Κανονικά, σε έναν μουσικώς δίκαιο κόσμο, οι συστάσεις θα έπρεπε να περιττεύουν για ένα τόσο πρωτοποριακό group, με 38 χρόνια παρουσίας στα πράγματα. Τρεις δίσκους τους έβαλε άλλωστε ο Julian Cope στην περίφημη πια λίστα του με τα 50 αριστουργήματα του kraut rock, ενώ το Wire τους θεώρησε ανάμεσα στους καλλιτέχνες οι οποίοι έφεραν τα πάνω-κάτω στη σύγχρονη μουσική. Παρ’ όλα αυτά, οι Cluster δεν χαίρουν ακόμα της αναγνώρισης που θα τους άρμοζε. Το Avopolis πάντως τους θεώρησε ανάμεσα στα κοσμήματα του φετινού line-up του Synch και δεν θα έχανε με τίποτα την ευκαιρία για αυτή τη συνέντευξη…
 |
Δεκατέσσερα χρόνια μετά την τελευταία σας στούντιο δουλειά έχετε ανακοινώσει ότι πρόκειται να βγάλετε νέο υλικό μέσα στη χρονιά. Τι θα θέλατε να αποκαλύψετε γι’ αυτό;
Hans-Joachim Roedelius: Το λένε Qua και πρόκειται για ένα τυπικό Cluster άλμπουμ! Γεμάτο δηλαδή από εκπλήξεις και από το πώς νομίζουμε ότι θα έπρεπε να ηχεί η σύγχρονη μουσική. Είναι βέβαια και καλοφτιαγμένο, πιστεύουμε δε και ενδιαφέρον, «ζεστό» ως αίσθηση, καθώς και αστείο.
Dieter Moebius: Ναι, είναι μια δουλειά η οποία πιστεύουμε ότι θα έπρεπε να ακουστεί. Οι fans σίγουρα την έχουν ήδη εντοπίσει, καθώς δεν έχει πολλές μέρες που κυκλοφόρησε!.
Πέρα από κάποιους διάσημους δίσκους σας, οι νεότερες γενιές έχουν επίσης ακούσει τις ιστορίες για τις θρυλικές σας ζωντανές εμφανίσεις ελεύθερου πειραματισμού, όπου χρησιμοποιούσατε ακόμα και ξυπνητήρια και κουζινικά σκεύη για να παράγετε ήχους και θορύβους. Να περιμένουμε κάτι ανάλογο για την αθηναϊκή σας εμφάνιση στο φετινό Synch;
Hans-Joachim Roedelius: Πλέον όχι ξυπνητήρια και κουζινικά, οπωσδήποτε όμως αστείους θορύβους τοποθετημένους σε ένα σοβαρό μουσικό πλαίσιο!.
Dieter Moebius: Χρησιμοποιούσαμε για χρόνια τέτοιες πηγές, σαν κι αυτές που περιγράφεις. Αλλά πλέον προτιμούμε να στραφούμε αλλού. Κάποιες βέβαια φορές επιστρέφουμε και σε τέτοιους ήχους, το κάνουμε όμως αποκλειστικά μέσω sampling, όχι ζωντανά.
Αισθάνεστε ότι τα μουσικά σας επιτεύγματα δεν αναγνωρίστηκαν πραγματικά, παρά μόνο αφότου ήρθε η έκρηξη της electronica στα 1990s;
Dieter Moebius: Ναι, αλήθεια είναι αυτό. Πιστεύω ότι η μουσική μας άρχισε πραγματικά να κατανοείται μόλις τα τελευταία 15 χρόνια – και η electronica έπαιξε σημαντικό ρόλο.
Hans-Joachim Roedelius: Εγώ δεν είμαι και τόσο σίγουρος… Αλλά μάλλον έχεις δίκιο. Καθώς η μουσική μας, ειδικά στις αρχές της, ήταν αποκλειστικά επικεντρωμένη στα ηλεκτρονικά, το βρίσκω λογικό να έγινε σημείο αναφοράς για μετέπειτα καλλιτέχνες της electronica.
Θεωρείστε μία από τις πλέον επιδραστικές μπάντες του kraut rock ή του είδους που κάποιοι έχουν βαφτίσει «kosmische musik». Εσείς όμως χρησιμοποιείτε ποτέ αυτές τις λέξεις όταν μιλάτε για τη μουσική σας;
Dieter Moebius: Προσωπικά ποτέ. Προτιμώ να τη χαρακτηρίζω ως πειραματική ημι-ηλεκτρονική μουσική.
Hans-Joachim Roedelius: «Κι εγώ πιστεύω ότι η μουσική μας δεν είχε ποτέ κάτι να κάνει με αυτά τα «είδη». Ήμασταν και είμαστε οι Cluster. Δουλέψαμε πάντοτε μακριά από κάθε έννοια του mainstream και, ως εκ τούτου, δεν νομίζω πως ό,τι έχουμε δημιουργήσει μπορεί να ταμπελοποιηθεί.
 |
Ο αυτοσχεδιασμός, ο πειραματισμός και η δημιουργία μιας ελεύθερης «μελωδικής» φόρμας υπήρξαν σταθερά σημεία αναφοράς της δουλειάς σας. Τι πράγματα θα έπρεπε να προσέχει ένας νέος μουσικός, ο οποίος αποφασίζει να ακολουθήσει μια τέτοια κατεύθυνση;
Dieter Moebius: Σε κάποιον νεότερο μουσικό θα επεσήμανα σίγουρα τα μεγάλα ρίσκα που εμπεριέχει ο ελεύθερος αυτοσχεδιασμός, όπως τον κάνουμε εμείς με τον Joachim, όταν γίνεται ζωντανά. Ακόμα κι εμείς ξέρεις, μετά από τόσα χρόνια εμπειρίας, παίζουμε λίγο εκ του ασφαλούς, με προετοιμασμένες κασέτες και με έτοιμες λούπες.
