φωτογραφίες 2,4: Χρόνης Γιαννόπουλος / 3: Γιώργος Φραγκίσκος
Τη γέννηση του project The 3rd Man Element (2005) ακολούθησαν 2 χρόνια ζωντανών εμφανίσεων, για να επανέλθει για λίγο το 2013, με άλλες τέσσερις. Σήμερα το βλέπουμε να επανενεργοποιείται, συνολικά 12 χρόνια μετά την εκκίνησή του. Τι πυροδότησε τη λήψη αυτής της απόφασης;
Δεν υπήρξε κάτι ιδιαίτερα συγκεκριμένο που οδήγησε στην επανενεργοποίηση. Περισσότερο μια αίσθηση, κάτι σαν ένστικτο, ότι ήταν ώρα να ενεργοποιηθεί ξανά. Εξάλλου, κάθε φορά που το project ολοκληρώνει έναν δημιουργικό κύκλο μπαίνει σε νάρκη για πολλά ή λίγα χρόνια. Και μετά ξυπνάει πάλι. Αυτή η διαδικασία είναι κομμάτι της ίδιας της φύσης του. Και αυτό θα συμβεί και πάλι όταν νιώσουμε ότι ολοκλήρωσε τον 3ο δημιουργικό κύκλο του, που ξεκίνησε μόλις πρόσφατα.
Ως σταθερά μέλη του σχήματος συναντούμε εσάς στο πιάνο, στα πλήκτρα και στα διάφορα χρηστικά αντικείμενα, και τον Βασίλη Ποδαρά (The Next Step Quintet) στα τύμπανα. Ποιος «διάλεξε» ποιον; Πώς ξεκίνησε η συνεργασία σας πάνω στην αναθέρμανση αυτής της ιδέας;
Όταν το project ολοκλήρωσε τον 2ο κύκλο του (στο τέλος της σεζόν 2013-2014), και έχοντας σαν δεδομένο ότι το πιθανότερο ήταν πως δεν θα ενεργοποιούνταν με τα ίδια σταθερά μέλη (δηλαδή εμένα σε πιάνο/πλήκτρα και τον Socos στις κιθάρες), δεν μπήκα στη διαδικασία να σκεφτώ με ποιον μουσικό θα ήθελα να σχηματιστεί ένας καινούριος σταθερός πυρήνας στο μέλλον. Όταν ωρίμασε η σκέψη για εκ νέου ενεργοποίηση, ήρθαν στον νου μου 2-3 μουσικοί τους οποίους θα μου άρεσε να έχω για συνοδοιπόρους. Τελικά, για μια σειρά λόγων, κατέληξα ότι θα ήθελα να συνεργαστώ με κάποιον ντράμερ.
Με τον Βασίλη συνεργαζόμαστε εδώ και χρόνια, στο πλαίσιο όμως μόνο των κυκλοφοριών των άλμπουμ των Next Step από την Puzzlemusik. Δεν είχαμε ποτέ ως τώρα συνεργαστεί ως μουσικοί, δεν είχαμε παίξει μαζί. Τον θαυμάζω πάρα πολύ ως παίκτη –έχω παρακολουθήσει τη ραγδαία εξέλιξή του τα τελευταία χρόνια– και τον εκτιμώ βαθιά ως άνθρωπο και συνεργάτη. Οπότε, επιθυμία μου ήταν να το προχωρήσουμε μαζί. Θα έπρεπε βέβαια να είναι και εκείνος πρόθυμος και να ενδιαφέρεται να εμπλακεί σε μια τέτοια δημιουργική περιπέτεια, με ό,τι συνεπάγεται αυτό. Βγήκαμε λοιπόν για ένα ποτό, του έκανα την πρόταση, τον ενδιέφερε πραγματικά, ορίσαμε το πλαίσιο και «εγένετο The 3rd Man Element: Phase III».
