Ο Ελληνικός Σύλλογος Μαρία Κάλλας, με την ευκαιρία της κυκλοφορίας του βιβλίου "ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΛΑΣ - LYRIC AND COLORATURA ARIAS", της διεθνούς σειράς μουσικών βιβλίων "33 1/3", από τις εκδόσεις Οξύ, διοργανώνει την Παρασκευή 14 Οκτωβρίου, στο αμφιθέατρο του Μουσείου Ακρόπολης, στις 17:00, τιμητική εκδήλωση για το έργο και τη ζωή της ντίβας. Θα μιλήσουν, μεταξύ άλλων, οι: Κική Μορφωνιού, Έλενα Ματθαιοπούλου, Παναγιώτης Κουντούρης, δρ. Ευγενία Αρσένη και Νίκος Φλώρος. Την εκδήλωση θα συντονίσει η Αλεξία Κουλούρη.
Με αφορμή την εκδήλωση αυτή μιλήσαμε με την κυρία Έλενα Ματθαιοπούλου, που είναι δημοσιογράφος, συγγραφέας, βιογράφος, δημόσιος ομιλητής και ειδικός στην όπερα, ελληνικής καταγωγής, με έδρα το Λονδίνο, και της ζητήσαμε να μας μεταδώσει κάτι από τη λάμψη της Μαρίας Κάλλας.
Τι είναι αυτό που ξεχωρίζετε στη Μαρία Κάλλας;
Αυτό που κάνει την Κάλλας μοναδική είναι ότι πέρα από τις μοναδικές, καταπληκτικές και αξεπέραστες προσωπικές της παραστάσεις, έφερε μια επανάσταση στον χώρο της όπερας. Άλλαξε για πάντα την τέχνη της λυρικής ερμηνείας. Διότι μετέτρεψε την όπερα σε πιστευτό θέατρο. Πολλές φορές αν βάλεις να δεις μια παράσταση της Κάλλας και κλείσεις τον ήχο και δεις το παίξιμο, θα μπορούσε να είναι καθαρό θέατρο. Αυτό ήταν η καθοριστική της συμβολή στην όπερα. Ποτέ κανείς μετά την Κάλλας δεν μπορούσε να κάνει παραστάσεις όπως γινόντουσαν πριν. Που απλώς στεκόντουσαν και τραγουδούσαν. Η όπερα δεν είναι μόνο τραγούδι. Είναι λυρικό θέατρο. Κι αυτό ήταν η πρώτη που το ανέδειξε, το εφάρμοσε και το άλλαξε για πάντα.
Γιατί συνεχίζει το όνομα Μαρία Κάλλας να μας εμπνέει σήμερα;
Ακριβώς λόγω αυτού, φέρνει κάτι μοναδικό. Φέρνει κάτι στις παραστάσεις που δεν το φέρνει κανείς άλλος. Είναι ένα πολύ μυστήριο φαινόμενο η Κάλλας. Δεν είναι απλώς μια τραγουδίστρια, είναι μια ιερή φλόγα. Επικοινωνεί κάτι ασύγκριτα παραπάνω από αυτό που απλώς ακούμε. Γι’ αυτό ας πούμε κάποιος σαν εμένα, που ακούω κλασική μουσική και όπερα όλη την ώρα, μόνο όταν κοιμάμαι ή κάνω προσευχή δεν ακούω, ενώ παράλληλα κάνω άλλα πράγματα όπως να γράφω, να διαβάζω, να ντύνομαι, να κάνω μπάνιο συγχρόνως, αν έχει το ραδιόφωνο την Κάλλας, σταματάω/σταματάς ό,τι κάνεις. Καθηλώνεσαι. Γιατί νιώθεις ότι κάτι σου επικοινωνεί που πρέπει να το ακούσεις με προσοχή, με όλες σου τις αισθήσεις. Είναι ένα μεγάλο μυστήριο. Δεν νομίζω ότι έχει λυθεί ποτέ. Και βεβαίως οι δίσκοι της πωλούνται περισσότερο από κάθε άλλης τραγουδίστριας. Αν και δεν τραγουδάει πάντα απαραίτητα σε όλα τα σημεία του ρόλου καλύτερα από τις άλλες, όχι υπάρχουν και σημεία που τραγουδάει χειρότερα – και θα πρέπει να το παραδεχθούμε και οι μεγαλύτεροι φαν της. Όμως, ακόμα και μέσα από μια όχι τόσο άριστη ερμηνεία, επικοινωνεί κάτι τόσο βαθύ και τόσο αληθινό που σε κάνει να μη σε πειράζει οποιοδήποτε «ψεγάδι», ενώ σε έναν άλλον τραγουδιστή δεν θα το ανεχόσουν ούτε δύο δευτερόλεπτα.
