Όποιος νομίζει ότι η Λυρική Σκηνή γεμίζει από τους συγγενείς των συμμετεχόντων στις παραστάσεις, κάνει μεγάλο λάθος. Στα χειροκροτήματα καταλαβαίνεις βέβαια κάποιες (ευγενείς) κερκίδες, αλλά, αν είσαι τακτικός στις βίγλες του θεάτρου Ολύμπια, αρχίζεις και αναγνωρίζεις στανταράτους –όρος που άκουσα από κυρία 60 και βάλε χρόνων έμπροσθέν μου– και νεόκοπους θιασώτες της όπερας και της οπερέτας. Και όχι άδικα, μιας και το ελληνικό ρεπερτόριο της οπερέτας (για να επικεντρωθούμε και στα της Χαλιμάς) μπορεί να μας ήταν άγνωστο τα τελευταία χρόνια σε επίπεδο παρουσιάσεων, αποδεδειγμένα όμως διαθέτει και βάθος και αξία.
Η Χαλιμά του Θεόφραστου Σακελλαρίδη είναι μια οπερέτα σαφώς κινούμενη στο κλίμα του οριενταλισμού –όχι μόνο στη μουσική, αλλά και στη θεματολογία της. Το μουσουλμανικό βασίλειο όπου λαμβάνει χώρα η υπόθεση στέκει σε ένα μεταίχμιο που πράγματι υπήρξε, ιστορικά: η Οθωμανική Αυτοκρατορία μόνο για τους αδαείς ήταν στελεχωμένη από θεοκρατιστές και τεμενατζήδες (όρος από προπαγανδιστικό εγχώριο φυλλάδιο της εποχής του Μικρασιαστικού Πολέμου). Αντιθέτως, η ευρωπαϊκή αύρα είχε χτυπήσει για τα καλά την πόρτα της και στο έργο αναγνωρίζουμε τη χώρα σε εκείνη ακριβώς τη φάση –ασχέτως αν δεν ονοματίζεται– και όχι κάποιο αραβικό κράτος. Μόνο τυχαίο δεν είναι άλλωστε ότι στη Χαλιμά ενυπάρχουν Δυτικοί διπλωμάτες ή ότι ο Νουρεντίν περιφέρεται με βρετανική στολή σαφάρι κι ομιλεί αγγλικά, ως απόλυτα φυσική επιλογή και σε αντίστιξη με το ανατολίτικο όνομά του.
Ο οριενταλισμός της μουσικής του Σακελλαρίδη αποτελούσε βέβαια προέκταση των λογικών που παλαιότερα είχε δοκιμάσει ο Βέρντι στην Aida του, αν κι εδώ τα μοτίβα ηχούν ακόμα περισσότερο ανατολίτικα. Ακούστηκαν μάλιστα σύγχρονα στα αυτιά μας (πολύ θα χαρούν οι οπαδοί των BaBa ZuLa αν πάνε μια βόλτα στις επόμενες παραστάσεις της Χαλιμάς) και σε θαυμάσια ανάπτυξη από την ορχήστρα που με στιβαρότητα διηύθυνε το Σάββατο ο Γιώργος Πέτρου.
Η αλήθεια βέβαια είναι ότι, όταν άνοιξε η αυλαία και κύλησαν τα πρώτα λεπτά, δεν αισθανθήκαμε καλά στα καθίσματά μας. Γιατί η έναρξη υπήρξε μάλλον άτονη από μεριάς των συντελεστών, ενώ τα σκηνικά –ακόμα και με την επίφαση της οπερέτας– θα μπορούσαν να είναι καλύτερα, είτε στο επίπεδο απεικόνισης των φοινίκων, είτε ως προς τα παράθυρα που βλέπει ο θεατής να κοσμούν το σαράι (το σωστό είναι να μη φαίνονται οι κουρτίνες της παραγωγής πίσω τους). Η υπόθεση πάντως της Χαλιμάς έχει όλα τα γνωστά –και αγαπημένα θα έλεγα– συστατικά μιας οπερέτας. Παρεξηγήσεις ερωτικής φύσεως, χιούμορ, καυστικότητα ως προς κοινωνικά φαινόμενα της εποχής που αφηγείται, εναλλαγή λόγου και άσματος εν ριπή οφθαλμού. Το χαμόγελο είναι άλλωστε άρρηκτα συνδεδεμένο με την οπερέτα. Κι έτσι, ενώ για ένα εικοσάλεπτο λίγοι γέλασαν με τις ελαφρώς updated, σε στιλ τηλεοπτικής πρόζας «ενέσεις» στις ερμηνείες, στη συνέχεια όλα αποκαταστάθηκαν και όλοι έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό, ξεπερνώντας το φανερό άγχος και τη σφιγμένη κινησιολογία.
