Αν όταν ήμουν μικρός μου λέγανε ότι κάποια στιγμή θα συνομιλήσω με μια πραγματική Βασίλισσα, δεν θα το πίστευα. Αλλά η Esma Redzepova είναι η αυτού μεγαλειότης της μουσικής της φυλής των Roma. Όπως και η φωνή η οποία κράτησε τη σημαία των Βαλκανίων ψηλά για πάνω από πενήντα χρόνια. Θα έχετε άλλωστε την ευκαιρία να το διαπιστώσετε όσοι δώσετε το παρών στην κοινή της συναυλία με την Ξανθίππη Καραθανάση, την Τετάρτη 23/9, στο Μέγαρο Μουσικής…
 |
Κα Redzepova, μετά από τόσους δίσκους, φιλανθρωπικό έργο αλλά και δυο υποψηφιότητες για Νόμπελ, ποια θεωρείτε τη σημαντικότερή σας στιγμή, αν σας το ζητούσα να διαλέξετε;
Δεν μπορώ να το διαλέξω αμέσως χωρίς να το σκεφτώ, αλλά ίσως είναι η προώθηση για τη βασίλισσα της μουσικής των Τσιγγάνων. Συνέβη το 1976 στη πόλη Ghandigarh της Ινδίας, με σκοπό να ανακηρύξει τη μουσική που είναι πιο κοντά στη παράδοση της μουσικής των Panjabi – οι άνθρωποι εκεί μιλούν ακόμη την τσιγγάνικη γλώσσα. Με συμμετοχές από 26 χώρες, οι κριτές έκριναν ότι η δική μου μουσική είναι η πιο αυθεντική, με τους στίχους μάλιστα και τη γλώσσα να βρίσκονται πιο κοντά σε αυτή τη μουσική παράδοση. Με ανακήρυξαν λοιπόν βασίλισσα της μουσικής των Τσιγγάνων!
Μετά από τόσες εμφανίσεις στην Ελλάδα, έχετε αλήθεια εικόνα για τη κατάσταση των Roma πληθυσμών εδώ;
Γνωρίζω ότι συνταγματικά οι Roma στην Ελλάδα αποτελούν πολίτες του Κράτους, ωστόσο νομίζω πως η κοινωνία πρέπει να κάνει αρκετά ακόμη για να τους εντάξει πλήρως στις δομές της.
Για τις σχέσεις Ελλήνων-Σλαβομακεδόνων και το περιώνυμο ζήτημα της ονομασίας τι γνώμη έχετε; Πιστεύετε θα υπάρξει λύση κάποτε;
Αφήνω αυτή την ερώτηση να την απαντήσουν οι πολιτικοί, οι οποίοι στη τελική πληρώνονται για να επιλύουν προβλήματα. Εγώ είμαι μια καλλιτέχνιδα που αγαπάει όλους τους λαούς, συμπεριλαμβανομένου του ελληνικού.
Γιατί θεωρείτε ότι οι Roma ακόμη αντιμετωπίζονται με ρατσισμό;
 |
Γιατί απλά πολύ λίγα γίνονται για αυτούς. Σε επίπεδο διακηρύξεων όλα είναι εντάξει, αλλά, αν δεις τις ζωές πολλών πληθυσμών παγκοσμίως, τα προβλήματα παραμένουν. Τα παιδιά των Roma μένουν εκτός σχολείων, χωρίς δουλειά ή χρήμα. Χαίρομαι λοιπόν που προέρχομαι από μια χώρα όπου οι Roma δεν αντιμετωπίζονται έτσι. Εδώ τα παιδιά πάνε σχολείο (ειδάλλως χάνουν την υπηκοότητα) και έχουμε βουλευτές και υπουργούς αντίστοιχης καταγωγής. Σε Δήμους μάλιστα με 90% Roma πληθυσμούς ο δήμαρχος εκλέγεται από αυτούς. Έχουμε ακόμα ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς στη γλώσσα μας και πολλές ΜΚΟ, οι οποίες ασχολούνται αποκλειστικά με πολιτιστικά ζητήματα των Τσιγγάνων. Θα παρακαλούσα τις κυβερνήσεις όλου του Κόσμου να πάρουν παράδειγμα, για το συγκεκριμένο ζήτημα, από την κυβέρνησή μας.
Γράφοντας τραγούδια από τα δέκα σας και δεδομένης της πορείας σας στη μουσική, έχετε άραγε μελλοντικά σχέδια;
Νομίζω ότι έχω κάνει τα πάντα στη μουσική… Μικρή την αγαπούσα τόσο λωστε τα τραγούδια βγαίνανε από μέσα μου αβίαστα. Έτσι συνέβη και με τη μεγαλύτερή μου επιτυχία, το “Chaje Shukarije”, που το έγραψα σε ηλικία 10 ετών. Για το μέλλον δεν έχω κάτι προσχεδιασμένο μιας και έχω δώσει τόσα πολλά για τη μουσική, 54 χρόνια τώρα…
Αν σας ρωτούσα για τον καλύτερο τρόπο ώστε ένας μη-Τσιγγάνος να κατανοήσει κάπως τους Τσιγγάνους, τι θα με συμβουλεύατε;
Θα σε συμβούλευα να κοιτάξεις τα παραδοσιακά τους τραγούδια. Εκεί θα δεις πολλά στοιχεία για την παράδοση και για τις συνήθειές τους!
Κλείνοντας, σαν πρωτοπόρος της world μουσικής, πώς βλέπετε όλον αυτό τον χαμό με την άνοδο του συγκεκριμένου είδους στο χρηματιστήριο της μουσικής βιομηχανίας;
Νομίζω αυτός ο χαμός υπήρχε και παλιότερα, απλά δεν υπήρχαν τα κατάλληλα μέσα για να περάσεις αυτό το είδος στα μαζικά ακροατήρια. Με τα τωρινά μέσα είναι πολύ πολύ εύκολο να κάνεις τη world μουσική pop, μιας και μέσα σε λίγο χρόνο την εκθέτεις σε πολύ περισσότερο κόσμο.
