 |
Δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Έχει συνεργαστεί με τους μεγαλύτερους μουσικούς της jazz, funk, ηλεκτρονικής και world σκηνής. Οι ηχογραφήσεις του ξεπερνάνε τις 300. Οι δουλειές του σε όλα τα είδη με τα οποία έχει καταπιαστεί θεωρούνται σημεία αναφοράς. Από μπασίστας του Santana αλλά και του Brian Eno, παραγωγός του Herbie Hancock αλλά και έχοντας στο βιογραφικό του τα περίφημα remix στον Bob Marley, έρχεται στην Αθήνα και το Synch festival για να παίξει live πειραματική drum ‘n’ bass. Μιλώντας μαζί του σου μεταφέρει την αίσθηση ότι πρόκειται για έναν ευφυέστατο άνθρωπο με ξεκάθαρο πλάνο για τη δουλειά του. Έχοντας έναν τόσο μεγάλης αξίας μουσικό στην άλλη άκρη της γραμμής τα κλισέ πάνε περίπατο. Θες να μπεις στο μυαλό του, να δεις όπως βλέπει, να απορροφήσεις ότι μπορείς από την τεράστια του έμπνευση. Ιδού τι μας είπε ο Bill Laswell...
Για να ξεκινήσουνε, θα μας πεις δυο πράγματα για την τελευταία σου δουλειά, τους Method Of Defiance;
Με τους M.oD. επιχειρούμε να συνδυάσουμε ένα rough drum ‘n’ bass στυλ με κάποια downtempo/dub στοιχεία. Η λογική είναι αυτοσχεδιαστική με την παρουσία πολλών φυσικών οργάνων να αλληλεπιδρούν πάνω από ηλεκτρονικά θέματα.
Ο τελευταίος σου δίσκος έχει ίσως τον πιο «σκληρό» ήχο που έχεις βγάλει ποτέ. Από τους περισσότερους μουσικούς που βασίζονται στον αυτοσχεδιασμό βγαίνει ένας πιο απαλός, πιο συναισθηματικός ήχος καθώς μεγαλώνουν.
Δεν θα έπρεπε να συμβαίνει αυτό. Αυτό το κάνουν οι τζαζίστες κυρίως που επαναπαύονται και είναι ικανοποιημένοι με το suit and tie routine τους. Εγώ νιώθω μεγάλη πίεση πάνω από το κεφάλι μου. Έχω πολλούς ανθρώπους που εξαρτώνται μουσικά από εμένα και πρέπει συνέχεια να σπρώχνω τη φάση μου μπροστά. Και στην τελική ο κόσμος είναι σε κρίσιμο σημείο με τις κλιματικές αλλαγές κλπ. Πρέπει να παίζεις τη μουσική του κόσμου στον οποίο ζεις και αυτή η περίοδος δεν είναι εύκολη για να βγάλεις την αντίστοιχα εύκολη μουσική.
 |
Η μουσική σου έχει διαπεράσει πολλές διαφορετικές κουλτούρες, ανατολίτικη, ινδική, dub, hip hop, ambient, αφρικάνικη κ.ο.κ. Προσπαθείς να ‘μπεις’ στην κάθε πολιτιστική ταυτότητα προκειμένου να αποδώσεις αυτά τα ύφη;
Κοίτα, κατ’ αρχήν δεν είμαι σίγουρος ότι είναι πάντα επιτυχής η απόδοση. Κάθε φορά προσπαθώ να δώσω αυτό που έχω, βασίζομαι στον αυθορμητισμό μου και δεν προσπαθώ να καταλάβω βαθύτερα τις ιδιαίτερες μουσικές παραδόσεις. Έχω κατηγορηθεί πολλές φορές ότι δεν σέβομαι την παράδοση, ότι ‘κλέβω’. Στην ουσία, προβάλλοντας αυτές τις παραδόσεις προσπαθώ να τις προστετέψω. Δεν είμαι εθνομουσικολόγος, ούτε έχω τόσο καλή μνήμη ώστε να συγκρατώ τόσα πολλά στοιχεία και εν συνεχεία να τα βγάζω προς τα έξω. Απλά προσπαθώ να δώσω ό,τι έχω εκείνη τη στιγμή και στο τέλος κοιτάζω το αποτέλεσμα.