Το διπλό πάθος σας για τον κόσμο της μόδας και της όπερας πώς γεφυρώνεται στην προσωπικότητα της Μαρίας Κάλλας;
Η Μαρία Κάλλας ήταν fashion icon στην εποχή της. Ήταν γυναίκα πρότυπο, κυρίως απ’ όταν αδυνάτησε. Δεν έβγαινε από το σπίτι της -ούτε μία φορά- χωρίς να είναι τέλεια. Και ακόμα και σήμερα οι στιλιστικές της επιλογές συνεχίζουν να αποτελούν σημείο αναφοράς στον χώρο της μόδας, με άπειρες φωτογραφίες για το στιλ της. Ενώ στις άπειρες φωτογραφίες που έρχονται συνέχεια στο φως δεν υπάρχει ούτε μία λήψη στην οποία να μην είναι ντυμένη ως fashion icon, σαν να έχει βγει από σελίδα της Vogue. Η εμφάνισή της ήταν κάτι απίστευτο. Η ίδια η εικόνα της στον έξω κόσμο ήταν «θέατρο», ήταν παράσταση, σαν να έπαιζε τον ρόλο της ντίβας. Κι αν δείτε πώς την περικύκλωναν τα πλήθη τότε, οι ουρές στα αεροδρόμια, στις πόρτες των θεάτρων, ήταν όπως συνέβαινε με τον Έλβις ή τους Beatles. Σε κάθε περίσταση, έβγαινε από το θέατρο όσο τέλεια εμφανιζόταν και στη σκηνή. Η εικόνα του καλλιτέχνη δεν χρειάζεται να βασίζεται στην αλήθεια. Η εικόνα είναι αυτό που κατασκευάζεις από τα καλύτερα στοιχεία που έχεις να προβάλεις. Και προσπαθείς να μηδενίζεις τα αρνητικά και στην εμφάνισή σου και στην καλλιτεχνική σου πορεία, στην τέχνη σου. Ένας ολοκληρωμένος καλλιτέχνης είναι κάποιος που σου παρουσιάζει κάτι που να μη σου επιτρέπει να καταλάβεις ποια χαρίσματα ήταν έμφυτα και ποια επίκτητα. Το ίδιο πρέπει να ισχύει και με την εμφάνιση του ανθρώπου. Και η Κάλλας αυτό το είχε καταλάβει και το εκπροσώπευε τέλεια.
Όσο για μένα, τα δικά μου πάθη, είχα πάντα τη μόδα από δυόμισι ετών και την όπερα από δεκατεσσάρων. Και όταν έσμιξαν και τα δύο στο τελευταίο μου βιβλίο Fashion Designers at the Opera, ήμουν τόσο ευτυχής που δεν ήθελα να το τελειώσω. Στεναχωρήθηκα τόσο πολύ όταν το τελείωσα γιατί ήταν σαν ήμουν στον παράδεισο όσο το δούλευα.
Στην παρουσίαση του βιβλίου για τη Μαρία Κάλλας στη σειρά 33 1/3 τι θα αφορά η ομιλία σας;
Αυτά που συζητάμε τώρα, αλλά μέσα σε 15 λεπτά. Συνήθως αυτή η ομιλία κρατάει μιάμιση ώρα. Την έχω κάνει σε όλη την Ευρώπη, στο Παρίσι, το Λονδίνο. Τώρα θα είναι η ουσία. Για να καταλάβει ο κόσμος τι είναι αυτό που την ξεχωρίζει απ’ όλες τις άλλες μεγάλες τραγουδίστριες, που υπάρχουν και υπήρχανε.
Τι σας άρεσε στο βιβλίο «Μαρία Κάλλας – Lyric and Coloratura Arias»;
Το βρήκα πολύ ενδιαφέρον γιατί επικεντρώθηκε σε συγκεκριμένες άριες και τις αναλύει διεξοδικά.
Υπάρχει κάποιο βίωμα ή προσωπική σας ανάμνηση που έχετε συνδέσει με τη ζωή ή το έργο της Μαρίας Κάλλας;
Είχα την τρομερή τύχη -αν και είχα πάει και μικρή με τη μαμά μου στην Επίδαυρο- στο Λονδίνο να πάω στην Τόσκα, σε εκείνη την καταπληκτική παράσταση στο Covent Garden, και θυμάμαι τότε, μόλις είχα πάει να σπουδάσω, και πήγαινα όσο μπορούσα στην όπερα -ήταν η μόνη φορά στη ζωή μου που δεν ξόδευα όλα μου τα χρήματα σε ρούχα- κι ενώ τα φθηνά εισιτήρια ήταν τότε μια λίρα αλλά ήταν πάνω στον τελευταίο εξώστη, για αυτή την παράσταση είχα βρει ευτυχώς εισιτήριο κάτω με 4 λίρες, ένα ποσό που τότε ζούσε κανείς ολόκληρη εβδομάδα. Αλλά ήταν μια αξέχαστη παράσταση. Ύστερα, την είδα ξανά χρόνια μετά, στην τελευταία συναυλία της που έδωσε, στην οποία δεν ήταν πια τόσο αξέχαστη, αλλά πήγαινε κανείς για να δει και να λατρέψει την ντίβα, το φαινόμενο. Ήταν μια πράξη αγάπης προς τον καλλιτέχνη.
Ποια είναι η δική σας άρια που αγαπάτε πιο πολύ;
Εγώ τρελαίνομαι για τη Λαίδη Μακβέθ, θεωρώ ότι καμία δεν έχει διαβάσει το γράμμα της Λαίδη Μακβέθ όπως η Κάλλας στον δίσκο της. Βέβαια και η Τόσκα και η Κάστα Ντίβα της είναι μοναδική – κανείς δεν την έχει τραγουδήσει έτσι.
Μαρία Κάλλας - Lyric and Coloratura arias 33 1/3 – Brainfood Εκδοτική
(cover photo: Πάρις Ταβιτιάν/Lifo)
