Το 2007 ήταν η επέτειος των 100 χρόνων από τη γέννηση του θρυλικού κιθαρίστα Maximo Francisco Munoz γνωστού και ως Compay Segundo. Το πολύτιμο έργο του συνεχίζεται μέσα από το συγκρότημα που δημιούργησε ο ίδιος στα 1955 και που αργότερα πήρε το όνομά του, μετά τον θάνατό του. Στο πολύχρωμο αυτό μουσικό ταξίδι καπετάνιος είναι ο υιός του Salvador Repilado Labrada, μαζί με εννέα εξαίρετους μουσικούς και συνεργάτες της παλαιάς φρουράς, οι οποίοι έχουν στόχο ζωής να διατηρήσουν ζωντανή την κληρονομιά του πατριάρχη του κουβανέζικου son. Αυτόν τον μουσικό πλούτο φιλοδοξούν να μας ξεδιπλώσουν με περισσή νοσταλγία και πνεύμα ανανέωσης στο πλαίσιο των δύο καλοκαιρινών τους συναυλιών σε Κρήτη και Αθήνα στις 15 και 16 Ιουλίου (Πολυχώρος Τεχνόπολης Κρήτης και Θέατρο Badminton αντίστοιχα). Λίγο πριν είχαμε μία ζεστή συνομιλία με τον Salvador Repilado Labrada...
 |
Αισθάνομαι ότι πρωταρχικός σκοπός του Grupo Compay Segundo είναι να διατηρηθούν και να προβληθούν τα πολιτιστικά επιτεύγματα του «πατριάρχη» των κουβανών soneros. Υπάρχουν, ωστόσο, άλλα όνειρα και αν ναι, θα μας μιλήσετε λίγο γι’ αυτά;
Tο έργο του Compay παραμένει ζωντανό τόσο στη χώρα μας όσο και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ως Κουβανός και λάτρης της μουσικής του, εμπνέομαι για να συνεχίσουμε την ιστορική κληρονομιά που μας άφησε. Το όραμά μου σαν μουσικός και γιος του Compay είναι αφενός να διατηρήσω ζωντανή τη μουσική του μαζί με το group – πρόκειται για μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας μας και συλλογική ταυτόχρονα μνήμη των παραδόσεων και των φιλοδοξιών του λαού μας – και αφετέρου να μάθουμε τις νέες γενιές ν’ αγαπούν τις παραδόσεις και τις αξίες. Οι αξίες αυτές είναι που επιτρέπουν να χτιστούν σταθεροί πυλώνες για την προστασία και τη διατήρηση της παραδοσιακής κουβανέζικης μουσικής.
Τι είναι αυτό που διατηρείτε ολοζώντανο μέσα σας από τον θρύλο του Compay Segundo, τόσο ως υιός, όσο και ως καλλιτέχνης;
Ο Compay Segundo είναι ο δημιουργός εξαιρετικών κομματιών και μέσα από τη μουσική του έκανε γνωστές και στην Κούβα και διεθνώς τις αρετές του λαού μας: την αγάπη, την τιμιότητα, τη φιλοξενία, το επαναστατικό ταμπεραμέντο και τη σοφία του Κουβανού. Οι στίχοι των τραγουδιών αντανακλούν όλα αυτά τα στοιχεία και είναι ό,τι τα κάνει επίκαιρα κάθε στιγμή, διατηρώντας ζωντανή στην καρδιά μου τη φιλοσοφία του Compay όλο και πιο ανανεωμένη.
Δεν είναι πολλοί όσοι γνωρίζουν ότι η καινοτομία του οργάνου armonico όπως και η εισαγωγή του κλαρινέτου στη κουβανέζικη μουσική ανήκουν στον πατέρα σας. Θα μπορούσατε να μας διηγηθείτε την ιστορία;
Ο Compay Segundo, όταν ήταν νέος, αποτελούσε μέλος της Ορχήστρας του Σαντιάγο της Κούβας, ως κλαρινετίστας. Ξεκίνησε τις σπουδές του στο Σαντιάγο και ξεχώρισε σε αυτό το μουσικό όργανο, γεγονός που συνέβαλλε έτσι ώστε η Ορχήστρα να κερδίσει πολλά εθνικά βραβεία και να επιλεχτεί για να συμμετάσχει σε συναυλίες στην Αβάνα στη δεκαετία του 1930. Το ίδιο διάστημα σπούδαζε κιθάρα και συμμετείχε σε γκρουπ της εποχής, όπως οι Conjunto Matamoros. Από όλη αυτήν την εμπειρία ο Compay εμπνεύστηκε ένα καινούργιο μουσικό όργανο, το οποίο να μπορεί να περιλαμβάνει ήχους τόσο του tres (κουβανέζικη κιθάρα) όσο και της κιθάρας, το οποίο ονόμασε armonico. Αφού δημιούργησε λοιπόν αυτό το όργανο με τον μοναδικό ήχο και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, προσέθεσε στο γκρουπ του ένα ντουέτο με κλαρινετίστες, που ήταν αρχικά το αγαπημένο του όργανο.
