«Σκάω μέσα πάλι, γράφω δύο/καίω το σπίτι σαν ωδείο/παίζω πιάνο, μου χτυπάνε/δεν ανοίγω, συχνό αστείο/με παντόφλα και γραφίτη/μετρώ κόκκους πάνω στο γρανίτη/expe το graffiti, expe και τους πέφτει η μύτη/στίχοι μου είναι σαν γκλοπ/έχω ύφος είμαι ζαν κλωντ/έχω ήθος είμαι saint paul/σε νικάω, δες το σαν goal, hey!»
Η Ακριβή Ερκέκογλου a.k.a. EXPE (από την παιχνιδάρικη μετάφραση του ονόματός της στα αγγλικά a.k.a. expensive) έχει βγάλει άφθονο υλικό τα τελευταία τρία χρόνια, σε ποσότητα και ποιότητα που δικαιολογεί απόλυτα τον άτυπο τίτλο της πιο ελπιδοφόρας και δυναμικά ανερχόμενης εκπροσώπου του λεγόμενου «γυναικείου» ραπ – αν δηλαδή μπορούμε να μιλήσουμε για γυναικείο ή ανδρικο ραπ. Αλλά ίσως το «Γύρω» από το πρώτο της album Laguna το 2020 είναι το ιδανικό intro στην περίπτωσή της. Με κλασσικές σπουδές στο πιάνο και στο τζαζ τραγούδι, που βγαίνουν προς τα έξω, δίνοντας στη μουσική και στα tracks της αυτό το «κάτι» που την ξεχωρίζει, παιδί μιας καλλιτεχνικής οικογένειας, που έκανε τα πρώτα της βήματα στη ραπ μέσα από τα σχολικά και νεανικά crews της Θεσσαλονίκης σε μια εποχή που οι γυναίκες στο είδος ήταν όχι απλώς υποεκπροσωπούμενες αλλά σχεδόν ανύπαρκτες. Artist με στιλ, αισθητική, φωνητικά που ενισχύουν τη μελωδικότητα και στίχους που υπηρετούν το νόημα, artist με δυναμισμό αλλά και ένα ανεπιτήδευτο καλλιτεχνικό ήθος.
Τη συναντάμε στο Rudu, δίπλα στις γραμμές του ΗΣΑΠ των Κάτω Πετραλώνων, λίγες ημέρες πριν το αγαπημένο μπαρ της περιοχής γιορτάσει τα πέμπτα γενέθλιά του. Τη δεύτερη ημέρα του εορταστικού τριήμερου φεστιβάλ, την Πέμπτη 14 Δεκεμβρίου, η EXPE θα ανέβει και η ίδια στη σκηνή του Oddity για να συνεισφέρει τις ρίμες της στο γενέθλιο line-up μαζί με Bad Poetry Social Club, Sophie Lies και Γενιά του Φόβου. Ξεκινάμε την κουβέντα από την κίνηση της Αθήνας, στην οποία η Ακριβή μυείται έχοντας μετακομίσει πρόσφατα από Θεσσαλονίκη για να συνεχίσουμε με τα πρώτα της βήματα στη ραπ, το τότε και το τώρα της σκηνής, τα αδιέξοδα της εγχώριας μουσικής βιομηχανίας, το πρόσφατο διαφορετικό EP της, ΣΝΑΚ και το ερώτημα των πολλών εκατομμυρίων: Θα καταστρέψει η τραπ τα παιδιά μας;
«Μαμά θα γίνω ράπερ»
«Είμαι από μια πολύ μουσική οικογένεια. Ο μπαμπάς μου έπαιζε παραδοσιακά κρουστά, η μαμά μου είναι δασκάλα μπαλέτου και σύγχρονου χορού και χορογράφος. Οπότε άκουγα από μικρή πάρα πολλή μουσική στο σπίτι, κυρίως ροκ, κλασσική και παραδοσιακή και επίσης από πολύ μικρή ξεκίνησα πιάνο. Ξέρεις πολύ απλά με ρώτησαν με ποιο όργανο θα ήθελα να ασχοληθώ και εγώ έδειξα το πιάνο. Πιανίστρια ήταν να γίνω απλώς στην πορεία, εκεί γύρω στην εφηβεία, ασχολήθηκα πολύ με το τραγούδι. Χορωδίες, θεατρικά, μιούζικαλ αλλά και μπάντες, συναυλίες. Ένα σύνολο καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων που είχαν να κάνουν με αυτό. Το πρώτο ερέθισμα της ραπ ήρθε κι αυτό σε μικρή ηλικία, στην πέμπτη ή στην έκτη δημοτικού, όταν άκουσα πρώτη φορά Ημισκούμπρια, το «Γυναικολογίες» νομίζω, από ένα cd που μου είχε φέρει ένας φίλος μου. Ήταν πολύ παιγνιώδες, μου τράβηξε το ενδιαφέρον. Ήταν κι ένα ξάδελφός μου που άκουγε ραπ τότε και είχε cds και με αυτόν πιο μετά φτιάξαμε το πρώτο μας συγκρότημα. Βέβαια εγώ τότε ήμουν πιο πολύ το κορίτσι που λέει τα ρεφρενάκια, the girl who sings the chorus, αλλά δεν άργησα να γράψω κι εγώ τα δικά μου μετά. Το ζούσαμε έτσι τότε, κλείναμε μαγαζάκια μικρά, κάναμε τα λαϊβάκια μας. Οι γονείς μου βέβαια δεν πέταξαν και τη σκούφια τους όταν τους είπα ότι θα ασχοληθώ με αυτό αλλά εντάξει. Τη θυμάμαι εκείνη τη μέρα στην τρίτη λυκείου, τους ανακοίνωσα ότι δεν θα δώσω Πανελλήνιες για να περάσω κάπου. Ήμουν στην τρέλα μου, ήθελα απλώς να βγαίνω έξω και να τραγουδάω. Όχι δεν αντέδρασαν άσχημα, δεν ήταν η οικογένειά μας αυτή που θα μας πίεζε να κάνουμε κάτι ή να πάρουμε ένα πτυχία όπως και να έχει, απλώς μου είπαν ότι η ευθύνη της επιλογής μου βαραίνει εμένα και θα πρέπει να διαχειριστώ τις συνέπειές της»
Α Woman In A Man’s World
«Όταν ξεκίνησα εγώ, στο γυμνάσιο, γύρω στο 2009 ήταν μεν πιο κλειστά θεωρητικά τα πράγματα αλλά παράλληλα επειδή ήταν λίγες που μπορούσαν να ασχοληθούν με αυτό αν το ήθελες πολύ και όντως το κυνηγούσες οι παρέες και οι κύκλοι θα άνοιγαν για να σε δεχτούν. Είναι σημαντικό ότι μιλάμε για παρέες, υπήρχε αυτό το vibe, οπότε δεν θα συνέβαινε εύκολα κάτι για να σε κακοκαρδίσει. Απλώς έπρεπε να έχεις αποδείξει με τον τρόπο σου ότι είναι κάτι που θες, που σου αρέσει, ότι ασχολείσαι σοβαρά, ότι εξασκείσαι. Έτσι έπαιρνες τα respect των MCs και των ράπερ. Οπότε προσωπικά δεν έχω κάποια κακή ιστορία, δεν ένιωσα ποτέ άσχημα στην παρέα μου, κάποια πικρία, δεν υπήρχε κάποιος να με υπονομεύσει. Το μόνο που συνέβαινε τότε, πιο έντονα, ήταν η οικονομική ανισότητα, η διαφορά στα λεφτά, στις διοργανώσεις, έβγαινες ριγμένη σε σύγκριση με το υπόλοιπο crew. Έχει αλλάξει κάπως αυτό από τη μία, καθώς υπάρχουν περισσότερες solo artists που οι διοργανώσεις καλούν πολύ συνειδητά για αυτό που είναι από την άλλη πρέπει ως γυναίκα να έχεις πάντα το σθένος να κυνηγάς αυτό που δικαιούσαι, το ίδιο με τους υπόλοιπους. Και μερικές φορές σκέφτεσαι: Χρειάζεται όντως τόσος κόπος; Γιατί; Αλλά σίγουρα έχουν βελτιωθεί τα πράγματα, υπάρχει και μεγαλύτερος φόβος μην εκτεθεί κάποιος, ένας διοργανωτής, ένας manager αν γίνει λόγος για σεξιστική ή κακοποιητική φορά. Οπότε από αυτήν την άποψη έχει δουλέψει η πολιτική ορθότητα. Από την άλλη βέβαια έχει δουλέψει και κάπως αντίστροφα γιατί συχνά αντιμετωπίζουμε το φαινόμενο να μας συμπεριλαμβάνουν κάπου μόνο και μόνο για να πουν ότι μας συμπεριέλαβαν, του τύπου «ας έχουμε και μια γυναίκα βρε παιδιά στο line – up, κρίμα». Κάπου στη μέση είναι η αλήθεια βέβαια. Γιατί οκ, μπορεί να συμβαίνει κάτι για τα μάτια του κόσμου, με τη γυναικεία συμπερίληψη στην εκάστοτε διοργάνωση, αλλά είναι και αυτό ένα μέσο για να σπάσει η κατάσταση, και να έρθει η επιθυμητή ουσία στο μέλλον». 
