Η Judith Butler λέει πως το φύλο είναι επιτελεστικότητα, είναι δηλαδή η επανάληψη πράξεων, εκφράσεων, συμπεριφoρών και αναπαραστάσεων που εν τέλει έχουν καταλήξει να αποτελούν την καθεστηκυία τάξη πραγμάτων και τον τρόπο που ερμηνεύουμε έμφυλα τον κόσμο γύρω μας. Μάλιστα λέει, πως είναι επιτελεστικότητα κι όχι επιτέλεση, «Performativity” και όχι «Performance”. Πάντα αναρωτιόμουν πού βρίσκονται οι drag queens μέσα σε αυτό. Είναι απλά performance, ή είναι μία αναπολογιτική, υπερβολική, απόλυτα απελευθερωμένη έκφραση της θηλυκότητας, που παίζει με όλα τα στερεότυπα και παίζει με τα όρια τους;
Εν αρχη ην το ακαδημαϊκό μου background στο Φύλο, αλλά στο κέντρο είναι πάντα η μουσική. Έτσι, με αφορμή την κυκλοφορία του άλμπουμ ΑΤΑΛΑΝΤΗ της Aphrodite HGW, της drag έκφρασης δηλαδή του Ηλία Λουκόπουλου, μιλήσαμε με την πολυδιάσταση performer για το τρόπο που συνομιλεί το φύλο με τη μουσική, αλλά και τη δημιουργική πλευρά του χαρακτήρα της.
Η Aphrodite HGW γεννήθηκε στην Αθήνα στην αυγή των ‘90s. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών (Κατεύθυνση Διεθνών Σχέσεων), αποκτώντας στη συνέχεια ένα M.Sc. στα Ναυτιλιακά στο Πανεπιστήμιο Πειραιά και «επειδή ήθελε να συμπληρώσει το καρέ, έκανε και ένα ΜΑ στην Παγκόσμια Διπλωματία στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου (SOAS). Όπως ήταν λοιπόν λογικό, μετά από τέτοιες σπουδές, τα παράτησε όλα και έγινε πριγκίπισσα.»
Με τα δικά της λόγια, «Το drag ήρθε στη ζωή μου το 2016, ως αποτέλεσμα συσσωρευμένης καταπιεσμένης καλλιτεχνικότητας, σε συνδυασμό με μία θετική διάγνωση HIV και με την αδυναμία μου να αντιληφθώ το πώς έχει δομήσει η πατριαρχική κοινωνία τα ζητήματα φύλου. Η Aphrodite HGW ήταν ένα μέσο που με βοήθησε να ανακαλύψω τον εαυτό μου και να ταξιδέψω μέσα στην τέχνη. Έχω κάνει εμφανίσεις σε κλαμπ, έχω παίξει σε θεατρικές παραστάσεις, έχω κάνει performances, έχω το δικό μου vodcast το “ΞΕΚΑΘΑΡΑ” και πλέον αποφάσισα να πειραματιστώ και με την μουσική». Το 2019, έχοντας κουραστεί και απογοητευτεί από τους πολλαπλούς αποκλεισμούς που βίωνε (εκείνη όπως και άλλα queer άτομα) από τον καλλιτεχνικό κόσμο, αποφάσισε να δημιουργήσει το HGW std. Supporting Queer Arts. Μια ΑΜΚΕ με στόχο την υποστήριξη και την προώθηση queer καλλιτεχνών και της queer / πολιτικής τέχνης. To HGW std. εκτός από το να είναι ένας ασφαλής χώρος για όλα τα άτομα που αποφασίζουν να περάσουν το κατώφλι της, ευελπιστεί να καταφέρει να αποτελεί, εν καιρώ, μια αξιόπιστη κοιτίδα ανάδειξης και καταγραφής της queer τέχνης της χώρας.
