Χαιρετισμούς από την Αθήνα, είναι μια μέρα γεμάτη συνεντεύξεις αυτή, ε;
Ναι, έτσι ακριβώς. Ημέρα συνεντεύξεων. Άφησα μάλιστα τις διακοπές μου για να επιστρέψω σπίτι και να μιλήσω σε σένα και στους συναδέλφους σου, αλλά έτσι είναι αυτή η δουλειά. Είμαστε οικογενειακώς στην καμπίνα μας στην εξοχή το παρόν διάστημα, στο Telemark. Τα παιδιά πέταξαν τη σκούφια τους για τις συνολικά 4 εβδομάδες διακοπές που έχουμε προγραμματίσει.
Νομίζω ότι κι εγώ στη θέση τους, έτσι θα έκανα!
(γελάει) Αλίμονο, όταν είσαι παιδί, πώς αλλιώς να το σκεφτείς;
Σε περιμένουμε τον Σεπτέμβρη στην Αθήνα, για πρώτη φορά ως σόλο καλλιτέχνη. Η προηγούμενη επίσκεψη ήταν καιρό πριν, το 1997, με τους Emperor. Θυμάσαι πράγματα από τότε;
Βασικά θυμάμαι πολλά πράγματα από τότε. Ήταν εποχή που βρέθηκα στην Ελλάδα και για διακοπές, καθώς προγραμματίσαμε με τη γυναίκα μου να περάσουμε ένα διάστημα στα νησιά σας. Και μετά ήταν το φεστιβάλ στην Αθήνα, στο οποίο headliners ήταν οι Venom. Στο soundcheck που κάναμε, χρειάστηκα ένα διάστημα ανάπαυλας γιατί δίψασα –ήμασταν υπαιθρίως και είχε πολλή ζέστη. Όμως μια μέλισσα ή μια σφήκα βρισκόταν στο κουτάκι που σήκωσα να πιω, ακριβώς στο χείλος. Δεν την είδα, με αποτέλεσμα να με τσιμπήσει στη γλώσσα και να πρηστεί.
Ήταν κάτι που έφερε μεγάλη αναστάτωση, θύμωσα, πέταξα με οργή την κιθάρα μου κάτω από τη σκηνή, καθώς και πονούσα και σκεφτόμουν ότι θα πήγαιναν όλα στράφι, αφού θα έπρεπε λογικά να πάω στο νοσοκομείο. Ο άνθρωπος εντωμεταξύ στην κονσόλα του ήχου, δεν είχε καταλάβει τι συνέβη· κι έτσι νόμιζε ότι έκανε κάποιο λάθος, το οποίο με έβγαλε από τα ρούχα μου.
Αυτή κι αν είναι ιστορία... Φοβερή, με κάθε έννοια...
Ευτυχώς, όμως, στο τέλος όλα πήγαν καλά. Χρειάστηκε λίγος χρόνος, αλλά η γλώσσα μου επανήλθε γρήγορα λίγο-πολύ στα κανονικά της.
Το τελευταίο σου άλμπουμ Ámr (2018), για το οποίο και περιοδεύεις, λαμβάνει τον τίτλο του από μια παλιά νορβηγική λέξη, με κάπως δυσοίωνο περιεχόμενο. Είναι μία ακόμα αποτύπωση του αυτοπροσδιορισμού σου μέσω του σκοτεινού στοιχείου;
Το περιεχόμενο δεν είναι ακριβώς δυσοίωνο, θα έλεγα ότι υπάρχει μια ασάφεια. Μία πάντως σημασία έχει πράγματι να κάνει με το σκοτάδι, όμως η νοηματοδότηση εξαρτάται πολύ από το πλαίσιο όπου θα χρησιμοποιήσεις τη λέξη. Στη δική μου περίπτωση, ταίριαξε γάντι με τον συγκεκριμένο τρόπο με τον οποίον στήσαμε τη φωτογράφηση του promo –με μένα στην πολυθρόνα, σε ένα δωμάτιο σκοτεινό, δίχως ορατούς τοίχους με παράθυρα.
Αλλά, ναι: σε ένα πιο γενικό επίπεδο, συνεχίζει και τη σχέση μου με το σκοτεινό στοιχείο, η οποία μου συμβαίνει φυσικά, χωρίς δηλαδή να τη σκέφτομαι. Θέλω ωστόσο να διασαφηνίσω ότι κάτι τέτοιο δεν σημαίνει ότι είμαι ένας δυστυχισμένος άνθρωπος. Δεν βλέπω το σκοτάδι ως καταθλιπτικό αδιέξοδο, του δίνω τη σημασία του «αγνώστου». Κάτι που επιτρέπει να εξερευνήσεις πολλές όψεις και πιθανότητες του ανθρώπου και της ζωής· μερικές μάλιστα από μια ασφάλεια, αφού φλερτάρεις μαζί τους μέσω της μουσικής, των ταινιών ή και των βιβλίων, χωρίς να χρειαστεί να τις βιώσεις.