Τo hit δεν γράφεται μόνο του
«Αυτό που βλέπω και με θλίβει κάπως είναι πόσο γρήγορα μπορεί κάποιος να γίνει κάτι, να γίνει διάσημος, να βγάλει λεφτά, για τους χ, ψ λόγους και μετά να εξαφανιστεί. Δεν μιλάω για την αξιοκρατία, δεν υπάρχει πάντα ούτε στη μουσική, ούτε πουθενά και είναι και πολύ δύσκολο να την ορίσεις, να βάλεις κριτήρια. Ποια είμαι εγώ να κρίνω αν κάτι είναι καλό ή όχι; Αλλά αν κάποιος κάνει κάτι, φτάσει γρήγορα σε μια κορυφή και μετά χαθεί, είναι θλιβερό. Μου χτυπάει πολύ άσχημα όταν κάποιος κάνει μια επιτυχία και μετά για κάποιον λόγο, τυχαίο, όχι τυχαίο χαθεί. Κάτι σημαίνει αυτό. Και με θλίβει. Προσωπικά δεν νιώθω πικρία για το αν ο τάδε θα έχει μεγαλύτερη επιτυχία από εμένα, ή βγάλει περισσότερα λεφτά κλπ. Ο καθένας κάνει την προσπάθειά του και αυτή μεταφράζεται σε κάτι. Αν δουλέψει υπό κάποιες συνθήκες καλώς αν όχι κι αυτό κάτι σημαίνει. Αυτό που δεν μπορώ είναι η μιζέρια, η γκρίνια για το hit που δεν έρχεται ενώ όμως δεν κάνεις τίποτα για αυτό. Παίζει πολύ αυτό, είναι πολλοί αυτοί που θέλουν να κάνουν αυτή τη μεγάλη επιτυχία χωρίς ουσιαστικά όμως να κάνουν κάτι για αυτό. To hit δεν γράφεται μόνο του.
Το είδος μας φυσικά έχει μεγάλο κορεσμό αυτή τη στιγμή ο οποίος θεωρώ και ελπίζω ότι θα μεταβληθεί μέσα από πειραματισμούς και συγχωνεύσεις που θα το πάνε σε άλλα μονοπάτια. Βλέπουμε πια τη διείσδυση της ραπ και της hip hop στο λαϊκό τραγούδι – και δεν μιλάμε για τα ένα – δύο tracks που είχαν γίνει στα ‘90s, μιλάμε για σχεδόν παντού. Θα ήθελα βέβαια να έρθουν προς τα εδώ και αυτές οι συμπράξεις της ραπ και της hip hop με τη jazz που ανθούν έξω με Kendrick Lamar και J. Cole αλλά δεν είναι και τόσο πολύ στην κουλτούρα μας ίσως ακόμα. Μακάρι η jazz να είχε περισσότερη απήχηση, εγώ jazz τραγουδίστρια είμαι, οπότε θα ήθελα πολύ να έρθει η ώρα να γίνουν περισσότερα τέτοια πράγματα. Απλώς θέλει τους σωστούς ανθρώπους, ανθρώπους που θα αγαπάνε και τα δύο. Κι ακόμα υπάρχουν και κάποια στερεότυπα μεταξύ των ειδών και των σκηνών που θέλω να πιστεύω ότι κάποτε θα σπάσουν κι αυτά».