Εκτός από τη σύνθεση του πυρήνα, τι άλλο έχει αλλάξει από το τελευταίο live; Ποιος ήταν ο αρχικός στόχος του The 3rd Man Element και πώς αυτός έχει διαμορφωθεί με τα σημερινά δεδομένα;
Αυτό το project είναι φοβερά απελευθερωτικό για έναν μουσικό. Σκοπός ήταν –και παραμένει– να σπάσουμε τα όποια δεσμά, να ανοιχτούμε, να ταξιδέψουμε την ώρα της συναυλίας. Με όχημα τη μουσική στην πιο πηγαία και αυθόρμητη έκφρασή της. Να ταξιδέψουμε τόσο εμείς, όσο και οι θεατές, εξερευνώντας παράλληλα την αυτόματη σύνθεση, τα όρια της φαντασίας μας, της δημιουργικότητάς μας. Υπάρχει κάτι το υπερβατικό στην όλη διαδικασία, αυτό όμως που το κάνει συναρπαστικό είναι ότι πρόκειται για μια υπέρβαση που, προκειμένου να επιτευχθεί, απαιτεί την παρουσία κοινού. Η υπέρβαση, η απελευθέρωση και όλα τα παραπάνω είναι οι πάγιοι στόχοι του σχήματος. Ίσχυαν από την αρχή, πριν 12 χρόνια, ισχύουν και σήμερα. Όμως το The 3rd Man Element είναι ένα project που εξελίσσεται μέσα στον χρόνο. Σε αυτήν λοιπόν τη φάση του, στοχεύουμε να είναι πιο εξωστρεφές. Για παράδειγμα, σκεφτόμαστε να το προτείνουμε σε Φεστιβάλ. Κάτι που δεν υπήρχε σαν σκέψη στο παρελθόν.
Όντας κατά βάση ένα τρίο ελεύθερου αυτοσχεδιασμού, ποιος θα λέγατε ότι είναι ο κύριος άξονας, τεχνικός ή θεματικός, γύρω από τον οποίον αυτός εκτυλίσσεται;
Ο βασικός άξονας είναι ότι στην ουσία πρόκειται για ένα τρίο που αποτελείται από …δύο άτομα. Και δεν είναι κάποιο ευφυολόγημα αυτό. Είναι όλη η ουσία του project. Τα δύο άτομα που αποτελούμε τον πυρήνα (εν προκειμένω ο Βασίλης Ποδαράς κι εγώ), έχουμε ορίσει ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο κινούμαστε. Είμαστε μια ομάδα των δύο που κινείται μέσα στον χρόνο, που από συναυλία σε συναυλία αποκομίζει εμπειρία, την οποία «κουβαλάει» για τη συνέχεια, για το παρακάτω. Έτσι, το σχήμα The 3rd Man Element καθίσταται ένας δικός μας χώρος. Κάθε φορά που καλούμε κάποιον να αναλάβει τον ρόλο του «3ου ανθρώπου» στην ουσία, και από τη στιγμή που τον καλούμε στον «χώρο» μας, λειτουργούμε σαν οικοδεσπότες. Και ο καλεσμένος είναι ένας φιλοξενούμενος σε αυτόν τον χώρο. Δηλαδή, θέλοντας και μη, συνειδητά ή υποσυνείδητα, και οι τρεις εμπλεκόμενοι αναλαμβάνουμε ρόλους.
