Ο ody icon είναι ένας νέος πολυεπιστημονικός μουσικός καλλιτέχνης από την ανατολική Μεσόγειο. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κύπρο, σπούδασε υποκριτική στην Αθήνα και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι στη σκηνοθεσία θεάτρου και στη δραματουργία. Εντάχθηκε από πολύ μικρός στις χορωδίες της Πολιτιστικής Κίνησης «Επιλογή», σπούδασε πιάνο με την Τάνια Οικονόμου και μελέτησε κλασικό, μοντέρνο και παραδοσιακό τραγούδι δίπλα σε διαφορετικούς δασκάλους. Έχει σκηνοθετήσει, παίξει και συμμετάσχει σε παραστάσεις και performances σε Ελλάδα, Κύπρο, Γαλλία, Γερμανία και Αγγλία. Το 2017, παρουσιάστηκε στο κοινό ως ody icons με τη διασκευή του τραγουδιού “Supermelancholic”, ενώ τον Δεκέμβριο του 2020 κυκλοφόρησε το δικό του ντεμπούτο κομμάτι - μανιφέστο, “Working Out My Little Muscles” σε συνεργασία με τη liminal. Έκτοτε διατηρούν μια σταθερή συνεργασία καθιστώντας όλα τα μουσικά βίντεο του προσβάσιμα σε κωφά άτομα μέσω διερμηνείας και υποτιτλισμού.
Τον Απρίλιο του 2022 κυκλοφόρησε το EP album “drama“ σε παραγωγή του Φώτη ingie Παπαθεοδώρου και το ομώνυμο δεκάλεπτο φιλμ “drama“, σε σκηνοθεσία του χορογράφου Χάρη Κούσιου, που συνόδευσε τα τρία τραγούδια του δίσκου. Το drama στη συνέχεια κυκλοφόρησε προσβάσιμο και σε τυφλά άτομα καθιστώντας το το πρώτο καθολικά προσβάσιμο μουσικό βίντεο στην Ελλάδα. Η συζήτηση με τον Βαγγέλη Κυριακάκη για λογαριασμό του Avopolis εξελίχθηκε συναρπαστικά.
Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά. Πώς νιώθεις αυτή την περίοδο;
Χαίρομαι που ξεκινάμε από τα συναισθήματα. Νιώθω μια πληρότητα ταυτόχρονα με μια μικρή θλίψη που μάλλον προκύπτει κι από κούραση. Περιμένω να ζεστάνει κι άλλο ο καιρός να αρχίσω τις επισκέψεις μου στην θάλασσα. Είμαι μισός ψάρι, ξέρεις.
Γεννήθηκες και μεγάλωσες στην Κύπρο και έχεις, παράλληλα, έντονες παραστάσεις από Αθήνα και Παρίσι. Θες να μας πεις λίγα πράγματα για τον εαυτό σου και το καλλιτεχνικό σου υπόβαθρο;
Είσαι έτοιμος για μια μεγάλη απάντηση; Ξεκινώ. Μεγάλωσα σε νησί με πολύ μεγάλο πλούτο αναφορών. Είναι ένα μέρος που έχουν περάσει Έλληνες, Άραβες, Πέρσες, Φοίνικες, Αιγύπτιοι, Λατίνοι, Τούρκοι, Άγγλοι, και πάει λέγοντας… Οπότε ο καθένας άφησε το στίγμα του στην κουλτούρα των ανθρώπων. Για παράδειγμα η κυπριακή παραδοσιακή μουσική έχει κάτι το μεσαιωνικό αλλά πατάει και σε αραβικούς δρόμους. Επίσης μεγάλωσα μέσα στο βουβό προσφυγικό τραύμα. Η μητέρα μου δηλαδή είναι προσφύγισσα. Και στην οικογένεια μιλούσαμε γι’ αυτό μόνο ιστορικά, αλλά ποτέ προσωπικά, παρά μόνο τα τελευταία χρόνια. Εγώ εντωμεταξύ ένα πολύ ευαίσθητο παιδί, ήμουν ένα σφουγγάρι που απορροφούσε την πληροφορία και τα συναισθήματα. Οπότε πάρε