Υπήρξαν ποικίλα δυσάρεστα ή και αρνητικά σχόλια-φήμες στο παρελθόν γύρω από τη συμπεριφορά του Vim Venders προς τους μουσικούς του Buena Vista Social Club αναφορικά με οικονομικά θέματα. Θα θέλατε να το σχολιάσετε;
 |
Το πώς προέκυψε το Buena Vista Social Club ήταν πραγματικά ένα μουσικό γεγονός απρόσμενο, που οφειλόταν πολύ στις συγκυρίες μέσα από τις οποίες δημιουργήθηκε. Πολλοί από τους σπουδαίους καλλιτέχνες οι οποίοι συμμετείχαν βρίσκονταν πια στο περιθώριο και ήταν έτοιμοι να αποσυρθούν, όταν αναπάντεχα προσκλήθηκαν για τη δημιουργία του Buena Vista Social Club. Αξίζει να αναφερθεί ότι στις πρώτες πρόβες, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στο σπίτι του Compay, πολλοί από τους συμμετέχοντες δεν είχαν ιδωθεί για πολλά χρόνια. Έτσι, κάθε ένας από τους διάσημους αυτούς μουσικούς ενσωματώθηκε στην ομάδα με το μουσικό του όργανο, και τότε προέκυψε η απόλυτη μαγεία, μια καταπληκτική ατμόσφαιρα κουβανέζικης μουσικής, που μας συνεπήρε όλους. Έτσι λοιπόν προέκυψε το Buena Vista Social Club. Ο Compay Segundo πριν από το εγχείρημα αυτό ήταν αποκλειστικός καλλιτέχνης της Warner Music και προσκλήθηκε για να συμμετέχει και αυτός. Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι το έργο της πρόσκλησης των καλλιτεχνών αλλά κι όλη την οργάνωση ανέλαβε ο διακεκριμένος Κουβανός μουσικός Juan de Marcos. Ο Ry Cooder είπε ότι ο Compay ήταν η ψυχή του Buena Vista Social Club, μιας και διέθετε μεγάλη εμπειρία στη δημιουργία και εκτέλεση εγχειρημάτων τέτοιας φύσης. Το Buena Vista Social Club μεγάλωνε σε δημοσιότητα και πρεστίζ τη μουσική του, αλλά και την ποιότητα των συμμετεχόντων. Από εκεί και πέρα κάθε επιτυχία έχει πάντα και τη σκοτεινή πλευρά της, την οποία συνήθως αποδίδουν σε οικονομικούς λόγους. Αυτό όμως που πρέπει να κρατήσουμε είναι ότι το Buena Vista Social Club ήταν ένα «κατόρθωμα» της κουβανέζικης μουσικής. Και μέσα από αυτό έγινε πιο γνωστή η Κούβα, οι μουσικοί της και ολόκληρη η πολιτιστική κληρονομιά που την περιβάλλει.
Οι νέοι στη Κούβα εξακολουθούν να αναζητούν τις μουσικές ρίζες και την πολιτιστική τους κληρονομιά; Ή τείνουν περισσότερο προς τα θέλγητρα της παγκοσμιοποίησης;
Οι νεαροί Κουβανοί είναι λάτρεις των πολιτιστικών παραδόσεων και αγαπούν τις μουσικές τους ρίζες. Στην Κούβα υπάρχουν πολλά πολιτιστικά κέντρα όπου χορεύεται η κουβανέζικη μουσική, τα οποία γίνονται όλο και περισσότερα. Πάντως θεωρώ ότι τα νέα ρεύματα που φτάνουν από παντού είναι χαρακτηριστικά του παγκοσμιοποιημένου κόσμου στον οποίο ζούμε. Όπως ακριβώς υπάρχουν λάτρεις της κουβανέζικης μουσικής και των μουσικών της σε ολόκληρο τον κόσμο, σε χώρες πολύ μακρινές, έτσι συμβαίνει πολλές φορές και εδώ με τις νέες τάσεις της σύγχρονης μουσικής.