Πολλοί μουσικοί θεωρούν τον αυτοσχεδιασμό σαν μια «ορθολογική» διαδικασία: Έξυπνοι άνθρωποι βγάζουν έξυπνα riffs, ρυθμούς και ιδέες αυτοσχεδιάζοντας. Άλλοι πιστέυουν πως το συναίσθημα είναι η επικρατούσα πηγή έμπνευσης. Εσυ με ποιον θα συμφωνούσες;
Πιστέυω όταν αυτοσχεδιάζεις είναι πιο σημαντικό να βασίζεσαι στο συναίσθημα αλλά και να είσαι αφοσιωμένος σε αυτό που παράγεις. Όταν αυτοσχεδιάζεις πάνω στη σκηνή είσαι χαμένος στο διάστημα, δεν έχεις περιορισμούς όυτε σε τονικότητες ούτε σε ρυθμό, προσπαθείς να γεννήσεις κάτι και να το φέρεις πίσω για να επανεπεξεργαστεί από τους συμπαίκτες σου. Είναι μεγάλη πρόκληση να το πετύχεις αυτό αλλά είναι κάτι παραπάνω από μαγικό όταν η διαδικασία βγαίνει σωστά. Αυτό το νιώθεις και εσύ μέσα σου αλλά το νιώθει και το κοινό. Τους δίνεις την αίσθηση ότι συμμετέχουν στη δημιουργία μαζί σου και είναι μέρος ενός πράγματος που γεννιέται εκείνη τη στιγμή, που βλέπει το φως για πρώτη φορά.
Δηλαδή όταν παίζεις δεν σκέφτεσαι πράγματα του τύπου τι θα παίξω μετά, πως θα μπω ωραία κλπ;
Κοίτα όταν υπάρχει μια έστω ελάχιστη δομή αυτές τις σκέψεις τις κάνεις αλλά μη φανταστείς και πάρα πολύ. Στις φάσεις όμως που παίζεις free και δεν ακολουθείς τίποτα προσυμφωνημένο δεν σκέφτεσαι ιδιαίτερα το παίξιμο, απλά αφήνεσαι παρατηρώντας τον εαυτό σου να παίζει...
Έχεις συνεργαστεί με τους πιο εμπνευσμένους μουσικούς της εποχής μας από τον Santana μέχρι τον Herbie Hancock. Είναι δυνατόν, πιστεύεις, εν έτει 2007 να ξεπηδήσουν αντίστοιχα δυνατές προσωπικότητες ή θα χαθούν στην πληθώρα προσφοράς που χαρακτηρίζει την ιντερνετική εποχή; Πιστεύεις π.χ. αν ξεκινούσε τώρα ο Miles Davis θα ασκούσε την ίδια επιρροή; Θα μπορούσε να αλλάξει το μουσικό ρεύμα όπως έκανε στις δεκαετίες του ’50 και του ‘60;
Καλή ερώτηση. Κατ’ αρχάς δεν νομιζω να ξαναυπάρξει μουσικός του μεγέθους του MIles Davis αλλά σίγουρα θα υπάρξουν άλλοι οι οποίοι θα προσπαθήσουν και ενδεχομένως να καταφέρουν να αλλάξουν τα πράγματα. Απλά για να γίνει αυτό θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στη μουσική τους, να προσπαθήσουν να βασιστούν στο ενδιαφέρον τους για τη μουσική και όχι στο μάρκετινγκ, στο προφίλ τους ή στις συμβουλές της εταιρίας τους. Ο Davis δεν αντιμετώπιζε τη μουσική ως business, δεν τον ενδιέφερε το promotion ή το αν θα βγάλει καλούς δίσκους, προσπαθούσε να ικανοποιήσει την εσωτερική φωνή που τον πήγαινε κάπου.
 |
Πιστεύεις δηλαδή ότι η μουσική μπορεί ακόμα να αλλάξει από έναν χαρισματικό μουσικό ή –όπως σε όλα τα πράγματα- η πολυπλοκότητα έχει καταστήσει το εγχείρημα εξαιρετικά δύσκολο;
Κοίτα η μουσική αλλάζει μέσα από μια ιδέα την οποία γεννά κάποιος και εν συνεχεία τον αντιγράφουν άλλοι και αυτό γίνεται ρεύμα. Δεν νομίζω ότι στην εποχή μας το πρόβλημα είναι τόσο η πολυπλοκότητα όσο το ότι χρειαζόμαστε ανθρώπους που να έχουν αυτές τις ιδέες μέσα στο υπάρχον μουσικό σύστημα που λειτουργεί με τους όρους που λειτουργεί σήμερα. Το αισιόδοξο της υπόθεσης είναι ότι πάντα θα υπάρχουν μουσικοί και κοινό και πάντα θα υπάρχει εξέλιξη. Οι μελλοντικοί υπέυθυνοι της αλλάγης μοιάζουν –στη σωστή διάσταση του πράγματος- με εξερευνητές που ψάχνουν για κρυμμένους θησαυρούς.
Όσο περνάει ο χρόνος κάποιος τους κρύβει όλο και καλύτερα βέβαια.
Ναι, σίγουρα, αλλά σκέψου και την πιθανότητα ότι κάτι που μπορεί να βρεις εσύ μεγαλειώδες, κάποιος άλλος να το θεωρήσει απαίσιο. Δεν υπάρχουν νόρμες σε αυτά τα πράγματα άσχετα αν κάτι είναι καμιά φορά εξαιρετικά καλό για να περάσει απαρατήρητο.