αυτό και βάλε ότι ήμουν σε χορωδίες από 6 χρονών, αλλά σε χορωδίες τώρα που έπαιζαν στο εξωτερικό. Αγία Πετρούπολη, Ουγγαρία, Στρασβούργο, με συναυλίες σε καθεδρικούς και μεγάλα θέατρα. Μόλις χθες εντωμεταξύ έμαθα για την απώλεια της μαέστρου που μου έμαθε όλη την αγάπη για τη μουσική, την πολυφωνία και την πολυκοσμία, της Αγγελίνας Νικολαϊδου. Μεγάλο κεφάλαιο στη ζωή μου. Ήταν σαν να λέμε η μουσική μου μάνα, μέχρι που έφυγα από την Κύπρο και ήρθα Αθήνα. Εδώ ανοίγει το κεφάλαιο Αθήνα. Πάρτι, pop, disco, queer parties, τα banana boys και ταυτόχρονα δραματική σχολή και εμβάθυνση στο έντεχνο τραγούδι. Και φυσικά τα ρεμπέτικα. Μετά στο Παρίσι ζούσα ανάμεσα σε μια κοινότητα μουσικών από Ελλάδα, Ιράν, Τουρκία, Κουρδιστάν, Αρμενία. Πολύ ταλαντούχα πλάσματα, κάποιοι πολιτικοί μετανάστες με πολλές ιστορίες. Ταυτόχρονα μεταπτυχιακές σπουδές στο θέατρο. Άλλη φάση. Άλλος κόσμος. Και ταυτόχρονα με όλα όλα αυτά ξεκίνησα να γουστάρω την ηλεκτρονική και την τέκνο. Πήγαινα σε πάρτι και καθόμουν εκεί μια ολόκληρη μέρα. Άμα είχε καλό ηχοσύστημα και ο dj ήξερε τι έκανε, χόρευα ασταμάτητα, δεν με ένοιαζε. Δεν κάνω και ναρκωτικά οπότε αυτό είναι το ναρκωτικό για μένα. Να συντονιστώ. Λοιπόν, πάρ’τα όλα αυτά και βάλτα σε μια γάστρα και άστα να ψηθούν στην άμμο του νησιού της παιδικής μου ευαισθησίας.
Η ηχητική σου παλέτα ξεκινά από το folk και καταλήγει μέχρι την house διατηρώντας μια εν γένει pop κομψότητα. Πώς καταφέρνεις να μπλέκεις τα στυλ και τα είδη μουσικής διατηρώντας, ταυτόχρονα, μια κοινή και διακριτή αισθητική;
Στην pop κομψότητα έλιωσα. Σ’ ευχαριστώ πολύ. Το νήμα που τα ενώνει όλα αυτά είμαι εγώ. Ίσως επειδή “αργησα” να ξεκινήσω να υπάρχω ως μουσικός δημιουργός, να έδωσα χρόνο να γίνει πρώτα μια ζύμωση όλης της πληροφορίας που σου ανέφερα πριν. Μπορεί να μην έχει χωνευτεί ακριβώς και δεν ξέρω αν είναι και εκεί το ζητούμενο αλλά σίγουρα έχει προηγηθεί μια αποδοχή της. Αγκάλιασα και ευχαρίστησα ένα -ένα τα στοιχεία που με αποτελούν και προσπαθώ να ακούω το ένστικτό μου, τι μου λέει και που με πάει στο παρόν. Στο τώρα. Ούτε που οραματίζομαι να πάω, ούτε τι έχει προηγηθεί. Τώρα. Έτσι κι αλλιώς το πριν με έχει δημιουργήσει και η σκέψη του μετά με πανικοβάλλει - ας μην ανοίξουμε το θέμα του παραγωγικού συστήματος μέσα στο οποίο ζούμε και το στρες που προκαλεί. Όπως και να έχει, μάλλον όλη αυτή η - για την ποπ μουσική - καθυστέρηση, έδωσε χρόνο στα μέσα μου να αναμιχθούν οργανικά. Τι σου έλεγα πριν για τη γάστρα και τις αισθητικές μου αναφορές; Αυτό ακριβώς. Το φαγητό στη γάστρα θέλει χρόνο να μαγειρευτεί αλλά μετά είναι λουκούμι, με πολλές διαφορετικές γεύσεις και επιγεύσεις αλλά έχει ομογενοποιηθεί και έχει “κάτσει”.