Μία από τις πιο αναγνωρίσιμες συνθέσεις του Compay Segundo ήταν το “Chan Chan”, που γράφτηκε στα 1987. Ποιο είναι, κατά τη γνώμη σας, το «κλειδί» της τεράστιας επιτυχίας του, τόσο στη χώρα σας όσο και στο εξωτερικό; Υπάρχουν ιστορίες που συνοδεύουν την έμπνευση και τη δημιουργία του;
Το “Chan Chan” είναι χωρίς αμφιβολία ένα από τα πιο σημαντικά κομμάτια του Compay. To τραγούδι αυτό ξεκίνησε από ένα παιδικό παραμύθι, έναn μύθο από τις αρχές του 20ου αιώνα ; που ένας στίχος του έλεγε «η Juanica και ο Chan Chan κοσκίνιζαν άμμο στην όχθη της θάλασσας.
Πρόσφατα γιορτάσατε 100 χρόνια από τη γέννηση του Compay Segundo και κυκλοφόρησατε ένα album-dvd με διαχρονικές μουσικές της Κούβας. Τι νιώθετε ότι θα έλεγε ο ίδιος για όλα αυτά που γίνονται προς τιμήν του; Θα ήταν χαρούμενος, φαντάζομαι και πολύ υπερήφανος…
Και βέβαια! Ο Compay θα ήταν πολύ χαρούμενος με το νέο άλμπουμ-dvd για την επέτειο από τη γέννησή του. Για αυτόν ήταν πολύ σημαντικό να διατηρείται στη μνήμη όλων η παραδοσιακή μουσική. Ο ίδιος έλεγε χαρακτηριστικά: «Οι ρίζες δεν πρέπει να ξεχνιούνται, και αυτό είναι που προσπαθώ να κάνω εγώ. Οι ρίζες της κουβανέζικης μουσικής βρίσκονται πάντα στο μυαλό μου.
Και ας έλθουμε στο σήμερα. Διακρίνετε ή ξεχωρίζετε κάποιους «απογόνους» ή συνεχιστές της παράδοσης του πατρός σας ως προς τα μουσικά είδη son και danzon; Θα μας αναφέρετε ορισμένα ονόματα;
Στην Κούβα υπάρχει πολύ μεγάλη ανάπτυξη της μουσικής αλλά και γενικότερα της κουλτούρας. Εμένα αυτό που μου έμαθε ο πατέρας μου είναι ότι οποιοδήποτε κομμάτι που μπορεί να έχει όμορφους στίχους και μελωδία είναι άξιο θαυμασμού και αναγνώρισης. Δεν θέλω να αναφέρω ονόματα, γενικά όμως βλέπω ότι υπάρχει εξέλιξη και μέλλον στη μουσική μας. Και αυτό με χαροποιεί ιδιαίτερα.
Στην Ελλάδα αγαπήσαμε από την πρώτη στιγμή τη μοναδική μουσική σας φλόγα. Οπότε να αναμένουμε «ειδική» μεταχείριση εν όψει και της συναυλίας σας τον Ιούλιο;
Όλοι εμείς στο γκρουπ σεβόμαστε πολύ το κοινό μας και το ευχαριστούμε για την παρουσία του όλα αυτά τα χρόνια και ιδιαίτερα όταν νιώθουμε ότι το κάνουμε να αισθάνεται χαρούμενο. Γι’ αυτό κιόλας πάντα δίνουμε τον καλύτερο εαυτό μας στις συναυλίες. Ο στόχος μας είναι να φύγουν όλοι ευχαριστημένοι και να έχουν απολαύσει τη μουσική μας. Στις συναυλίες στην Ελλάδα θα απολαύσετε πολύ γνωστά κομμάτια του Compay, αλλά και θέματα άλλων συνθετών. Γενικά θα κάνουμε μια αναδρομή σε όλη τη γκάμα και την ιστορία της κουβανέζικης παραδοσιακής μουσικής. Και βέβαια θα υπάρχουν και κάποιες εκπλήξεις, αλλά δεν μπορώ να σας τις αποκαλύψω…