Aphrodite HGW, ποια είναι η δική σου ερμηνεία του queer, μάλιστα στη χρονική στιγμή που διανύουμε;
Για εμένα, και ως άτομο που αυτοπροσδιορίζομαι ως genderqueer αλλά και ως άτομο που διατηρώ ένα queer art space, το queer έχει μία ξεκάθαρη κοινωνικοπολιτική τοποθέτηση. Από τη σκοπιά του gender είναι η παντελής απαξίωσή μου στο πώς έχουν δομηθεί τα φύλα και τι κοινωνικές συμβάσεις και «υποχρεώσεις» τους έχουν φορεθεί. Από τη σκοπιά της τέχνης, θεωρώ πως το queer είναι ξεκάθαρη πολιτική (και αισθητική) τοποθέτηση. Η άρνηση της αφομοίωσης με την αισθητική της ελίτ, γιατί κακά τα ψέματα, το τι είναι καλαίσθητο (και) στην τέχνη έχει δομηθεί από τις ελίτ, και ειδικά στην Ελλάδα, αυτές οι ελίτ είναι συγκεκριμένης ηλικίας και συγκεκριμένων παρωχημένων, σεμνότυφων και προφανώς μη συμπεριληπτικών μυαλών.
Προσπαθώντας να απαντήσω και στον προβληματισμό σου, είναι μία πολύ μεγάλη συζήτηση για το που ακριβώς κατατάσσεται το drag, ακόμα και ανάμεσα σε drag καλλιτέχνες και αυτό γιατί το drag έχει πολλές αποχρώσεις και εκφάνσεις. Έχεις από drag performers που εμφανίζονται σε mainstream πλαίσιο και κάνουν mainstream εμφανίσεις χωρίς κανένα είδος πολιτικής τοποθέτησης, μέχρι drag performers που έχουν ξεκάθαρη πολιτική τοποθέτηση από το περιεχόμενο των show τους έως την επιλογή των τόπων εμφάνισης τους. Επομένως ποιο είναι αυτό το στοιχείο που ξεχωρίζει το performance από το performativity; Είναι μόνο μία πράξη (κάνω drag) ή έχει να κάνει με την προσέγγιση και με την κοινωνικοπολιτική στάση του ατόμου; Στην εξαιρετικά ομοφοβική Τουρκία υπάρχει διάσημη τουρκάλα drag queen που εμφανίζεται σε εκδηλώσεις του κόμματος του Ερντογάν. Επομένως ενώ με μία πρώτη ανάγνωση θα μπορούσαμε να πούμε πως ναι το drag συνήθως είναι μία αναπολογιτική, υπερβολική, απόλυτα απελευθερωμένη έκφραση της θηλυκότητας (ή της αρρενωπότητας αν μιλάμε για drag kings) που παίζει με τα στερεότυπα και τα όριά τους, αν το κοιτάξουμε πιο βαθιά και ίσως λαμβάνοντας ως δεδομένη την πολιτική στο έργο της Butler, μπορούμε άραγε να προσδώσουμε αυτά τα χαρακτηριστικά καθολικά στο drag ή θα πρέπει να το εξετάζουμε ανά περίπτωση; (και εγώ ξεκάθαρη απάντηση δεν μπορώ να σου δώσω).
Πως προσδιορίζεις τη μουσική σου;
Το άλμπουμ που βγάλαμε με τον συνεργάτη μου SIFUDINDAN είναι περισσότερο ένα art project από ότι (απλά) ένας μουσικός δίσκος. Λαμβάνοντας λοιπόν υπόψιν αυτή την πληροφορία, σε συνδυασμό με την (παραπάνω) θέση μου για την queer τέχνη, πολύ συνειδητά θεωρώ πως η μουσική της ΑΤΑΛΑΝΤΗΣ ανήκει στην trash pop.
Πως ήρθε στη ζωή η Aphrodite HGW;
Η Aphrodite ήρθε στη ζωή μου μετά από μία θετική διάγνωση HIV. Ως άνθρωπος είχα τρομερά καταπιεσμένη καλλιτεχνικότητα, την οποία είχα θυσιάσει στον βωμό του «σπούδασε κάτι σοβαρό», επομένως με το που διαγνώστηκα οροθετικός, γύρισε το κουμπί μέσα μου και είπα τώρα ζεις για εσένα! Όταν λοιπόν είδα drag στο διαδίκτυο (το μακρινό 2015), είπα να ένα ενδιαφέρον μέσο να διοχετεύσω αυτή την καλλιτεχνικότητα.
Μίλησε μας για τον χώρο που διατηρείς, HGW.