Και τι ζητάω;
«Αυτό που λέμε μουσική βιομηχανία στην Ελλάδα είναι ένα πικρό, πικρό, πικρό ποτήρι. Εγώ είμαι εντελώς DIY καλλιτέχνης, δεν έχω ασχοληθεί καθόλου με δισκογραφικές – αν και έχω κάνει πολλά meetings, δεν έχω υπογράψει ποτέ πουθενά. Δεν είναι ότι έχω πρόβλημα με τις δισκογραφικές, θα πήγαινα εννοείται αν μπορούσαν να υποστηρίξουν αυτό που θέλω. Και τι θέλω, τι ζητάει ο οποιοσδήποτε καλλιτέχνης από μια δισκογραφική; Να μπορώ να είμαι αυτή που είμαι και να με πιστεύεις κι όλας, να μη μου βάζεις χέρι. Ή έστω να μου βάζεις λίγο. Να με εμπιστευτείς, να μου δώσεις μια ελευθερία. Αν σου αρέσουν κάποια πράγματα σε εμένα, κάπως να επενδύσεις σε αυτά. Δεν τα ξέρω όλα, κι ούτε θα τα ξέρω όλα. Αλλά δεν μου αρέσει αυτό το κυνήγι των αριθμών, των χρημάτων. Θα μου πεις: Κούκλα μου γιατί να επενδύσει κάποιος πάνω σου αν δεν υπάρχει κι αυτό το κυνήγι. Αλλά πιστεύω ότι θα ‘ρθει. Κατάλαβες; Αλλά εντάξει μιλάμε τώρα για κάτι συμβόλαια που έχω δει που στα παίρνουν όλα, όλα τα πνευματικά δικαιώματα, τα πάντα και δεν σου δίνουν σχεδόν τίποτα. Και εκεί παθαίνεις σοκ. Γενικά δεν έχω αντιληφθεί μέχρι σήμερα ότι υπάρχει κάτι σε μια συμφωνία που μπορεί να με ξελαφρώσει από το βάρος να τα κάνω όλα μόνη μου. Τουλάχιστον έτσι τα κάνω όπως τα θέλω στον βαθμό που μπορώ».
ΣΝΑΚ κανείς ;
«Το ΣΝΑΚ είναι η μόνη δουλειά που δεν είχα oldschool beat ή oldschool πάτημα γενικώς. Ήταν όλα πολύ πειραματικά σε σύγκριση με ότι είχα κάνει μέχρι εκείνη τη στιγμή. Είπα ότι θέλω να πειραματιστώ πολύ με το auto tune και ότι θα το πάω πιο τέρμα. Έχω επηρεαστεί και πιο afro ή και λαϊκές αναφορές. Δηλαδή εγώ για τσιφτετέλια τρελαίνομαι. Δεν έχω κανένα πρόβλημα. Οπότε έβαλα και μερικά τέτοια μικρά στοιχεία εδώ».
Θα καταστρέψει η τραπ τα παιδιά μας;
«Νομίζω ότι αν έχεις πάρει καλά φίλτρα από το περιβάλλον σου δεν τίθεται το παραμικρό τέτοιο ζήτημα. Είναι σαν να παίζεις ένα παιχνίδι στο playstation. Κι εγώ άκουγα πολύ αθυρόστομο ραπ όταν μεγάλωνα, χοροπηδούσα και τραγουδούσα δυνατά βρισιές και τα λοιπά και ευχόμουν να μην με ακούνε οι γονείς μου από δίπλα. Βέβαια, εντάξει, δεν υπήρχαν τότε τόσες πολλές αναφορές σε ναρκωτικά και οργανωμένο έγκλημα. Καταλαβαίνω όλη αυτήν την παράνοια που υπάρχει γύρω από αυτούς τους στίχους, που έχει να κάνει και με το πόσο δημοφιλές έχει γίνει το είδος, γιατί πριν χρόνια που γράφονταν τα ίδια κανείς δεν ασχολούταν. Από την άλλη πρέπει να εξετάσουμε την αλήθεια γύρω από αυτούς. Το ότι τους γράφει δηλαδή κάποιος δεν σημαίνει ότι γίνονται στ’ αλήθεια αυτά, είναι και θέμα ενός ρόλου. Όλοι χορεύουμε μια χαρά τραγούδια που δεν ενστερνιζόμαστε τους στίχους τους. Πρέπει να υπάρχει η κρίση να τα καταλάβουμε αυτά. Και την κρίση δεν μπορείς να την απαιτήσεις σε κενό αέρος, πρέπει κάποιος να στη διαμορφώσει. Το σχολείο; Οι γονείς; Δεν ξέρω. Αλλά εκεί πρέπει να εστιάσουμε. Νομίζουμε δηλαδή ότι αν κόψουμε αύριο την τραπ θα εξαλειφθεί και το πρόβλημα των ναρκωτικών; Ότι κανένα παιδί δεν θα πάρει ξανά τον κακό δρόμο; Είναι αστείο. Η ουσία έχει πάντα να κάνει με τα φίλτρα, την κρίση σου και το ποιος είσαι στις ρίζες σου. Εκεί έχουμε πρόβλημα ως κοινωνία. Όχι με την ραπ και την τραπ. Κρίμα».