Τι θα ήθελες, ιδανικά, να μπορείς να επικοινωνείς με την μουσική σου;
Αντιμετωπίζω τη μουσική σαν ένα μέσο, και όχι σαν αυτοσκοπό. Γι’ αυτό και η μεγάλη μου ανάγκη είναι οι ζωντανές μας εμφανίσεις και όχι απλώς η παραγωγή μουσικής. Αυτό που με “καίει” είναι να βρεθούμε. Να συντονιστούν τα σώματά μας και τα βλέμματα μας. Θέλω να δημιουργώ πλαίσια που να είναι ασφαλή για όλους και όλες και μέσα σε αυτά να επιτρέπουμε στα συναισθήματα να μας κατακλύζουν, να κλαίμε και την επόμενη στιγμή να χορεύουμε. Αυτό που η κοινωνία σχολιάζει ως αλλοπρόσαλλο να επιτρέψουμε να είναι το φυσικό. Το οριακά αναμενόμενο. Ή ας μην το προσδιορίσουμε. Θέλω μέσω της μουσικής να συναντιέμαι και να μπορεί είτε ένα τραγούδι είτε μια ζωντανή μου εμφάνιση να θυμίζει κάτι από ελευθερία. Όπως αυτή ορίζεται από τη φύση, από τους συμπαντικούς νόμους, και όχι όπως την κατασκευάσαμε ως ανθρωπότητα.
Σε συνέχεια της προηγούμενης ερώτησης, σε απασχολεί η ιδέα του να αποκτήσει το έργο σου μια ακραία μαζική απήχηση;
Ποιος δεν θα ήθελε να ακούνε τη μουσική του και να συντονίζονται με αυτήν όσο το δυνατό περισσότεροι άνθρωποι; Εγώ θα το ήθελα. Απλώς όλα έχουν να κάνουν με τους όρους που γίνονται. Κι εγώ δεν θα ήθελα να αποκτήσω ακραία μαζική απήχηση άνευ όρων. Δυστυχώς η σύγχρονη μουσική βιομηχανία δεν είναι βιώσιμη για έναν καλλιτέχνη. Οφείλει ο ίδιος να γίνει ινφλουένσερ και τικ-τοκερ αν θέλει να είναι με το ρεύμα. Να είναι σχετικός. Οφείλει να είναι πολύ κοινωνικός, ανά πάσα στιγμή. Οφείλει πράγματα τα οποία δεν ξέρω πότε ξεκίνησε να τα οφείλει ένας άνθρωπος σε έναν άλλο. Προφανώς αυτό δεν είναι ανεξάρτητο από το χρηματοοικονομικό σύστημα μέσα στο οποίο υπάρχει ένας καλλιτέχνης. Δεν περιμένω δηλαδή να γίνω πρώτο όνομα, όταν πιστεύω πως ο καπιταλισμός δεν λειτουργεί. Πως έχουμε ανάγκη για ένα άλλο σύστημα, βιώσιμο για τον άνθρωπο και τις ανάγκες του. Πως βιώνουμε μια σύγχρονη δουλεία, αν μου επιτρέπεται ο όρος δηλαδή, για να έχουμε τα βασικά στο σπίτι μας. Όταν ένα σύστημα δεν σε θέλει ελεύθερο, με τι όρους ένας καλλιτέχνης θα γίνει μέρος αυτού και θα θέσει τους δικούς του όρους; Εκεί είναι για μένα το στοίχημα. Να κρατήσω της αξίες και τη φιλοσοφία μου και ταυτόχρονα να είμαι προσβάσιμος σε όλους και όλες.
Στο τελευταίο σου single, το “Sóse” χρησιμοποιείς (έστω και για λίγο) ελληνικό στίχο. Είναι κάτι που σκέφτεσαι να κάνεις συχνότερα και σε μεγαλύτερο βαθμό μέσα από μελλοντικό σου υλικό;
Ναι φυσικά, δεν αποποιούμαι τα ελληνικά επειδή γράφω κυρίως αγγλόφωνα. Απλώς δεν έχω βρει τον τρόπο να γράφω ακόμα στα ελληνικά και να μην μου ακούγομαι μελό και να κριντζάρω. Αυτά όταν γράφω για μένα. Όταν γράφω για άλλους μια χαρά λειτουργεί. Όταν είχαμε γράψει με τον Τεο (σσ Πουζπουρής) το Πανδώρα για την Τάμτα σκεφτόμουν πως θα τραγουδήσει τον στίχο “Τώρα τώρα τώρα, το κουτί ανοίγω γίνομαι Πανδώρα. Τώρα τώρα τώρα βλέπω μόνο όνειρα ηλεκτροφόρα”. Ε, τον τραγούδησε. Νιώθω πως θα έρθει οργανικά και για μένα δεν το φοβάμαι. Όπως συνάντησε το θεατρικό μου κομμάτι την μελαγχολία μου. Όπως συνάντησε η ηλεκτρονική μουσική το πολιτικό σχόλιο και όπως συνάντησαν τα δάκρυα μου ένα τσιφτετέλι. Πιστεύω πολύ στην ωριμότητα που χρειάζεται για να γίνει κάτι.