Το HGW std. δημιουργήθηκε από προσωπική ανάγκη. Έψαχνα να βρω χώρους που να φιλοξενήσουν την τέχνη μου και έβρισκα συνέχεια κλειστές πόρτες είτε λόγω ομοφοβίας, είτε εξαιτίας του πολιτικού στην τέχνη μου, είτε γιατί δεν είχα εικαστικό background, είτε γιατί δεν ανήκα σε «παρέα». Για αυτό και δημιούργησα ένα χώρο που το κάθε άτομο που φιλοξενούμε μπορεί να εκφράσει την τέχνη του χωρίς να κρίνεται με βάση του πόσο πολιτικό είναι ή τι πτυχία έχει.
Χωρίς να είναι απαραίτητα σωστό ή καθολικό, νιώθω πως η queer αισθητική, παρά την αμφισβήτηση της φόρμας, το ελεύθερό της κτλ, έχει στοιχεία camp. Συμφωνείς / διαφωνείς; Πως βλέπεις διαμορφώνεται η queer αισθητική στα εγχώρια;
Εννοείται πως έχει στοιχεία camp. Και ανάλογα πάντα το performer μπορεί να μην είναι απλά στοιχεία
Αρχικά είναι σημαντικό να γνωρίζουμε δυο-τρια βασικά «ιστορικά» στοιχεία για το εγχώριο drag. Για πάρα πολλά χρόνια στην Ελλάδα είχαμε κυρίως το impersonative drag, δηλαδή drag performers που υποδύονταν γνωστούς ανθρώπους. Έχεις τις ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ Κούκλες, τον Ζαχαράτο κοκ. Κάπου στο 2016 έγινε ένα μπαμ και βγήκε ένα πρώτο κύμα “new age” drag. Τότε είχαμε βγει καμία δεκαριά performers και φέραμε το drag που δεν βασιζόταν στην μίμηση, αλλά στη δημιουργία μίας περσόνας (για να μην παρεξηγηθώ, υπήρχαν και κάποια άτομα πριν το 16’ που είχαν δικές τους περσόνες, αλλά ήταν λίγα και μεμονωμένα. Το 2016 έγινε το μπαμ γιατί ήταν πιο μαζικό αυτό που κάναμε, υπάρχει και το ιστορικό party Banana Boys go drag που είχε γίνει τότε στο Ρομάντσο.
Έχοντας πει αυτά, θεωρώ πως πολύς κόσμος έπεσε στην παγίδα και έφερε στην queer τέχνη/αισθητική αυτό που έβλεπε στην Αμερική αυτούσιο χωρίς να το προσαρμόσει στην ελληνική πραγματικότητα. Επομένως προσωπικά θεωρώ πως σε πολλές περιπτώσεις αυτό που συνέβαινε ήταν μη αυθεντικό και έχανε από τη δυνατότητά (potential) του (όχι βέβαια μόνο στο drag, αλλα αυτό συνέβη στο σύνολο της προσέγγισης της κουίρ τέχνης και κουλτούρας). Πλέον όμως θεωρώ πως αυτό έχει αρχίσει και αλλάζει σιγά σιγά καθώς ο κόσμος αντιλαμβάνεται ότι υπάρχουν περισσότερα από την καπιταλιστική αμερικανοποιημένη αισθητική.
Πως το camp συνομιλεί με το album σου ATALANTI;
Η ΑΤΑΛΑΝΤΗ camp; ΣΕ ΠΑΡΑΚΑΛΩ ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ! How dare you! (γέλια)
Η πρώτη απάντηση που μου ήρθε στο μυαλό είναι να σου πω πως η ηλιθιότητά του (και μου και των συνεργατών μου) είναι το πιο camp πράγμα σε αυτό το δίσκο. Και θα εμμείνω σε αυτό. Στα περισσότερα τραγούδια λέμε σημαντικά πράγματα για το queer βιώμα στην χώρα, αλλά με μία πολύ fun διάθεση, σχολιάζοντας έτσι και τις μουσικές επιλογές του μέσου Έλληνα.