Αλήθεια, η γλώσσα που μιλάτε σήμερα στη Νορβηγία, πόσο κοντά είναι σε αυτά τα παλιά νορβηγικά;
Δυστυχώς είναι πολύ μακριά. Η διάλεκτος μάλιστα που τυχαίνει προσωπικά να μιλώ, είναι στην πραγματικότητα η προφορική εκδοχή της γραπτής δανέζικης γλώσσας –κάτι που έχει να κάνει βέβαια με το διάστημα στο οποίο η Δανία εξουσίαζε τη Νορβηγία. Είναι ίσως δύσκολο να το εξηγήσω, αλλά στα δανέζικα αλλάζει σημαντικά το πώς προφέρεις τις λέξεις, αναλόγως του αν μιλάς ή γράφεις τη γλώσσα. Τα παλιά νορβηγικά, αντιθέτως, μοιάζουν με τη γλώσσα που μιλάνε σήμερα στην Ισλανδία. Εντυπωσιαστήκαμε μάλιστα με τη γυναίκα μου πρόσφατα, γιατί κάτσαμε να δούμε ένα ισλανδικό αστυνομικό σίριαλ –κι ενώ είχαμε βάλει υπότιτλους, καταλαβαίναμε αρκετές λέξεις. Δεν λέω ότι κατανοούσαμε με ακρίβεια τι έλεγαν, όμως αρκούσαν για να πάρουμε τη γενική ιδέα.
Πάνε περίπου 6 χρόνια από το άλμπουμ Das Seelenbrechen (2013), το οποίο υπήρξε νομίζω κομβικής σημασίας για την εξέλιξη του ήχου σου. Θα έλεγες ότι το Ámr περπατά στο μονοπάτι που χάραξε;
Οπωσδήποτε. Με τον δικό του βέβαια τρόπο, αλλά σε αυτές τις παραμέτρους. Είναι πράγματι ένας πολύ ξεχωριστός δίσκος το Das Seelenbrechen για μένα. Στα πρώτα μου 3 προσωπικά άλμπουμ προσπάθησα συνειδητά να προσδιοριστώ ως σόλο καλλιτέχνης. Θεωρώ ότι το κατάφερα, όμως δεν ήθελα να εγκλωβιστώ σε κάποιο δίχτυ ασφαλείας. Το Das Seelenbrechen έγινε έτσι το σημείο όπου δοκίμασα να σπρώξω τα πράγματα ακόμα πιο πέρα και να επανεφεύρω τον εαυτό μου, έτσι ώστε να διατηρηθεί η πρόκληση.
Πόσο κοντά βρίσκεται το Ámr στον προκάτοχό του, το Arktis (2016);
Βρίσκεται κοντά και την ίδια στιγμή μακριά. Στο δικό μου το μυαλό, κάθε άλμπουμ που φτιάχνω έχει ουσιαστικά πηγάσει από το προηγούμενο, αποσκοπώντας όμως στην αντίθεση. Στο Ámr, έτσι, πρωταγωνιστεί το ίδιο αρκτικό τοπίο όπως και στο Arktis –με όλη τη μεταφορά που μπορεί να εννοεί κάτι τέτοιο. Ενώ όμως εκεί τα πράγματα ξανοίγονται, εδώ κλείνουν, επιστρέφουν σε μια πιο προσωπική ενδοσκόπηση. Παραμένουν βέβαια κάποια θεμελιώδη στοιχεία, θα έλεγα όμως ότι αλλάζουν τόσο οι ερωτήσεις, όσο και το γενικότερο «σενάριο».
Συνεχίζεις να ονομάζεις τη μουσική σου «black metal». Όμως, οι ποπ ευαισθησίες τραγουδιών σαν το "Twin Black Angels", μάλλον σοκάρουν τους φίλους του είδους. Είναι τελικά το black metal το οποίο έχει ανοίξει τα σύνορα τόσο πολύ; Ή είσαι εσύ ο ταξιδευτής εκείνος που έφτασε τόσο μακριά;
Δεν θέλω να μιλήσω για το black metal και τους ορισμούς του, μπορώ να τοποθετηθώ μόνο σε προσωπικό επίπεδο για το πώς βλέπω τα πράγματα. Για μένα ο ορίζοντας επανατοποθετήθηκε όταν είδα τη Diamanda Galás να τραγουδάει ζωντανά σε έναν καθεδρικό ναό. Υπήρχε το ίδιο αίσθημα με αυτό που γνώριζα από τις δικές μου αναφορές και πυροδότησε ανάλογες αντιδράσεις μέσα μου –με έναν διαφοροποιημένο φυσικά τρόπο, προσέγγιζε στο ίδιο σημείο όπου είχαν φτάσει π.χ. οι Bathory. Συνεχίζω λοιπόν πολύ συνειδητά να ονομάζω τη μουσική μου ως black metal, γιατί από εκεί πορεύομαι, αυτόν τον κόσμο έχω κατά νου όταν γράφω και τραγουδάω και τις δικές του ατμόσφαιρες επιχειρώ να αναπαράγω.