Με δυο λόγια, ο βασικός άξονας είναι ακριβώς αυτή η ανάληψη ρόλων. Οι δύο οικοδεσπότες και ο κάθε φορά διαφορετικός φιλοξενούμενος. Με ποιον τρόπο ο εκάστοτε φιλοξενούμενος θα συμπεριφερθεί μέσα στον «χώρο» που του προσφέρουν οι οικοδεσπότες; Πώς θα του φερθούν οι οικοδεσπότες;
Κάτι τέτοιο διαφοροποιεί στην ουσία το The 3rd Man Element από άλλα σχήματα ελεύθερου αυτοσχεδιασμού και το καθιστά ιδιαίτερα πρωτότυπο. Γιατί, κατά τα άλλα, είναι κοινή πρακτική να συναντώνται στο πλαίσιο συναυλιών του είδους μουσικοί με ενδεχομένως διαφορετικές καταβολές, που πιθανώς δεν έχουν παίξει ξανά μαζί. Η διαφορά είναι στον σταθερό πυρήνα, ο οποίος εξελίσσεται στον χρόνο και συνδιαλέγεται με διαφορετικό φιλοξενούμενο κάθε φορά.
Κατά τα λοιπά, από καθαρά μουσική άποψη, ο ήχος που παράγεται από το σχήμα σε κάθε εμφάνιση είναι ευρύς και πολυποίκιλος. Τα στοιχεία που κάνουν ίσως τακτικότερα την εμφάνισή τους είναι ο μινιμαλισμός, η (ατμοσφαιρική) free jazz, η –κατά τόπους– θορυβοποιία, αλλά όλα αυτά σε αντίστιξη με μελωδικές αναπτύξεις, που πότε βασίζονται στις Δυτικές κλίμακες, πότε σε τρόπους και πότε σε παραδοσιακές κλίμακες. Είναι πραγματικά πολύ ευρύ, αλλά με κάποιον τρόπο διατηρεί πάντα, σε κάθε εμφάνιση, μία συνοχή. Κάτι σαν τους πολλούς και διαφορετικούς ενδιάμεσους σταθμούς ενός και μόνο ταξιδιού.
Κάθε εμφάνιση στα πλαίσια του project είναι μοναδική. Για την ακρίβεια, δεν υπάρχει κανένα «ίχνος» των μέχρι τώρα εμφανίσεων. Σε μια εποχή ακατάπαυστης προσπάθειας να απαθανατίζουμε γεγονότα και να σώζουμε στιγμές, πώς διαχειρίζεστε την επιλογή να ζει αυτό το project στο «τώρα» της επιτέλεσης; Υπάρχει το ενδεχόμενο κυκλοφορίας συλλεκτικού υλικού στο μέλλον;
Πράγματι, δεν υπάρχει κανένα δείγμα online από προηγούμενες εμφανίσεις. Και αυτό παρότι όλες ανεξαιρέτως οι προηγούμενες εμφανίσεις έχουν ηχογραφηθεί, έστω πρόχειρα, έστω ως ηχογραφήσεις αρχείου. Στο πλαίσιο των νέων στόχων μας και της εξωστρέφειας που ανέφερα νωρίτερα, σκεφτόμαστε να ανεβάζουμε κατά καιρούς κάποια αποσπάσματα εμφανίσεων στο YouTube. Υπάρχει βίντεο υλικό της προηγούμενης εμφάνισής μας στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων με τον Φώτη Σιώτα (ευχαριστούμε πολύ τον Διαμαντή και τον Simon γι' αυτό) και ίσως στο επόμενο διάστημα να ανέβει κάτι.
Ο λόγος που δεν είχε ανέβει κάτι μέχρι τώρα είναι ότι ένα βίντεο σου μεταφέρει μεν το τι συνέβη στη συγκεκριμένη εμφάνιση, αλλά δεν σου μεταφέρει και πολλά πράγματα από την ενέργεια της στιγμής. Είναι τέτοια η φύση του project, τέτοια η ιδιαιτερότητα και η αξία της ενέργειας της στιγμής (επί σκηνής μουσικών και κοινού), ώστε δεν μεταφέρεται παρά μόνο μια σκιά της. Μια υποψία της. Δεν είναι κάτι που βλέπεις/ακούς από λίγα βίντεο πλάνα και έχεις «πάρει μια ιδέα» του τι συνέβη. Παρόλα αυτά ίσως δείτε κάτι στον αέρα κάποια στιγμή. Το μόνο «ίχνος» που υπάρχει διαθέσιμο εκεί έξω είναι ένα από τα jam στις 2 Νοεμβρίου 2005, δηλαδή της πρώτης-πρώτης εμφάνισης του σχήματος, με καλεσμένο τότε τον Μάριο Δαπέργολα (βιόλα, βιολί). Αυτή η ηχογράφηση συμπεριελήφθη στη συλλογή Πρώτα Βήματα: 2 Χρόνια Puzzlemusik, η οποία κυκλοφόρησε σε CD το 2008. Και αυτό έγινε εσκεμμένα.