Πώς προέκυψε το άλμπουμ αυτό; Ποια άτομα έχουν συμβάλει στη δημιουργία του, πέραν από εσένα;
Όλο ξεκίνησε από ένα αστείο. Καθόμουν μια μέρα με τον SIFUDINDAN και ακούγαμε κάποιες μουσικές που είχε συνθέσει και του λεω φαντάζεσαι να υπήρχε ένα τραγούδι που απλά να έλεγε μόνο «κρίμα»; Ε και το φαντάστηκε! Μετά η αλήθεια είναι περισσότερο πίστεψε εκείνος στις δυνατότητες μου και με έπεισε και εμένα πως μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα άλμπουμ. Σε αυτό το εγχείρημα με βοήθησαν πολύ και η φίλη Ingrid Hideki η οποία γράφει ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΑ ραπ, με την οποία εκτός από το ντουέτο που κάναμε, μου έγραψε και το φοβερό “Me”, καθώς επίσης συνεργάστηκα και με την καλύτερη “πένα” που έχω γνωρίσει, τον curator και καλό μου φίλο Σωκράτη Σταματάτο, του οποίου το ταλέντο στο να γράφει κείμενα και στίχους με αφήνει πάντα άναυδη. Ο Σωκράτης μου είχε γράψει παλιότερα τους στίχους για το “HGW”, ένα τραγούδι που είχα κυκλοφορήσει στα ξεκινήματά μου και τώρα μου έγραψε το “Α.Ν.Τ.Ε.”
Η παρουσίασή του συνυπήρξε με μία έκθεση. Πες μας μερικά λόγια γι’ αυτό, αλλά και για τα επόμενα σου σχέδια.
Σκεφτόμουν πως δεν ήθελα σε καμία περίπτωση να κάνω μια συμβατική παρουσίαση δίσκου, αλλά δεν ήξερα και ακριβώς τι ήθελα να κάνω, μέχρι που σε μία συζήτησή μου με την Ingrid Hideki μου έριξε την ιδέα της έκθεσης. Έτσι αποφάσισα να μεταμορφώσω το HGW std. σε μία immersive εμπειρία, όπου ο κόσμος για λίγη ώρα θα έβλεπε από κοντά και θα έμπαινε στα set των βίντεο μου. Αυτό το πλαισιώσαμε την πρώτη μέρα με μία συζήτηση με θέματα «το drag και την τέχνη» και «queer σώμα και πάσχα στο χωριό» στο συντονισμό της οποίας με βοήθησαν οι φίλες drag queens Andromeda Balls και Electra Ex καθώς επίσης δεν απέφυγα και την live παρουσίαση η οποία έγινε με αυτοσχέδιο stage, πέταγμα λουλουδιών και σπάσιμο πιάτων.
Είμαι σε μία φάση που καταστρώνω τώρα τα σχέδιά μου, έτσι δεν έχω κάτι χειροπιαστό να ανακοινώσω. Σίγουρα θα συνεχίσω το vodcast μου “ΞΕΚΑΘΑΡΑ” με το οποίο δεν είμαι δυστυχώς πολύ τυπική τώρα τελευταία, γιατί έπαθα ένα ωραίο burn out. Επίσης εξετάζω και την θεατρική μου επιστροφή, γιατί μου έχει κάπως λείψει και φέτος θα είναι και η χρονιά που θα αρχίσω να δουλεύω ενεργά ένα performance για την ελληνικότητα που σκέφτομαι εδώ και καιρό πως θέλω να κάνω (out of drag). Επίσης έχω κάνει αίτηση για τρίτο μεταπτυχιακό, οπότε και η απάντηση που θα λάβω θα κρίνει πολλά!