Οι στίχοι σου θίγουν συχνά βαθιά υπαρξιακά ζητήματα, μένοντας συνήθως αρκετά ανοιχτοί σε ερμηνείες. Πόσο πρόκληση είναι για κάτι τέτοιο η ζωή στη Νορβηγία, η οποία για πολλούς ανθρώπους στον πλανήτη φαντάζει σήμερα ως επίγειος παράδεισος;
Από πολλές απόψεις, πρόκειται πράγματι για επίγειο παράδεισο. Είναι σίγουρα μία από τις καλύτερες χώρες για να ζεις. Υπήρξαμε τυχεροί με το πετρέλαιο, αλλά φροντίσαμε να χτίσουμε και αυτήν τη μικτή οικονομία, η οποία κρατά τις καπιταλιστικές συνθήκες μα φροντίζει και για ένα ισχυρό κοινωνικό κράτος. Και υπήρξα με τη σειρά μου τυχερός που γεννήθηκα σε αυτό το μέρος, στη δεδομένη χρονική συγκυρία. Είναι μάλιστα κάτι που το αντιλαμβάνομαι καλύτερα τώρα, που έφτασα στα 43, παρά όταν ήμουν νεότερος.
Νομίζω ωστόσο ότι υπήρχε πάντα στην άκρη του μυαλού μας μια βεβαιότητα ότι μπορούμε να κυνηγήσουμε απρόσκοπτα τα όνειρά μας, ότι δεν θα χρειαζόμασταν ποτέ ένα plan B. Για τις περισσότερες κοινωνίες, δεν ισχύει κάτι ανάλογο. Ειδικά αν μιλάμε για καλλιτεχνικά όνειρα, μπαίνει ένα αναπόφευκτο στοιχείο βιοπορισμού και είναι αδύνατον να πορευτείς χωρίς plan B. Πλέον, χρησιμοποιώ πολύ συνειδητά την άνεση που μου προσφέρει η Νορβηγία ώστε να εξερευνήσω σε βάθος τα υπαρξιακά ζητήματα τα οποία θίγονται στους στίχους μου. Υπάρχει ο χρόνος για να κάνεις κάτι τέτοιο, η πρόσβαση στα μέσα που μπορεί να χρειαστείς και η καθαρότητα του νου.
Ας κλείσουμε αυτήν την κουβέντα μιλώντας λίγο και για τους Emperor. Ενδιαφέρεστε να ηχογραφήσετε κάποιο νέο άλμπουμ;
Καθόλου, το θεωρώ προσωπικά ως κίνηση από την οποία θα βγούμε και θα βγω χαμένος. Τι λόγο έχω να κάνω έναν δίσκο με τους Emperor; Κάνω όσα θέλω να κάνω μέσω των προσωπικών μου άλμπουμ, το να μπούμε για ηχογραφήσεις με τη μπάντα σημαίνει ότι θα πρέπει να κάνω συμβιβασμούς και να περιορίσω τις επιθυμίες μου. Δεν θέλω να ακουστεί αυτό σνομπίστικα προς τους Emperor, πάντως. Έχει να κάνει με μένα, γιατί είμαι διαβόητα κακός συνεργάτης στις συλλογικές προσπάθειες: επιθυμώ να περνάει το δικό μου και έχω μια πολύ απαιτητική άποψη για το πώς ακριβώς πρέπει να ακούγεται η μουσική.
Είναι βεβαίως ένα μεγάλο κομπλιμέντο ότι ο κόσμος που μας ακολουθεί θέλει να ακούσει ξανά δίσκο μας. Αλλά, ας γίνουμε λίγο ρεαλιστές. Ένας τέτοιος δίσκος σίγουρα θα πουλήσει, είναι ένα ξεκάθαρα θετικό στοιχείο αυτό. Αλλά είναι το μόνο θετικό. Τι δίσκο θα κάναμε σήμερα ως Emperor; Και ποιες προσδοκίες θα ικανοποιούσε; Όσοι μας έχουν αγαπήσει, έχουν ήδη ταυτιστεί συναισθηματικά με τα άλμπουμ του παρελθόντος· οπότε φοβάμαι ότι το μόνο που θα μπορούσαμε να τους δώσουμε, είναι μια αίσθηση νοσταλγίας για εκείνα. Και δεν μας ενδιαφέρει κάτι τέτοιο. Δεν υπάρχει λοιπόν κανένας λόγος να μπούμε ξανά στο στούντιο, ρισκάροντας να ξεθωριάσουμε όσα έχτισαν το όνομα των Emperor.
{youtube}_cG_oEUQDeY{/youtube}
