Κάτι η ιστορία και το ειδικό βάρος, κάτι η ηλικία και η τεχνολογία, δεν μας άφηναν και πολλά περιθώρια αισιοδοξίας. Κι όμως, ο μέγας Καμερουνέζος λέοντας μας χάρισε λίγο απ' τον χρόνο του, ενόψει της διπλής εμφάνισής του στο Gazarte (Παρασκευή 7 & Σάββατο 8 Δεκέμβρη)...
Έχετε ρίζες σε δύο διαφορετικές εθνοτικές ομάδες της Αφρικής, έχετε φοιτήσει σε γαλλικό σχολείο, επίσης έχετε ζήσει σε αρκετά μέρη ανά τον κόσμο. Πως αντιλαμβάνεστε τον όρο εθνικότητα; Έχει αλλάξει η αντίληψή σας μέσα στον χρόνο;
Είναι γεμάτος ωραία πράματα ο όρος. Σημαίνει πως ο καθένας δύναται να μπλεχτεί με τους άλλους, φέροντας το δικό του υπόβαθρο, τη δικιά του κουλτούρα, ανεξαρτήτως καταγωγής. Ακόμα και στην Ευρώπη κάθε χώρα διαθέτει τη δικιά της τέχνη, τη δικιά της κουλτούρα. Η μίξη όλων αυτών μπορεί να δημιουργήσει κάτι πολύ ωραίο και καινούργιο.
Η μείξη ήχων απ' όλο τον κόσμο για κάποιους μουσικούς φαντάζει τόσο φυσική, ενώ άλλοι συνεχώς καταλήγουν σε απλά κολάζ. Είναι ζήτημα τεχνικής, του τρόπου που ακούνε, των εμπειριών τους;
Θα έλεγα πως εξαρτάται απ' την ευαισθησία του καθενός. Κάθε μουσική είναι πολύ συγκεκριμένη –απ' την κάντρι μέχρι την τζαζ, κι απ' τους αφρικάνικους μέχρι τους ευρωπαϊκούς ήχους. Προσωπικά ακούω πολλά διαφορετικά είδη μουσικής.
Θα ήταν πολύ διαφορετική η μουσική σας εάν δεν διαθέτατε θεωρητικό υπόβαθρο;
Εξασκούμαι πολύ, παράλληλα τη ζω τη μουσική, οι συναυλίες αποτελούν τον πιο ιδανικό τρόπο να τη μοιραστείς με το κοινό. Αλλά και το θεωρητικό μέρος της είναι σημαντικό. Τα χρειάζεσαι και τα δύο για να προχωρήσεις κι αυτό φαίνεται στη μουσική μου.
Θυμάστε λεπτομέρειες απ' τη δημιουργία του “Soul Makossa”; Πώς βιώσατε την προοδευτική εξάπλωσή του στον πλανήτη; Και πώς σας φαίνεται που R'n'B αστέρες φτιάχνουν χιτς απ' τις γραμμές του ακόμα και σήμερα;
Ιδέα δεν είχα για τις διαστάσεις που επρόκειτο να λάβει. Η αφροαμερικάνικη κοινότητα ανακάλυψε το τραγούδι σε μια εποχή ψαξίματος της ρίζας της, μετά τις μάχες που έδωσε για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Πιθανώς το “Soul Makossa” ήταν άλλος ένας τρόπος να ψηλαφήσουν τη διασύνδεση μεταξύ Αμερικής και Αφρικής. Μάλιστα πολλοί, για παράδειγμα ο Kanye West, το σαμπλάρουν ακόμα.
Στα 1948 και όντας 15 ετών, αφήσατε την Αφρική για τη Γαλλία, κουβαλώντας τρία κιλά καφέ, δώρο στην οικογένεια που θα σας υιοθετούσε. Μάλιστα Three Kilos Of Coffee ονομάσατε και την αυτοβιογραφία σας. Πόσο σκληρό είναι να αφήνεις τον τόπο σου, είτε λόγω άμεσων ζητημάτων επιβίωσης, είτε για ένα καλύτερο αύριο;
Για μένα τουλάχιστον δεν ήταν ζήτημα επιβίωσης. Τότε τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά για όσους Αφρικανούς προέρχονταν από πρώην γαλλικές αποικίες. Ήμασταν Γάλλοι εκείνες τις εποχές και οι γονείς που είχαν τη δυνατότητα έστελναν τα παιδιά τους για σπουδές στη Γαλλία –αρκεί να υπήρχε μια οικογένεια να τα φροντίζει. Εκείνη την εποχή, λοιπόν, φεύγαμε για σπουδές. Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει άρδην κι η μετανάστευση είναι ένας τρόπος επιβίωσης για τους φτωχούς.
Τι είναι εκείνο που κρατάει για αιώνες ζωντανή την αμφίδρομη (μουσική) σχέση εκείνων που έφυγαν απ' την Αφρική κι εκείνων που έμειναν πίσω;
Είτε με τον έναν τρόπο, είτε με τον άλλο, μόλις εγκαθίστασαι σε μία χώρα γίνεσαι μέρος της, φέροντας ταυτόχρονα μέσα σου την κουλτούρα της πατρίδας. Ο συνδυασμός αυτών των δύο δημιουργεί έναν νέο άνθρωπο. Ένας απ' τους φίλους μου διατελεί υπουργός πολιτισμού στο Κεμπέκ του Καναδά. Είναι Καναδός κι όμως ακόμα μιλάει τη μητρική του απ' το χωριό του στο Καμερούν.
Δεκαετίες μετά την πρώτη σας ηχογράφηση και την πρώτη σας εμφάνιση επί σκηνής, είστε ακόμα παραγωγικός. Πέραν των συναυλιών, ετοιμάζετε κάτι άλλο αυτή την εποχή;
Η σκηνή και το στούντιο με κρατάνε ζωντανό, τόσο απλά!
{youtube}Nvb811KnsMc{/youtube}