Στο εξωτερικό η drag κουλτούρα βρίσκεται σε τρομερή άνθιση, με drag queens να πρωταγωνιστούν σε τηλεοπτικές σειρές (βλ. την Jinx Monsoon στην πρόσφατη σεζόν του Doctor Who), στο Broadway, σε εξώφυλλα περιοδικών μόδας και πασαρέλες, σε συνεργασίες με επιφανείς μουσικούς (βλ. την επέλαση drag queens στις πρόσφατες εμφανίσεις της Madonna). Στην Ελλάδα το πιο λαμπρό παράδειγμα είναι η Holly Grace, που είχε εμφανιστεί στο μουσικό τάλεντ σόου House of Fame. Πως βλέπεις την drag ορατότητα στην Ελλάδα; Υπάρχει προοπτική να φύγει ποτέ από τα όρια μιας –υπέροχης, κατά τ’ άλλα- υποκουλτούρας;
Αυτή είναι μία πάρα πολύ ωραία ερώτηση που δεν ξέρω πως ακριβώς να απαντήσω (σύντομα). Ένα πολύ βασικό debate που γίνεται πάνω σε αυτή τη συζήτηση είναι το αν θα έπρεπε να θέλει το drag να ξεφύγει από αυτά τα όρια. Ήδη έχουμε drag performers που κάνουν πολύ επιτυχημένες θεατρικές παραστάσεις/project (Mary Sunshine, Imiterasu κλπ), έχουμε άλλες που τα πάνε καλά στα social media (Mary Sunshine, Katina Bella κλπ)…
Τώρα το πόσο η Madonna (ή οι εγχώριες σταρ) φιλοξενεί ή χρησιμοποιεί την drag/queer κοινότητα είναι μία τεράστια συζήτηση και δεν μπορώ να σου δώσω και απόλυτη απάντηση. Όπως απόλυτη απάντηση δεν θα μπορούσα να σου δώσω και για την πιθανότητα διεξαγωγής ελληνικού Drag Race. Και στις δύο συζητήσεις φυσικά μπαίνει η ζυγαριά του «κάτι χάνεις κάτι κερδίζεις», αλλά το που τραβάμε τη γραμμή και βαθιά προσωπικό είναι και ευμετάβλητο είναι και συζητήσιμο είναι.
Σίγουρα πάντως η θετική εμφάνιση queer σωμάτων στο mainstream έχει και τα καλά του!
Ένα από τα κομμάτια του άλμπουμ σου είναι το «Ksekathara», αλλά και ο τίτλος της εκπομπής σου στο youtube, που μετρά ήδη τρία χρόνια! Πες μας λίγα λόγια για αυτό.
Την περίοδο που ξεκίνησα την εκπομπή έγραφα και το τραγούδι. Στην αρχή ήθελα να την πω “ΚΡΙΜΑ”, αλλά αφού έβγαλα το τραγούδι “ΚΡΙΜΑ”, έμαθα πως η Zoe Pre είχε εκπομπή που την έλεγαν έτσι. Της έκανα reach out και ήρθε στην πρώτη μου ever εκπομπή και πήγα και εγώ στη δικιά της.
Η εκπομπή ξεκίνησε από την εγγενή αγάπη μου να μαθαίνω καινούργια πράγμα μέσα από την συναναστροφή μου με κόσμο καθώς επίσης έψαχνα και έναν λόγο να μπαίνω in drag!
Τους στίχους του "ΞΕΚΑΘΑΡΑ" τους έγραψα μέσα στο πλοίο, καθώς ήρθε και έκατσε ένα “straight” ζευγάρι δίπλα μου και ο τύπος δεν σταμάτησε να με κοιτάει όλο νόημα!
Ζούμε στιγμές μεγάλης αβεβαιότητας, που όσο πιο ισχυρές και απαιτητικές γίνονται οι διεκδικήσεις για τα αυτονόητα, τόσο πιο πολύ πεισμώνει το συντηρητικό τέρας. Κλείνοντας, δεδομένου και πως μόλις πριν λίγες εβδομάδες έλαβε χώρα το φετινό Athens Pride με σύνθημα του «Ένας Νόμος Δεν Αρκεί» και πληθώρα διαθεματικών εκδηλώσεων, μοιράσου μαζί μας μία ευχή ή κάτι που ελπίζεις να επιτευχθεί στο μέλλον.
Όσο κλισέ και αν ακουστεί, αγάπη παιδιά! Αγάπη! Αγαπήστε τα εαυτά σας και θα καταφέρετε να αγαπήσετε και τους γύρω σας. Ελπίζω ο κόσμος κάποια στιγμή να δει τους πραγματικούς εχθρούς. Αυτούς που πραγματικά καταστρέφουν και εξαθλιώνουν. Επίσης, πάμε και σε έναν ψυχολόγο. Ναι; Δεν είναι κακό το να θέλουμε να επουλώσουμε τα τραύματά μας. Και φυσικά λευτεριά στην Παλαιστίνη και σε όλους του σκλαβωμένους και καταπιεσμένους ανθρώπους στον κόσμο.