Η έμπνευση, θα έλεγε κάποιος, είναι ένα μυστήριο. Πού πηγαίνει η έμπνευση όταν, έστω παρωδικά, χάνεται;
Ρε συ, τι ερωτήσεις μου κάνεις; Το μυαλό μου τριπάρει κι από μόνο του, δεν χρειάζεται έξτρα κάψιμο! Γελάω πολύ. Καταρχάς τι είναι η έμπνευση, δεν ξέρω. Ίσως συνδέεται με τη διαύγεια. Ίσως με τις αναφορές. Ίσως να είναι μια τυχαία σωστή χημική ένωση μέσα στο μυαλό μας που κάπως εκείνη τη στιγμή λειτούργησε. Δεν ξέρω. Αχ μη με καις! Thank you next.
Μιας και μιλάμε για έμπνευση, τι είναι αυτά που σου δίνουν κίνητρο να δημιουργείς και να εκφράζεσαι καλλιτεχνικά;
Στα γαλλικά υπάρχει μια λέξη το motivé. Je suis motivé σημαίνει έχω κίνητρο, αλλά με έναν τρόπο όχι σαν κάτι απ’ έξω να με κινητοποιεί, αλλά εγώ από μόνος μου. Μου συμβαίνει κίνητρο δηλαδή σε ελεύθερη μετάφραση, εντελώς δική μου. Όταν δεν είμαι καλά με τη φωνή μου δεν έχω κανένα κίνητρο. Όταν δηλαδή η φωνή μου είναι κουρασμένη, ταλαιπωρημένη, δεν έχω κίνητρο για τίποτα. Πώς συνδέονται αυτά τα δύο; Νιώθω πως όταν τραγουδάω, όταν γράφω κάτι, αποκτώ φωνή. Γίνομαι η φωνή μου. Πέρα από το ότι πραγματικά παράγω ήχο, ανάγομαι και στην φωνή των συναισθημάτων μου. Των σκέψεων μου. Του εσώτερου εαυτού μου. Το ίδιο νιώθω ότι συμβαίνει και με άλλο κόσμο. Είναι φορές που νιώθω να γίνομαι η φωνή άλλων ατόμων ή καταστάσεων, που δεν μπορούν να έχουν φωνή, που επέλεξαν ή δεν τους επιτρέπεται να έχουν φωνή. Και αυτό με κινητοποιεί να δημιουργήσω, να εξωτερικεύσω και να ερμηνεύσω.
Τα video clip σου έχουν μια εξαίσια αισθητική η οποία, σε κάποιες περιπτώσεις, πλαισιώνεται από διερμηνεία στην νοηματική. Πέρα από το γεγονός ότι το βρίσκω εξαιρετικό ως κίνηση, μπορείς να μας αποκαλύψεις τις σκέψεις σου που σε οδήγησαν σε αυτή την πρωτοβουλία;
Πριν μερικά χρόνια η ζωή έφερε ξανά στο δρόμο μου τον Χρίστο Παπαμιχαήλ. Ο Χρίστος είναι η κινητήριος δύναμη της liminal και είναι και ίδιος καλλιτέχνης. Η εταιρεία που ξεκίνησαν και πλέον εργάζονται σε αυτήν πολύ αξιόλογα άτομα, προσφέρει υπηρεσίες προσβασιμότητας στον πολιτισμό, εκπαιδεύει ανάπηρους αλλά και μη ως προς τα εργαλεία αυτά και ενώνει τους, δυστυχώς για πολλά χρόνια, αποκομμένους αυτούς κόσμους - όσο αφορά τουλάχιστον το κομμάτι της τέχνης. Εκεί κατάλαβα ότι η τέχνη που παράγουμε είναι για όσα άτομα βλέπουν και ακούν. Και οι χώροι τέχνης είναι ως επί το πλείστον για όσους κινούνται όρθιοι. Εμένα προσωπικά μου φαίνεται αυτονόητο αυτό που κάνουμε με τόση επιμονή και φροντίδα. Δηλαδή να έχει πρόσβαση σε αυτό που δημιουργούμε και μια κωφή φίλη μου, ένας τυφλός γείτονας και πάει λέγοντας. Και δεν είναι μόνο ζήτημα πρόσβασης αλλά και συμπεριληπτικότητας.