Τα εγκαίνια της επανενεργοποίησης του project έγιναν στις 26/10 με πρώτο καλεσμένο τον Φώτη Σιώτα. Ποιες είναι οι πρώτες σας εντυπώσεις και τι εισπράξατε από την ενέργεια του κοινού;
Περάσαμε υπέροχα! Κύλησαν όλα πολύ φυσικά. Από τη μία υπήρχε αυτή η αίσθηση της πρωτόγνωρης εμπειρίας (που είναι και το φυσιολογικό) και από την άλλη ήταν σαν να το είχαμε κάνει ξανά στο παρελθόν. Υπήρχε μια οικειότητα στην όλη διάδραση μεταξύ μας. Το κοινό το απόλαυσε επίσης. Ακούσαμε διάφορες ιστορίες από ανθρώπους που μας προσέγγισαν μετά το τέλος της συναυλίας. Προσπαθώντας να περιγράψουν το τι άκουσαν ή/και το τι ένιωσαν ακούγοντας, έφτιαχναν ιστορίες. Όταν βλέπεις αυτήν τη λάμψη στα μάτια και τη διάθεση επικοινωνίας μετά το τέλος μιας τέτοιας βραδιάς, ξέρεις ότι όλα πήγαν καλά. Κοινό και μουσικοί ταξιδέψαμε κάπου όμορφα.
Αν και το βασικό θέμα του project είναι η πρόσκληση ενός «3ου ανθρώπου» από την εγχώρια σκηνή, τη Δευτέρα 20/11 θα βρεθεί μαζί σας επί σκηνής η δημοσιογράφος και ποιήτρια Ευγενία Λουπάκη, με κείμενα τριών ποιητικών συλλογών της. Πώς προέκυψε αυτή η εξαίρεση;
Εύλογη η ερώτηση, καθώς πράγματι οι ιδιότητες της Ευγενίας δεν είναι τέτοιες που να την εντάσσουν στην «εγχώρια σκηνή». Θέλαμε όμως πολύ να δοκιμάσουμε να κάνουμε μία εμφάνιση στην οποία ο «3ος άνθρωπος» θα συνέβαλε με κείμενα –κι έτσι έγινε η πρόσκληση στην Ευγενία. Γενικώς μας ενδιαφέρει να επιχειρήσουμε «διευρύνσεις». Λόγου χάρη, υπάρχει η σκέψη να καλέσουμε έναν video artist κάποια στιγμή. Θα δούμε.
Μέχρι πότε σχεδιάζετε να πραγματοποιούνται εμφανίσεις του The 3rd Man Element στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων; Θα υπάρξουν άλλοι χώροι για φέτος, όπως παλιότερα;
Για αρχή προγραμματίσαμε με το Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων τρεις εμφανίσεις. Μετά και την εμφάνιση με την Ευγενία Λουπάκη στις 20 Νοεμβρίου θα έχει μείνει λοιπόν μία ακόμη, την Πέμπτη 14 Δεκεμβρίου, με καλεσμένο τον Γιώργο Κοντραφούρη. Κατόπιν θα υπάρξει ένα διάλλειμα και μια αποτίμηση του πρώτου κύκλου αυτής της φάσης και θα αποφασίσουμε το αν και το πού θα υπάρξουν νέες εμφανίσεις και με ποιους καλεσμένους.