Hans-Joachim Roedelius: Κάθε μορφή μουσικής, μα και τέχνης γενικότερα, απαιτεί ανθρώπους με άμεση και εμπειρική σχέση με το ό,τι αποφασίζουν να εκφράσουν. Η αγάπη για τη ζωή, το καλό γούστο, η αρμονική σχέση με το περιβάλλον, ακόμα και το φαγητό που επιλέγεις, είναι όλα στοιχεία που μπορεί να κάνουν έναν καλό μουσικό καλύτερο. Μην ξεχνάμε βέβαια και την αποδοχή ορισμένων αξιών, σαν κι αυτές που εδώ και μακρύ διάστημα προσπαθούν να απαλείψουν οι αδηφάγες τάσεις της σύγχρονης ζωής: φιλία, φιλαλήθεια, μετριοπάθεια, συνέπεια, πίστη (δεν εννοώ θρησκευτική), αξιοπρέπεια κ.α.
Ποια είναι αλήθεια η πιο ζωντανή σας ανάμνηση από τις μέρες της Zodiak Free Arts Lab κολεκτίβας, στο Βερολίνο; Αληθεύει ότι εκεί γεννήθηκαν οι Kluster, προτού γίνουν Cluster;
Hans-Joachim Roedelius: Το έχω δει να γράφεται εδώ κι εκεί, όμως όχι, η κολεκτίβα δεν ήταν ο τόπος γέννησης των Kluster. Νομίζω ότι μπερδεύονται με το γεγονός ότι συνίδρυσα την κολεκτίβα μαζί με τον Conrad Schnitzler και ότι ο Dieter μπήκε στο παιχνίδι λίγο μετά, αφού είχε αποχωρήσει ο Schnitzler. Πάντως η ιστορικά ακριβής αλήθεια είναι ότι φτιάξαμε τους Kluster έναν χρόνου αφότου η Zodiak κολεκτίβα είχε πια διαλυθεί. Ήταν πάντως μια χαρούμενη περίοδος της ζωής μου – το ίδιο υποθέτω και για τον Dieter.
Dieter Moebius: Ο Joachim είναι πιο αρμόδιος να μιλήσει για τα εσωτερικά της Zodiak. Πάντως και για μένα υπήρξε μια σημαντική και ευχάριστη εποχή.
Και από τη συνεργασία σας με τον Brian Eno, τι θυμάστε πιο έντονα;
Dieter Moebius: Συναρπαστική συνεργασία… Δεν ξέρω αν τα θυμάμαι επιλεκτικά πλέον, αλλά δεν ανακαλώ καμία δυσκολία στον τρόπο με τον οποίον επικοινωνήσαμε και δουλέψαμε με τον Eno.
Hans-Joachim Roedelius: «Εγώ πάντως θυμάμαι και ορισμένα δύσκολα στιγμιότυπα – δεν γίνεται ξέρεις να μην υπάρχουν στις συνεργασίες. Αλλά αυτό δεν οφειλόταν σε ζητήματα προσωπικοτήτων. Ο Eno χρησιμοποιούσε το στούντιο ως εργαλείο σε μια εποχή όταν εμείς δεν κατανοούσαμε ακόμα τις πλήρεις δυνατότητες ενός στούντιο. Έτσι, η κύρια δυσκολία αποδείχθηκε μεγάλη πρόκληση και τώρα που τα ξαναθυμάμαι αισθάνομαι ενθουσιασμό για όσα μάθαμε από εκείνη τη συνεργασία.
Σε επίπεδο μελλοντικών συνεργασιών, έχετε ποτέ σκεφτεί να κάνετε κάτι με κάποιον σύγχρονο καλλιτέχνη; Όπως ας πούμε έκαναν οι Faust με τους Dalek μερικά χρόνια πριν;
Hans-Joachim Roedelius: Ως Cluster όχι ακόμα. Έχουμε κάνει μονάχα ζωντανές συνεργασίες – παίξαμε live με τους Chrome Hoof στο Λονδίνο και με τη δεξιοτέχνη της θερεμίνης Dorit Chrysler στη Βέρνη. Και έχουμε κανονίσει μια κοινή εμφάνιση στην Αυστρία τον επόμενο Αύγουστο, μαζί με τους Mia Zabelka και Zehra Mani. Για δίσκο όμως, αν και δεν το αποκλείω, δεν το έχουμε σκεφτεί ποτέ σοβαρά. Ίσως εγώ να καλύπτω τέτοιες ανάγκες στη σόλο πορεία μου, όπου τελευταία το συνηθίζω.
Dieter Moebius: Ακολουθώ την ίδια λογική με τον Joachim σε αυτό. Προτιμώ να αφήνω την προοπτική συνεργασίας με άλλους καλλιτέχνες εκτός Cluster, για τους σόλο δίσκους μου.