Θα σου πω μια ιστορία που μου έχει αλλάξει τον τρόπο σκέψης τελείως. Πριν δύο χρόνια ανεβάσαμε και την μουσική παράσταση “Του έρωτα και της Ψυχής” που ήταν και καθολικά προσβάσιμη αλλά και συμπεριληπτική. Συμμετείχε σε αυτήν ο Πάνος Παράσχου (που κάνει τη διερμηνεία στο “drama”) που είναι και ο πρώτος κωφός απόφοιτος της Κρατικής Σχολής Χορού. Συμμετείχε και στο τελευταίο βίντεο κλιπ της Σοφίας Κουρτίδου που επίσης κάνει προσβάσιμη μουσική. Όταν λοιπόν κάναμε ζέσταμα με τους ηθοποιούς της παράστασης πριν παίξουμε στο Ρωμαϊκό Ωδείο Πάτρας, στεκόταν δίπλα μου ο Πάνος και με κρατούσε από τον ώμο για να ακούει τη νότα που έδινα στους ηθοποιούς και να κάνει και αυτός ζέσταμα φωνητικό. Και έλεγε την ίδια νότα. Μάλιστα μου είπε πως έχω και ωραία φωνή. Εκεί μου αποκαλύφθηκε κάτι. Εκπαιδευόμαστε λοιπόν να ακούμε από τα αυτιά και να βλέπουμε με τα μάτια. Αλλά ξεχνάμε ότι ο συνδυασμός των αισθήσεων είναι που μας καθιστά τρισδιάστατες και ικανές παρουσίες. Το σώμα μας μιλά και ακούει με χίλιους τρόπους. Και όπως εκπαιδευόμαστε για το ένα, εκπαιδευόμαστε και για το άλλο.
Σε ευχαριστώ πολύ για αυτή την συζήτησή. Κλείνοντας θα ήθελα να κάνεις μια ευχή για το μέλλον η οποία, ενδεχομένως, να μπορεί να αγγίξει όλους μας.
Δεν πιστεύω στις ευχές αλλά στα οράματα. Να βλέπω τον κόσμο και τη ζωή που θέλω να έχω. Οραματίζομαι λοιπόν ένα κόσμο ελεύθερο από καταπιεστικά συστήματα. Ισότιμο και αξιοκρατικό. Μια ανθρωπότητα τρανσφεμινιστική. Ή ακόμα καλύτερα έναν κόσμο άφυλο και ερωτικό. Μια ζωή με αφθονία συναισθημάτων, ποίησης, μουσικής. Μας φαντάζομαι όλους και όλες χορτάτους και χορτάτες, έτοιμες για αγκαλιές που διαρκούν. Οραματίζομαι ένα μέλλον χωρίς σύνορα - ούτε κλειστά ούτε ανοιχτά. Ένα μέλλον όπου οι αναπνοές μας είναι πλήρεις, απολαυστικές, χωρίς πανικό αλλά μόνο μέθη από το καθαρό οξυγόνο.
Οι ody icons παρουσιάζουν live το POLYDRAMA την Τετάρτη 24 Μαΐου 2023 στο ΠΛΥΦΑ.
Μια συναυλία, μια προσβάσιμη μουσική παράσταση, με τραγούδια από τον ομότιτλο πρώτο ολοκληρωμένο δίσκο τους, που αναμένεται να κυκλοφορήσει τους προσεχείς μήνες, με κομμάτια που διαμόρφωσαν την προσωπική τους αισθητική ταυτότητα αλλά και με προηγούμενες τους κυκλοφορίες. Στο POLYDRAMA οι ody icons αποκαλύπτουν τα υλικά από τα οποία φτιάχνονται τα δάκρυα και ανάβουν τα φώτα στα μυστικά δωμάτια των πιο προσωπικών μας εξομολογήσεων.