Ποιοι ήταν οι μουσικοί ήρωές σου μεγαλώνοντας;
Στη διάρκεια της εφηβικής ηλικίας αντιμετωπίζεις τους ανθρώπους που θαυμάζεις ως ημίθεους. Εγώ τότε άκουγα πολύ Jimmy Hendrix, Miles Davis, Coltrane. Αργότερα ανακάλυψα και κάποιες ροκ μπάντες. Η επίδραση που δέχεται κανείς και δημιουργεί μουσική στη βάση της πιστεύω μπορεί να προέρχεται από και από άλλες τέχνες όπως ο κινηματογράφος, η ζωγραφική, η λογοτεχνία κλπ. Και είναι πολύ σημαντικό για έναν μουσικό να επηρεάζεται και απο αυτές τις μορφές τέχνης, να τα βιώνει και στη συνέχεια να τα βγάζει προς τα έξω με τη μορφή μουσικής.
 |
Κατευθείαν επιρροή από άλλους μπασίστες είχες; Ποιανού στυλ προσπαθούσες να μιμηθείς ξεκινώντας;
Το βασικό στοιχείο που με συνέπαιρνε ήταν η απλότητα. Σκέψου ότι και οι μπασογραμμές της Motown που σε όλους αρέσουν εμένα μου φαινόντουσαν παραφορτωμένες και περισσότερο jazzy απ’ όσο θα μου άρεσε. Πιο πολύ επηρεάστηκα από μπασίστες όπως ο Chuck Rainy και φυσικά από τους Τζαμαϊκανούς όπως ο Family Man (σ.σ.Aston Barrett) από τους Wailers και ο Robbie Shakespeare (σ.σ από τους Sly & Robbie). Τελικά δεν επηρεάστηκα από τοσους πολλούς γιατί δεν ήταν και πολλοί αυτοί που είχαν αυτό το απλό, minimal στυλ στο παίξιμο...
Από την άλλη, έχεις ασχοληθεί πολύ και με τη jazz, δεν σε συγκινούν δηλαδή μπασίστες σαν τον Percy Heath ή τον Ron Carter;
Όχι τόσο πολύ. Όταν από κάποια ηλικία και μετά άρχισα να αντιλαμβάνομαι τον ξεχωριστό τόνο του κάθε μπασίστα, άρχισαν να μου αρέσουν παίκτες με πολύ ιδιαίτερο ήχο όπως π.χ. ο Charlie Hayden.
Τι συμβουλή θα έδινες σε έναν νέο μουσικό;
Να μένει μακρυά από οποιονδήποτε corrupted τύπο που επιχειρεί να εκμεταλλευτεί το ταλέντο του. Να είναι όσο πιο ανεξάρτητος γίνεται, να είναι συγκεντρωμένος στη δουλειά του και να μην επιτρέπει καταστάσεις όπου υπόκειται το έργο σου σε ελέγχους από οποιαδήποτε εταιρία και οποιοδήποτε manager. Να μάθει να ξεχωρίζει το «σωστό» κάθε φορά και να επηρεάζεται από αυτό και από κανέναν άλλο.
 |
Ο τελευταίος δίσκος που απόλαυσες πραγματικά;
Είναι δύσκολο να σου απαντήσω γιατί για εμένα οι δίσκοι δεν αντιπροσωπεύουν την μουσική τέχνη. Είναι πολύ μικρά αποσπάσματα μιας ενιαίας διαδικασίας που έχει να κάνει με μια διαρκή αφοσίωση στη μουσική. Όταν ακούω έναν δίσκο σκέφτομαι πόσα υπάρχουν έξω από αυτόν... Πολλές φορές στους καλλιτέχνες τους ίδιους δεν αρέσουν οι δίσκοι τους γιατί μέχρι να φτιάξουν το δίσκο έχουν πάρει διαφορετική κατεύθυνση και αναγκάζονται να κολλήσουν στον αρχικό σχεδιασμό τους. Γενικά προσπαθώ να ακούω τα πάντα, άσχετα αν δεν μου ‘ρχεται τίποτα να σου απαντήσω τώρα. Ακούω πολύ drum n’ bass, ηλεκτρονική μουσική γενικά, πολύ αφρικάνικη μουσική –όση δεν έχει γίνει εμπορική τελείως. Επίσης γίνονται πολύ ωραία πράγματα στην Ιαπωνία με την εκεί ηλεκτρονική σκηνή. Και σε σχέση με αυτό που λέγαμε πριν, πιστέυω ότι υπάρχουν πολλοί νέοι εξαιρετικοί μουσικοί που αν βάλουν μπροστά περισσότερο τον ενθουσιασμό τους παρά τις μουσικές τους γνώσεις και δείξουν λίγο respect θα καταφέρουν σπουδαία πράγματα.