Η Τζίνα Φωτεινοπούλου στάθηκε θαυμάσια Χαλιμά, τόσο σε επίπεδο φωνητικής, όσο και ηθοποιίας. Η Δέσποινα Σκαρλάτου μάλλον ξεκίνησε υπέρμετρα φουριόζικα τελικώς όμως κέρδισε τις εντυπώσεις, παίζοντας επιτυχημένα τη γεμάτη μπρίο και νάζι (παραλίγο) χήρα Αμηνά. Ο Νίκος Στεφάνου, ενώ αναντίρρητα διέθετε το φωνητικό ταπεραμέντο, σε επίπεδο περάτωσης του ρόλου του Σαχ Ρουμάν δεν τα κατάφερε νομίζω καθόλου καλά –και όταν υποδύεσαι την κεντρική αντρική φιγούρα του έργου, αυτό δημιουργεί αυτομάτως προβλήματα στη ροή. Απεναντίας, ο Νίκος Κοτενίδης ήταν καταπληκτικός, κερδίζοντας ηχηρό χειροκρότημα για τη γλαφυρή του παρουσία και τη σκαμπρόζικη γοητεία που έδωσε στον ρόλο του μάγειρα Αλή Μουσακά, ο οποίος βρίσκεται κυνηγημένος εν μέσω νυκτός, ένεκα των παράνομων σούρτα-φέρτα του σε καναπέδες και ανάκλιντρα ξένων γυναικών. Ο Νίκος Τσαούσης, πάλι, δεν έπεισε ως Νουρεντίν: η φυσική του παρουσία δεν ταίριαζε στον αντίπαλο του Σαχ Ρουμάν. Δεκτό ασφαλώς το κλασικό σχήμα που θέλει τον αγαπητό στο κοινό πρωταγωνιστή να δείχνει ως «θεάρεστο και όμορφο παλικάρι», αλλά ένας στιβαρός αντίπαλος δίνει μεγαλύτερη αγωνία και πνοή.
Εν κατακλείδι, ωραία η παράσταση της Χαλιμάς, θα ήταν δε πιστεύω ακόμα καλύτερη αν το μπαλέτο –το οποίο είχε αρκετά σημεία στίξης μέσα στο έργο– ήταν πιο σωστά εκπαιδευμένο και τηρούσε καλύτερα τις αποστάσεις μεταξύ έκθεσης και επίδειξης: χαρακτηριστικά, οι κορυφαίες του χορού χαμογελούσαν προς το κοινό, σαν να έκαναν παράθεση των δυνατοτήτων τους και όχι στελέχωση της οπερέτας. Η σκηνοθεσία πάντως του Πέτρου Ζούλια (ο οποίος έκανε και την προσαρμογή του κειμένου) πήρε τελικά το χειροκρότημα που της άξιζε, έστω κι αν σε σημεία του κειμένου οι πολλές αγγλικούρες των ηρώων έδιναν την εντύπωση όχι της πολυσχιδούς Οθωμανικής Αυτοκρατορίας όπως την είχε στο μυαλό του ο Σακελλαρίδης, μα ενός σατυρικού οδηγού για την ανάγνωση των τουρκικών σήριαλ στη σύγχρονη ελληνική τηλεόραση.
{youtube}AU1f1wpTKis{/youtube}
