι, το “Όλα Πάνε Κι Έρχονται” να αποτελεί και το φινάλε του κανονικού set, συνδέοντας το νυν με το πάλαι ποτέ (ή με το αεί, όπως το δει κανείς). Μετά, βεβαίως, το Σχήμα Νυν επανεμφανίστηκε και δεν έδειχνε διάθεση να κατέβει σύντομα· η ώρα είχε πάει 1+, η συναυλία άρχισε να υπερβαίνει το δίωρο και στο δεύτερο κομμάτι του encore επιτρέψαμε χαμογελαστοί στους εαυτούς μας την αγένεια να αποχωρήσουμε πριν το οριστικό τέλος, για να αρχίσουμε το τέλος μίας μακράς μέρας.
{youtube}zvYrhyp56EM{/youtube}
